9 Ağustos 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCİ SENE No. 2606 9 YUNUS NADİ İDAREHANESİ; aıtiMi'dıi liiiirfi malısnsa Telgraf: İstanbul Cumhurivet •Posta kutusja ;N° 246 Başmuharrlr : 22368 Tahrir mUdUrü : 23236 ; 20472 Idare mOdUrü 22365. Matbaa Cu m h u r iy et Afyon İnhisarı, devlet müessesesi olmıyacak Gazi Hz. Yalova'ya döndüler Başvekil Ismet Pş, da dün Yalova'ya gitti Evvelki gece geç vakit Bursa'dan şehrimizi teşrif buyuran Reisicumhur Hz. dün geç vakte ka dar Dolmabahçe'de istirahat et • mişler ve akşama doğru Yalova'ya avdet buyurmuşlardır. PAZAR 9 AGUSTOS 1931 ABONE ŞERAİTt ! MÜDDET: TÜRKİYE İÇİNj HAgİÇ İÇİN j Senelieıi 1400 Kr. j 2700 Kr.tj 6 Aylığı 3 AyJıgı 750 Kr. : 1450 Kr.;i » 400 Kr. j 800 s Kr.«j iıiîtTTfirT'ftîiftıriııı mıııliMİı « 5 Kuraştnr Kfishası her yerdc Hava Kahramanları Bu Sabah Gidiyorlar Memleketimize Getîrilecek Ecnebi seyyahları BHhassa umumî harpten sonra bir çok memleketlerin millî iktisatîarında mühim mevki tutan bu tılstmın memleketimizde dahi yürütülmesi için otedenberi yazageldiğimiz ma kalelerin daha ziyade memleketimize karşı dostluk hissiyatile mesbu olan ecnebiler tarafmdan dikkat ve ehemmiyetle telâkki olunduğunu görüyoruz. Bunların içinde Türkiye'nin iktisadî vaziyeti bu sayede hayliden hayliye salâh bulabileceğini iddia edenler vardır. Bu mevzu üzerinde son yazdığımız makalelerin de ta lihî böyle oldu. Onlar daha ziyade ecnebi dostlarınnzın nazari dikkatlerini celbetti. Bunlardan biri bu münasebetle serdettiği mütalealar arasında ezcümle dedi ki: « Buğdaym para etmediği şu zamanda memlekete ecnebi »eyynftı eelbetmenin millî iktisat için daha kârlı bir iş olacağt her halde takdire lâyık bir mese'ledir. Bilhassa tstanbul ve havalisi başta olmak üzere Türkiye ecnebilerin ziyaret edip görmekten pek ziyade memnun olacaklart tarihi ve tabiî servetlerle doludur. Hem bu servetler öyle sarf ve istihlâk ile biter tükenir şeyler de değildir. Dünya gelip görse onlartn hemiyet ve keyfivetinden zerre ek tilmez. Kimse buğday ekilmesin diyemez. Fakat onun yanıbasmda memlekete ondan daha kolay para getirecek bu hazinelerden ne icin istifade olunmasın? Sistematik mesai neticesinde buraya her sene getiri lecek ecnebi seyyahlannın miktart peyderpey artarak günün bırinde bu *>•.~..1oU~t l<ı u^u^ujı puramn Âmerikaiı tayyareciler bu sabah gidiyorlar Iki kahraman, tayyare ile Cenova'ya, oradan vapurla Amerikaya gidecekler 12 gündenberi şehrimizde bu Iunan Amerika'lı tayyareciler bu sabah saat dört ile beş a rasında tayyarelerile Yeşilköy'den hareket e decekler ve sa atte 125 kilo metre sür'atle seyrederek Ro ma üzerinden geçmek suretile 12 saat sonra, Cenova'ya ineceklerdir. Cenova'dan sonra vapurla evvelâ Nevyork'a ve oradan Boston'a hareket ederek 26 ağustosta Boston'da bulunacaklardır. İktisat Vekili, idarenin bîr kooperatifler birliği olacağını söylüyor Mustafa Şeref B. dün Avrupa'ya gitti Mustafa Şeref B. dün aksamki konvansiyonel ile Avrupa'ya hare ket etmiş ve bir çok zevat tarafın dan teşyi edilmiştir. Vekil B. bir muharririmize teşviki sanayi kanununa müzeyyel olan kanunun bu sene Meclise yetiştirileceğini, kendisinin buradan Çekoslovakya'ya oradan Paris'e gidip eylul ortalarma doğru avdet edeceğini söyledikten sonra afyon mes'elesi etrafmda çok mühim beyanatta bulunmuştur. Mustafa Şeref B. teşkili mutasavver afyon ih racatı inhisarının mahiyet ve vazi • felerini şöyle izah etmiştir: « Afyon konferansımn henüz devam ettiği bir sırada îktisat Ve kâleti tarafmdan matbuata yapılan bir tebliğde