11 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

11 Mayıs 1940 AKŞAMDAN AKŞAMA İ Almanyanın “yâ herrü yâ merrü,, sü İşte harp, şimdi başladı! Gerçi 1 eylülde patlak vermişti. Asıl harp şim» di. O geceyi hiç unutmam; hususi ga- İlelerim fevkalâde büyük olmakla be raber, Anadolu Ajansının binasında, telgrafları alan arkadaşlarımın ya nında saatler geçirmiştim: «— Majinodan mı Zigiride, yok- sa Zigtridden mi Majinoya taarruz olacak? Hangisi hangisini delecek-...» Herkes gibi safiyetle bunu bekliyor. dum. Yıldırım harbinin sahiden de yıl dırım gibi olabileceğini, belki de gün ağarmadan evvel müsbet, menfi neti- celer alınabileceğini ihtimal dahilin- de görüyordum, Sabırsızlanıyordum. Fakat günler, haftalar, aylar geç- tikten sonra şu anlaşıldı: Garp cep- hesindeki kaleler, modern iri mermi- lerin delebileceği cinsten değil, Ola- mıyacak! Aşılamıyacak!... Fakat gene de kati netice garp cep- hesinde alınacaktı: Şimalde, şarkta, cenupta küçük devletlerin arazisini işgal etmekle bu Avrupa harbi elbet mihayetlenmiyecekti! Binaenaleyh şimdi Almanya, 1914 de yaptığını tekrarlıyor; Belçika ara- zisine yürüdü. Hasmının ciğerini sök- mek için, demir pençesini oradan uzatmak teşebbüsünde bulunuyor, Bu hal, insanı düşüncelere salmak- tadır; Iman ordusu geçen harbin daha ilk günlerinde yaptığı bir hareketi, şimdi niçin sekiz ay on gün teehhür- le tekrarlıyor? Acaba Hitler bilarafların hukuku- ma riayetkâr olmak hususunda Kay» Zer rejiminden daha mı nezaketli? Bunu düşünmek bile gülünç... Acaba 1 eylâl 1939 da Alman erkâ- nıharbiyesi: «Belçika, geçiş yolu ol- mak ehemmiyetini şimdiki tekniğe nazaran kaybetti!» diye mi düşündü de başka ve daha muvafık bir plânı takip etti? Öyleyse, Hitlerin; «Ey garp ordula- | rı! Almanyanın mukadderatı bugün Sizin hareketinizle tanyyün ediyor! İle- ril» demesine ve tarihte şimdiye ka. dar görülmemiş bir savletle bu komşu- nun topraklarına atılmasına ne ma- na vermeli? | Acaba Almanya bu sekiz ay on gün- | den istifade ederek hazırlıklarını mi tamamladı? Hayır! Oda hayır.. Bu müddet zarfında, hazırlanış temposu Alman- yadan daha fazla müttefiklerin lehi- ne inkişaf etmiştir. Şayet 19l4de yaptığı gibi, Almanya, daha ilk gün- den itibaren garpteki tampon bitaraf- “ları — Hollandayı, Belçikayı, İsviçre- yi — çiğnemek suretile, hasmmın ca- nmı almak için saldırsaydı vaziyeti kendisi için pek daha müsajd bula- caktı. Zira müttefiklerin seferberliğ ve hazırlığı tamamlanmamışlı. Görünüyor ki, Almanlar o zaman | bu işi tehlikeli yahut imkânsız bul- | muşlardı. Şimdi ise, Hitlerin tabiri veçhile, «Alman milleti, gelecek kışı | da harp içinde geçiremez!»... Her ma- hada geçiremez!».. Bu unlaşıldığı için, yâ herrü yâ merrü!.. Saldırışım manasmı başka türlü izah etmek kabil olamıyor. (Vâ - Nü) | —— —— — Ajanslar birbirini yalanlıya dur- Bun, fen gemisi yürüyor bay Amca... e | lardır. ŞEHİR HABERLERİ Sahife 3 i İstanbulun 1940 bütçesi kabul edildi Bu senenin varidat bütçesi 12,067,298 liradır Umumi meclis dün Vali Dr. Latfi Kırda- rın relsliği altında toplanmış, 940 senesi bütçe müzakeresi yapılmıştır. Bütçe encümeni mazbalasının esbabı mueibesinde geçen #ene varidat muham- menatı 