26 Mart 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

~% *+ N* ^ 4 7 3 Ba^muhnrrlrl VlJIVlJS NADİ İDAREHANESİ ftnvıınuunıuınıu karvsında <Uım Tolgraf: İstanbul Cumhurıvet Posta kutusu: !\° 2 4 6 T o l ^ f n n • Başımjharıir I e i e T O n . Tahrir müdürü Tahrlr mUdüı tdare müdürü 22365. Matbaa 22366 23236 20472 Ciı m h u riy •• • • «**« • • • • 26 MART ABO1ME ŞERAtTf |MODDET; ÎTORKİYE İÇİNf HARİÇ İÇİN Seneliği 1400 Zr. | 2700 Kr. 6 Avlığı 750 Kr. : 1450 Kr.. ) 3 Aylıği : 400 Kr. 800 <*••••*•*•••< Nüshası her yerde ^ 5 Karnştar *• Turkıye ıçın Yeni bir devîr: Kooperatifçilik Dariilfüntmumuzun nazari dikkatine: Ankara: 25 mart (Başmuharririmizden, telefonla) Iki gün evveî bu sütunlarda maruf iktisatcı arkada&ımız Alâettin Cemil Beyin (Çankaya kooperatifi) adlı bir makalesi çıktı. Bu kıymetli yazıyı ehemmiyetle okuyanlar onun başlangıcındaki şu cümleye belki dikkat etmixlerdir: « Makalemizin bu tarihi unvamnı tasıyan kooperatif, Türkiye'de yeni bir ekonomik devir açmak üzeredir.» Ve sonra Alâettin Cemil B. Türkiye'de istihlâk kooperatif lerinin niçin kurulamadığını veya kurulan larının niçin yasamadığını anlatmak için sadece söyle diyor: « Çünkü memleketimizde koo • peratifin ne olduğu bilinmiyor /» Hakikaten öyledir. Memleketi • mizde kooperatifin ne olduğu bilinmiyor. Halbuki insaniyetin tarihini değiştirmek istidat ve kudretinde olan bu işî biz bilmeğe, bilmiyorsak öğrenmeğe ve öğretraeğe mecburuz. Tiirk iktisadiyatı yalnız ve yalnız kooperatifçiliğe istinat ederek ken' disine yepyeni bir hayat yaratabilir. Biz zannediyoruz ki büyük Reis ve rehber Gazi'nin memleket dahilinde ve millet içindeki son seyahatinden çıkmış olacak belli baslı hakikat bu olacaktır. Teşkili etrafında çalısılan Çankaya kooperatifinden büyük ümitlere diişmekte Alâettin Cemil B. arkadasımız haksız degildir. Eğer kooperatifçilik Büyük Gazî'nin an • Iadığı manada tesis ve tamim olunabilirse aziz Türkiye'mize hakikaten yenî ve muazzam bir devir açılmış olacağını biz şimdiden sarih ve kat'i Oİar&k »öyliyebiliriz.^ O balde bu fikrin yalnız Çankaya kooperatifinde değil, zaten maksat ta ondan ibaret olduğu üzere O tarik ile bütün memlekette teessüs ve taammümüne yardım etmeliyiz. Avrupa'daki kooperatif hayatını ve bu tesküâtın msanlara ifa ettiçt buyük hizmetleti düşünerek bu hususta Darülfünunumuza mü • him bir vazife terettüp etmekte bulunduğunu göriiyoruz Kooperatifçilik teskilâtını ele almak ve onun memlekette oynıyabileceği mühim rolleri millete anlatarak bu fikrfn memlekette teessüs ve taammümd nü fpın'nde önavak oîmak. Eğer Darülfünunumuz bu vazifeyi deruhte ederse ki edeceğinde bizim süphemiz yoktur ilk defa olarak Türkiye'de dahi Darülfünun içtimaî ha yatın rehberliği vazifesini ifaya baslamış olacaktır. Hakikaten Da rülfünun içtimaî hayatın takip edeceği istikametlerde daima pişva olan bir