29 Kasım 1946 Tarihli Büyük Doğu Dergisi Sayfa 6

e | İ | Tuttuğumuz Yol Hakkı Kâmil AK Na akipsiz kalan devlet müesseseleri istih- R sallerinin omaliyetleri üzerinde hiç durmamışlar ve durmamaktadı lie Bu hususta kendilerine örüldü zaman size hemen işçi ve malzeme pahalılığından, devletin üzerlerine yüklediği o külfetler- den, dünya şartlarının meydana getirdiği Bu müesseselerden o bazılarının (genel direktör) leri sizin zayıf tarafınızı yakala- mustır, Siz faraza bir bakan veya başbakansınız. (Genel direktör) o sahadaki istihsale ğinizi bilir. Bu bakımdan kendi izansızlık ve bilgisizliğine sizi de teşrik. eder. Siz de yüksek maliyet etrafında ileri sürülen mütalâaları benimser ve battâ bunun zayıf kadaki, hükümetieki mevki- inizi lerazinin bir köşesine koyarak tamanı- Ualbuki hakikat böyle değildir. Ba (genel direktör) o Avrupada bir ider İ)inı yaptığı veya şöyle ,görüp aeotiği fabrikada (direktör)ün ini bir kâşanede oturduğunu, (lüks) bir otomobili bulunduğunu, fabrika memur ve mübendislerinin iyi, temiz, güzel binalarda oturduğunu ve bir fabrikanın mensuplarına birçok imkânlar sağladığım görmüştür. Bay (genel direktör) başında en müesseseyide harici eşkâl itibariyle ayr şekilde görmek ister ve bu yolu islak, Amma bu zat, Avrupada vöya Amerika- da gördüğü (o müesseselerin iç ve cephesini ve larihini öğrenmemiştir. Avrupadaki bu fabrika ekseriya başlan- ğıçta (A) veya (Z) nin kurduğu küçük bir (atölye) dir. 50, belkide 150 senelik mazisi vardır. Görülen bır ihtişam hep kârdan doğmadır. senelerce kafa patlatıp çalışarak, kâr te- min etmek suretiyle ilerilemişlerdir. 6 nat şehirlerinde kaldıktan sonra binlik dönen ve ekserisi büyük rütbelerle derhal Harbiye, Tıbbiye,. Mühen- dishane gibi yüksek mekteplere müderris olarak tâyin edilen bu neslin yetiştirdiği gençler, o zamanın icapların ya takdim ettikleri eserlerle mükâfatlandı- 3 9 a m — s1 5 2 < 5 w S — 2 2 S evirde halkın zevkı tezyini sanatlar- da son derece ileri gitmişti. Devlet ri dan himaye ve teşvike lüzum olmadan ya- vin ve selenin bir hattatlık nişi ardı. Devletin veya padişahın teşvik ve himâ- yes doğup yaşamağa çalışan bir resim sanatı yanında kökleri derinlerde, muhteşem bir yazi ve tezyin sanatı, Z aynaktan gıda- sını alarak gelişiyordu. Bu gelişmede hiç esiri olmuştu. Mâbet beraber güzel tahta işleri, camcılık, alem- cilik gibi ilen da onun yanında ilerli- ardı. Yarım asırlık bir intikal odevresinde resmin eski yazi hayranlığının yerine geç- mesi e daha ciddi tedbirler alınması Şimdilik işte bizi çeviren tehlikeler : 1 — Her sınıf halka iyi bir sanat ter- Diyesinin verilmemesi, diger sanatlarımız- da olduğu kadar, fikir mahsullerimizde de ena tesirlerini gösterecektir. Resimi se- venlerin çoğu, (klâsik resim) tâbiriyle, sa- nat eserinin tabiattan alınan mevzuun dış görünüşüne en çok benzeyişini anlıyor. Ciddi bir sanat idraki almadan yetişen mi- müesseselerin * hiç birinde devlet tarafından ölçüsüz ve we surette ve- rilen sermaye mevcut değild Bay (genel direktör) se üzerinde turmaması için ikinei bir sebep daha vardır. İstihsalin büyük bir kismi diger bir devlet müessesesi tarafından satın alin- makladır. Ve bu ikinci müessese ma) alırken yine bir devlet müessesinden alındığı için alım tiyi alı üzerinde durmağa Jüzum görme- mekte ünkü here müessese genel direk- öörlüğüne hazı den satış fiah a) tasvip edilmiştir. Bu itiraz yüzünden başını belâya sokmakta biç bir mâna yoktur. em'aldığı mal ne kadar pahalı olursa olsun bedeli cebinden çıkacak 'değil ya; nihayet o da aldığı malın bedelini kendi ie GLA SANAL Resim mal TOLLU marlarımızın bile > a ve . diğer devlet binalarına yaptırdıkları çirkin de- korlar ve resimler bunun iyi örnekleridir. aşta Güzel Sanatlar Akademisinin resim öğretmenleri bulunmak üzere, / işi ciddi ve (plâstik) tarafından gören, telâk- kilerinde halkın zevksizliği hesabına fe- dakârhk yapamıyan bir sanatkâr neslinin, RR k içinde, çalışamaz bir hal mesi.. — ili e iie iki yoldan birini sani ii lâzımdır 1— Me doktorluğa kada alçak veya yüksek her türlü serbest mes- d ih yülüne ln bir Türk sa- nah) doğup ii - Yahut sanatı, bütün içtimai, bedii ve tarihi ölçüleri yerinde bir himaye rüşdü göstermesi şartiyle devlet himayesine ver- mek lâzımdır. u takdirde, devlet cihazında,d oğruda» bn Başbakanlığa bağlı bir teşekkül olarak bir (Güzel Sanatlar Umumi Müdür- lüğü) tarzında bir iş makanizmasına ihti- yaç vardır ve bu iş anizmasının alışı)- mış devlet ve hükümet zihniyetiyle alâka- sız, bütün ve yepyeni bir Zevk ve düny görüşü eg ve sânatkâr terbiyesinden . halk zevkine kadar her şeyi hesaplamış bir pilân sahibi bulunması şarttır istihsalâtımnı maliyeti üzerine ilâve edecek ve buna kârını da zammettikten sonra diger bir er müessesesine satacaktır. « Vakıa bundan bir kismını halka da sata- cakt Bakal istihsal esasen devlet müessesele- ri le yetmediği ve ka verilen de Iması Pahalı da olsa tedariki mü Niha- yet karaborsadan da pahalı değil ya! Devlet müesseselerinin ii. usu- liyle birbirlerinden Ik kârlarla aldığı nal ve nihayet en büyük müstehlik olan Mili Müdafâanın da, nihayet sesesi olduğu için teklif edilen fiatlarla mal almağa mecbur olması bügünkü hayat pahalılığının ve halk memnuüniyetsizliğinin en mühim &milidir