16 Mayıs 1947 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 6
Yeni Psikopatalocya göziyle (Kremlin) in kapısında lerin afyonudur> Gn i «Din millet- yazılıdır. aşında kuru- sızlar eliniyetik nin vecizesidir. akat dinsizliği ilk defa bolşevizmanın bir hükümet telâkkisi haline çıkardığını iddia etmek yanlış olur. Biliyoruz ki, 7 Z 2. E Avrupada koyu Katolisizma taassubunun kaynajı Papalar diyarı ve Katolik kilisesi bunu ilk defa Üçüncü Fransız Cumhuri- yeti ortaya atmıştır. Rönesans) da Katolik kilisesesi aley- hine başlayan hamle, 18 ve 19 uncu Asır- larda Rasyonalizma hüviyetine bürünerek aklı esas tutmuştu. İlimlerin ea de âlimleri, yavaş yavaş, kilise Saya den mülhem Allah mefhumuna vi miş bunların birşoğu 19 uncu in “ifade. siyle «Materyalist» ve dinsiz gem e Bilhassa biyolocyanın ilerler bir taraf tan kimya ve fiziyolocy taraftan da hayvanat ve tıb ilimlerine el koyması, dinsizlik cereyanını kuvvetlendirdi. Zira Katolik kilisesi daima ilim ve'ilmi arayı- yeni keşifle- en kilisenin ilim olarak takdim ettiği şeylerin tamamen yanlış LA ide göste- riyördü, Bu mücadeleyi yakından şi isteyenlere, akıl beke ininde angli) nevzuuna mak olma- bir isim halin kitabının de «İs n De- söyfulariğ le, tav- ilk aşıyı nasıl ve derhal yasak ettiği görülür. uncu Asrın ortasında (Klod Ber- sefesini örmüş; fa- dindarların iltica yeri KDA MA ne de dinsizlerin sığınağı izmaya taraftar görünmüştü. Fransada dinsizlerle dindarlar arasında şiddetli bir münakaşa EU ğa Tıb ve lisaniyat mütehassısı (Litre) ile ruh taba- beti sahasının üstadı a ar (Düs n dö Bulony) RLDSİZ gayet kızgın ve lnb bir muaraza baş aile müsbet ilimlerin terakkisi may vve ri (Yena)lı ma- uf ia yvanat mütehassısı (Ernst Hakel), <Alah, gaz VE YEM bir fıkralıdır» de- mek cüretini göstermişti. Maruf bir Fran- sız biyolojisti dö ö Deha tek) ise «Biyolocya kendi başına dindir» cümlesiyle bir nevi dinsizlik kilis sesini müdafaa gbi Hattâ Birinci Büyük Harbden bi Fransada «Allahsız Ahlâk» ismi m0 bir cereyan başlamış ; set sahasının ve Mason locasının pek: nâkim üstatların- “erdinand .Büvison) bu Zr bütün kuvvetiyle desteklemişti. Çünkü sıralarda (Dreyfüs) vakası, Katoli k kille; sinin itibarını i O zaman- lar di yerleşmişti ki, kıraliyet taraftarı ve mil- liyetçi (Aksiyon Fransez) in başmuharriri, (Moras), (Jül Lömetr), (Benvil), kilise ta- rafından aforoz edilmişlerdi. Fakat sonra, yine bu nlar, Katoliklerle <olkeşi (Pol tai deki rsle- e , bir taraftan : kili seye gitmekten geri i kalmazdı e taraf- tan, bizim Ziya Gökan ağ ürkaym) gibi dinsizler, (Sorbon) da Ni çiimkaiğ enternasyonalizmayı müdafaa ediyorlardı. (30 Sene Harbi) isimli sağl bütün bu safhaları pek güzelanlat - G a Dr. İzzettin Şadan İşte o sıralarda gençlik arasında ya- yılan ve (Maraton Anketi) ismi verilen bir arama ve nefs muhasebesi meydan çıkt. B muhasebesi, birdenbire gençle arasında gayet kuvvetli bir cere- din ve milliyet İri ömer başladı- erdi, (Ten) ve (Renan)a Alman korkusiyle titrey iflâs ettiğini hay- İşte Birinci Dünya EU şair (Pegi) hayranlığı gelin birle an bu hareket, son za- manlarda büyük. tantanalarla (Akademi)- ye seçilen (Klodel) in büyük üstat sa masına ve (Moriyak)ın Katolik romancısı diye isimlendirilmesine kadar vardı. Pa- paslar arasında da büyük âlimler yetiş- medi değil... Meselâ bugünün en maruf antropoloeya üstatlarından birisi, Katolik papası (Abe Bevil) dir ı dünyasında dinsizliğin, bazan am bir Allahsızlık şeklinde, bazan da ilâhi bir kudrete inanan, fakat mevcut dinlerin hiçbirisine kıymet vermeyen bir görüş halinde tebarüz ettiğini görüyoruz. Maarif müfettişlerinden (Anten) diyor ki: Moskova, Roma ve Madrid'e rdğmen, bugün sultasını kiliseye borçlu teolojik düşüncenin ve metafizik ilhamların öte- sinde, bir ihtilâl şeklini alan serbest fikir vardır. Bu fikir eski e bağlayan disiplinden şıyor ve r şeyi kurtulmaya dine çalı- (Renan) a ve dinsizlere göre ise İlim, ilâhiyatın tamamiyle muarızıdır ; ve tabiatla insanın izahı mes üm ilâ. hiyatın yerini almalıdır ve alataktı Fakat ilmin yalnız Katotik kilisesi tarafından hücuma uğradığını zannetmek- te hata olur. Protestanlığın başında (Kal- ven), (Rönesans) zihniyetini taşıyan âlim- esi yaktırmaktan çekinmemiştir. 19 uncu Asrin sonuna doğru bile İnatla; (Darven) in dostu ve taraftarı (Tomas Haksley) Anglikan kilisesinin pek şiddetli hücumuna maruz kalmış, hattâ bir umümi toplantıda Fer Dt ley irkinliğine dokunarak “Ker nin eslâı arasında - bir maymun bulunup bidomalığimis sormak haşinli- ğini göstermişti. bir müddet vel Ameri Birleşik Hükümetlerinin birinde (Darven) nazariyesinin okutul masını Sagi eden resmi bir karar bile e li Garp dünyasında ve her biri “ii a. göre din ve dinsizlik tereyanının geliş tarzı!.. i bu başlangıçtan De ya A din bahsine geçec
