2 Ağustos 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

78 Her birimiz bugün böyle, yarın başka türlü bir fikir öne sürdüğü, her birimiz umumi gürültü arasında kendi dedi- ginin yapılmasını istediği için; | lüzumunundan fazla bizi din- liyen bizim idare adamlarımız da, bizim gibi, şaşırıp kaldı- lar. Eğer bir gün sosyetede sabit ve muayyen bir nizam doğacak ise ; bu, niçin bizim ile başlamasın ; buna niçin biz örnek olmıyalım. Bir kerre, müşterek ve sağ- lam bir fikir doğsun, bunu efkârı umumiye benimsemesin: O zaman, eminim ki, yardım istersek, hükümet adamlarımız bize yardım edeceklerdir. HL — Birinci idi : Müliyetimizi muhafaza için emin bir yol var mı ? Ve ne? Bu baptaki fikirlerimi söyledim. Bu işe her kim el sürmek isterse kendi de, ken- di varlığının derinliğinde ve kendi faaliyeti ile bunları an- hyacaktır. Ben yalmız vatan- daşlarımın " bu iş üstüne dü- şüncelerini ve şahsi hükümle- rini tevlit etmeği düşündüm. Ben, şimdi herkesi, kendi kuvvetlerile karşı karşıya bi- rakmak mecburiyetindeyim. Bu bapta sathi düşüncelerle ha- yale düşmemenizi hatırlatmağı borç bilirim * bu sathi düşün« celer, daha derin düşüncelere gitmemize engel olur. Fayda- sız tesellilerin işe yarıyacağını sanmıyalım. Son büyük felâkel başımız üstünde dolaşırken ; istiklâli- mizi kaybedersek, hiç olmazsa dil ve edebiyatımızı muhafaza edelim ; bu sayede yine ne de olsa bir millet halinde ka- hriz,, diyenler vardı. ğ Siyasi istiklâl olmayınca, di- limizi muhafaza etmek ümidi ne üstüne dayanıyor acaba... Bu nesil, dilimizi konuşur. Fa- kat gelecek nesiller ne ola- cak ? Düşman, onlara milli dili öğrettirir mi? Düşman, gelecek nesillere, yaldızlı va- itler ve servetler göstererek kendi dilimizden uzaklaştır- maz mı ? Buna en açık misal olarak (Vandal) ce'yi verebilirim. Bu millet, siyasi — istiklâlini kay- betti, amma dili duruyor. Bu dil : İnler içinde yaşıyan bu milletin, kendine zulüm eden- | lerden şikâyetinden başka bir şeye yarıyor mu ? Farzedelim ki dilimiz ve edebiyatımız muhafaza edildi. İstiklâsiz bir milletin edebiyatı neye yarar ? Edip ve muhar- rir ne yazacak ? Umumi ha- yattan bazı sahneleri kendi hayaline göre tasvir etmek değil mi? Bu neye yarar ? Ruhi hayatın kaynaklarından « fikirler çıkarıp, hükümet adam- ları için yazı yazmak istese ; hükümet kendi - milletinin ol- mak gerek iş görecek dil, müstakil bir milletin dilidir. Tâli ilimler sahasındaki ça- lışmamızın gayesi nedir ? — Bu ilimleri nesilden nesile devrederek, zamanı . gelince milli istifade temin etmek de- ğil mi ? Her ilmi eser, devlete hiz- met etmek gereğindedir. Yok- sa bir hiçtir. Bu gayeyi güden her insan, herşeyi, hâkim olan milletin di ç N ile yazmalıdır. mes'ele şu | FihteninHitabesi &ı'nn :M. Rahmi Balaban | Müstakil bir dil olan her yerde, kendi işlerini kendi |istediği gibi çevirmeğe salâ- | hiyetli müstakil bir millet te vardır. Siyasi istiklâli sönmüş