11 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 Saray ve konakların dili Yüz yıllık Nişantaşı ve civarı gi Yazan: Mastafa Ragıb Teşvikiye mahallesi nasıl kuruldu? Şarkkâri eski sarayın arasında Dol mabahçe sarayını yaptıran sultan Mecid, Nişantaşında tesis etmeğe karar verdiği | yeni mahalleyi de İstanbulun bir nümune semti haline getirmek istiyordu. Bu iti- | barla yapılacak ilk binalar, bizzat kendi rim ve istediği şekilde olacak ve e — daha ziyade — Dev- Tet ricalile mâbeyin erkânının ikamet- kâhları bulunacaktı. Padişah, kendi men- suplarını da — daimi surette oturmağa karar verdiği — Dolmabahçe sarayı etrafında toplamak arzusunda idi, Çün- kü o, kendi yakınlarının halkla temas ve ibtilâtlarını pek de hoş görmüyordu. (Tanzimatı Hayriye) ile balka doğru bir adım atan Hünkâr, buna rağmen, balk tabakalarile saray muhitinin müna- sebetlerini mahzurlu görüyordu. Beşik- taş gibi ötedenberi meskün ve mütekâsif bir semi yerine yeni mahallenin Nişanta- şında tesisi, bu fikre daha elverişli bu- lunuyordu. (Surühümayun) un yapıldığı Di taşı ve civarı (Balmumcu sine dahildi, Sultan Mecid, sünnet & di ğününden epey zaman evvel çifliğin hu- | dudunu tayin ettirmek istemiş vs çiflik etrafında bazı şahıslara sid bir takım araziyi bu sırada, Şişli ile şimdiki Meci- diyeköyü arasında M. Pichie isminde bir zata aid çifliği de (şimdi Fransız akıl hastalıkları hastanesinin binası ile ara- zisi) ni satın almıştı. 1265 senesinde teşekkül eden bir fen be- yeti, o zaman Balmumcu çifliğinin bir nevi kadastrosunu yaparak bir de harita hazırlamıştı. Hâlâ (kuyudu hakani mah- zeni) nde mahfuz bulunan bu tarihi ha- ritada şu kayda tesadüf ediliyor: «Adem âşiyan Sultan Beyazidi Veli ban tabe serah evkafı celileleri müşteme- lâtmdan Ortaköy deresi üzerinde kâin Bal- mumcu çifliği tâbir olunup bir bap çif- lik ve kâffei müştemelâlile bu defa ev- renk pi saltanati uzmâ ve serirârayi hilâfeti kübra velinimeti cihan efendi- miz hazretlerinin emlâki hümayunu şa- haneleri âdadına dahil olduğuna ve çif- liki hümâyunu mezkür etrafı ittisaline tesadüf edip âharın uhdelerindeki arazi- lerinden bittefrik Otahdid ve tavsifine irâdei keramet âdei cenabı mülükâne şerefteâlluk buyurulduğuna binaen câ- nibi teftişi evkaftan kâtip ve memurini saire marifetile İttisalinde vaki arazii mezküre eshabı celbolunarak çifliki hü- mayun arazisi tahdid ve mesaha ve aha- rın arazileri tefrik ve miktarı hududu ve zuhur eden fazla isim ve şöhretleri diğer eedvelde bertafsil gösterilerek çifliki hü- mayunu mezkürun istihkâm alayı tara- fından tersim olunmuş olan sene 1265 receb 23 tarihli haritanın suretidir.» Hazırlanan bu haritada Balmumcu çifliğinin hududu şu suretle izah edil. mektedir: «Beyoğlu nam mahalde vaki Mektebi Harbiyci şahane pişgâlunda Pangaltı tabir olunan köşebaşından bed ile Maçka cam mahalle mürur eden tarikiâm ile Beşiktaştan Kâğühaneye mürur eden ta- rikin üç yol ağzına ve andan tariki mez- kür ile Sakızağacının merküz olduğu kö- şebaşına ve andan Nişantaşları hizasına ve tariki mezkür ile baş aşağı Nüzhetiye (simdiki Ihlamur köşkü) kasrı hümayu- nuna ve andan İhlamur tabir olunan me- siregah üzerinden Yıldız köşküne giden tarikiâm ittisalile Karacaoğlu deresine ve andan derei mezküre ile Ortaköy Hı- nır İlyas ayazmasına ve andan ayazma mezkürde vaki