müessesedir. Her hangi bir memleket bir Darülfununa malikse orada umumi hayatın dalgaları o fenler ve hikmetler evinc*en çıka cak işaretlere göre sekil alır. Darülfünun sunu bunu okutur ama son tah'ilde onun manası arzet tiğim.z mefhumdan ibareîtir. Da rülfünunumuzda kâfî talebe yok diyorlar. Bunun ehemmiyeti yok. S'z bana Darülfıtnnnda kifay«*tli hocalar bulunup bulunmadığını haber veriniz. Eğer bunlar varsa ben sizi temin ederim ki bizde Darülfünun vardır. Çünkü Darülfünun demek ilimlerin ve fenlerin istikrar bulduğu ve ehliyetle temsil olunduğu yer demektir. Bütün iddialara ragmen ben bizde Darülfünun mefhumunu anlıyan vs ona lâyık olan âlimlerin mevcut bi"*~ bovle velevki mahdut. iîmî aşkı ve ilim yolunda hudutsuz bir fera<*at hassasıdır. îsim sövlemek^n içtinap ederek ifade edebilirim ki bizde böyle, ve levki mahdut, ilmî ehliyet sahibi güzide zevat yok değildir. Bu kanaatledir ki işte niha yet Darülfünunumuzun mühim içtimaî bir mes'elemizde önayak ol mak vaztffasinialmasını tasavvur ve teklif edivorum: Memlekette kooperatifçilik işini uınuma mal edecek veçhile bir cemiyet teskil edilmeli ve bunun ilk azalan Darülfünunun bütün hoca • lan olmalıdır. Cemiyet kooperatifçiliği nasıl nesir ve tamim edebile • Dört senelik mesaiden sonra... Şişli güzelinin ölümü Meclis bugün tatîl ediliyor Meclis bugün iki celse aktedecektir, Reis Kâzım Pş. ikinci celsede mühim bir nutuk irat decektir Selma H. m annesi ilk iddiasında ısrar ediyor «Dr. Taptas hastalığın 6 gününii beyhudeye geçirerek tehlikeye meydan verdi.» ; 4Mayıs i i Fırka kongresine! alâka ile intizarf edilmektedir { { Gazi, memlekette yenij ! bir devir açacak } Ankara 25 (Telefonla) Bura siyasî mehafili yeni Meclisin intihap neticesi ile toplanması gününden evvel ve daha ziya de, 4 mayısta in'ikadı muhtemel olan H. Fırkası umumi kongresine ehemmiyet vermektedir. H. Fırkası hükumetine icraat programı olmak suretile binnetice yeni Meclisin birinci plândaki vezaifi meyanına girecek mukarrerat; Gazi Hz. tarafından tesbit edilip kongreden çıkacak olan esasattır. Son büyük seyahat esnasında iyilikleri, kötülükleri, sevinçleri, ıztıraplarile bütün memleket Gazi Hz. nin nüf uzü nazarile bir daha tetkik edildi. Köylünün hali, tüccann sikâyeti, memurun vaziyeti binnefis görüldü. Muazzam bir rapor halinde bir araya top • lanan vatan ve millet mtibalan büyük kongrede bir rapor halinde Fırkanın ve hükumetin gözü önüne serilecektir. Raporun, can damarımız olan iktisadî buhran ve inkişaf üzerinde fazla tevakkuf ettiği tahmin edilebilir. Demokrasiyi tahkim ve tevzi, idaresizlikleri külliyen ref için Büyuk Reisin bir inkılâp daha halketmesine intizar edilebilir. Rapordan çıkacak neticelere göre yeni Meclisin iktisadî mes'eleler, vergi isleri üzerinde fazla meşgul olacağı anlaşıhyor. Yeniden Meclise gidecek azanın çoğu çiftçilerden olacağı