ham afyon haricî tica retinin bir teşkilâta bağlanması zarurî ve mukarrer olduğu yazılmıştı. O vakittenberi afyon işi ile alaTiadar bir çok kimseler ve bazı ticaret oda\ İsmet Paşa da gitti Başvekil İsmet Pş. Hz. dün dişlerini tedavi ettirdikten sonra Dolmabahçe sarayına giderek Reisicumhur Hz. ni ziyaret ettikten sonra Ertuğrul yatı ile Yalova'ya gitmişlerdir. İsmet Pş. Hz. Yalova'da bir hafta kaldıktan sonra Ankara'ya gideceklerdir. Başvekil Pş. nın avdetini müteakıp Heyeti Vekile toplanarak birikmiş ev rakı, bu meyanda Devlet Bankası nizamnamesi müzakere edile cektir. İktisat Vekili Hustafa Şeref Bey ları bu teşkilâtın mahiyeti ne olacağını sormuşlırdır. Buna şimdiden kat'î cevap vermek kabil değildir. Çünkü yapılecak teşkilâtın mahiyetinin nihaî derecede tesbiti Büyük M. Meclisin; aittir. B. M. Meclisine ait bir salâhiyet hakkında şimdiden şöyle bir kartra varılacaktır demek (Mıbadi 6 ıncı sahifede) Maarif Vekili Maarif Vekili Esat Bey dün ViIâyete gelerek Vali muavini Fazlı Beyi ziyaret etmijtir. C. H. F. tesldlâtı Recep B. Istanbul mer kezinde meşgul oluyor C. H.Fırkası Kâtibi umumis: Recep B. dün Istanbul fırka merke '. 'ne gelerek akşanu kadar çalışmış ve bazı ziyaretleri kabul etmiştir. Bu "neyan da akrajn üs tü Maırif Ve C. H. Fırkası Umumî Bu sabah saat dört buçukta hareketîeri mukarrer bulunan kahraman misafirlerimte leden sonra saat İS te vermişler ve (Mabadı 6 ınct sahifede) Mr. Boardman ve Mr. Polando İstanbul'dan hareket kararmı dün Öğ Hariciye Vekiîimizin mühin beyanah bir kaç yüz milyonu geçtiği görülebilir. Bu miktar ise Türkiye'nin şimdiki haricî ticaretine teadül edecek bir miktardır. Hem bu öyle bir irat ki onu nîc bir şey ihrac etmeksizin elde etmis olacaksımz. Taş atmıyacaksınız ki kolunuz yorulsun!..» Hakikaten muntazam mesai ile bu neticelerin teminî mümkün olacak sa, ki çalışıldıktan sonra olmamasına sebep te yoktur, bu isin • • • l > ei ^ « "< k t mize pek büyük faydalar get'»eceği şüphesizdir. Yalnız bu mes'ele için nasıl calı«ılmak lâzım f^diğini tayin etmeğe ihtiyaç vardır. Biz bu mes'elenîn azası yerli ve yabancı müte hassıs zevattan teşekkül edecek bir komisyona tetkik ettirilmesîni teklif etmiştik. Mes'eîeyi şimdiki halde ve ilk safhasmda tstanbul Vi'âyeti bile ele alarak onunla mes^ul olmaüja baslıyabilir, ve bu suretle ortava konulacak ilk fikirTe** bilâhnre mer kezi hükumetin daha geniş miita Iealarile lâzım ve lâvık en mükem mel şeklini bulabiiir. Surasını şimdiden kat'î o'arak î fade etmek mümkündür ki başta tstanbul ve havalisi olmak üzere Türkiye'y» ecnebi ziyaret ve ikametine merkez yanacak esaslı bir t^tkikin kuvveden füle çıkarılması icin sarfı muktazi görür^cek lerm*"? kurava binnisbe çok büvük kolayhklarla çalışmağa gelebilir.» *** Devletimiz istikraz siyaseti takip edemez Fakat, Ziraat Bankamız gibi müesseselere kredi açılmasını kabul ederiz Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B. «Echo de Paris» gazetesinin muha birine şu beyanatta bulunmuştur: « Türkiye gerek siyasî, gerekse iktisadî sahada hiç bir suretle hiç bir tarafa bağlanmak arzusunda değildir. Biz bütün milletlerle bilâistisna dost yaşamak ve sulh haünde bu lunmak istiyoruz. Türkiye'nin Cemiyeti Akavama dühulü, ancak serbestii hareketi mizi muhafaza edebüeceğimize dair teminat vermekle nafi ve faideli olur. Zira Cemiyeti Akvam meclisi Cemiyetî Akvama dahil bütün mil letler için itbaı lâzım kararlar ver mektedir. Türkiye ayarmda olduk !an halde Cemiyeti Akvama dahil devletîerden bir çoğu Cemiyeti Akvam mecl'sinde tamsil edîlmemekte ise de bunlar mecliste temsil edilen gruplardan bîrine mensupturlar. Bu vaziyeti ile Türkiye; Cemiyeti Akvama karşı hürmetiıti ve Türk murahhaslarınm Cenevere'deki temaslarını haleldar etmemektedir. » Tevfik Rüştü B. Suriye mandası dolayısile Türkiye ile Fransa ara sındaki münasebatı hakkında bir şey söylemekten istinkâf eylemiştir. Borçlar mes'elesi hakkinda Tev fik Rüştü B. şunları söylemiştir: « Türkiye, on beş sene süren bir harp devresinden yeni çıkmıştır. 