olan milletin, dilini bırakarak, galip devlet ile birleşmesi uy- gündür denilebilir; ancak böy le birlik ile, dahili emniyet ve maziyi unutma husule gele- bilir, Yarım akıllı bir otokrat, bu birleşmeğe hemen hazırdır. Hele bizim Almanya'da böy- leleri çoktur. Bu yapılıncıya kadar : Barbar millete (Yani Alman'lara) bazı kitaplar ter- cüme etmek, az kültürlü mem- leketlerin çocuklarına, efendi- lerinin dilini öğretecek mek- tep kitapları yazmağa müsa- ade edilecek... Esasen bu otokratlar, milli işlerle hiç alâkadar değildirler ve bütün hayatları boyunca köle kal- mağa razıdırlar. Vekayiin hakikt gidişi hak- kında hiç birşey söylemek istemiyenler ise : Ya fantazi bir siyasa takip, yahut eski kitaplar tercüme ederler. Dilimizde edebiyatı biraz | daha muhafaza edebiliriz. Ne, | bu olsa olsa hiç yoktan iyi | birşeydir, denilebilir. Faka! bu ; hakikatı cephesinden gö- | renleri, tâ karar verip hare- | kete geçinceye kadar, yolla- rından alıkoymamalıdır. IV — Alman edebiyatının, uzun nesiller boyünca yaşaya- cağını söylüyorlar. Haydi bu- na biz de pek iyi diyelim : Fakat bugüne kadar kelime- nin tam mânasile Alman ede- biyatı diye öne sürülen şey- lerin ne olduğunu anlamak faydalı olacaktır. Hakiki muharrir ve edibin en kutlu ödevi, en asıl müm- taziyeti ; milletini toplıyarak bunlarla en önemli olan işleri münakaşa edebilmektir. AL- manya'da bu iş; münhasıran muharririn olacaktır ; çünkü Alman'ya, küçük devletlere ayrılmış bulunuyor. Bunları yalnız dil ve kitaplar — birleş- tirmektedir. Bu iş, bizim za- * mahımızda, krallıklara teşkilâtı esasiye kanunları yapmaktan daha mühimdir; Alman dev- letlerini birbirine bağlıyan son düğüm, kopmuş bulunmakta- dir. -Aramızda, milletlerinin varlığını ilân eder korkusile edebiyatını inkâr edenler olur- sa (Ki buna karşı şimdiden tedbir almalıyız);. o zaman milli edebiyat, yarın şöyle dursun, bugün bile neye yarar? —Sonu var— Teşekkür Karnımdaki (Uru) muvaffa- kıyetli bir ameliyatle çıkarıp hayatımı muhakkak bir felâ- ketten kurtaran Memleket has- tanesinin değerli ser tabibi doktor Hasan Yusuf beyle muavini doktor Ali Riza beye ve ayni zamanda kıymettar 'muavenetlerini lötfeden hükümet| doöktoru Nazmi beye ve ben- den her zaman müşfik ihti- mamlarını esirgemiyen hemşi- * relere alenen - teşekkürlerimi | iblâğ ederim. Ayvalıktan Hürrem İnte —a ea — Başı T inci sayfada — Rabat, 1 (A.A) — Melila- dan - bildirildiğite göre 21 İtalyan uçağından 18 - tanesi | sağ salim İspanyol Fasına va- sıl olmuşlardır. Bu uçaklar Sa- voia Marchetti tipindedir. Barselon, 1 (A.A) — Yeni kabineyi parlâmento reisi M, Kazanovas teşkil etmiştir. Bu kabine Markisist olmakla be- raber daha ziyade sola mey- yaldir. mehafil İspanyol işlerine ha- riçten müdâhale vukubulma- sına mâni olmak için Akde- niz devletlerinin bir konferans Loodra, 1 (AAy —'Biyint | akdetmelerine dair olan Fran- | sız teklifini müsaid bir surette