1 Haziran 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

^Cumhuriyet 1 Haziran 1931 îktisadi bdhisler: Rusya'da iktisadî ihtilâl Beş senelik muazzam programm mahi İki yeti ve tatbikmdan beklenilen neticeler 1 [Rutya'da bir de iktisadî bir ihtilâl yapıldu Bu ihtüâlin esasmı Rus'lartn Beş senelik programı kurmuştur. Sovyet'lerin iktisadî ihtilâlini ve bu Beş senelik programtm tetkik etmek üzere Almanyada tahsil et miş olan gençlerimizdcn Nebil Be yin yazdığt bir makale sUsilesini dercedeceğlz.1 Bugünkü Rusya'da cereyan eden vukuat ve harekâtı ne kadar ya kından tetkik edectk olursak, sahidi olacağimız büyük fevkalâdelikler karşısında, gayet vâsi iktisadî bir ihtilâlin bu memlekette baş göstermis olduğuna kail oluruz. Siyasî, içti maî ve iktisadî hayatların en derin köçelerine kadar nüfuz ederek bü tün memleket bünyesinde pek aşıkâr tesirini gösteren bu ihtilâlin vüs'atine, şümulüne, bakıhrsa ilk BolseVik ihtilâlini, Rusya'da bugünkü iktisadî »eferberliği doğuran «Beş senelik programm ın, mukad demesi olarak telâkki etmek ve Rus inkilâbının en hakikî manasını bu noktada aramak icap edecektir. Bu kadar mânidar bir fevkalâde liği ve misli görüîmemU bir înkilâp tarzının cereyanlarını ihtiva eden bu «Beş senelik > programını tetkikten evvel mevcudiyetinî ihraz etmiş olan esbap ve saikleri aramağı ve bunları kısaca nazari tetkikten ge • çirmegi faideli buluyorum. Kanlı ihtilâli takip eden senelerin memleket iktisadiyatında irae ettiği perisanlığın îzalesi için Rus'lar, yapılacak bir çok mühim işleri bir programa raptetmeği düşünmüşler ve «Lenin» in tanzim ettiği esasat dahilinde bu vazifeyi kendi miihenidislerinden müteşekkil bir grupa havale etmişlerdi'*. Bu mühendi»ler, memleketin umumî ihtiyaçları, kabiliyeti istihsaliyesi, istihlâk dere celeri gibi mevzuları derin ve vâsi tetkiklerle araştırıyordu. İlk iş ola rak ta elde nevcut kalabilmiş kuvvetlerin bütün vasıtasızlığa rağmen ıllahı ve mahva yüz tutmuş olan memleket sanayiinin kurtarılması düşünülerek muattal fabrikaların tamiri nazari îtibara alınmıştı. Fabrikaların tamiri ameliyesi de kuvveî karibeye gelince iktisadî f aaliyet sahasının çemberi gittikçe büyümeğe başlıyordu. Fakat vaziyeti maliyenin gittikçe artan buhrani karşısında, o vâsi ıslahat, inşaat ve imar projelerinin tatbiki pek büyük fedakârhklara vabeste veya hemen hemen gayrimümkün olmağa baş • lamıştı. Binaenaleyh ihzar edilen projelerin gavrimuayyen bir müd • det için taliki ve yapılan harızlık « ların plân halinde muhafazası icap ediyordu. 1923 senesinde «Beş sene zarfında demir 3anayiinin ıslahı > namı altında hazırlanmıs olan ve istihsalâ • tın bu müd det zarfında üç misli artmasını istihdaf eden programın mevkii tatbika vaz'ı teşebbüsünde bulunuldu. Bu program, muayyen bir müddet zarfında müsbrt bir neticenin temini gayesini yalnız tek bîr sahaya teşmil ettiğinden, makalelerimizin mevzuunu teşkil eden «'Beş senelik programa a nisbetle gayet kanaatkâr bîr vaziyette idi. Maa mafih yepyeni bir mevzua istinat etmesi ve ihtiva ettiği mahiyette ilk teşebbüs olması dolayısile fazla kuvvet ve mesai sarfına lüzum göstereceği aşikârdır. Bununla beraber