14 Şubat 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2

Matbuat hayatımız Bünyesi, “«eknik ve fikir bünyesi: gittikçe kuvvetleniyor. Gazeteleri: miz birçok memleketlerin gazetelerinden daha nefis, daha zengindir. Bu mütenevvi mündericat içinde, bir garb kültürünün kuvvet ve — leaze- tini hatıtlatanlar — gittikçe artıyor. Amma, kuru Jâkırdı; saltanatın bazı döküntüleri de hâlâ ve hülâ yaşıyor; bu hal, her yerde vardır. Noksanımız yok, demiyorum. Bilâkis, noksanı işaret etmek - istedim: 1 — Tefrikslarımızın birçoğu istismarcıdır. 2 — 52 ve tenkid azalmıştır. A — Abdülhamid, ittihad ve terakki, saray ve sultanlar, masallar, macera yığınları, Türk okuruna verdiğimiz en bol (Marifetler) haline getirilmiştir. Sütunlarımızda, bunların çok kıymetli ve mümtaz bir mev. kii vardır. Hattâ bazı gazeteler, buna ilk plânda yer vermek için o kadar titizlik gösteriyorlar ki.. Bu apaçık bir “İstismar,, dır. Yani halkın uzak hatıralarımı, geri telâkkilerini, rastgele temayüllerini avlamıya matuf, pusuya yatıb o çeşid kari yakalamak için dört gözle bekliyen bir istismar.. Bünyesinin iakişafım beklediğimiz yeni san'at, yeni edebiyat, tari- hin hakikt kaynaklarından alınmış, medeniyet ve mefahirimizi terennüm eden, inkılâbımızın, içtimat ve Fikri gelişmemizin, daha doğrusu yeni bir millet duğuşunun safhalarını anlatan yeni eser ve yazılar, diğer gi« şirme ve uydurmaların — bolluğu — ve skişikliği içinde, ince bir ses bile veremiyor. Celişemiyor zavallı.. Satış endişesi esas prensibi yakalayıb en getiyo fırlatmış. Evvelâ satış, sonra prensib. Halbuki biz kariimizi, yeni bir okuma telâkkisine, yeni bir düşünme sevkine, yeni bir idrak ve ya- şama felsefesine doğru götürmeliydik.. O da, yavaş yavaş buna al 2 — Gazetelerde ses yok, dedim. Hakikaten öyledir, inkâr n Tim., Biz, bepimiz, biriz. ' Bütün düvümiz altıok içindir. Partimize, |hü- kümetimize karpı Yvazifelerimizi tam — manasile idrak ediyoruz. Kendi kendimizi, bu şartlar içinde tutub kontrol ve tanzim ettiklen sonra, ara- zmada konuşub münakaşa edilebilecek, iktisadi, içtimet, edebi, kültürel ne kadar çok mevzu, ayrı aymı menşelerden gelen ne kadar düşünce vardır, Dar bir politika çerçevesi içinde yaşamaktan gına getirdiğimizi, ken- dimiz de biliyoruz. Fakat, sahib olduğumuz bürriyete ve kanunun, bü: yüklerimizln Tikir münakaşalarına gösterdikleri yüksek iltifat ve alâka. ya rağmen, biz hâlâ susuyoruz, konuşamıyoruz. İşte matbuatimızın iki aksak cebhesi.. 406 dil Üzerine yazılmış bir kitap İtalya'da mutaassıp katolik- ler pek çoktur, belki de her yerden fazladır; bunlardan bi- risi, kitap meraklısı Kavaçana şimali İtalya'nın eski manastır- larından Strandella » anastırı kütüphanesine bir cild kitap hediye etmiştir. Bu kitap, katoliklerin maruf dualarından “Ave Marya,, du- asının tam 406 dile tercüme- sini bavidiri. Aferin Japon profesöre Japonya aldı, yürüdü; pro- fesör Kiyosi Masuni isminde bir Japon fen adamı, horoz- ları tavuk yapmak usülünü bulmuştur. Japon profesörüne göre ho-? rozlardan evvelâ yumurta is- tihsali suretile bundan sonra- da horoz etinden istifade Tâ- zımdır. Profesör ayni zamanda bu usulü yakın bir âtide İn- sanlara da tatbik edecekmiş, amma bundan fayda ne ola- cak?. Erkeği kadın yapmakla, arzın nüfusunu haddinden aşır- mak mı istiyor bu adamcağız? Yedi isimli bir prenses Dük Dökerit'in en küçük kızının vaftiz. merasimi bu ay içinde yapılacaktır. Bu mini- mini prensese vaftiz. merasi- minde tam yedi isim verilecek ve bunlar arasında iki büyük annesinin isimleri olan Marya ve Aleksandr isimleri de bu- lunacaktır. Küçücük bir kıza yedi