11 Mayıs 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDiNCi SENE No. 2516 B o ş m u > a rplri > YUNUS 1 A İ V D î İDAREHANESİ: Dıı\unuuumıın\f Lahısında •laıreı *"Telgraf: İstanbu! Cumhuriyet Posta kutusu: !N° 2 4 6 Başmuharrlr • 22366 • Tahrir müdUrU • 23236 İdare müdürü 22365. Matbaa 20472 1 m h u riy ıımmmMiıımmııımıııım ııımınuııımmmıı HiıııııııııJfcıııııııııııııııııııımııııııııııııııı,,,,,,^ Muımnııııııımıınıt PAZARTESi 11 MAYIS 193Î ABOIME Ş E R A İ T l I MÜDDET f TORKİYF I Ç İ N | HA8İÇ İÇİN | : Seoeliğ» | 6 Aylıgı | 3 Aylıgı 1400 Kr. ! 2700 Kr. 750 Kr. 400 Kr. 1450 Kr.. 800 Kr.^ Nüshası her yerde * 5 Kurnşiar " = * ""''"»»»'"'»'»»"" C.H.F. üçüncü Buyuk Kongresi Dun Açıldı """""'"" iHMH.nu.mi.ini. ıııuıııunııuMiııııııııııViMmıııınnııı UIIIIIIIIIIIIHI tmınııııııııııı|bıııuıııııııınını>ııııwnı.ııınnınınnııı Kongrede heyecanlı bir dakika: Gazî ve onunla beraber bütün kongre azası ayağa kalkarak, Büyük millete karşı hiirmet ve tazimle iğîldiler Üçüncü büyük Kongre İsmet Pş. nın raporu: H. Fırkası ne yaptı, ne yapıyor, ne yapacak?. İlk celse heyecan içinde geçti, Gazi ve onu taldben İsmet Pş. söylediler, ikinci ve üçüncü celselerde intihaplar yapıldı Ankara 10 (Telefonla) Cumhuriyet Halk Fırkası umumî kongresi bugün saat 3 e çeyrek kala Millet Meclisi salonunda Reisi Umumî Gazi Hz. taraf ından açılmıştır. Kongreye 400 den fazla aza iştirak etmiştir. 2 buçukta salon ve samiin locaları dolmuştu. 3 e çeyrek kala Gazi Hz. salona girdüer. Kongre, Büyük Reisi ayakta selâmladı ve uzun uzun alkışladı. Kitabet mevkiinde Ruşen Es • ref, Fırka Başkâtibi Ziya, İstan bul mürahhası Ceydet Kerim Beyler vardı. hilıırııııııııııiBMiııı|iıiMiı|iiM[|iHi||nillllMinillllllllllll1lllllllllinillimilllll|iıııııııııt|iıııııııllll1lllllllll1MIII)IIMIHIll Gazi Hz. nin nutku Milhtin Büyuk Kefcî Gazi Hz. yavaş yavas kürsuye çıktılar ve nutuklarını irada basladılar. Kısa nutuk hemen her cümle sinde alkışlamyordu. Nutuk bitince ruzname mucibince 4 kâtip intihabı yapılacağı azaya tefhim edildi. Recep Zühtü (Sinop) Bey intihabın reyi işarî ile yapılma sını ve Ruşen Eşref, Cevdet Kerim, Hilmi (Bilecik), Avni (Bozok) Beylerin namzet gösteril mesini tekilf etti. Teklif kabul edildi ve intihap böylece yapıldı. Büyük Gün Nadi Beyin intibaları: Ankara 10 (Başmuharriri mizden, telefonla) Cumhuriyet Halk Fırkasının ü çüncü buyuk lcongrsi bugün açıldı. Türk İstiklâl tarihinde büyük bir merhalenin şanh bir dönüm noktası halinde.. Umumî kongreyi Ftrkanın U mumî Reisi Gazi açtı ve memle • ketin dört bucağından gelen murahhasları selâmlamakla saadet duyduğunu söylerken fırkamızın on iki senedenberi hep büyük büyük neticeler almak üzere takip ettiği mefkure üzerinde her ke • limesi tarihe altın harflerle kaydolunmağa lâyık bir hasbıhal yaptı. Gazi bu hasbıhalini yaparken sanki mefkurenin müşahhas timsali haline gelmişti. Cumhu • riyet Halk Fırkası kongre sinin Riyaset mevkiinde sanki millî Türk mefkuresi canlanmış, lisana gelmiş, kongreye ve millete hitap etmiştir. Gazi Reisicumhurun Cumhuriyet Halk Fırkası Umumî Riyasetini niçin terkedemez olduğu dünkü muhteşem manzarada bütün se bep ve hikmetlerile her göze a yân olacak veçhile bir daha tezahür ve tahakkuk etti. İstiklâl ve inkılâp namına memlekette vü cude gelen harikulâde tekâmül Ier onun sevk ve idare ettiği ftr kanın eserleridir ve Gazi'y e göre büyük Türk milletini daha büyük merhalelere götürecek mefkurenin bu vatanda ibda edeceği da ha büyük işler ve eserler vardır. Büyük Türk milletinin timsali olan Gazi,, her şeyden evvel vatan ve milletin şeydâ âşıkıdır. Bu vatana ve bu millete yapılabilecek hizmetlerden her ne sebep ve ba( Mabadi 6 tnct sahifede ) ı^^~ ^ ^ ^ ^ ~^^^^ ~^^^^~ ~^^^^~ ~^^^^*~ ~^^^^r~ ı ^^^^r ^ ^ r ^v^^ ^^^r ^ ^ ^ ^^ ^ Gazi'nin küşat nutku ((Birbirimizi irşat ve haklı tenkit etmekte yalnız fayda vardır» 0, kürsüde iken, sanki millî Türk mefkuresi