bu programın tatbikına pek fazla e • hemmiyet atfediliyordu. Memlekette gittikçe ehemmiyetini takdir et tiren ve iktisadî, malî, îçtimaî, hatta harsî mesailde en son sözü söyliyecek kadar yüksek bir mevki işgal eden «Devlet Plânları Komisyonm bu vazifeyi ciddiyetle uhdesine almıştı. Maamafih,ihtiyacatm büyüklüğü ve <sanayü hadidiyenin ıslahı^ prog ramından maada yapılması elzem olan işlerin çokluğu anlaşıldığın dan gerek siyaset ve gerekse iktisat adamlan yapılacak işler için ecnebi sermayesine muhakkak lüzum olduğuna iman etmişlerdi. Bütün dünya Bolşevik Rusya'nın derin para ih tiyaçları ile çalkandığmı biliyor ve nihayet bu para ihtiyacı sayesinde kapitalismin galebe çalarak Şark ile Garp arasında bir anlaşma siyaseti nin tesisi kabil olacağı kat'iyetle bekleniyordu. Nitekim 1924 senesinde tngiltere hükumetinin kefaleti tahtında Rusya'nın ufak bir istikraz akti kuvvei karibeye gelmisti. Bu istikraz ehemmiyetsiz olmassna rağmen Rusya'y» ağır bir takım şerait tahmil etmiyor değildi. Rus'lar bütün bu şeraitî memnuniyetle kabul etmekte bir beis görmediler. Çünkü, bu ilk para muamelesinden sonra, sermaye boykotunun artık refedilerek tedricen de olsa hariçten gerek kredi, gerekse imtiyazlar vermek, yahut ta yeni istikrazlar yapmak suretile memleketlerine sermaye akacağını ürri't edîyorlardı. Ne çare ki, bu muameleye zemîn hazırlıyan ilk tngiliz amele hükumeti iktidar mevkiini u • zun müddet îsgal edememiş ve onları istihlâf eden muhafazakârlar, tngiltere'nîn kefaletinî mutazammın bulunan bu istikraz işinî, derhal akametc uğratmışlardı. Bu tarzı hareketle takip edilen maksat, Rus ya'nın artık iktisaden inkişafına imkân olamıyacağı kanaatini vererek Bolşeviklere müthiş bir darbe in • dirmekti. İndirilen darba hakikaten müthiş tesirleri haizdi ve Rusya'yı büsbütün inhidama sürükliyeceği bekleniyordu. Artık ecnebi sermayesinin hiç bir cüz'ünün Bolseviklerin elinde alet ve vasıta olamıyacağı kat'î bir su • rette bir daha Rus'lara anlatılmak istenmişti. Bu vaziyetin tevlit ettiği vehamet pek büyük olmakla bera • ber Rus'lar, iktisadî akidelerinin iflâs ettirilmek istenmesine taham mül göstermeği kabul etmediler. İşte bu suretle, bütün dünyanın in • tizarı hilâfına, Bolseviklerin bu ha • rabeler muhitinde gene bir şimşek, bir son ümit şeraresi, çaktı ve bu şimşek takatsiz ve bitkin bir vazi . yette bulunduğu zannedilen Rus'Iarın bugünkü ikinci ve muazzam iktisadî ihtilâline ateş ve kuvvet verdi. NEBtL İki eve kundak Belediye mensubunun evî yakılmak istendi Ali Hikmet Nahit Beyîn hemşî rezadesî Sait Paşazade Şefik Beyin kerimesi Necile Hanımla deniz muzika mülâzimi Ali Beyin akitleri icra kılınmıştır. Tarafeyne saadet dileriz. Evlenme Vakıf Akarlar Müdürlüğünden: Bir sene müddetle icar için Müzayedeye vazolunan emlâk 1 Kadirga Kâtip Sinan camii hademe odası No. 1 2 Hırkaişerif Akseki camii S. 71 No. hanc 3 Aksaray Murat Paşa Topkapı C. 69 No. arsa 4 Balat Tahtaminare Çiçekçi S. 1 9 2 8 1 7 0 No. arsa 5 Topkapı Beyazıt Ağa tramvay C. 15 No. dükkân 6 7 8 9 10 Kızıltoprak Zühtü Paşa ömer Efendi çıkmazı 2 No. hane Çarşamba Beyceğiz 67 No. fspanakçı arsasmda baraka Ayasofya Mehmet