25 Mart 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

FFNP N T472 * Başmuharrlıi VLJIVLJS N A D t İDAREHANESİ: Omuııuuıııuıııiu karMsinda daim maliMisa T e l g r a f : İstanbul C u m h u r i v e t Posta k u t u s u : N° 2 4 6 Başmuharrlr Tahrir müdürü tdare müdürü 22365. Matbaa Telef on : 22366 23236 20472 m hur iy Gazi Hz.nin beyanatları 25 MfiRl ABOIME ŞERAİTİ MÛDDET: jTÜRKİYElÇİNj HARİÇ İÇİN f Seneliği : 1400 Kr. j 2700 Kr. j 6 Ayhğı : 3 Aylığı | 750 Kr. \ 1450 Kr.. i. 400 Kr. j 800 Kr. | NOshası faer yerde 5 Kıırnştar W Müracaatler 1000 ni geçti! Erkek kız bir arada Veya ayrı tedrisat 1 M11 I « Milletlerin tarihinde bazı devirler vardır ki muayyen mak • satlara erebilmek için maddî ve Bir asrın üçte biri kadar zamanda manevî ne kadar kuvvet varsa ne büyiik değişiklik. O zaman kızların alelâde okumalarını bile hoş hepsini bir araya toplamak ve ayni istikamete sevketmek lâzım görmiyen zihniyetin şimdi yeller estikten baska muhtelit, dır. Yakın senelerde milletimiz yani erkek kız karışık ted böyle bir toplanma ve birleşme risatın liselere kadar teşraili caiz hareketinin verdiği mühim netiolup olmıyacağı bile münakasa ediceleri idrak etmiştir. liyor, ve hatta Maarif Vekilimize Memleketin ve inkılâbın içeratfen bunun pekâlâ mümkün oldu den ve dısardan gelebilecek teh ğu hakkında haberler bile veriliyor. Her halde şurası muhakkak ki kızlikelere karşı masuniyeti için bülarımızın talim ve terbiyeleri mes'etün milliyetçi ve Cumhuriyetçi lesinde pek büyiik terakkiler var • kuvvetlerin bir yerde toplan dır. mast lâzımdır. Teessüsü tarihin Ancak Maarif Vekili Beyin bu denberi ilmi sahada halkçthk ve gün Fırkada verdiği izahat nazari milliyetçilik akidelerini neşir ve dikkate alınırsa tedrisatın liselerde tamime sadakatle ve imanla çadahi muhtelit olarak icrası adeta mukarrer gibi bir sey olduğuna ait lışan ve bu yolda memnuniyeti bulunan haberlerin tashihe veya mucip hizmetleri sepketmiş olan saslı surette tavzihe muhtaç oldu Türk Ocaklarımn ayni esasları, ğu pörülür. Filhakika Maarif Ve siyasi ve tatbikî sahada tahak kili Bey liselerde tedrisatın muhte kuk ettiren hrkamla ve bütün Iit olarak icrasına karar verilditrin den bahsetmemiş, sadece muhtelit manasile yekvücut olarak çalış tedrisatın diğer bazı memleketler malarını münasip gördüm. gibi bizim memleketimizdeki mev • Ba kararım ise, milli müesse cut şekillerinde dahi hangi zaruret altında vücut bulduğunu izah etmiş, se hakkında duyduğum itimat ve emniyetin ifadesidir. bunda ikmal olunacak noksanlara isaret eylemiş ve kız liseleri olmıyan Ayni cinsten olan kuvvetler bazı şehirlerimizde kızlarına lise tah müşterek gaye yolunda birlesmesili dahi vermek istiyen bazı aile, ana lidirler.» ve babalarımn müracaatleri önünde Hamdullah B. Çankaya'da takio olunacak hattı hareketin muhtelif ihtimallerinden bahsetmiştir. Bazı AvruDa ve Amerika memleket'erinde olduğu gibi Türkiye'de dahi bir kısım mekteplerimizde senelerdenberi