Yazıcıoğlu Kirkorbağı köşesine, o andan Dereboğazına mü- rur eden tarik ile baş yukarı Maksur €razisi dahilinde köşede vaki Saçlıkın denmekle arif... Mektebi Harbiyei şâ- bane pişgâhında vaki üç yol ağzında ni- hayet bulur.» Bu geniş hududlu Balmumcu çifliği, 5051 dönümden ibaretti, Bu araziden 174 dönümlük bir kısım, padişahın Ni- şantaşında tesis edeceği yeni mahalle için ifraz edilecekti Bu hususta Babsâliye tebliğ edilen iradei seniyenin bülâsasına ve mealine göre: «Balmumcu çifliğinin abiren tahdit edi edilen arazi ve müşteme- lâtından ve Nişantaşı namile mezkür ve mahalli malümunda merküz bulunan Ni- şangâh kitabesinin bulunduğu bir saha Hraz edilecek ve bu saha üzerinde nisbe- ten iki müvazi ana cadde açılacak ve bu enddelerin ber iki tarafında binalar inşa edileceği gibi, her iki caddeyi birbirine vasleden ara sokaklar küşad edilmek su- retile bu müfrez arazi üzerinde yeni bir mahalle tesis edilecektir.» Bunun üzerine teşekkül eden heyet, 1265 tarihinde tanzim edilen Balmumcu haritasının yukarıya kaydettiğim çiflik hu- dudunu gösteren izahatı sırasında «Maç- ka sam mahelle mürur eden tarikiâmı yani şimdiki Teşvikiye caddesi, padişa- İ ik bir kasım araziyi Bu maksadla da | etmeğe karar verdiği afazi ifraz edilir- ken açılmıştı: (1276 - 1859) Pâdişahın yeni mahalle için ifraz et- tirdiği 174 dönümlük arazinin İfraz ve tahdidi için teşekkül eden heyete ma- beyni hümayun muzika miralaylarından Necib bey (*) nezaret edecekti. Heyet kısa bir zamanda Balmumcu çifliğinden ayrılan arazi üzerinde Ni- şantaşındaki mevkide («iradei seniye muhleviyatına tevfikan» yeni mahalle- nin hududunu tesbit ederek siki muvazi ana cadde ile» bu caddeleri «birbirine vasleden ara sokaklar küşad» eylemişti. Sultan Mecid, yeni mahalle için bu araziyi ayırırken 140 dönüm, 159 zira- edilmek üzere cemaâti muhtelifeyer (Şöni - Mecidiyeköyü caddesi ile Sini - iye tepesi yolu arasındaki ki ve masevi mezarlıkları). (**) ve 26 dönüm 1099 zıra da «hastane it- tihaz edilmek üzere Fransız tebaayma» | (Fransız akıl hastalıkları hastanesi) tah- sis etmişti. Yeni tesis edilecek mahallede hududu tayin edilen bu iki caddeden biri, şimdi üzerinden tramvay geçen Teşvikiye cad- desidir. Teşvikiye caddesi, şimdiki vazi- yetine göre bir taraftan OHarbiyeden gelen Valikonağı caddesini, amuden katederek Şişlide Osmanbeye çıkan Ni- şantaşı dört yol ağzından başlıyarak Maçkanm son noktasına kadar uzatıl- işte. Teşvikiye caddesine muvazi olarak açı lan diğer cadde de bügün (Şeksik) is- mini taşıyan Beyoğlu on beşinci ilk mektebin bulunduğu (Çinar caddesi) dir. Bu sokak, civarındaki diğer yan sokak- lardan daha geniştir. Bu iki cadde arasında ara sokaklar da açıldı ve derhal yeni mahallenin tesisine başlandı. Yeni yapılacak binaların ev- velâ Teşvikiye caddesi üzerinde arkaları simale müteveccih, cepheleri Beyoğluna ve İodosa nazır olmak üzere caddenin yalnız bir sırasını işgal edeceklerdi. Yeni mahallenin nüvesini teşkil etmek üzere (Hazinei hassa) ea yapılan ilk binalar, diğer binaların inşasını teşvik etmek ga- yesile ina ediliyordu. Padişah bu mek- sadını ifade etmek üzere yeni mahalleye | (Teşvikiye) adını verdi: (1276 « 1859) «Eseri hvatıfı Mecidiye Mahallei cedidei Teşvikiye> Bu, biri tramvayın Maçkaya doğru kıvrıldığı Nişantaşının dört yol ağzındaki köşe başında, diğeri