11 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7
Mayıs 1940 AEŞAM m mg aMMRMNMRDNANNAARA ARANMAZ Bahife 7 Her evinde bedava kalorifer tesisatı bulunan bir memleket Islanda adası bin senedenberi parlmanter hayat yaşamaktadır Danlmarkadan ayrılan bu ada Avrupanın en şimalindedir, yerden kaynıyan sıcak su membaları pek çoktur, 80 derece sıcaklıktaki bu sularla kışın her taraf ısıtılır Danimarkanın Almanlar tarafından işgal edilmesi ortaya bazı meseleler çı- karmıştır, Bunlardari biri de Islanda Adasının vaziyetidir. Islanda, Avrupa- nın en şimalinde, kutba yakın büyük bir adadır. Mesahası 102,846 kilometre murabbsı, nüfusu 110 bin kadardır. Avrupanın en şimalinde olmasına rağ- men adanın havası nisbeten mutedil dir, Kışın sıcaklık sıfırın altında üç dört dereceden aşağıya inmez, yazın da, termometre 9-10 dereceden yuks- rıya çıkmaz. Kışın havanın mutedil ol- ması Islandadaki volkanlar ve yerden kaynayan sıcak sular yüzündendir. 15- landada başlıca İki volkan vardır. Biri 1553 metre yükseklikte Hekla yanar- dağı, diğeri 2027 metre yükseklikteki Orada Jokull yolganıdır, Hekiâ elân İaaliyettedir. Diğer volkan uzun müd- detlenberi sönmüştür. Islanda Danimarkaya tâbi idi, Ak manların buraya asker göndererek bir üssülhareke yapmalarına mâni olmak için İngütere ve Amerika arasında mü» Zakereler başlamıştı. Fakat Islanda Danimarka ile alâkasını keserek vazi- yetini kendi kendine tayin etmiştir. Islandayı ilk keşfeden Irlandalı pa Paslardır. Bunlar 795 senesinde ada- ya ayak basmışlardı. Bu papasların anlattıklarına göre Islanda adasında © zaman İnsan yoktu. Ada vahşi bir manzara gösteriyordu. Irlandalı keşiş- ler, adaya (Island) yani buz kıtası adını vermişlerdi. 860 senesinde Nad- dod namında bir Norveçli kâşif, bir müddet sonra İnglof Arnarson namın- da İskandinavyalı başka bir denizci adaya gelmiş, ve adanın bugünkü mer- kezini teşkil eden Reykjavik şehrini kurmuşlardır. 830 senesinde, bu kutup adasında bir parlâmento kurulmuştur. Bu par- Yimente, tam dokuz yüz sene, adanın merkezinden 50 kilometre şarkında muazzam taşlardan Thingvellir namında bir yerde toplan- mıştır. Bundan on sene evvel, Islanda- da parlâmentonun kuruluşunun binin- <İ yıldönümü, parlak bir şekilde kut- lanmıştır. Bu merasimde otuz bin 2i- Yaretçi hazır bulunmuş, beynelmilel bir #ilo adanın merkezine gelmiştir. Merasimde Danimarka kralı, Norveç ve İsveç prensleri bizzat hazır bulunmuş- lardır. Atletizm müsabakaları ve ci- Tİd atma oyunları tertip edilmiştir. Bu şimal adasında parlmanter ha- Yat bazı defalar müşkülâla uğramış- ar. 1264 senesinde Islanda halkı, Nor- VeÇ kralının âyni zamanda Islanda kralı olmasına karar vermişti. Bir se- De sonra Norveç, Danimarka ile birleş- MİŞ ve bu birlik 1814 senesine kadar #ürmüş, bu tarihte Norveç ile Dani- Marka, ayrı ayrı müstakil iki devlet ol- Muş, Islanda da Danimarkaya bağlı tur. yapılmış olan | anda, bu tahliyeti hoş» Maamatih Teli Reykjavik'de müze ve İslânda ova- sında bulunan midilli çinsi küçük atlar sinde yapılan bir deklârasyon ile Islan- | da adası Danimarka kraima «şah- si bağlılığını» ilân etmiştir. Bu deklâ- rasyonun hükümlerine göre Islanda, 1943 de bu şahsi bağlılığı feshetmek hakkını haizdir. Efkârı umumiyenin bir kısmı, o tarihte bu şahsi ittihadın feshedileceğini tahmin ediyor, diğer bir kısmı da Danimarka krala bağlılık meselesi mevzuu bahis edilmeksizin Islandaya ecnebi memleketler siyasi mümessiller göndermesi hakkının ta- pınmasını temenni