muhtelit tedrisat caridir. İptidailerimizde muhtelit tedrisat esası kabul edîlmiştir. ÎDtidaiIerin devamı olan orta mekteplerimizde dahi bu esas tatbik olunmaktadır. Her iptidaî mektebi mutlaka muhtelit değildir. Hatta orta mek tepte dahi tedrisatın muhtelit olmasına m^cburiyet yoktur. Nitekim müstakil kız mektebi açabildiğimiz yerlerde tedrisatın muhtelit olarak cerevanmdan pekâlâ sarfı nazar da edebiliriz. Bu halin delâlet ettiği mana nedîr? Bu halin delâlet ettiği manayı Maarif Vekili Bey şövle izah ederek orta tedrisatın hangi zaru • ret altında şimdilik bu kısım mekteolerimizde tatbik yeri bulabilmiş olduğunu anlatıyor: Orta mekteplere kadar tedrisatta ihtilâtın kabulü Amerika'da oldu ğu sribi bizde dahi her şevden evvel malî bir zaruret neticesidir. Bir yerde erkeklere ve kızlara mahsus ayrı ayrı mektepler açamadığımız zaman her iki cins için bir mekteple iktifa etmeği ekonomik bir mecbu riyet olarak kabul etmek ıztırarın da kalmıs bulunuvoruz. Bu hal o kadar bövledir ki Esat Beyin gördü ğüne göre şimdive kadar yalnız ihtilâtın zarureti kabul edilerek bu nun icap ettirdiği bazı tedbirlerin ittihaz ve tatbikına dahi bakilama • mıştır. Simdi arurî olan vaziyet bittabi olduğu gibi kabul edîlerek muhtelit mekteplerde okuyanlar erkekler ve kızlar o'duğuna göre pek ba sît olduğu kadar zarurî bazı icaba • tın da yerine getirilmesine itina edilecektir. Ankara 24 (Telefonla) Türk Ocakları merkez heyeti reisi Ham • dullah Suphi Bey dün geç vakte kadar Cankaya köşkünde kalmış, ve Gazi Hz. Ie temas etmistir. Bu uzun mülâkatta sekil mes'elesinin mev • zuu bahsedilmiş olması muhtemel dİr. Ankara 24 (Başmuharririmiz den, telefonla) Kızların erkek çocuklarla karışık olarak okuması değil, hatta yalnız okuması caiz olup olmadığında tereddüt olunan bîr devri biz idrak ettik. O zamanın mazereti iptidailiğinde, cahilliğinde ve cahilâne bir taassupta olan zihni yetine göre kız kısmına okumak ne lâzımmış? Kızlar okuyup ta kâtip, memur mu olacaklarmış? Kızların okuması olsa olsa bir şeye yarıyabilirmiş: Name yazmağa! Neticesi name yazmağa varacak böyle bir okumadansa kızı evde sıkıfıkı edep ve terbiye içinde büyütmek tabiî en makul şey imiş. Kızın nihayet na maz, aptest ve oruç gibi din bilgi • lerine ihtiyacı olurmuş ki onu da anası evde kendisine verebilirmiş, ve işte bu kadarmış ol hikâyet!... Türkocakları H. Fırkası ile niçin birleşiyor? Ayni cinsten olan kuvvetler müşterek gaye yolunda birlesmelidirler Ankara 24 (A.A.) Reisicum hur Hz. Türk Ocakları hakkında son zamanlarda alınan kararlara dair Türk Ocakları ilim ve san'at heyeti azasından Afyonkarahisar meb'usu Ruşen Eşref Beye şu beyanatta bulunmuşlardır: I Yeni Meclisin siması | Her sınıftan f mebus olacak f j j I TurJcocaklannın Fırkaya ühakı esbabım beliğ bir surette izah buyuran Reisicumhur Gazi H. Kurultayın kararından sonraki vaziyet Ankara 24 {Telefonla) Aldı ğım malumata göre Kurultay içtirna ve müzakereleri