12423473 lira iken 940 senesi için 'dalmi eneümence varidat 11808277 lira olarak tesbit edildiği, aradaki farkın ge- çen senelerde hükümetçe yapılan 400 bin Hralık bu sene yapi dan gümrük varidatında noksanlık olmasından ileri geldiği zikredili- yordu. Bütçenin masraf kısmı geçen scneler- deki tahsilât gözönüne alınarak vo tasarrufa azami rayok edilerek tanzim edilmiştir. Hususi, ekalliyet ecnebi mektepleri Devlet imtihanlarının yerleri kararlaştırıldı Bu yıl İstanbulda, husus! Türk, ekalliyoğ, ve ecnebi mekteplerin ortaokul ve lise &- ukflarındaki talebelerin Devlet ortankul ve lise bitirme Imtihanlarına hangi mektep- lerde girecekleri tesbi edilmiştir. Hazırlanan cedrele göre ekalliyet mek- teplerinin Derlet orta ve lise bitirme im- tihanları Vefa erkek Dlsesinde, Fransız mekleplerinin Galatasaray lisesinde, Al- man mektepierinin İstanbul kız lisesinde, İnzilir mekteplerinin Kabataş erkek liso- sinde, Amerikan mekteplerinin Kabataş erkek lisesinde, İtalyan mekteplerinin İnö- nü kız lisesinde, Darlişşafaka, Hayriye, İş- tiklği, Yüce Ülkü, Boğaziçi, Işık, Şişli Te- rakki, liselerinin Mae bitirme imtihanları Galatasaray lisesinde yapılacaktır. Darüşşafaka, Hayriye, Yüce Ülkü, İstik- 141 liselerinin Devlet ortaokul imtihanları Pertevniyal erkek lisesinde, Boğaziçi, Işık, Şişli Terakki liseleri Devlet ortaokul imti- hanları Nişantaşı kız ortaokulda yapıla” caktır. Devlet imtihanlarına girmeden hayata atılacak olan ecnebi ve okalliyeb mektep- leri talebeleri için imtihanlar Pransız mek- teplerinde 10, İngiliz kız ve erkek mektep- lerinde 6 haziranda, Amerikan mektöple- rinde 23 mayısta, Italyan ve Alman lisele- rinde, Rum, Ermeni, Musevi mektoplerinde 3 haziranda, resmi ve hususi ortaokul ve iseler de Imtihanlara 27 mayısta başlıya- caktır. Kaynanasını yaraladı Çubukluda kanlı bir aile faciası Dün Çubukluda bir genç, kaynanasını ağır vi yaralamıştır. Carih Mehmed. adında bir işçidir. Kaynana, damadile kın Arasındaki geçimsizliklen sinirlenerek dün damadına bir kaç söz söylemek istemiş, damadı da buna kızarak kaynanasını yere yatırmış, ensesinden ağır surette yarıla- mıştır. Kanlı vakayı gören er halkı, feryad ve Istimdada başlamışlar, ax sonra polis mo- murları cinayet yerine gelmişlerdir. Me- murlardan bir kısmı yaralı kaynanayı Hay- darpaşa Nümune hastanesine naklederler- ken, diğerleri de carik damadın takibine | koyulmuşlar ve az #onra onu civar bir or- | manlıkta yakalamağı muvaffak olmuş- Kadmın sıhhi vaziyeti tehlikededir. Da- mad hakkında kanuni takibata devam edil mektedir. Konservatuar koro heyeti. nin konseri Konserratuar koro heyeti tarafından bu akşam saat 21 de Fransız Tiyatrosunda, bir konsor verileceğini yazmıştık. Koro | heyeti 169 kişiden mürekkeptir. Konser mevsimin en mühlin musiki hadisesi ola caktır. Programda Sehubert, Haydn, Giuek ve Beetioven'in eserlerinden parçalar var» dır. ... Bak, frengiye çâre bulundu diye | sevinirken... İ İ Bütçe encümeni yeni teklifleri de nazarı dikkate alıp varidat bütçesini 12067298 lira olarak tesbit etmiştir, Esbabı mucibeden sonra bütçenin vari- dat kısmının fasılları okunmuş ve bütçe encümeninin tesbit etiği mikdar kabul