için köylünün ve küçük müstahsilin vaziyeti hak kında kuvvetli tedabir alınması "~'' muhtemeldir. Uçuncu B M Meclısının son gunu nde Umumi içtimadan bır ıntıba Ankara 25 (Telefonla) Büyük Millet Meclisi yarın saat 2de toplanacak ve ruznamede olan oyuncak makineleri inhisarının Himayeietfal'e verilmesi, Dev let Demiryolları teşkilât kanu nunun bazı madelerinin tadili, merhum Musa Kâzım Beyin çocuklarının tahsili, Türkiye İsviçre, Türkiye Japonya ticaret, Türkiye İtalya konsolosluk muahedeleri, hali harpte yarahlara yapılacak muamele lâyihalarile ölçülerin tevhidi kanununun ikinci müzakeresi yapılacak ve divanı riyase tintihabının icrasından sonra celse 10 dakika tatil olunacaktır. fakiyete vâsıl olması itibarile meclisi tebrik ederek iktisadî ve idarî vaziyetimizden, çıkarılan kanunlarla alınan tedbirlerin isabetinden, Ağrı, Menemen hâdiselerinden bahsedeceği tah min edilmektedir. Kâzım Pş. nın nutkunu müteakip Millet Meclisi yeni mecli sin içtimaına kadar tatil edile cektir. Selma H., Güzellik Kraliçesinin intihabt giinü gazetecilerle konaşurken Şişli güzeli Selma Hanımın ölü mü hakkında annesinin gazetemize ^önderdiği mektupta tabibi müda • vi doktor Tapsas Efendinin mes'uliyeti iddia edilmişti. Teşhis ve tedavide rolleri bulu nan doktor Cemil Paşa ve Ekrem Behçet Beyle Tapsas Ef. bir akşam gazetesinde Nadire Necip Hanıma cevap verdiler. Bunlardan Ekrem Behçet Bey hatayı gSrür görmez (3fabadi 4 uncu sahıfede) Çsk feci bîr kaza Sekiz yaşmda bir gazete müvezzü tramvay altmda parçalandı * 3 devrenin meb'usları Büyük Millet Meclisinde yapılan bir istatistiğe göre meclisin birinci devresine 437 meb'us iş tirak etmiş, bunlardan 25 i öl müş, 80 i istifa etmiştir. İkinci meclise 333 meb'us girmiş 24 ü vefat, 23 ü istifa etmiştir. Uçüncü devrede 335 meb'us iştirak ederek bunlardan 15 i vefat, 12 si istifa etmiştir. Birinci devrede yeniden intihap edilenler 72, ikincide 122, üçüncüde 134 ki şidir. . ^ «• Kâzım Paşanın nutku İkinci celse Kâzm Pş. Hz. nin riyasetinde toplanacak ve reis Pş. mühim ve uzun bir nutuk irat edecektir. Pş. nın nutkunda 4 senelik vazifesinde tam bir muvaf Komik Şarlo Paris'te... Bir Fransız gazetecisi soruyor: ((M. Çeplin, siz Şarlo'yu sever misiniz?*.)) Intihabat Ankara miintehibi sani listesi hazırlandı Dün öğleden sonra saat 4 te Sultanahmet'te Gülhane parkı nın kapısı önünde 8 yaşında Aar daş isminde bir gazete müvezziinin feci şekilde ölümile neticelenen bir tramvey kazası olmuştur. Mahallinde yaptığımız tah Şarlo (Xi Londra'da ıhen şere fıne verılen bır musamerede Meşhur sinema artisti Şarli Çeplin'in Paris'e muvasalat et tiğini telgraf havadisi olarak yazmıştık. Şarlo Paris'te büyük tezahürat ile karşılanmıştır. Şarloyu hâmil olan tren istasyona vasıl olur olmas resmî ve gayri remî bir çok kimseler artistin istikbaline koşmuslardır. Şarlo ceğini