Paşa medreseıi altında 13 No. oda Taksim Kazancıçeşme arkası 87 No. baraka Hasköy Keçeci Piri Okmeydanı 106 No. baraka ve agaçhk Müddeti icar 1/6/931 den 1/6/932 tarihine kadar bir senedir. İki sene müddetle icar için müzayedeye vazulunan emlâk 11 12 Galata Şahkulu Kulekapı 22 No. dükkân Beşiktaş Türk Ali Imam Ali S. 98 No. hane • 334 90 107 116 11 366 263 847 46 138 Veınfl İçtihat fçtihadın 322 numaralı sayısı güzel yazılarla çıkmıştır. Tavsiye ederiz. !kî gün evvel Şehir Meclisi aza sından İhsan ve temizlik işleri mü dür muavini Mithat Beylerin Etye mez'deki evlerine kundak konul . muştur. Bu sui kast iki evin de kapı eşiklerine paçavralı gaz konulmak suretile yapılmıştır. Her iki ev de ahşaptır. Sabaha karşı Mithat Be • yin hizmetçisi aşağı kata inince kapıdan alevler çıktığını görmüş ve bağırarak haber vermiştir. İhsan Beyin evindeki kundak ta bu suretle görülmüş ve polise haber verilerek söndürülmüştür. Polis tahkikata girişmiş ise de henüz kundakcıları yakalıyamamıştır. Her iki evin sigortasız olduğu anlaşılmıştır. 1 ^"^^™ NAZIMŞÂKiR Doktor mm ^ ™* Bey Avrupadan gelmiştir. ^ ^ OSMANLI BANKAST" OSMANLI BANKASI hissedar . ları, dahilî nizamnamenin 29 uncu maddesine tevfikan, 23 haziran 1931 tarihine müsadif sah günü saat on iki buçukta Londra'da, «Old Broad Street» te «Winchester House» da in'ikat edecek olan senelik umumî içtimaa davet olunur. RUZNAMEt MÜZAKERAT 1 Umumî heyeti idarenin 1930 senei muamelâtına ait raporu. 2 31 kânunuevvel 1930 tarihinde katedilen hesabatın tasdiki. 3 Hissei temettüün tayini. 4 Umumî heyeti idareye aza intihabı. Banka dahilî nizamnamesinin 27 inci maddesi mucibince cemiyeti umumiye, lâakal 30 hisse senedine malik olan bilcümle hissedardan terekküp eder. Maahaza, 23 haziran tarîhindeki içtimaa, ancak hisselerini mezkur içtima için tayin edilen tarihten lâakal 10 gün mukaddem, atide muharrer Banka şubelerine tevdi eden hissedaran iştirak edebilecektir: Paris'te: Meyerber sokagında (IXO) 7 numaralı Osmanlı Bankası şubesine, Londra'da: Throgmorton Street (E. C. 2) de, 26 numaralı Osmanlı Bankası şubesine, İstanbul'da: Banka idarei merkeziyesine, Ve Bankanın sair şubelerine. Bir çocuk kamyon allında kaldı Dün sabah Beyoğlu'nda fıstıkça Hasan Ef. nin beş yaşındaki oğlu tzzet Gazhane caddesinden geçerken arkadan sür'atle gelen bir kamyo nun altında kalmıştır. Zavallı ço • cuk kamyonun altında sürüklenerek paraçlanmıştır. Bittabi çocukcağız derhal ölmüştür. Kamyonun şoförü aranmaktadır. Vazife başında nüziıl isabeti Tütün İnhisar İdaresi müfettiş » lerinden Sami Beye dün saat ikide vazifesi başında iken nüzul isabet etmiştir. Sami Bey arkadaşları tarafından derhal Senjorj hastanesine kaldırılmıştır. Tabancadan sonra bıçak Hasan isminde biri amele Re • şit'ten para istemiş, vermeyince tabancasını çekerek iki el ateş et mîştir. Fakat kurşunlar isabet et • memiştir. Hasan bundan hiddet • Ienmiş ve bu defa bıçağını çekerek Reşid'i yaralamıştır. Kendilerine polis süsü verenler ömer ve Galip isminde ikî adam kendilerine polis memuru süsü ve • rerek Süreyya Bey isminde birinin üstünü ararlarken yakalanmışlar • dır. Müddeti icar: 1/6/931 den 1/6/933 