edilmiştir. İlkmektep (o muallimlerinin maaşlarına dair fasıl müzakere edilirken maarif mü- dür muavini 5. Muvaffak söz almış, 1683 müsllimden 247 sinin 1088 de, baremden evvel terfi ettiklerini, diğeririnin de terfii için 33 bin Ilralık bir farkın esingenmeme- sini rica etmiştir. Bütçe encümeni reisi B. Halli Hilmi bütçe imkânsızlığından bahset- Karilerimizin mektupları Bisiklet ve İstanbul Ben bisiklet meraklısıyım. İstanbul yokuşlu bir şehir olmakla beraber, bir- çok taraflarında bisikleile seyrüsefer kabildir. Bilhassa bu vasıta pek de- mokratiktir: Yalnız spor için kulla- mılmaz; amelenin ve küçük memurun bütün dünyada bensinsiz otomobili mesabesindedir. Ucuzdur, elverişikdir, zevklidir. Şayed yollarımız iyi olsaydı, elbet Türkiyede de her sabah ve her akşam binlerce bisikletin caddeleri doldurduğunu görecektik. Modem şehirlerde bisiklet için müs- takil yollar olduğunu göz önünde bu- lundurmalı, İstanbulun imarı esna sında hiç değilse münasip bir kaç geniş anayolda — bisikletçiler için de hususi bir kısım düşünülmelidir. Nihad P. KÜÇÜK HABERLER: —————— X Sultanhamamında Mayerin dükküni- nın önünden tabak çalan Ali Gülmez dün Bultanahmed üçüncü sulh ceza mahkeme- #inde bir ay hapse mahküm olmuş ve tev- kif edilmiştir. A Feriköyünde Fofo adında bir kıza ta- dört sene Iki ay ağır hapse ve 38 lira mu- hakeme masrafı ödemeğe mahküm olmuş- tur. 23 nisan Çocuk bayramı münasebetile Silivri mekteplerindeki 225 fakir çocuğun Giydirlidiği gazetemize bildirilmektedir. Şehrin nümerotaj işlerini görüşmek Üzere dün sabah Belediyede meclis salo- Bunda şehrimizdeki kaymakamlaris nahi- ye müdürleri toplanmış ve nümerotaj iş- lerinin İmer evvel Ikmal edilerek nüfus sayımı hazırlıklarına başlanması kararlaş- tarılmıştır, * İtalyan bandıralı Clta di Bari vapuri- 18 limanımıza suni ipek ipliği, kâğıd, yün, boya, demir eşya, yün iplik gelmiş ve ay- ni vapur yün, pamuk, paçsvra, balmumu, yumurta, keçi kılı; Yunan bandıralı Kithera, vapurile buğday; İtalyan bandıralı Degaso Me de taze terik gitmiştir. # Almanların memleketimizden satın sldıkları 100 bin liralık fındık stokunu gevketmek için vasıta bulamadıklarını, bu İş İçin Nükümetimizin tavassutunu rica ettiklerini yazmıştık. Alman fındık alıçıla- rn, bu iş için bir İtalyan vapuru temin et- mişlerdir. Fındıkların derhal nakline baş- lanacaktır. Bundan başka Almanlar, 100 bin liralık yer fıstığı satın almak istiyor- larsa da bu talebin karşılanmasına imkân | görülmemektedir. * Dün İngütereye tlki ve av derisi, yu- Murta, fındık, on iki“kiio 'Türk pulu; Ma- carislana tuzlu koçi derisi, halı; İtalyaya yumurta, torik, halı; Romanyaya kitre; Fransaya bam kendir, yerli ipek mensu- cat; Bulgaristan teze torik; İsviçreye bar- #ak; Filistine torik IAkerdası; Yunanistan ve Miğira çiroz: Belçikaya Kendir satılmış- miş, Belodiye relsi muavini B, Rifât Yenal bütçede yapılacak tasarruf ile bunun te- min edilebileceğini söylemiştir. Musllimle- rin techizat bedeli bu sene ödenecektir. Bütçenin fen işleri kısmında mecari iş- lelme ve İnşası masrafı olarak 24,000 lira konmuştu. Azadan B. Halid Yaşar Nişan- taşında mecrasızlık yüzünden Valikonağı caddesinin su altında kaldığını, varidat