Nişantaşı polis ka- | rakolu yanındaki iki kitabe üzerine tâlik hatla yazılmış beyittir ki yeni mahalle- nin padişah iradesile meydana geldiğini göstermektedir. (Bu mahallede ilk yapılan binalardan ve (Teşvikiye) mahallesinin tesisi ara- sında sultan Mecidin gösterdiği hususi bir alâkadan, bundan sonra bahsede- : im.) (*) Bu zattan bilâhare sirası ehemmiyetle bahsedeceğim. (99) Şehir içindeki bu mezarlıkların kal- dırılması ahiren Belediyece tensip edilmiş ve vilâyet hıfzıssıhha meclisi kararı mezar- hklar idaresine memur olanlara tebliğ edil- miştir. YENİ NEŞRİYAT Lokman Hekim Herkesin dört gözle beklediği (Lokman Hekim) mecmuası sahibinin kaleminden çıkmış (13) makale Ile süslenmiştir. Herke- #in anlıyabileceği bir tarzda yazılan nefis makaleler vardır. Her insana Jâzım olan sıhhi ve faydalı bahisler tatlı, selis ve açık bir Jisanla anlatılıyor. Okuyucularımıza hraretle tavsiye ederiz. gelince «kabristan ittihaz | askerlik Şubesinden: 1 — 1 Haziran 940 günü yedek subay ve askeri memurlarının senelik yok- lamalari başlayacaktır ve bir ay de- | vam edecektir. — 22 haziran 940 gününden 30 Uncu gününe kadar her hangi bir su- retle gününde yoklar gelmeyen» lere tahsis edilmiştir. 3 — Yeklamaya gelirken nüfus cüz- danile askeri hizmet vesikası, sıhhi subaylar için diploma ve ihtisas vesi- kaları ellerinde bulunacaktır. 4 — Ahvali sıhhiyeleri dolayısile ra- porları olanlar raporlarını birlikte getireceklerdir. — Yoklama sırssında istenilen malümatı şifaen veya mektupla bil dirmemiş ve şubeye gelerek kayıtları- nı yaplırmamış olan yedek subaylar (50) lira para cezasına çarptınlacak- allin As şubelerine bir dilekçe ile müracaat edecekler veyahut teahbüdlü mektupla şubedeki defter #ira numarasile tercilmei hal ve aske rİ vesika sureti gönderecektir. 7— Yedek subay yı ma günleri aşağıda yazıldığı veçhile sınıf ve rüt- be sırası takib edecektir. 1 — 1 Hariran 940 günü: al, kurmu P, Yarbay, binbaşı, yüzbaşılar, 3 4-5-6-7 haziran 940 günü: P. Üstteymen, teğmen, asteğmenler. 4 8 haziran 940 iç Süvari büyük ve küçük rütbeli su- baylar. 5 — 1041 haziran MO günü; Topçu büyük ve küçük rütbeli su- baylar, 6 — 12 haziran 940 günü: Nakliye sube: 7 — 13 haziran 040 günü: İstihkâm subayları, 8 — 14 hezirân 940 günü: Muhabere subayları, 9 — 15 haziran 940 günü: Baytar, levazım, harp sanayi deniz subayları. 10 — 17 haziran 960 günü Eczacı subayları ve kimyügerler. 11 — 18 haziran 940 günü: Diş hekimi esnafı, mızıka, imamlar, 12 — 19 haziran 940 günü; Hesap memuru ve muâmele memur- ları, 13 .— 20 haziran 940 günü: Demiryol, jandarma, oto, tayyare subayları. 14— 21 haziran 940 günü; Tabibler, harita, ölçme, ışıldak su- bayları, 15 — 22-24-25-26-27.28-29 haziran günleri: Her hangi bir sebeple gelmiyen subaylar. yoklamaya KONSERVATUAR KORO Konseri orkestra refakatile Solister: F. V. Ştatzer - İ. Balkır Şef: MUHİDDİN SADAK 11 mayıs 1940 cumartesi günü saat 2ide FRANSIZ tiyatrosunda Bugin MELEK Sinemasında 1-BUYUÜK ATEŞ (REMBRANDT) Baş Rolde: CHARLES LAUCHTON 2-BRODVAY-. GÜLÜ 'TYRONE POWER - ALICE FAYE Bugün sant | de tenzilâtlı matine. Suare 8 de 2 Film birden Senenin hiç görülmemiş 2 Süper Filmi bir Programda 1- HUDUD CASUSLARI Vazife uğrunda ölüme koşan... Tehlikeye can atan vatan fedailerinin haya- tından alınan büyük Fransız filmi. 