tarihine kadar iki senedir. Üç sene müddetle icar için müzayedeye vazulunan emlâk. Tahtakale Rüstempaşa Papaz zade hanı altında 12 No. mağaza 14 Gedikpaşa Divanıâli cami S. 61 No. dükkân 15 Sütlüce Mahmut Ağa hamam S. çeşme hazinesi 16 Beyoğlu Küçük Parmakkapı 6/13 No. apartımanın beşinci katı 13 93 514 266 246 Müddeti icar: 1/6/931 den 1/6/934 tarihine kadaf üç senedir. Mebdei icarlar: Eski müstecirler için aktin hitamı yeni müstecirler için teslim tarihidir. Müddeti müzayede: 1 haziran 931 den 23 haziran 931 salı günü Balâda muharrer emlâk kiraya verileceğinden müzayedeye vazolun* muştur. Taliplerin yevmi ihale olan son günün saat 14 buçuğuna ka* dar şartnameyi okumak ve teminatı muvakkate ita ederek müzayedeye iştirak etmek üzere îstanbul Evkaf müdürlüğünde Vakıf Akarlar mü dürlüğüne müracaatleri ilân olunur. Evsaf ve müştemilâtı hakkında malumat almak istiyenler bu müddet zarfında müzayede odasına müracaat ederek ecri misil rebilirl er. raporlannı gö Adana hapisane müdürlüğünden: 1 Adana merkez vilâyet hapisanesinin düz kırma undan mamul bir senelik ekmek ihtiyacı yüz elli sekiz bin kilo olup 28/5/931 tarihinden itibaren yirmi bir gün müddetle ve kapalı zarf usulile raünakasaya çıkarılmıştır. 2 18/6/931 perşembe günü saat 16 da Adana Cumhuriyet Müddeiumumilik dairesinde ihalesi yapılacağından şartnameyi görmek ve daha fazla malumat almak istiyenlerin hergün hapisane müdürlüğüne ve yevmi ihalede sekiz yüz seksen iki liralık teminatı muvakkate makbuzu ile birlikte Cumhuriyet Müddeiumumiliğine müracaatleri ilân olunur. Satılık ev eşyesı 5 haziran cuma günü saat 10 da aşağıdaki şeyler pazarlıkla satılacaktır. taliplerin, Haydarpaşa çayır caddesinde düz so kata 24 numaralı Nesim adut apartımanının dördüncü daire sinde Ferhan Beye müracaat etmeleri rica olunur. İpekli Hereke kumaşından sekiz adet perde, korneşleri ve takımları. Karaağaç'tan (kaplama de ğildir) yatak odası takımı gar drop iki büyük aynalıdır. İki çini soba teferrüatile be raber. İki demîr karyola, bir masa ve bazı eşyalar. Devlet Bankasr {Birinci sahifed^u mabait) ları merkez binasında toplanacaktır. Murahhas gönderecek Vilâyetler Ankara'ya murahhas gönderecek 25 vilâyet şunlardır: Aydın, Adana, Afyon, Amasya, Denizli, Diyarıbekir, Edirne, Er • Antalya, Ankara, Balıkesir, Bursa, Erzurum, Eskişehir, Gaziayntap, Giresun, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Konya, Malatya, Sam sun, Tekirdağ, Trabzon. Meclisi idare riyaseti Bu içtimada meclisî idare riya setine Şurayı Devlet Reisi Nusrat Beyin intihap edileceği muhakkak addedilmektedir. İdare meclisi azahğı için mevcut namzetler arasında sabık Trabzon meb'usu Şef ik, İş Bankası İzmir şubesi müdürü Nusret, Ziraat Bankası İstanbul şubesi müdürü Cevdet ve Emlâk Bankasından Mahmut Nedim Beyler vardır. Şimidilik banka umum müdürlüğüne kimse tayin edilmiyecek ve müdürü umumî muavinliğine tayini mukarrer olan Ziraat Bankası Müdür muavini Salâhattin Bey, Müdürü u mumilik vazifesini vekâleten görecektr. Mürakipler arasında ecnebi banka ve şirketleri namına bir ecnebi bulunacaktır. Vakıf Akarlar Müdürlüğünden: Bir Şehrî Lira # sene müddetle icar