227 milyonluk bir bütçeden 40 milyon indirdik. Halkm vergi ağırlıklannı tahfif etmekîiğimiz lâzımdır. Şimdiki halde Osmanlı borçlannm Tifo salgını, Belediyenin ihmali eseri midir? Vilâyet ve Belediye, Sıhhiye Müdürlerinin beyanatı birbirini bıtmıyor Hastalık Şişli semtinde ve sirayet halinde devam ediyor Gene bu ecnebi seyahat ve zîyaretleri mes'elesi etrafmda diğer bir ecnebî dostumuz taraftar ve tasvipIMIıılıllllllllllHIHIıııııııli""""" " ' rıda mütesanit bir şekilde çahşır kâr fikirlerinî hararetle söylediktsn la, birbirîerine havadis verip alır sonra bugünlerde başından eeçen küla. Milüyet ve Vakit refiklerimize çük bir maceracığı anlattı. Bu dos mnsup iki muhbir, gazetemizde çatumuzun kendisi gibi yabancı bir han b;r arkadaçîarma guva azizlik ressam dostu bujrürslerde bıır^»'i> ^enetnek istemişler ve Maarif Vekili ile disinin misafiri bulunuyormuş. Ev grüştükîerini söyliyerek tasni et sahibi olan za* ta aîrsatcr ressamdır. tileri bir mülâkatı geç vakit Cumhu Geçen gün Boğaz'm kendilr'nce rret mrahbirine telefonla bildirmişçok güzel bulunan bir köyüne gide lrdir. Muhbirimiz, arkadaşlarmın rek asırdide çinar altındaki kahve dstluğuna ve gazete muhbirleri a nin galiba denize doğru manzarasmı rsındaki tesanüde itimat ederek bu tesbit etmeğe koyu!muşlar. Derken rüsanna beyanatı gazetemîze gecir bir polis efendi yanlarma yaklaşa riş. Vakit geç olduğu için Maarif üçte birini veriyoruz. Bu, bile isti rak kendilerine kim olduklarını sorVkili Beyefendiyi bulup tahkik te ,,:„,„„„„!. ıııııı nımınııııımıı ııııiiin mıııııı ııııımııııuıın ııııııııııııınıııııı IIIHIMH ııııııııııımııııımıııııı muş. Polis efendi türkçeden gayrı dememistir. Beraberce çalısan ve dostlarınız bunu bütün samimiyetle bir lisan bilmediği, ecnebil*"* ise türk diselerin vaziyeti pek iyi kavramı Irbirlerile daima haber teati eden rile temenni ed*r'°" •» çe konuşmadıkları icin anlaşmaları yan diğer bazı ecnebiler üzerinde Memlekete ecnebi seyahat ve zi ıeslektaşların bu hareketi çok çirbiraz zor olmuş, ve bu anlaşamamaz çok sui tesir husule getirmesiroümIn olduğunu sövlemeğe mecburuz. yaretlerini celbedecek programda bu Iık arasında iki ressamın etrafını me kündür. Nihayet yapılan şeyin ho u, bir asizî'k de&il. mütekabil raya gelip oturacak yabancıların raklı bir halkm izdihatnı kf»"'aTnş. Foto Femina şa giden bir yerin hakikî »ablosunu imat ve tesanüdü sui istimal cür dikkat ve nezaketle muamele gör Böylelikle ressamlar için artık iş vücude getirmekten ibaret olduğu Estonya'h misafirlerimiz Süadiye plâjtnda şeref lerine verilen ziyafette ıüdür. meleri dahi tabiî birinci derecede lerine devam etmek iaıkânı kalmı meydanda idi. Böyle bir tablonun rilmiş ve plâjın sahibi zeybek Mus Müşterek çahşacağı arkadaşları nazari dikkate aîınacak mes'eleler Bir kaç gün evvel şehrimize gelyarak dönmüşler, evlerine gelm^îer. nihayet Türkiye'yi reklâm edecek bir tafa B. misafirleri izaz etmiştir. Ziüsnü intihap etmediğinden dolayı dendir. İtalya'da bu maksat'a otel miş olan Estonya'lı misafirler, cuma eser olacağının