isim pek çok gelmez mi?. Zavallı bekâr Fransa'da Paris'te 80 lik bir ihtiyar vardır: bu yaşa ka- dar evlenmediğini söyler ve hususi bir kanaat ile bekârlığı — Şhtiyar ettiğini de iddia et- mekte imiş. 1917 senesi 12 Haziranında Oğosta Deamyi isminde bir kızla evlendiğini iddia etmiş ve belediye — kuyudatını da meydana çıkarmıştır. Bu hâdise Jozef Gerar'ın çok gücüne gitmiş ve birçok tahkikat neticesinde hastanede bulunduğu bir sırada hüviyet cüzdanının birisi tarafından çalınarak bu izdivac için kul- landığı anlaşılmıştır. En eski şeker Japonya'da Nara şehrinde en eski şeker nümunesi vardır. Bu nümunenin 1200 senelik olduğu iddia edilmektedir. Milâdım 710—748 senelerin- de bu şehir Japonya'nın cen büyük kimya şehri, bilhassa ilâç sanayii merkezi idi. Bir- çok ilâçlar ve müstahzarat ara- sında şeker de - tabii ilâç ol- mak üzeredir - yapılmakta imiş. OÖ zamanın ilâç nümuneleri mevcud ve bu ârada da şeker kimya tarihi alâkadarlarına gösterilmekte imiş. Amma, bu şekerin meselâ 20— 30 senelik bir şeker nümunesi olmadığını nasıl isbat 'ediyorlar, doğrusu nnlıy:ımıyoruz. Bugün doğacak çocuklar.. Bugün ay ile merihin iyi te- sirleri altında işler yolunda gide- gektir. Fikri mesai ve ııplıı.ıı'ıe— lerde ayni şekilde müsaid min — bulacaktır. , Öğleden çen ve eplenceli olacak ' fakat p tonun maküs bir tesiri gece kıs- kançlık düvâlarımı canlandıracaktır. Bugün doğan çocuklar çok zeki kuvvetli hafızalı, lisan tahsi- Tine çok kabiliyetli — olacaklardır. Erkek çocuklar fikri ve mali sa- balarda çok muvaffak olacaklar fakat kızlar, dillerini tutmadıkları takdirde aile hayatında bedbaht ANADOLU YCEHİR Kitap ve der- gilere yardım Kültür balzc;nlığı yar. dım şeklini tesbit etti Hususi neşriyat için Kültür Bakanlığı tarafından yapılacak yardım işleri hakkında bazı esaslar xabul edilerek vilâyet kültür direktörlüğüne bildiril- miştir. Büdçede özel yayınlara yardım için ayrılmış tahsisatla kitab ve dergilere şu yolda yardım yapılacaktır: Yardım istenen eserlerin ba- sıldıktan sonra üzerlerine be- şer kuruşluk damga pulu ya- pıştırılmış ikişer sayısının, eğer tercüme ise kitabın aslı da beraber olmak üzere Kültür Bakanlığına bir dilekçe ilo gönderilmesi lâzımdır. İ Bakanlık bu suretle kendi- sine verilen eserleri tetkik et- tirerek uygun gördüklerine yapacağı yardım şekil ve mik- tarını eldeki tahsisata göre heryil temmuz ayı başında tesbit edecek ve aâlâkadarlara bildirecektir. Kültür bakanlığından yar- dım istiyen eserlerin sahipleri HABERLERİ Vilâyetin beş yıllık programı Vilâyet; Umumi Meclisi yarın toplanacak. Yeni büdçe 2,690,000 lira üzerinden Vilâyet Umumi meclisi ya- rın öğleden sonra Vilâyet sa- lonunda fevkalâde bir toplantı yapacaktır. Buseneki büdçe, Mütevazin olarak - 2,690,000 lira üzerinden hazırlanmıştır. Yeni yıl büdçesinde geçen se- ne — büdçesine nazaran 300 bin lira bir fazlalık vardır, bilhassa sağlık işleri takviye edilmektedir. Birçok sıhhat müessesesinin doktor ve müs- tahdimler kadroları genişleti- lecektir. Bundan başka Kül. tür ve yol işlerine de ehem- miyet verilmektedir. Birçok mektepler inşa edilecek, mu- allim — kadroları genişletile- hazırlandı. cektir. Yeni birçok yollar inşa edi- | lecektir. Vilâyetimiz için nafi görülen birçok işler 937 yı lında yapılmak üzere büdçede tahsisat ayrılmıştır. Vilâyetçe beş yıllık umumi bir program hazırlanmıştır. Yapılacak mü- bim işleri istihdaf eden bu program vilâyet umumi mec- lisinde tetkik olunacaktır. Vi- lâyet, bu programla meclisin karşısına çıkacaktır. Yarın yapılacak fevkalâde toplantıdan sonra umumi mec- lisin alelâde toplantı -tarihi tesbit