için MÜZAYEDESİ TEMDİT 0LUNAN EMLÂK Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han zerain katında 8 No. mağaza Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han zemin katında 1516 N.o dükkân Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han asma katında 6 No. oda Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han asma katında 9 No. oda Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han asma katında 27 No. oda Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han asma katında 29 No. oda Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han asma katında 30 No. oda Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han asma katında 32 No. oda Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han birinei katında 7 No. oda Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han birinci katında 16 ve 18 No. odalar Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han birinci katında 30 ve 31 No. odalar Ecirler sandığı tasfiye heyeti ida 60 resinden: 45 Tasfiye memurlarından Ahmet Efen j 20 dının vefatuıa mebni yerıne tayin olunacak memur için alâkadarlarm 19 hazi 35 ran 931 cuma günü saat 10 da Beşiktaş 20 ta Hakkı Paşa hamndaki 13, 14 numaralı 20 tasfiye merkezine gelmeleri bermucibi 20 karar ilân olunur. 20 SATILIK ARSA 30 Suadiye'de Köprüyolu, Sinorbaşı 40 sokağında önü şimendifer yolu 3841 ziradır. Talip olanlar Eminönü Gümrük 40 Halı antreposu 4 üncü kat 17/18 No. da Bakırzadeye müracaatleri. 20 «Tayyare Cemiyeti İstanbul şubesinden» Mevcut (7682) adet müstamel Ikl yüz kuruşluk üçüncu Londra pulları pazar lık suretıle satılacaktır. Taliplerin 9 haziran 931 salı sunü saat on dortte Cağaloğlun'da şube binasındaki komisyona müracaalerı. Ticareti Hariciye ofisine gelen malumata göre bu sene Ege mıntakasında 221,315 donüm arazi afyon ze • riyatına tahsis edilmiştir. Geçen sene zeriyat miktarı 348,193 dönüm îdi. Bu mıntakadaki noksan zeriyata mukabil Bursa, Çanakkaie, Kırşehir, Tokat vilâyetleri daha vâsi zeriyatta bulunmuşlardır. Konserveciler dün toplandılar Konserveciler dün sabah Ticareti Hariciye ofisinde bir içtima akdetmişlerdir. Bu içtimada konserve ciliğin inkişafı için lâzım gelen te • dabiri tesbit etmişlerdir. Ofis tes • bit edilen bu temenniyatı ait olduğu makamlar nezdinde takip edecektir. Ali iktisat meclisi Ticaret Odasına gelen bir telgrafa göre bugün için içtimaı mukarrer olan Ali iktisat meclisi içtimaını tehir etmiştir. Meclisin sonbaharda top lanacağı tahmin edilmektedir. rıyınız, bir şey düşünmeğe gayret ederiz! O cumartesi hangi senenin, hangi ayınm, hangi haftasının cumartesisi idi; düşünmeğe gayret ettiler mi, etmeğe vakit mi bulamadılar? Bunları bilemediğim için burada kestim. AKA GÜNDÜZ Âfyon zeriyatı Hazine dairesi (Birinci sahifeden mabit) eşyalar, büyük ceviz cesametinde zümrütler, pırlantalarla işlenmiş murassa at takımları, ve amber ağaçlarından mamul gayet nadide kahve ve çay takımları teşhir edil mîştir. Müzenin gayet zengin bir tesbih kolleksiyonu vardır. Bunlar meya nında cesameti bir fındıktan daha büyük ve tamamile yuvarlak taneli ve doksan dokuzlu bir inci tesbih te bulunuyor. Yalnız bu nun kıymeti