canlanmış, lisana gelmiş gibi idi Riyaset beyannamesi Müteakıbne Gazi Hz. azaya hitaben: « Müsaade buyurursanız Fırka Umumî Reis vekili, riyaset beyannamesini heyeti aliyenize arzedecektir.» Dedi ve İsmet Pş. hitabet kürsüsüne gelerek alkışlar arasında beyannameyi okudu. «Muhterem efendiler, Umumî riyaset, 1927 büyük kongeresinden itibaren Fırkamızın gerek memleketteki vaziyet v*» faaliyeti ve gerek memleket ida resinde müsadif olduğu ahval ve takip ettiği hattı hareket hakkinda büyük kongreye hulâsatan maruzatta bulunacaktır. Dahilî siyaset: Dahilî siyasette cumhuriyetçi ve halkçı zihniyeti fırkamız geçen 4 sene zarfmda ciddiyetle ve sebatla takip et miştir.\ . . t 4 sene evvelki ahvali beraber derhatır edersek, dahilî siya sette elde ettiğimiz neticelerin ne kadar mühim ve muvaffakivetli olduğu anlaşılacaktır. Başveküimiz Umumî Riyaset beyannamesini okurken belâgat hududunu çok geçen bir çelik kuvvet manzarasını arzetmiştir * Haricî borçlar müzakeratı başlıyor Fransız dayinler vekili dün şehrimize geldi Müzakerata 14 mayısta başlanıyor, diğer murahhaslar bu hafta gelecek Fransız Dayinler Vekili ve Düyunu umumiye meclisi idare reisi M. Deklozyer Ankara'da dü yunu umumiye mes'elesi hakkında cereyan edecek müzakerata iştirak etmek üzere refakatinde Fransız mütehassısı Mösyö Barde bulunduğu halde dün Stella d'ltalia vapurile şehrimize gelmiş ve Tokathyan oteline inmişlerdir. M. Dekloziyer dün kendisile görüşen bir muahrririmize demiştif ki: « Türk hükumetile yeniden müzakeratta buhınmak için Ankara'ya gitmek üzere M. Barde ile İstanbul'a geldik. Müzakerata 14 mayıs perşembe günü Ankara'da başlanacaktır. Müzakeratın ne kadar devam edeceğini şimdiden tahmin etmek kabil değildir. Maamaf ih alâkadar devletler bu mes'elenin bir an evvel halline samimî surette taraftar oldukları için Ankara müzakeratımn şa yani memnuniyet bir netice vereceğini kuvvetle ümit ediyorum. On ıkı sene eıtel dahıli te hanc' duşmanlann sungu te ıdam tehdıt lerı,içinde btrmcı umumt kongrerin dahılınde toplandığı tarıhî bir bina: , . , Sıvas mektebi sıdtanısı [C. H. Fırkası Reisi Umumisi Gazi Mustafa Kemal Hz, nin kongreyi küşat ederlerken irıi ettikleri nutkun metni berveçhi atidir:] «Efendiler; C. H. Firkasınm uçuncü bü yük kongresini açıyorum. Bu münasebetle Fırkamızın muhterem murahhaslarını hürmetle selâmIarken duyduğum sevinç ve saadetin büyük olduğunu heyecanla arzederim. « ;^j • *£ i Arkadaşlar; ~• ' Birinci umumî kongremiz bundan 12 sene evvel Sıvas'ta bir mektep dershanesinde yapıl • mıştı. Oraya gelen murahhaslar türlü takipler altmda bir çok müşküllerle karşılaşmışlardı. Mi zakerelerimiz dahilî ve haricî duşmanlann süngü ve idam tehj ditleri içinde vuku ~ buluyordu. Fakat Türk milletinin hakikî hisj ve emellerini teşçi ettiğine kani] buiunan kongre heyeti millî vazif esini ikmal lüzumunu her mülâhazanın üstünde tuttu. Takip etmekte bulunduğumuz prensip^ lerin ilk esaslarını tesbit etti. Ondan sonra da feragatle ve a~ zimle o esaslar üzerinde yüründü. Millî mefkureye tam iman ve onun icaplarına tereddütsüz tevessülün neticesi elbet muvafj fakiyettir. (Alkışlar). ( Mabadi 5 ınci sahifede ) îlk imtihan frticaî ve umumî büyük hâdiseIer karşısında konmuş olan takriri sükun kanunu 1972 senesinde elân mer'iyette idi. 4 senelik Cumhuriyetin büyük inkılâbatı ile seferberliği intaç eden büyük kı yam karşısında memleketin nizamını ve inkılâbatın masuniyetini fevkalâde kanunlara muhtaç olmaksızın temin edebileceğinde tereddüt edilebilirdi. Fırkamız için bundan da mühim olan imtihan fevkalâde esbap karşısında alınan istiklâl mahkemeleri, takriri sü( Mabadt 5 tncı sahifede ) Fransu dayinler vektlı M Dekloziyer Müzakerata iştirak edecek olan diğer devletler murahhaslan da bugünlerde İstanbul'a gelecek lerdir. Bu meyanda İngiliz Da • yinler Vekili M. Vsyt'tan başka Fransız maliye mütehassıslann dan M. Pruthon ve Alman Da •