takdiri de güç bir şey Bu macerayı anlatan ecnebi dos yafetin sonunda Türk Estonya millî :umhuriyet'te musanna bir haberin cilere, arabacılara ve hamallara kagünü, Süadiye plâjına gitmişler, odeğildir. îşte teklif ettiğiniz tedbir tumuz şu sözleri ilâve ettî: ntişarına alet olan muhbir siddetle marşları çaîınmış, Estonya konsolosu dar gavet «edit kayıtlar konulmuş ol ler tahakkuk ederse böyle ufak te rada banyo ederek eğlenmişlerdjr. « Bana göre hava b««. Yarım ka ecziye edilmiştir. Bir arkadaşlarını (Mabadi 6 mct sahifede) ması beyhude bir tedbir değildir. fek yanîışlıkîara da mahal kalmaz Akşam üstü şeref lerine bir ziyafet velan resmi belki baska bir gün gi (Mabadi 4 uncü sahifede) YUNUSNADİ der, ikmal ederiz. Fakat böyle hâ tabiî. Memleketinizi seven hakikî 1 1 Hariciye Xeküi Tevfik Rüştü Bey taati maliyesıiz için ağır bir külfettir. Dayinler vekilleri istikraz yapılmadan bir suıeti tesviye bulmalıdır. Çünkü devlet istikraz siyaseti takip edemez. Bilâk's ecnebi sermayedarlarının Ziraat Bankamıza yahut başka müesseselerimize kredi verme lerini memnunivetle kabul ederiz. Böyle bir hal, meselâ yüzde altı ile alınan bir para yüzde sekiz ile ikraz edilmek suretile hem mukriz ler, için hem müstakriz müesseseler için, hem müstahsiller için nafi ve faydalı olurdu; fakat her halde devlet teminatı veya inhisar imtiyazı verilmesi gibi şartlar mevzuu bah solmamak şartile... Biz devlet olarak ve kendimiz için, kendi vasıta ve kuvvetlerimizle yaşamak istiyo ruz. Milletimiz bir çok müşkülât çekmiştir, icap ederse gene çeke cektir; fakat nihayet muzaffer olacaktır.» geldiği anlaşılmaktadır. Lâğımların Belediyece kapatılkili Esat Bey Kâtibi Recep Bey ması için müteaddit defalar şi de Re:ep Beyi ziyaret etmiş ve kâyetler vâki olmuş ise de Belebir saıt kadar görüşmüştür. İs diye, bunları ufak bir masraf yatanbu'da bulunan bazı meb'uslar parak kapatmamıştır. Halbuki Şehirde bir da düı Recep Beyi ziyaret etmişbunların kapatılması için Sehir müddettenberi lerdir Meclisi de bir karar ittihaz et devam eden tiRecep Bey Fırkada İstanbul mişti. Fakat Belediye parasızlığı fo hastalığı Bey teşkiEtına ait tetkikatta da buileri sürmekte ve buralara bakmaoğlu cihetinde lunrmktadır. Vilâyet idare heyeti maktadır. adeta salgın bir Vilâyet Sthhiye Müdürünün tireisiCevdet Kerim Bey, Recep hal almıştır. Beyfe bu hususta görüşmekte ve foyu az göstermek istemesine Hastalık Nişanîâzm gelen izahatı vermektedir. rağmen vaziyet böyle değildir. taşı ve Şişli Tifo vak'aları istisgar edilemivesemtlerinde on, cek bir dereceye çıkmıştır. Ni on beş gündensantaşı civannda yalnız bir so beri devam et Dr Ali Rısa Bey kakta 6 tifo vak'ası kaydedil mektedir. Belediye ve Vilâyet Sıhhiye Mü mektedir. Belediye Sıhhiveraüdürüneeödiriyetleri hastalığın önüne geçDünkü nüshamızda Maarif Vekili re, bir hafta zarfmda 10 vak'a mek için lâzım gelen tedbirleri Estt Beyefendiye matuf beyanat kaydolunmuştur. Hflbuki Vilâ minderiçti. Vekil Beyefendi tarafın almıslar ve bu mıntakalarda müyet Sıhhiye Müdürü B. bu ay zardaı tekzip edilen bu beyanatın ga teaddit aşı memuru tavzif etmişfında yalnız bir vak'a kaydedil zeemizde mtişarı, şu suretle olmuşler dir. diğini zikretmektedir. Acaba han tv: Tifonun sulardan ziyade bu ci(Mabadi 4 üncü sahifede) İstanbul'un muhtelif gazetelerinde vardaki açık lâğımlardan ileri ıııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııtıııııııııııııııııiiiıımıı çEişan muhbirlerin ekserisi, arala Mesleğe ve arkadaşlığa ihanet Estonya'lı misafirler şerefine ziyafet