karşılamışlardır. Bununla beraber ayni me- hafil muhtelif memleketlerde siyasi ihtirasların teşeddüt ct- mesinin önüne geçmek için böyle bir konferansın akdin- den evel diplomasi yolu ile müzakereler yapılması lâzım hücuma hazırlık yapıyorlardı. Hükümet - kuvvetleri, karşı tanklar tahşit etmektedir. Paris, 1 (Radyo) — Yeni İspanya sefiri - itimatnamesini Teisicumura vermiştir. Siyasi mahfillerde İtalyan - tayyarele- | rinin İspanya üzerinde uçtuk- | ları haberi endişe ile olduğu mütaleasında” bulun- | maktadırlar. Gene bu mehafil bu işte İngiltere, Fransa ve İtalya'nın hattı hareketlerine olacağını tayin maksadile Roma, Paris ve Londra arasında müzake- reler yakılması zaruri olduğu kanaatındadırlar. Rabat, 1 (A.A) — İyi ha ber alan mehafil evvelisi gün düşen uçaklar tipinde 14 İtal- yan uçağının İspanyol fasında Melilleeivarında Madora gel- diklerini ifade etmektedirler. Barselon, 1 (A.A) — Ka- talonya hükümeti istifa etmiş- tir. Katalonya parlâmento baş- kanı M. Yuan Kazanovas yeni kabineyi teşkile memur eyle- miştir. M. Kompanys matbuata ver- diği beyanatta; daha geniş öl- çüde siyasi esaslara dayana- cak bir kabinenin teşekkülüne fırsat verebilmek üzere - istila ettiğini söylemiştir. Paris, 1 (A.A) — Bir İspan- yol şahsiyeti Burgos'da bir milli müdafaa birliği teşekkül ettiğini resmen hariciye neza- retine bildirmiştir. Hariciye nezareti bu bildiriğe hiçpir cevab vermemiştir. Ayni - tebliğatın Londra'ya, Roma'ya ve daha başka hü- kümet merkezlerine de yapıi- - dığı haber alınmıştır. Madrid, 1 (Radyo) — Baş- bakan Guray hükümet kuv- vetlerinin her yerde iyi vaz- iyette olduklarını ve hükümetin vaziyete hâkim bulunduğunu söylemiştir. Hükümet kuvvet- leri, beş cebhede âsileri bom:- bardıman etmiştir. ncıların bir tayyaresi, cebhe arkasına inmeğe mecbur olmuştur. Har- biye nazırı, tayyare ile ceb- heye gitmiş ve kumandanla görüşerek dönmüştür. Paris, 1 (H.R) — İspanya- Fransa hududu üzerinde yere inen ve imdat işareti veren bir tayyareye yaklaşan Fransız kuvvetleri, tayyarenin derhal Fransız hududundan — dişarı çıkmasını istemişlerdir. Gene- ral Berçl'in yaptığı tahkikata göre bir İtalyan tayyaresi, İs- panya âsilerinin bulunduğu mintakaya inmiştir. Para ve malzeme götürdüğü söyleniyor. Tahkikata devam edilmektedir. Barselon, 1 (H.R) — Âsi- lerin büyük bir hücum harc- ketine kalktıkları söyleniyor. San Sebastiyen ve Bilbaoya karşı- lanmıştır. İspanya âsilerinin kumandanı general Franko'nun Hamburg bankalarının birin- den kredi bulduğu ve para aldığı söyleniyor. Övr — gazetesinde Madam Taleni yazdığı bir yazıda İs- panya'ya yardım mukabilinde İtalya'ya bazı İspanya adala- rının terki vadedildiğini ve bu hareketin Marsilya ile Cezair | arasında Fransız ğemilerinin işlemesine mani olacağını ya- zıyor. Oran, 1 (Radyo) —- Mala- ga'dan Oran'a 37 ve Madril- ten 40 mülteci gelmiştir. Yol- da birçok mülteci daha var- dır. 106 Amerikan