21 Kasım 1906 Tarihli Balkan (Filibe) Gazetesi Sayfa 1

TEŞEKKÜR Iyd-ı mübarek vesile-yi celilesiyle, muhtelif kasabalardan açık kartlar ve müte'addid telgraflarla idarehanemize arz-ı tebrikat eden ihvan-ı din a'zamıza, vicdanın en latif, en samimi hissiyat-ı minnetdarisiyle arz-ı teşekkürat iyleriz. ----- ⫷O⫸ ----- İTTİHAD-I İSLAM FİKRİNİN ŞİMALİ AFRİKA'DA NÜFUZU İttihad-ı İslam fikrinin intişarı ile Cezayir ve Fas'da icra eyledigi tesir hakkında Mösyö Andre Mevil (Eko dö Pari) gazetesiyle bir makale neşr eylemiştir. Mösyö Andre'nin Cezayir'de Fransa hükumetini tehdid itmesi melhuz olduğunu söyledigi tahkikatın neticesi ber vechi atidir: Mahsulat-ı arziyenin şayan-ı memnuniyet bir halde bulunması dolayısıyla, Cezayir'in ahvali nisbeten mes'ud bulunduğu halde, yine Arablar Fransa'ya karşı büyük bir adavet izhar idiyorlar. Mahall-i muhtelifede birçok hırsızlıklar ve bilhassa sığır hırsızlığı vuku'a geldigi gibi, müte'addid Avrupalılar katl olunuyor. Bu hal bittabi' Cezayir dahilinde iskan eden Fransızlar arasında havf ve endişeyi mucib oluyor. Bunlar, kendilerinden yirmi def'a daha ziyade olan halk içinde oturuyorlar. Telgraflar, her gün yeni hücum vukuatını ihbar idiyor. Birkaç gün evvel (Ayn Eyyam?)da bir sürü mütehevver Arab, polisleri tahkir etmiştir. Fakat bu vukuat hükumetin, idare-i memleket hususunda gösterdigi gevşeklikden ileri gelmeyor. Cezayir'de vuku' bulan cinayetin, şimdi bütün Şimali Afrika'da vücudunu gösteren ta'assub ile münasebeti olmaması gayr-ı kabildir. Bundan ise Almanya bizden daha az korkar ve hatta Almanya, Fas hükumetine karşı aldığı vaziyet ile bu fikri teşci' bile ediyor. Fas cihetinden bizim kendimizi müdafa'a etmekde hakkımız vardır. Şimdi mahazinlerin bize gösterdikleri hal ve tavrı, bundan evvel hiç göstermemişler idi. Ticaretimizin adem-i duhulü içün (Tefilet) halkı her nev'i hile ve tehdide müraca'at iderek kendi demir yolumuz ile nakil eyledigimiz mahsulatımızın satılmamasına çalıştı. Bir kısım Cezayir'in hayat-ı iktisadiyesinin asayişi bu suretle günden güne tehdid olunuyor. Bundan başka (Tefilet) ahalisi; hududda bulunub, bize tabi' kabileleri, terk-i mevki iderek Fas tarafına geçmeleri ve hatta Fransızlara hücum etmek üzere Faslılara iltihak eylemeleri içün elinden gelen teşvikatdan geri durmayor. Tan gazetesinin (Fas ve Biz) serlevhalı yazdığı bir makalesinde (Tefilet) kazasına, demir yolumuzla daha karlı daha ucuz ve daha salim olarak eşya-yı ticariye nakl itmemiz karvan mültezimlerini menafi'-i azimeden mahrum ettigi gibi, memur veya mahalli reislerini de transit namıyla aldıkları rüsumdan men' idiyor. işte bu