bir gün sürecektir. Ocaklara gönderilen davetiyelerde içtima sebebi izah edilmiştir. Ocakların Fırkaya iltihakı, Ocaklılar tarafından memnuniyetle telâkki e dilmistir. Kurultay kararının ittifakIa olacağı tahmin ediliyor. Kurultay'da karar verilir veril mez bütün Ocaklar ve müştemilâ tının Fırkaya intikal ettiği ve Fır kanın hars şubesi olarak çalışacağı, badema Ocaklar merkez heyeti ve Ocaklar idare heyeti bulunmıyacağı, Fırka hars subesi mesai tarzının Fırkaca tesbit edileceği bir tamim ile bütün Fırka teşkilâtına bildirile cektir. | Yeni meb'us intihabatı münasebetile H.Fırkası premiplerinden bir kuv vetlisinin daha tahakkuk ve tecellisine şahit olacağız. Yeni B. M. Meclisine içtimaî sınıflarımızın belli başlılarını temsil ede bilecek mümessiller da hil olacaktır. Ezcümle yeniden inti hap olunacak çiftçi meb'uslar büyiik ekseriyeti mizi teşkil eden kütlenin müme88İH olmak itibarile ön safta ve başta bulunuyorlar. Çiftçi, tüccar, sanayici ve saire olarak her zümreden azaya malik olmak suretile yeni Meclis eskilerine nisbetle hayli değişik olacak ve hitta fevkalâdeliği haiz bulunacaktır. Milletin ayrıldığı sınıflara göre ve her birinin vüs'ati derecesinde meb'usu bulunmak en mütekâmil meclislerin müşahhas vasfıdır. Bu terakkiye göre B. M. Meclisimiz yavas yş memleketin ve ! ! ş yavaş milletin timsali olacaktır. l Yeni azanın ekse1 Fırka Nizamname Encümeni tadilât riyeti çiftçidir projesini hazırlamağa başladı Ankara 24 (Telef onla) Ankara 24 (Telefonla) Dahiliyeye gelen malumata göre DenizH'den başka Kayseri'nin bir kaza sında da defterler askıdan inmiştir. Her tarafta faaliyet devam etmek • tedir. Müntehibi sani intihabatının her yerde nisanın 15 inde biteceği kuvvetle tahmin ediliyor. Müntehibi sani intihabı 15 nisanda bitecektir! Talipler 1000 i geçti! Ankara 24 (Telefonla) Fırka merkezine meb'us namzetliği için yapılan müracaatler tevali etmektedir. Şimdiye kadar talepname gönderenlerin miktarı bini geçmiştir. Kâtibi umumilik bürosu bunları tasnif ve bir albüm halinde cemettiği gibi her biri için ayn ayrı dosyalar yaparak muhafaza etmektedir. Müracaat edenlerin şahsı ve hüviyetleri hakkında Fırkaca azamî ketumiyet gösterilmektedir. Bu itibari a şimdiye kadar ismi yazılanla Namzetlık ıçin talepname verenlerden Hacı Mehmet B. Emin B. rın tahminata müstenit olduğu şüphesizd' . Filhakika isimlerden bir kısmı doğru olmakla beraber yenî Meclise gireceklerin hakikî miktar ve şahsiyetleri ancak Fırka Riyaseti ( Mabadi 5 inci sahifede ) Üç tüp Veronal! Maruf bir tüccar, iki gündenberi derin bir uykuya dalmıstır! Şehrimizde fındık ve üzüm ticaretile meşgul olan Mustafa Süleymanoviç Efendi ötedenberi mutdaı olduğu veçhile, uyuyabilmek için evvelki aksam üç tüp veronal alarak derin bir uykuya dalmıstır. Sabahleyin Mustafa Efendinin odasından çıkmaması evdekilerin nazari dikkatini celbetmis ve odaya girildiği vakit mumaileyhin baygın bir halde uyumakta olduğu görülmüştür. Mustafa