edilecek ve ona göre işe başlanacaktır. Kazanç vergisi —— :0 e— Beyanname- kitaplarının Bakanlıkça satın İlerini kimler alınma fiatinin tesbiti hakkım Kültür Bakanlığına bırakmağı kabul ve bunu dilekçelerinde zikredeceklerdir. Arzu eden- ler, dilekçelerine bir malolma hesabı da ekliyebilirler. Kültür Bıkın]ış'ınu bir der- giye yardım yapılabilmesi için derginin genel ve ulusal kül- türe hizmet ettiğinden Kültür Bakanlığınca kabul - edilmesi ve en âz on sayısının munta- zam olarak neştedilmiş bulun- ması İâzımdır. Yardım her nüsha çıktıkça o sayıya ayrılan para - veril- mek suretile yapılır. Yardım gören bir dergi Bakanlıkça uygün görülmiyecek — şekilde neşriyatta bulunduğu takdirde bu yardım derhal kesileceği gibi çıkışı intizamım kaybe- den dergilerin de yardımı ke- silecektir. Büyük su borusu Evvelki gece birdenbire patlayıverdi.. Evelki gece Karantina'da Dilâver sokağında su kumpan- yasına aid ana borulardan biri patlamış ve o civardaki evler, epey tehlike geçirmişlerdir. Çünkü geçen senelerde de böyle bir vak'a olmuş ve bazı evlerin bodrum katlarına su dolmuş, temelleri sarsılmış, dı- varları yıkılmıştı. Dün su şir- keti amelesi, borunun tamiri için çalışmışlardır. Şehir Meclisi Şehir meclisi yarın yapaca- gı son toplantıda şehir işleri üzerinde mühim - kararlar ala- cak ve dağılacaktır. Toplantı saat 16,30 da olacaktır. Yeni N: Havacılık ve spor Dünya ve memleket hava- cılığının onbeş günlük hâdise- leğink -Sehilelerinde “ topliyân (Havacılık ve Spor)un 1 şu- bat tarihli sayısı dikkate de- ğer yazı ve resimlerle çıkmış- tır. (General Niessel) in bu sayıdaki milletler arası havi- cılığına dair ehemmiyetli tet- kikini herkes dikkatle okuma-  Göndlüdir S lli Dü tedkik edecek.. 2395 Numaralı kazanç ver- gisi kanununun 25 inci mad- desi mucibince verilen aylık müstahdemin bordrolarının ne zaman ve hangi memurlar ta- rafından tedkik edileceği ve mali sene sonuna tesadüf eden aylara aid vergilerin — hangi mali yıl büdçesine kaydoluna- cağı hakkında Maliye Vekâ- letinden vilâyete bir tamim gelmiştir. — Bu tamime göre, kazanç beyannamelerinin ted- kiki selâhiyeti hesab mütehas- sısı kullanılan — şehirlerde bu mütehassıslara ve kullanılm- yan mahallerde de — varidat tahakkuk memurlarına aiddir. Kanunun 51 inci maddesinde yazılı bordrolarla mükellefler tarafından kanunen verilmesi mecburi beyannamelerin sıh- hat ve kayda mutabık — oldu- ğunun kontrolü vazifesi tahak- kuk memurlarına bırakılmakta ise de hesab mütehassısı bu- lunan yerlerde — bu tedkikat bu mütehassıslar tarafından yapılacaktır. Bordroların muamelâtı az ve işi müsaid olan yerlerde her ay vergilerin tahakkukun- dan sonra ve diğer yerlerde de iki üç aylığı bir arada ve bir defada tedkik edilmesi muvafık görülmüştür. Bu ted- kikler esnasında müessesede mevcud ticaret ve kasa def- terlerile memur ve müstahdim- lerin pullu senedleri veya pul- lu tevziat bordroları gözden geçirilmek suretile yapılacak- tır. Ayrıca müessesede — mev- cud müstahdimlerin umumi yoklaması yapılarak bordroya dercedilmemiş memur ve müs- tahdim mevcud olub olmadığı araştırılacaktır. Muhasebei u- mumiye — kanununun 40 ıncı maddesi — mucibince bir yıl içinde tahakkuk eden varidat ve hasılâtin o sene büdçesi- nin varidatını — teşkil etmesi mbanle mali yıl sonundı ka- Su ve Elektrik Tarifeleı:ı: yeniden tetkik ediliyor Su tarife komisyonu, dün Nafıa komiserliğinde, komiser Sırrı Güngörün reisliği altında toplanmış, önümüzdeki altı aylık devre su tarifesini ye- niden tesbit etmeğe başla- mıştır. Elektirik kilovat tarifesini tesbit edecek komisyon da önümüzdeki çarşamba* günü