ediyordu. Maama- fih Danimarkanın istilâya uğraması | vaziyeti değiştirmiş ve ada halkı idare işlerinin tedvirini Alting denilen ken- di parlâmentosuna tevdie karar ver- miş ve bu kararla istiklâlini ilân et- miştir. Island halkının bütün faali- yeti, Thingvellir denilen ova sahasın- da, temerküz ediyor. Bu ovada kâin bir gölün şimalinde, soğumuş lâvlardan hasıl olmuş sert ve haşin bir yaylâ yükseliyor, Bu peyzaj, muhtelif yük- sekliklerde bir sürü tepelerle muhattır. Islanda adasında volkanik uçurumlar vardır. Bu çurumların dibi kayalık ve manzaraları pek gariptir kjavik şehrinin umumü görünüşü ve limanı kın olan şimal lehçesi ie konuşurlar. Halkın birçoğu da ingilizceyi biliyor. Bütün halk, sarışındır. Ovalgrda er- kekler, uzun yeleli ve küçük boylu bey- girler ile gezerler. Islanda kadınları uzun boylu ve güzeldirler, Halk ade- nin her tarafında bol olan kaynar sis cak suları kullanarak çiçek, sebze ve meyva yetiştirir. Sıcak su masrafsız kalorifer tesisatına (yaramaktadır. Langar, kaynağından alınan 80 dere- cedeki sıcak sular, kanalizasyon ile adanın merkezine getirilerek evler, binalar ve umumi yerler, ıtılıyor. Bu sebeple Islandada her evde kalorifer vardır. Adanın başlıca sanaylini Morina balığının avcılığı teşkil eder. Bu kü- çük ve gök bulutlarının alçaklığı yü- yünden kasvetli olan şehirde bir üni- versite, bir müze, birçok kütüphaneler mevcuttur, Spor çok İlerlemiştir. Cü- mudiyeler, toprağın sathına kaynar sıcak sular fışkırtan yarı sönmüş vol- kanlar, yeraltı ihtizazları, zayıf ba- zi çayırlar, balıkçı lmanları, kükürt madenleri gibi şeyler... İşte Tslanda adası budur, Türk Hava kurumu İzmirde yardımcı üye kaydediliyor İzmir (Akşam) — Türk Hav kurusu İz- mir şubesi müdürlüğü, vilâyetimizin her ta- ralında, kuruma yardımcı üye kaydetmek içlü faaliyete geçmiştir. Üye rilecek hüviyet varakaları ba larak ma- halle mümesstileri ve köy muhtarları Yası- tasile halka dağıtılmaktadır. Ayda on ku- Yüştan üşağı olmamak üzere haya Kurumu” na teberrüde bulunmağı kabul edenler, #urumun yardımcı azası olmaktadırlar. Şi diye kadar İzmir ve civar köylerinde 14000 Aza kaydedilmiştir. Bu miktarın yakında el- li bine çıkarılacağı tahmin ediliyor. Yardımcı üyeler, İzmirde Tayyare #sine- masında gösterilen filimlerden tenzilât Ücretle istifade etmekte ve Kültürparka da bir kuruş mukabilinde girmektedirler. An- karâdan aldığımız malümata göre Türkkuşu ve haya gedikli yüvasina bu yıl, geçen yil- lara nazaran dört misli talebe alınacaki Türkkuşunun ve gedikli yuvasının havaci- Miğımızın takviyesindeki bizmeti genişle- iştir. Ankara sokaklarının yeni isimleri Ankara 5 (Akşam) — Bu devre çalışma- larmı bitirmiş olan Ankara Belediye mec- lisi son toplantısında, Belediye encüme- nince bulvar, yol ve meydanlar için tesbit edilen yeni isimleri ittifakla taşvib etniş- tir. Yeni isimlendirmede birinci, ikinel ve üçüneli Çankaya câddelerile Müdafani hu- kuk ve Bankalar bulvarı (Atattirk bulvarı) ismi altında toplanmış bulunmaktadır. 