2- RADYO SARAYI Muhteşem revüler... Tatlı şarkılar... Derin aşklar... Eksantrik danslar ve çılgın ihtiraslardan örülen milyonlar filmi. 3-4 iki Jumal birden: Paramunt Jurnal (Fransızca) 2 — Biritiş Jurnal (Türkçe) Bugün LÂLE sinemasında Bugün halk matineleri! Saat 12,30 ve 2 de Seanslar: RADYO SARAYI: saat 12,30 - 3,30 - 7 - ve 10 da HUDUT CASUSLARI: saat 2 - 5.30 - 8.30'da 11 Mayıs 1940 Bugün SARAY Sinemasında Gençlik Gil Genç kızın hakikt ruhu.. Hayata ve Aşka açılan kalbler.. COLLETTE WİLLY'nin romanından iktibas edilen ve BLANCHETTE BRU- NOY, « SUZETTE MAİS - PİERRE BRASEUR ile güzel genç ! kızlar grupu tarafından yaratılan | GENÇ KIZLAR PANSIYONU (CLAUDINE | ECOLE) Pek mükemmel filmi gidip görünüz. ve İlâveten: FOKS JURNAL son dünya ve harp havadisleri. Bugün saat | ve 2,30 da tenzilâti matineler. ve sevimli BUGÜN TAKSİM SİNEMASINDA 2 büyük film birden Beyoğlunda ilk defa 1- MAHKÜMLAR KANUNU Fransızca sözlü meraklı ve heyecanlı film 2 — Umumi arzu üzerine; ÜMİD ŞARKISI izi Baş rollerde: ÜMMÜ GÜLSÜM” İlâveten: EKLER JURNAL'da NARVİK DENİZ MUHAREBESİ Bugün saat 1 de tenzilâtlı matine Gayrimenkul satış ilânı İstanbul Emniyet Sandığı Müdürlüğünden Hâlen mahkemece haciz olunup kendisine avukat Bay İbrahim İsmet vasi tayin olunan Mehmed oğlu Alinin sıhhatta iken 11639 hesap No. sile Sandığımızdan aldığı 6509 liraya, karşı birinci derecede ipotek ettiği Fatihte Mevlevihanekapısı mevkiinde Ay- dın kethüda mahallesinin Mevlevihanekapısı caddesinde eski ö6. 80 M. yeni 84.86 No.la maa bahçe imalâtbane ve dükkân ile aynı mahalle ve sokağında eski 80 yeni 87 No. 13 bir kıta bostar: ve eski 80 Mü, yeni 86/5 No. lı arsa ve eski 80 Mü. yer arsa ve eski 80 M. yeni 86/7 No. Hi diğer bir kita arsamın tamamları (kra; gayrimenkullerin cinsleri maa arsa iki imalâthane ve fevkani hane ve bost hane olarak gösterilmiştir. Binalar kâgirdir) vadesinde borcun ödenmem yaplan takip Üzerine 4202 No. lı kanunun 46 cı maddesinin matufu 40 ci w göre tarafların menfaatine uygun olduğu anlaşılarak n ve bir buçuk ay müddetle açık arttırma konmuşt maktadır. Arttırmaya girmek isteyen (498) lira Mili bankalarımızdan birinin teminat mektubu da kabul olunur. Biri bütün vergi- lerle Belediye resimleri ve Vakıf icaresi ve taviz bedeli ve tellâliye rüsümu borçluya alt- tir. Artırma şartnamesi 13/5/940 tarihinden itibaren tetkik elmek isteyenlere Sandik hukuk işleri servisinde açık bulundurularaktır. Tapu alel! kaydı vesair lü: şartramede ve takip dosyasında vardır. Artırmaya girmiş ola, rek sakılığı çıkarılan gayrimenkul hakkında da her şeyi öği Birinci arttırma 3/7/940 tarihine müsadif çarşamba günü Cağaloğlunda kâin Sandığı- mızda saat 10 dan 12 ye kadar yapılacaktır. Muvakkat ihale yapılabilmesi için teklif edi» lecek bedelin tereihan alınması icab eden gayrimenkul mükellefiyetlerile Sandık ala fını tamamen gecmiş olması şarttır. Aksi takdirde son arttırmanın tahhüdü baki kal- mak çartile 18/7/940 tarihine müsadif perşembe günü son arttırması yapılacaktır. Bu arttırmada gayrimerkul kılacaktır. Hakları tapu sicillerile sabit olmıyan alâkadarlar ve irtifak hakkı sahi nin bu haklarını ve hususile faiz ve masarife dair ide ni ilân tarihinden itibaren yirmi gün içinde evrakı müszbitelerile beraber dairemize bildirmeleri lâzımdır. Bu suretle haklarını bildirmemiş olanlarla hakları tapu