mülteci, Valânsiya yolunda bulunmak- tadır. Bunlar, Amerikan zırh- | blarının himayelerine iltica et- mektedirler. Paris, 1(Radyo) — Fransız gazeteleri, İtalyan tayyârele- rinin, İspanya âsilerine yardım etmeleri hakkında — muhtelif yazılar yazarak mütalealarda bulunmaktadırlar. Sağ cenah gazeteleri. bu yardımın; bey- nelmilel vahim neticeler do- ğuracağını, sol cenah gazete- leri ise, böyle bir yardıma imkân olmadığını yazıyorlar. Mussolini ile isyancılar ara- sında bir anlaşma “olduğun- dan bile bahsediliyor. Rabat, 1 (ALA) — İyi ha- ber alan mahliller, evvelki gün İtalyan tipinde 14 İtalyan uçağının — İspanya'da Melilâ civarında Madora geldiklerini söylemektedirler. Cebelüttarık, 1 (AA) — Malaga'dan buraya gelen mül- teciler, komünistlerin ele ge- çirdikleri bütün hükümet men- sublerile âilelerini — kurşuna dizmekte — olduklarını haber vermişlerdir. Rabat, 1 (A.A) — Melila- dan - bildirildiğine göre 21 İtalyan uçağından 18 zi sağ ve salim oraya varmışlardır. Londra, 31 (AA) — İyi malümat almakta olan mahafil İspanya hükümetinin beynel- milel Tanca komitesine İspan- yol harb gemilerinin Tanca limanını terkedeceklerini - bil- dirmiş olduğunu haber ver- mektedir. Maamafih bu gemi- ler henüz Tanca önünde bu- lunmaktadır. Fransa, İngiltere, İtalya ye- niden bir teşebbüs yapmak zaruri olub olmadığı hususunu tetkik etmektedirler. Roma, 31 (A.A) — Popolo Di Roma gazetesinin bir mu: DarraE âsilere | l&ğâmmmîkîânkmmqu : GÜRGENLER ZINGAL DA BULUNUR Rutubet ve sıcakta katiyen şeklini değiştirmez kereste ararsanız ZINGAL GÜRGENİ ALINIZ " Mobilya, karoseri imalâtı için ideal kereste GÜRGENDİ. | habirine beyatta bulunan ge- neral Franko demiştir ki: — Malaga müstesna olmak üzere Akdeniz'in ve Atlas Ok- yanusunun bütün limanları bi- zımdir. Gemi bulunmaması | Fas'tan İspanya'ya asker sev- kedilmesine mani - olmuştur. Fakat yakında başka nakil | vasıtalarına malik - olacağız. | Amirante, Cervera, Canarias ve Belcares kruvazörlerile Es- | pana zırhlısı ve İspanyol ginesi | sularında bulunan harb gemi- leri bizim davamıza bağlı- dırlar. ı Londra, 31 (A.A) — Avam ! kamarası içtimalarını 29 İlk- teşrine tehir etmiştir. Kamara reisi fevkalâde bir içtima ak- | dine kamarayı davet etmek hakkını vermiştir. Kapanma M. Baker bükü- metten İspanya mes'elesinde tam bir bitaraflık muhafaza etmesini taleb ve asilere mü- temayil görünen sağ cenahcı- ların bu temayüllerini protesto etmiştir. Lizbon, 31 (A.A) — Radyo | kulüb İspanyol âsilerinin Gua- ı celsesinde darama kasabasını zaptetmiş ol- duklarını bildirmektedir: Hü- kümet kuvvetleri Guadarama muharebesi esnasında umumi karargâhlarını orada kurmuş- lardı. Burgos, 1 (Radyo) — Âsi kuvvetleri ceneral Kabanella imzasile bir tebliğ neşretmiş- lerdir. Bu tebliğde Madrid ve Katalonya'dan; - Valansiya'nın hükümet elinde olduğu hak- kında verilen haberler tekzib edilmektedir. Roma, 1 (A.A) - Selâ: hiyettar makamlar