bir kaç yüz bîn lira ka dar tahmin edilmektedir. Bunun ya nında gene daha küçük kıt'ada bir inci tesbih vardır. Bundan baska, zümrüt, pırlanta, elmas, yakut, mercan (zebercet) gibi gayet kıymetli taşlardan yapılmış yüzlerce tesbihler mevcuttur. Kablettarih zamanlara ait de niz hayvanatı boynuziarı müze nin şayani dikkat eserlerindendir. Yeni açılan dördüncü salon, bütün dünya müzelerinde bulunmıyan kıymetli asarı ihtiva etmesi itibarile çok kıymetli bir hazinedir. Müze müdürü Aziz ve hazine müdürü Tahsin Beyler eşyaların tasnif ve tertiplerinde şayanî takdir mu vaffakiyet göstermişlerdir. Bahçekapı'da Dördüncü Vakıf han birinci katında 38 No. oda Müddeti icar: 1/6/931 den 1/6/932 tarihine kadar bir senedir. Mebdei icar: Eski müstecirler için akti sabıkın hitamı yeni müstecirler için teslim tarihidir. Müddeti müzayede: 4 haziran 931 perşembe günü. Mühendıs aranıyor Kars Belediye Riyasetinden: Balâde muharrer emlâk kiralık olup hizalarında gösterilen bedelierle talipleri uhtelerindedir. Encümeni idarece bir hafta müddetle temdidi müzayedelerine karar verilmiştir. Fazlasili talip olanlar son günün saat on dört buçuğuna kadar İstanbul Evkaf Müdiriyetinde Vakıf Akarlar Müdürlüğüne müracaatleri ilân olunur. Şamsun asliye hukuk mahkemesinden: Samsun Tütün İnhisarı Başmüdiriyetile Samsun'da Hatuk zade tdBelediye dairesinin (126) lira maaşlı mühendisliği münhaldir. rîs ve şeriki mütekaidini askeriyeden kaymakam Muhlis ve Muhlis Beyin Diplomaları mühendis veya fen memurlarından talip olanların vesaikile kayınpederi miitekaidinden Ali Rıza Beyler meyanelerinde mütehaddis Kars Belediye dairesine müracaatleri ilân olunur. avans ve tazminat davasmda müddeaaleyhlerden Muhlis Beyin dahî ikametgâhı meçhul olduğu anlaşılmış olduğundan muhakeme 9/6/931 tarihine müsadif salı günü saat 14 te muallâk bulunduğundan mumai 26/4/931 tarihinde kapalı zarf usulile ihalesine imkân bulunamıyan Ieyh Muhlis Beyin yevm ve saati muayyenede Samsun asliye mahkemeikinci grup motör ve alternatör ve teferrüatının zirdeki şartlar daire • sine gelmesi lüzumunun davetiye tebliğ makamına kaim olmak üzere keyfiyet ilân olunur. sinde ve pazarlık suretile mubayaasına karar verilmiştir. Tire Belediye Riyasetinden: 1 Kapalı zarf usulile ilân edilen fennî şartlar ve mukavelename esasatı aynen bakidir. 2 Talipler bu baptaki son ve kat'î pazarlık tekliflerinin 21/6/931 pazar günü s,aat on beşe kadar Tire Belediyesine tevdi etmiş buluna • caklardır. 3 Belediye, pazarlık suretile yapılan teklifler hakkındaki kat'î kararını 30/6/9 31 salı günü vereceğinden keyfiyet alâkadaranca maIum olmak üzere ilân olunur. ÎSTANBUL MINTAKASI TİCARET MÜDÜRLCĞÜNDEN: Sıhhi muaveneve tabi olsun olmasin bütun esnafin cemivetlerine kaydoimağa ve senelik hüvivet cüzdanı almıya mecbur olduklan esnat cemiyetleri talimatnamesirin üçüncü maddesinde musarratiür. Cemiyetlerce malî sene iptidası hazirandır. Sıhhi tnuaveneyi geçirdiklcrinden veya cüzdan almadıklarından dolayı alâkadaranm cezava uğramamaşı ve muşkilâta tutulmaması için acilen cemiyetlerine muracaatları menfaatlerl icazından olduğu tavsiyt ve tebliğ olunur. ESNAFIN NAZARİ DİKKATİNE