siciilerile sabit olmıyan'ar satış bedelinin Duha fazla teyenlerin 838/188 dosya uk İşleri servisi eleri lüzumu ilân olunur. ddesine ve ümlesi bir tapu sicil paylaşmasında, mat almak numarssile Sandığımız h DİKKAT Emniyet Sandığı, Sandıktarı alınan gayrimenkulü ipotek göstermek isteyenlere mubamrziplerimizin koymuş olduğu kıymetin *, 40 nı tecavüz elmemek Üzere ihale be- delinin yarısına kadar borç vermek suretile kolaylık göstermektedir. (3880) Karaağaç müessesutinda 58, me çatılar Kimi ve kiremitie örtülmesi işi açık eksilimeye konulmuştur. Keşif be kuruş ve ik teminatı 328 lira 11 kuruştur. Şartname zabıt ve muamelâğ leminde görülecektir. İhale 22/5/840 çarşamba günü saat 14 de dalmi lacaktır. Taliplerin ilk teminat makbuz veya mektupları, ihaleden 8 gün evvel Fen işleri müdürlüğüne mürucaatla alacakları fenni ehliyet ve 640 yılına ald ticaret odas yesika- larile ihalz günü muayyen saatte dalmi eneümende bulunmaları me) A amir ve tah- di 4374 Bira 88 müdürlüğü ka- mende Yapı- Tahmin İlk bedeli teminatı 21600 1620 Kapalıçarşıda Divrik Bo. da 19 parsel ve 18 kapı No, lı dükkân 192,00 , Kazazlar 5 M8.» >» » 216,00 Haci Hasan 8 Ma 1080,00 Kalpakçılar s6 li e 36,00 Tekkec'ler ıs 16 » » Dolap 192,00 > 21 » Dükkân 4300 «Cevahir Be) (desteninde) (Şerifağa sokak) Divrik So, da n » Dükkün » 45) We #1) > 35) , m » 2 14 » Dolap 283,00 » 005254 » 7 “ > , Tahmin bedeilerile ilk teminat mikdarları yukarda yazılı gayri menkuller aynı ayri satılmak üzere açık arklırmaya konulmuştur. Şartnameler zabıt ve muamelât müdürlüğü kaleminde görülecektir. İhale 21/5/940 perşembe günü saat 14 de dalmi encümende yapı- lacaktır. Taliplerin ilk teminat makbuz veya mektuplarile (hale günü muayyen saatle dalmi encümende bulunmalı (8157) Istanbul Mıntaka liman Reisliğinden Denizcilere ilân 1 -- Silieri ve Büyükçekmededen geçen tul dalrelerile Büyükçekmecenin Bababur- nundan geçen ars dairesindeki sahil kısmi; denisali gemilerimizin dalıç sahası oldu Bundan bu sahadan mecburiyet olmadıkça küçük ve büyük gemilerin geçmeleri ve bil- | mesberiye geçeceklerin de azami dikkat eylemeleri. — Büyükçekmeceden geçen tul dairesi ile Ereğilden geçen tul dairesi arasında ka- lan ve Anadolu gahiline kadar giden deniz sahasında donanmamız tarafından 22/6/0940 tarihine kadar top atış talimleri yapılacağındn bu sahadan geçen gemilerin müteyakkız bulunmaları ilin olunur. (3911) Darphane ve Damga matbaası müdürlüğünden 1 — Asgari & 1 saf yerli malı ve muhammen bedeli 9125 lira olan 26 ton külçe kur- gun kapal zar! usulile satın alını 1 — Eksitime 22/5/940 çarşamba günü saat 14 de idaremizdeki komlayonda yapıla $ — İsteklilerin 684 lira 38 kuruşluk muvakkat teminat ile 2490 sayılı kanunun tayin ettiği vesaiki ve tekliflerini aynı gün saat 13 e kadar komisyon relaliğine vermeleri lâ- zımdır. 4 — Şartname 8/5/0940 dan itibaren her idareden verilir. «3659» Kadıköy ikinci sulh hukuk hakimliğinden Akşam gazetesinin 30/3/940 tarihli nüshasile satışı ilân edilen ölü Rifat Özdemire ald gehmadebaşında Emin Nureddin mahallesindeki 4 arsanın birinci arttırmada kiymet muhammenelerinin * 5 i bulunamadığından satışı icra edilemediği ikinci arttırmaları” nan evvelce ilân edildiği tzere 15/5/0940 da yapılacağı 120/3 No. h arsanın beher M2 mu- hammen kıymetinin 15 lira Mira olduğu ilân olur! N