toplanacaktır. Kızılay balosu Çok eğlenceli geçti Kızlay kurumunun — yıllık balosu, dün akşam hükümet konağı salonlarında verilmiştir. Baloda Vali Fazlı Güleç, Be lediye reisi Dr. Behçet Uz ve İzmir'in yüksek aileleri kala- balık bir şekilde bulunuyor- lardı. İzmir'in bu en büyük ve nezih balosu, geçen yıllara nazaran hakikaten fevkalâde mükemmel olmuş ve sabaha kadar devam etmişlir. Hükü- met konağı salonları, fevkalâde bir şekilde hazırlanmıştı, büfe ve Amerikan bar çok zengindi. Her taraf bol elektrik ziyası içinde pırıl-pırıl — yanıyordu. Dekorasyon komitesinin, çok iyi çalışmış olduğu anlaşılı- yordu. Çiftler. sabaha kadar dans etmişler ve eğlenmişler- dir. Zengin piyango, ayrı bir eğlence teşkil ediyordu. İz- mir'in Türk ve ecnebi yüksek aileleri, zengin varyete numa- raları göstermişler, seyircilerin alkışlarımı toplamışlardır. Rus konsolosu Bugün İstanbul'dan geliyor| rektörlerini ve bütün Şehrimiz Sovyet konsolas- luğuna tâyin edilmiş olan M. Mark Şin Siks, bugün İstan- bul'dan gelecek olan İzmir vapurile şehrimize gelerek va- zilesine başlıyacaktır. Üzüm İçin de bir rapor gönderildi İktısad Vekâleti ihracat kont- rol memuru Ali Emre, üzümün ıu.ndaıdıze edilmesi hakkında 14/2/937 —. Bina ve ara- zi vergileri ta- dilât masrafları.. —a oame 2871 Numaralı kanunla bina ve arazi vergileri ve bina ver- gisine munzam iktısadi buh- ran vergisi vilâyet hususi ida- relerine devredilmiş ve bu ka- nunun 7inci maddesile tahrir ve tadil masrafları ve devre- dilen vergilerin tahakkuk ve tadiline aid maaş ve masraf- lar 1934 senesi bütçesindeki tahsisata göre ve bir. defaya mahsus olmak üzere verilmişti. Bundan sonraki yıllar için he- saplanarak hazineden her sene husust idarelere verileceği de bildirilmişti. Dün Maliye Ve- kâletinden vilâyete gelen bir tamimde bina ve arazi vergi- leri tadilât ve tahrir masraf- ları için maliyeden tediye emri gönderilmesine mahal kalma- dığı ve yerlerinde hazine ala- cağında mahsubedilmek sure- tile tahsisattan sarfı bildiril- miştir. Palamut Standardize ediliyor. İç ticaret umum müdürü Mümtaz ve İktısad vekâleti ihracat baş mürakibi Hakkı Nezihi'nin de iştirakile pala: mut ihracatçılarının yaptıkları son toplantıda tam bir anlaş- miya — varılmış ve palamutun standardize edilmesi kararlaştı" rılmıştır. Toplantıda, palamutun beş tipe Aaynlması ve bu suretle ihracı kabul edilmiş, tipler ve yeni ihracat merkezleri tesbit olunmuştur. Haber aldığımıza göre, pa- lamutun standardize edilmesint gelecek seneden itibaren baş” lanacak ve ihracat knotrole tâbi tutulacaktır. Bu hususts İktisad vekâleti bir nizamna” me hazırlıyacaktır. Tetkikat bitiyor Mümtaz ve Hakkı Nezihi yarın Ankaraya dönüyorla” Dört gündür — şehrimizd? bulunan İktisad - Vekâleti İf Ticaret umum müdürü Müm” taz ile İktısad Vekâleti ihracaf başmurakıbi Hakkı Nezihi, dün tetkiklerine devam etmif ler ve gece İzmirpalasta ş€ reflerine verilen ziyafette bür Tunmuşlardır. j Mümtaz ve Hakkı Nezihi: yarın sabah Ankara ekspreli“ şehrimizden ayrılacaklardır. Emlâk ve Eytam Bankası — | Müdürü yarın Istanbul'? gidiyor. Şehrimiz Emlâk ve E)'"m Bankası müdürlüğü vazifesit yıllardanberi muvaffakıyetle ifa eden ve Banka - işlerini B mükemmel bir hale sokan Kemal'in terfian Bankanın İF tanbul şubesi müdürlüğüne : yin edildiğini yazmıştık. Kemal, yarın İstanbul'a ket edecektir. Dün İzmir'deki KA y rını ayrı âyrı ziyaret ve etmiştir. Kendisine yeni dî fesinde de muuffukıydıa leriz. Mukavele yarın imzalanıyor- w» İstanbul, 13 (Radyo) — "e man gemi inşaat ŞİİW yapılan muahede, ya v veya pazartesi günü ıın!l f caktır. — İktısad Vdurl (ü