kükümetin Fasa düşen — İtalyan tayyare- leri hakkında hiçbir malümatı olmadığını bildirmekte ve hü- kümetin bu hususta tahkikata başlanmasını emrettiğini ilâve etmektedirler. Madrid, 1 (A.A) — Oyvi- edo hâlâ âsilerin elindedir. Ve şehre hücum etmekte olan bir tabur taraftndan bombardı- man edilmektedir. Birkaç gündenberi Mâdridin müdafaası için devam eden şiddetli muharebeler devam etmektedir. Madrid, 1 (A.A) — Dahi- liye bakanı sefaretlerin Mad- ridi terketmek niyetinde bu- lunduklarına ve yabancıların Valensiadaki isyan dolayısile Valerca gidemedikleri hak- kında bazı yabancı tebaaların çıkardıkları — şayiaları yalanla- mıştır. Bu şayiaları çıkaran- lardan birçok kişi tevkif edil- mişlir. Lizbon, 1 (A.A) — Royter Ajansının bildirdiğine göre, İspanyol âsileri kendilerinin Madride yaklaşmakta - olduk- larını söylemektedirler. Bun- ların dediklerine göre, âsi HLAF S G G SA İ C| kollardan bir tanesi Madriditi | 18 kilometre yakınında Ek | parda mevkiüine varmışlardı! Paris, 1 (Radyo) —M. Dek bos bugün İspanya'nın yen sefiri M. Albanosu kabul « Bu sabah, Eliza sarayını Cumurreıs yeni İspanyol firini de kabul etmiştir. Sefir, .İspınyz Cümuriyı hükümetinin dostane hissiya" tını bildirmiş ve M. Lebron'dı ayni ruh ve his ile cevab ver” miştir. Rusya Montrö mu- kavelesinitasdike —Başı 1T inci sahifede— İstanbul gazeteleri, Kamutayın dünkü celsesini hararetle kut- lamakta ve kaytsız, şartsız Türk hâkimiyetini - boğazlar üzerinde kuran mukavelenin tasdikini alkışlarla karşılamak- tadırlar. Cumuriyet gazetesi diyor ki: Boğazlarımız üzerindeki, mut- lâk hâkimiyetimizin istediği kuvvete bugün malik bulunü- yoruz. Binaenaleyh, bütün mil- lette her geçen gün, düne nis- betle daha kuvvetli olmak | yolunda yürümek azmiledir ki ileri bir istikbale gidiyoruz. İşte meclisin, bugünkü heye- can dolu tarihi celsesini böyle hülâsa etmiş olabiliriz: Nurlu görüş ve götürüşlerile bize bu vaziyetleri ihzar ve temin eden büyük şeflerimize kalblerimiz- den minnet ve şükran hisleri trşıyoruz. Tan gazetesi, dünkü celse- nin büyüklüğüne işaret ettik- ten sonra şunları yazıyor; Baş- bakanımızın, her vakitki gibi dürüst, emin, samimi bir ruha ifade olan candan sözleri şu kanaatı ifham etmiştir: Türk milleti hakkından ve kuvyetinden emindir. Her türlü macera temayüllerinden uzak- tır. Kendisi gibi iyiliklerini ve menfeallerini dünyanın iyili- ğinde, sulhunda ve emniyetin” de arayanlara seve-seve yol- daşlık eder. Moskova, 1 (Radyo)— Sov- yet Rusya hükümeti, Mönt- rö'de akdolunan boğazlar mu- kavelesini tasdik etmiştir. Kıbrıs eşeği istiyorlar Trakya umumi müfettişi Ge- neral Kâzım Dirik'ten şehri- miz ticaret odasına gelen bir telgrafta Trakya köyleri için damızlık olarak 20 tane Kıb- rıs eşeğinin satın alınacağı bildirilmiştir. Ticaret anlaşma- lan dahilinde bunların ne su* retle getirtilecekleri ve Kıb- rıs'ta bu ticaretle uğraşanlar ların adresleri istenmiştir.