14 Mart Şehitleri ve Atillâ caddeleri de (İnönü bulvar) adını almıştır. Kamutay ve İstasyon enddelerine topluca (Cümhuriyet, bulvar); birinci ve ikinci Anafartalar, Tüze, Çocuksarayi endâelerine (Anafarta- lar) ve Akköprü caddesine de (İstanbul caddesi adı verilmiştir. Bunlardan başka daha birçok endde ve yolların isimleri değiştirilmiştir. Yeni mey- dan isimleri arasinda (Mehmedeik) ve (21 Birinetkânun) meydanları da vardır. Güşel Ankaranın muntazam sokaklarına. edilmiştir, Haftalık piyasa Hollanda ve Belçika ile ticaretimiz — İhracat maddelerinin vaziyeti Alman ordularının Hollanda, Belçi- ka ve Lükeomburga saldırışı piyasada gene bir telâş uyandırmıştır. Manma- fih bu telâş bu gibi hâdiselerde oldu- gu kadar büyük değildir. Esasen Hol- landaya bir tecavüz vaki olacağı bir- kaç gündenberi belli idi, Bu itibarla pek ihtiyatkâr olan piyasanın Hollan- da ile olan münasebetlerinde tereddüd etmekteydi, Hollanda ile aramızda kik ring anlaşması mevcuttu. Merkez ban- kasının son neşrettiği kliring hesap- larında, Hollandanın bizden 367.710 lira bir alace görülmektedir. Hol landadan en ziyade transit olarak müs- temlekât eşyası gelmekte idi. sonra miz art- kalay hususunda Bel- mıştı. Demi İ çikaya birçok siparişler yapılmıştı, Va- kıâ Belçikamn demir satıcıları, demir çin pek ağır şartlar İleri sür- mekte idiler, fakat bütün bunlara rağ- men bir iki parti demiri Belçikadan getirmek mümkün olabilmişti. Kalay ithalâtı da son zamanlarda peşin pg ra ile Belçikadan yapılıyordu, Belçika- ya ihraç edilen maddelerin başında ku, ru meyvalar, tütün, arpa bulunmak- taydı. Bihassa Belçikadaki bira fabri- kaları senelerdenberi Türkiye arpala- rının müşterisi bulunmaktadır. Merkez bankası tarafından son neş- redilen kliring hesaplarına göre Bel çikanın bizden 628,700 lira alacağı var- i dır. Dünkü hâdiseler üzerine Hollan- da ve Belçika İle olan ticari işlerimiz birdenbire durmuştur. Rekolte vaziyeti Geçen hafta rekolte vaziyetinden bahsederken, tabii Afetlere maruz kak mış ovalarda zerlyat imkânları mev- cud olmadığından bahsetmiştik. Bu imkânsızlık en ziyade Bal min » kasında göze çarpmaktadır. Maamafih âlâkadarların izahatına göre, bu min- taka misir mıntakasıdır. Diğer mınta- kalardaki smısır zeriyatının ân geçen seneye nisbetle fazla olacağına şüp- | he yoktur. Buğday zeriyalı için, biribirine uy- gun olmayan haberler vardır. Bir id- diaya göre, buğday zeriysti geçen se- neye nisbetle fazladır. Diğer bir iddia- ya göre de, tabil âfetlerin vücude ge tirdiği zararlar yüzünden buğday mah- sulünün geçen seneye nazaran daha az olduğunu kabul etmek lâzımdır. Kati bir fikir yürütmek için biraz da- ha beklemek en doğru yoldur. Hayvan mahsulleri rekoltesine ge- lince, Adanada yeni sene tiftiklerinin kırkım mevsimi gelmiştir. Orta Ana- doluda kırkım mevsimi başlamamıştır. Başlasa bile geçen seneye nisbetle az İolacağından şüphe edilmektedir. Çünkü oklara ves | isim verirken çiçek isimlerinden geniş ; Norveç lisanuna pek ya- | » iatilade : İ kışın uzun müddel devam etmesi 'yü- günden muhtelif köylerde hayvan te- Jefatı vaki olmuştur. Fakat bu telefat ne nisbette olmuştur? Tiftik mahsu- lüne ne kadar tesir yapacaktır? Tif- tik birliği bile bu neticeyi henüz öğre- nememiştir. İhracat maddeleri Yumurta — Son günlerde İngilte- reden ümid verici talepler başladı. Alâkadarların öğrendiklerine göre, İn- giltere İaşe Nezareti Türkiyeden haf- tada 5000 sandık yumurta almak ar- zusundadır. Tekli edilen fiatler de tüc- carı pek memnun edecek derecede ol- mamakla beraber, sevkiyat mesel rın kara yolu ile nakli mevzuubahs ol- duğu zaman vagon müşkülâtı hatıra gelmektedir. Vapurla nakliyat husu- surdan henüz kati bir fikir yoktur. İsviçreye, İtalyaya ihracat devam ediyor. Kuru meyvalar — Şehrimizde bulu- nan bir Alman heyeti 100 bin liralık mal almak için ihracat teşekküllerile temas etmektedir, Almanların yeni- den fındık, ceviz, kuru meyva alaca- ğından bahsedilmektedir. Heyet ihre- catı kontrol