kendisi tayin edeceğinden ben şimdiden o hususta f azla izahat vermeği cidden zait addediyorum. Darülfünun hocalarınm bnavak o lacağı böyle bir cemiyet elbette kooperatifçilik için Darülfünunda serbest bir kürsü açacak ve bir mec mua da nesredecektir. Bu iş için dokuz on sene evveî Fransa'da yapılan tesebbüsün bizde dahi aynini tekrar etmek kâfidir. Kooperatifçiliğin ne olduğu hak mütebessim çehresile trenden inmiş ve halkın alkışlarına muka bele etmiştir. Fransız gazetecileri, dünyanın her tarafında tanınmış ve sevilmiş olan artistin bütün harekâ tını en küçük tafsilâtına kadar takip etmişlerdir. Şarlo trenden (Mabadt 4 uncu sahıfede) kında şimdiye kadar bu gazetede epey yazılar yazıldı. Alâettin Cemil B. bu yoldaki neşriyatına devam edecek ve zaman zaman bu sütun larda dahi hayatımızda hakikaten muazzam bir inkılâp yapacak olan bu mefkureye temas olunacaktır. Bugünlük biz bu fikir etrafında yalnız Darülfünunumuza hitap etmiş oluyoruz, onun iyi karşılanacağın dan tamamile emin olarak. kkata göre bu tüyler ürpertici Ankara 25 ( Telefonla ) Kars'ın bir kazasında ayın 28 in ölüm hâdisesi şu şekilde olmuştur. de müntehibisani intihabatı yaGazete müvezzü küçük Ardaş pılacaktır. Ankara'da 5 gün sonYukartda hâdtse mahallinde toplananlar, Sultanahmet civannda ve park ra başlanacaktır. Ankara'nın asağıda zavaüı çocuğun altında kalarak ı Mabadı 2 ınci tah.fede ı müntehibisani listesi tetkik edilııııııifiııııiHiıııınHiıiHiMiiHitıııııınııııiHiııınHimnHiHiıiPHiıniHHiıııııııiMiııııııııııııııınııiHiımııııııııınııiîiıiHiiııııııııiHiıiMrtHiıınnımm miştir. Listenin başında Gazi Hz. nin ve İsmet, Kâzım Paşa larla vekillerin, Ankara Belediye ve Vilâyet encümeni azalarının ismi vardır. ((Hamidîye)) ve ((Mecidiye» yi ziyaret İ Yeni namzetler Yeni meb'us namzetleri ara • sında Aksaray ceza reisi Sadık, başmuallim Emin, tüccardan Sadi, Konya'dan mütekait binbası Kemal, Yıldız'lı kaymakamı, İstanbul maarif emin mua vini Fakir, Ankara maarif emini Avni, esbak Tahran sefiri Asım, Tayyare cemiyeti reis muavini Şükrü, esbak Ergani meb'usu Kâzım Beyler vardır. ııımıııUMiuııınıııııııııııııiHiııııııııııiHinııııııııııiiiıııııııııtınnıııınııiHinnııııııııııııııııııııııtııtıııııııııııııııunııııııııııııiiiııiMiıııınıııınmıııı {Şehrimizde intihabat faaliveit İntihap hazırhklarına devam edilmektedir. Heyeti teftişiye dün de toplanmış, isimleri cet vellerde mııkayvet olmıyanların itirazlarını tetkik etmiştir. ( M abadi 4 uncu sahıfede ) 18 ıncı mektep talebesı «.Hamıdıye* nın fctç govertesinde ve bahriyeltter arastnda YUNUS NADİ İlk mektep talebelerinin fay dalı gezintilere götürüldüğünü ve bu tenezzî'hlerin hayat tet kikleri itibarile çok iyi olacağını yazmıştık. 18 inci ilk mektebin 345 inci sınıf talebeleri de geçen pazartesi günü bir tenezzühe çıkarak bahriyemizi ziyaret etmişler ve {Lutfen Sahlfeyi ÇevtrtnİM)