22 Kasım 1906 Tarihli Balkan (Filibe) Gazetesi Sayfa 1

KÖY MEKTEBİ İkinci Mev'ıza - Terakki İnsanlar içün yalnız çalışmak para itmez, faide vermez, insan, insan olduğunu, akıllı bulunduğunu bütün mahlukat içinde mevkiini göstermek içün hem çalışmalı ve hem de evvelce söyledigimiz gibi terakki iderek, ilerlemek, her gün yeni bir adım daha ileriye atarak çalışmalıdır. Yoksa eger biz de her gün yalnız aynı işi gören ve mesela kuyusunu çeveren at gibi çalışacak olursak, sonra hayvandan hiç farkımız olmaz. İnsan düşünerek çalıştığından ileri gider. Bunun içün düşünerek çalışınız ki, ilerleyiniz. Zaten insan işinde ilerledikçe her türlü ferah bulur, rahat ider, kuvvet-i refah içinde zengin olur. Nasıl düşünmeli, nasıl terakki itmeli, nasıl ilerlemeli? Okuyarak, sorarak, anlayarak, dinleyerek, gurbet gezerek, görerek. Birin üstüne bir daha koymazsan, insan olduğunu isbat idemezsin. Hele eline geçen, babandan, anandan, akrabandan kalanı, hırsız kediler, sansarlar gibi yiyüb bitirirsen, kendini rezil etmiş, alemim la'netini kazanmış olursun. Baba ocağını yıkarsan evladını fakir, sefil idersin. Yüzünüzden geçinenleri dağıtırsın. Adeta bir baykuş olur gidesin. Hayır, çalış, ilerle ki meydan senin. Taş, toprak, hava, su senin. Bugün degilse yarın senin olur. Çalış ilerle. Toprağını ek, yerden taş çıkar, dağdan su getir. hanen yoksa yap. Varsa büyüt. Yüksek tahta ise taşdan yap, süslü degilse mutlak süsle, veran ise ta'mir it. Temiz tut. Veya; yaldızla, döşe, bir saray olsun. Çünkü kollarında kuvvet, başında akıl var. Meydan geniş, dünya büyük, her şey senin emrini bekliyor, yer altında defineler var. Define husuldür. Define ağaclardır, taşlardır; ma'denlerdir, sulardır. Gökyüzünde defineler, hazineler var. define yağmurlardır, karlardır, güneşlerdir, aylardır, çalış, ilerle. Çalış, ilerle ki dünya senindir. Fabrikacı ol, ticaretle meşgul ol, gayretle, doğrulukla çalışırsan, şafakla beraber kalkub, güneşle beraber hanene girersen, toprağı tutsan altın olur. Günahdır, bir kere dikkat it de bak. Bu zenginler, bu saraylar, bu bağçeler, bu bağlar, bu çiflikler hep çalışan insanlarındır. Çalışan adam içün daima meydan geniştir. Bugünki bir yarın on olur. Her iş ileriye getmekdedir. Akıl her şeyi ileriye götürüyor, aklını sakın işsiz bırakma. Hatta kollarından ziyade aklını yor ki, aklın doğurduğu şeyler pek büyükdür.