Efendi uyandınl mak istenmis, fakat bir türlü uyanmamıstır. Bunun üzerine bir doktor celbedilmistir. Doktor, vaziyeti şüpheli görerek Mustafa Efendinin hastaneye kaldırılmasını tavsiye etmiş ve hasta, Amerikan hastanesine nakledilmiştir. Yapılan tahkikat neticesinde Mustafa Efendinin üç tüp Vero • nal yuttuğu anlaşılmıştır. Bu ilâcın bir üpü insanı tamamen uyutmağa kâfi gelirken üç tüp birden alınması gayritabiî bir uyku tevlit etmistir. Mustafa Efendinin vaziyeti ticariyesi endişeyi mucip bir şekilde olmadığından intihara tesebbüs etmiş olması ihtimal dahilinde görülmemektedir. Dün akşam geç vakit Ameri kan hastanesinden Mustafa Efendinin sıhhî vaziyetini sorduk, bize şu cevabı verdiler: « Hasta henüz uyanmadı, vaziyeti düne nazaran daha fenadır, ne vakit uyanacağını da kestiremiyoruz.» Diğer taraftan dün Mustafa Süleymanoviç ve şürekâsı ticaret hanesinden şu mektubu aldık: «Dünkü akşam gazetelerinde ticarethanemiz azasından Mus tafa Süleymanoviç Beyin vaziyeti ticariyenin fenalığı hasebile intihara teşebbüs ettiği yazılmıştır. Mustafa Bey intihara teşeb büs etmemiştir. Evvelce geçirdiği rahatsızhğın neticesi olarak beş senedenberi uyku için almakta bulunduğu ilâcın fazla miktarda ahnmasından mütevellit geçici bir rahatsızlık dolayısile tahtı tedaviye ahnmıştır. Ticarethane miz vaziyetinde dahi bir fenalık mevcut değildir. Keyf iyetin muhterem gazetenizle tavzihen neş rini rica eyleriz efendim.» M. Burot Bulgar Hariciye Nazırı Ankara'ya geliyor Atina 24 (Hususî) Sofya'dan verilen habere göre Bulgar Hariciye Nazırı M. Burof paskalya yortularından sonra Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin Sofya'ya vakî olan ziM. Burof yaretini iade için Ankara'ya gidecektir. Tahmin edildiğine göre Bulgar Hariciye Nazırı Ankara'da, Türkiye'de çahşmak istiyen Bulgar amelesi lehinde bazı teşebbüslerde bulunacaktır. Bu mes'ele esasen Bulgar Meclisi meb'usanmda bütçe müzakeresi esnasında müzakere edilmişti. Türkiye hükumeti, Bulgar tebaasının 25 bin leva depo etmek şartile Türkiye'ye dühullerine müsaade etmektedir. Meclisi meb'usan encümeni M. Burof'tan bu mes'eleyi Türkiye ile halletmesini rica etmistir. Pr. Gurje şehrimizde.. Dün glen Fransız frengi müderrisi Istanbul'da bir kaç konferans verecek Paris Tıp Fakültesi cilt ve frengi hastahkları müderrisi profesör Hanri Gourgest ve ref ikası dünkü trenle şehrimize gelmiştir. Profesör İstanbul Vilâyeti ve Belediyesi namına Ekrem ve şehrimizdeki maruf doktorlardan bîr çokları tarafından istasyonda istikbal edilmiş ve kendisine tahsis olunan otelde misaf ir edilmiştir. Profesör bir müddet sonra Aya sofya ve Sultanahmet camilerini gezmiştir. Profesör bir muharriri mize şu beyanatta bulunmuştur: « Türkiye'ye ilk defa geliyo rum. Burada Türk dostlarım vardır. Kendilerini ziyaret etmek ve güzel şehrinizden istifade etmek için geldim. Burada Dr. muallim Hulusi ( Mabaöi 2 ??JC sahUede ) llllllllllllllllllllllll IIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIirilllllllMlllMllinnllllllllllinilllllllllHIIIIIMIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllll Şehir operetî yapılıyor Darülbedayi Murakabe Enümeni lâğvedilecek, idare değişecektir Maarif Vekili Mudeırıs M Hanrı Gurje ıııııınııııııııiıııııııııııııııııııııııııunııııını ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı n ı m ı ı m ı IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII dilerine mahsus bazı derslerle tak viye edilmeleri icap etmektedir. Malum olduğu üzere bütün TürŞimdiye kadarki tecrübelerin verkiye'de kız liselerimiz henüz iki üç diği neticeler müsbettir, yani orta şehrimize münhasır olmak üzere tedrisata kadar olan ihtilâttan hiç mahduttur. Muhitlerinde kız lisesi bir zarar husule gelmis değildir. olmıyan bazı aileier çocuklarma biBuraya kadar böyle. Ya daha yu lâhare Darülfünun tahsili vermek ükarılarda, lise sımflarında? zere onların kendi şehirlerindeki erkek liselerinde neharî olarak Doğrusu bu cihet henüz bir mes'ele olarak tetkik ve halledilmek dersieri takip etmelerini istemişlerdir. Bu yapılabilir mi, yapılamaz şöyle dursun, hatta düşünülmemişmı? tşte henüz tetkik ve hailolun tir bile. Ona varıncıva kadar yaoılamamış olan mes'ele budur. Bazı şecak baska işler vardır. Mevcut ted rait içinde bunun mümkün olduğu risat ihtilâtında kızların namzet oldukları istikbale göre onların ken • . nu düşünebiliriz. Bu bir f ikirdir. E ğer Maarif Vekili Bey bu yolda bir söz söylemişse galiba o şahsî böyle bir fikirden ibaret olacak ve muh telit tedrisat liselerde dahi tatbik edilecek haberleri de işte bundan çıkmış bulunacaktır. Biz mutlaka fikrin aleyhinde değiliz. Fakat onu henüz lehindeyiz diyecek kadar da tetkik etmiş bulunmuyoruz. Nitekim Maarif Vekili Bey dahi Vekâletçe mes'elenin usulü dairesinde tetkik edilmemiş oldu ğunu tasrih ediyor. Bugün için di yebiliriz ki henüz ortada böyle bir mes'ele yoktur. YUNUS NADİ Dün Fırka grupunda izahatına devam etti Ankara 24 (Telefonla) Fırka grupu bugün saat 11 de Tekirdağ meb'usu Cemil Beyin riyasetinde toplandı. İçtimada Maarif Vekili Esat B. maarif siyasetimiz hakkındaki beyanat ve izahatına devam etti. Vekil B. bu beyanatı arasında muhtelit tedrisat mes'elesine de temas ederek bu şekil tedrisatın orta mekteplerimizde devam etmekte olduğunu, halen liselerimizde bunun tatbikına lüzum hissedilmediğini, eğer zaruret olursa liselerde tatbikı îçin çahşılacığını söylemiştir. Darülbedayi ve Konservatuvar murakabe encümeni azası Sadi B. Abdülkadir Ziya B. Necip B. Sadettin Ferit B. Darülbedayi ve Konservatuvar Murakabe encümeni dün akşam Vali Muhittin Beyin riyasetinde toplanarak geç vakte kadar müzakeratta bulunmuş ve bu müesseseler hakkında mühim karar • lar vermiştir. Encümen, Darülbedayi Kon servatuvar ve Şehir bandosunun 931 bütçelerini de tanzim etmistir. Evvelâ Darülbedayi'in doğru dan doğruya resmî bir müdiriyet ( Lutfen sahifeyi çeviriniz ) J