arttırılmazsa bu mecranın yapılamıyacağı - nı söyledi. Vali B. Lütfi Kırdar haziranda munzam bütçe yapılırken bunun nazarı dikkate alınacağını bildirdi. Bütçenin di- ger fasıl maddeleri münakaşısız kabul edildi. Meclis pazartesi günü toplanacaktır. Makü i akine ve gemi : yö yea inşa mühendisliği | İngiltereye gidecek talebe için döviz müsaadesi geldi Hükümet namına İngilterede deniz, ma- kine ve gemi inşaiye mühendisliği tahalli- ne gönderilecek talebenin dövizlerine aid müsaade dün İstanbul kambiyo müdürlü- güne bildirilmiştir. Bu talebe, bundan iki | sene evvel, mülga Denizbank zamanında burada alti aylik stajı müteakip Alman- i yaya tahsile gönderilmişti. Eylül 1930 da patlıyan Almanya - Polonya harbini mü- teakip, diğer bütün talöbemiz gibi bu ta- l ebe de Iki aylık tahsilden sonra memleks- timlze dönmüştü. O zamandanberi bu ta- lebe, buradak! fabrika ve havuzlarda staj- larına devam etmişlerdir. Başvekâlet, memleketin pek fazla ihti- yaç hissettiği gemi ve makine mühendisi yetişecek olan bu talebenin tahsillerini biran önce ikmallerinin temini lüzumunu Münakalât Vekâletine bildirdiğinden Ve- kâlet, gençlerin müttefik memlekete gön- derilmeleri hususunu temin etmiştir. Bun. lardan başka halen İngilterede yedi talebe daha var ki onlar da deniz, makine ve in- galye mühendisliği tahsil etmektedirler. Yenlden gidecek talebe adedi 32 dir. Bu talebenin İngillerede 6 sene kalacağı öğ- renilmiştir. Kumaş ve deri İhtikâr haberleri üzerine tedkiklere başlanıyor Alâkadar makamlara, deri ve elbiselik kumaşlarda ihtikâr yapıldığı yolunda ha- berler vel , Mesele, Ticaret Vekâleti ne aksetmiş, Vekâlet, ihtikâr komlayonuna, | şimdiye kadar mezbahada kilosu 40 ku- ruşa satılan deri fiatlerini 62 kuruşa çı- kardıkları, bu fiat yükseltmesinin ise kilo başında kösele flatlerini 40, 50 kuruş nls- betinde fırlatacağı anlaşılmıştır. Mesele, ehemmiyetle tedkik edilmektedir. Galatasaray klübü kongresi toplandı Galatasaray klübünün kongresi dün kllp merkezinde yapılmıştır. Relsliğe Tey- fik Al, umum! Kütipliğe avukat Âl, vez- nedarlığa Muslih, muhasebeciliğe Adnan, umumi kaptanlığa Leblebi Mehmed seçi- mişlerdir. Galatasaray yeni idare heyetine muvaffakiyetler dileriz. | Esiriöüne GlbEküziila balosu bu akşam Bu akşam Tokatlıyan salonlarında Esir- yeme derneği menfaatine bir balo verile- cektir. Hem iyi bir gece geçirmek, hem de İ hayırlı bir işe hizmet etmek isteyenler | | biletlerini kapıdan tedarik edebilirler, * Sişli Halkevinden: 11 Mayıs cumartesi günü saat 21 de Halkevimizde tarih mual- imi B. Fevzi Kurtoğlu tarafından (Baltacı Mehmed paşa ve Prut zaferi) hakkında bir konferans verilecek ve Gösterit gubesi ta- rafından da bir komedi temeli edilecektir. Davetiyeler Halkevinde tevzi edilmektedir. İ Mahkemelerde | izdiham faciası Dün de üç şahid dinlendi Dolmabahçe sarayı önündeki izdiham facinm muhakemesine ait İzmit ağır ce za mahkemesinden gönderilen istinabe evrakı üzerine dün İstanbul ikinci ağır ceza mahkemesinde üç şahit daha yeni- den dinlenmiştir. Mahkemede B. Salih Kılı; avukatile beraber hazır bulunmuştur. Dinlenen şa- hitlerden bayan Lâhika caki ifadesini tekrarlayarak saray kapısınm açılıp