dairesile müzükereler yap- maktadır. Dokuma ham maddeleri — Macaris- tan Türkiyeden 100 bir, kilo tiftik ala- caktır, Şimdiye kadar Macar firmaları 'Türk tiftiklerine karşı bu derecede alı- Ga olmamıştı. Fakat Macarlar bu mal. esi bi- | rinci plânda gelmektedir, Yumurtala | ları birliklerden siyağe serbes piyasa- dan almak arzusundadırlar. Bu mese- le etrafında bir anlaşma yapılmıştır, Diğer taraftan İtslyadan tiftik için talepler devam etmektedir. Fransız larm da tiftik ve yapağı alacağından bahsedilmekteydi. Fakat henüz teklif mektuplarından bir netice elde edile- memiştir, Tütün — Şimal memleketlerile tü- tün ticareti pek azalmıştır. İsveçten tütün talepleri devam ediyor. Fakat doğrudan doğruya İsveçe vapur seferi yoktur, İsveç vapurları ım zaman» lara kadar limanımıza gelmekteydi. Fakat Norveç bu hâdiselerinden nrü er de durmuştur. Nitekim bu Finlândiyanm istediği tütün leri de sevketmek kabil « mıştır. Tütünlerimize son günlerde Fransadan talep vardır. İngiliz Jaşe Nezaretinin ordu ihtiyacı için, Türk tütünü alâca- gından bahsedilmektedir. İthalât maddeleri İthalât maddeleri arasında kahve buhranından bahsedilmekteydi. Hal buki kahve birliğinin elinde 40 bin çu- val kahve yardır Ki, bir buhrana sebebiyet vermemesi lâzımdır. Kalay fintlerinin yükselmesine gelince, esasen piyasada kalay mevcudu azdı, ekseri- yetle Belçikadan tedarik edilmekteydi. Son Belçika hâdisesi üzerine kalay flatlerinin tekrar yükseleceğine şüphe yoktur. Maamafih Amerikadan kalay getirmek için teşebbüsler başlam Ticaret Vekületi demir, kalay, bakır birliğine akredifif temin ederse bu mesele de halledilecektir. Deri fabrikaları piyasadan deri bu- lamadıklarından şikâyet ediyorlar, Vas kıâ harpten sonra Ticaret Vekâleti 70 bin İngiliz lirası kıymetinde bir ak- reditif muamelesi açmıştı. Bu suretle Aroerikadan ham deri tedarik etmek imkânı hasıl olmuştu. Fakat 70 bin İngiliz lirasile elde edilen ham deri derhal sarfedilmiştir, Yeniden akredi- tif açarak, Amerikadan ham deri ge tirmek icapediyor. Piyasada deri buhranı mevcud öldu- ğu halde, kauçuk bolluğu vardır. Harp» ten sonra kauçuk fatlerinin arttığını gören birçok iş adamları muhtelif yer- lerden kauçuk tedarik etmişlerdir. Pi- yasaya bol miktarda kauçuk geldiğin- den fiatler düşmektedir. Hattâ zara- rına ham kauçuk satanlar bile vardır. Çorap, trikotaj fabrikaları da İtal yadan arzu ettikleri şerait dahilinde iplik bulamadıklarından şikâyet et- mektedirler. İthalât maddeleri arasında trik malzemesi fiatlerinin yükseldiğinde: bahsedilmektedir. Alâkad desine göre, harpten Sonra el malzemesi İsveçten tedarik “edilmek. teydi. Son Norveç muharebeleri yü- zünden, İsveçle olan ticaretimiz de azaldığı için, tüccar İsveçe sipariş ver- mekte tereddüd etmekteydi diğer taraf. tan İtalyan firmaları da elektrik mal- zemesi vermek için kliring şartlarına riayet etmemişlerdir. Maamafih stok olarak memleketimizde elektrik mâl zemesi boldur. Aranılan şey ampuldür. Alâkadar makamların yaptıkları tah- kikata göre ampul fiatlerinde görülen yükseliş ehemmiyetli bir mevzu değik dir. Hüseyin Avni AKŞAM Abone ücretleri BENELİK (400 Kuruş (© 7700 kuruş S6 AYLIK © » M0 » SAYLK © >» 800 » JAYLIK 0 >» —-». Posta itihadına dahil olmıyan eenebi memleketler: Seneliği 3600, altı aylığı “ 1900, iç aylığı 1000 kuruştur. 8. İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yate E. 730 932 465 850 1200 148 Va. 246 441 1210 1606 1916 2103 İdarehane: Babıdli civar: Acımusluk | sokak No. 13