ka- panması için kim tarafından emir veril- diğini bilmediğini, hâdise esnasında B. ih Kılıç ve B, Kâmranı orada görme- i söyledikten sonra: — Benim kanaatime göre bu müessif hâdiseye, saray kapısının kapanıp açıl- ması sebebiyet vertmiştir. Çünkü evvelce halk ikişer ikişer ve muntazaman kapı dan giriyorlardı. Kapı kapanınca üstüs- te yığılan balk arasında izdiham başla- dı ve bilâhare birdenbire kapıyı açtıkla- rı zaman süvari polisleri halkı sıkıştırdı lar ve bu tehacüm yüzünden facia oldu, Dedi. Diğer şalt sabık mülkiye mü- fettişlerinden B. Aziz, kapının kapanma ve açılma em kim tarafından ve- sildiğini bilmediğini, oOkendi kanaatine göre kapı kapanma bâdisesinin izdihsm faciasına müessir olmadığını söyledi. Şar hit, Beşiktaş kaymakamı B. Rıza da: Hüdise esnasında orada değildim. Faciayı müteakip Beşiktaş emniyet âmiri B. Lâtfiden sorduğumda, kapıyı, B. Küâmranın emrile kendisinin kapayıp 0ç- tığını söyledi. Bu kaza sadece halkın faz- Ja tehacümü yüzünden olmuştur. Ka- pnın kapanması açılması bununla alâ- kadar değildir. Dedi. Bundan sonra ikinci istinabe evrakı mucibince saray kapım önünde keşif yapan ehli vukuf heyetinin raporu okundu. Bu raporda, yapılan keşif ve tetkikat neticesinde, kapmın o kapanıp açılmasının, facia Üzerine müessir olma- dığı ve kazanın, halkın fazla tehacümü yüzünden vukua geldiği kanaatine varıl. dığı bildiriliyordu. Mahkeme, gerek şahit ifadelerinin ve gerekse ehli vukuf tarafından verilen keşif raporunun İzmit ağır ceza mahke- mesine gönderilmesine karar verdi. Bir kız kaçırma muhakemesi Sütlücede İlyas adında biri, kiraladığı kayıkhanenin sahibinin kızı 25 yaşların- da Betüle âşık olmuş, bir senedenberi müteaddit defalar Betöl ile evlenmek ta- lebinde bulunmuşsa da reddedilmiştir. Dün Betül evinden çıkıp sokakta birez ilerleyince İlyas arkasından koşarak zor la kaçırmağa teşebbüs etmiştir. Betülün bağırması üzerine halk ve polisler yeti- #erek İlyam yakalamışlardır. İlyas cür- mü meşhut kanuhuna tevfikan ikinci ağır ceza mahkemesinde mevkufen muhake- me altına alınmığtu Davacı Betül vakayı yukarıda yazdı- ğımız şekilde anlatmış, maznan İlyas bunu reddederek: — Beni kayıkhaneden çıkarmak isti- yorlardı. Ben çıkmadığım için Betül ba- na düşman oldu. Gündüz sokakta gider- ken benim üzerime hücum etti ve bu if- tirayı uydurdu. Ben kendisini kaçırmak teşebbüsünde bulunmadım. Bana iftira ediyor. Demiştir. Şahitlerin dinlenmesi için muhakeme başka güne bırakılmıştır. Denizyolları işletmesi kooperatifi Denizyolları işletmesi kooperatif şirke. tinden: Gazelenizin #nin 2 nel sahifes 3 ncü Adilyeye verilenler, serlâvhası gl! nizyolları köoperati! şirketi ortakl,; bazı zatların adliyeye verildikleri yazılıdır. Adliyeye verim. 1 takibat zammun etmekte olduğu yanlış telâkkilere mahal kalmamak üzere bu zevat aleyhinde her han takibat yapılmamakta olup mahkemesi nezdinde elelâde davasi açılmış olduğunun tavzihan neşrini kanunun bahşeylediği hakka istinaden ta- Jep ve rica eyleriz. Bay Amcaya göre .. Kemik hastalığına da çare bu- lundu... w. Neredeyse kansere de çare bulu- | nacak demektiri... mer B. A. — Bir de hastalanınca heki. me gitmemek İlletine çare bulunursa kekâ desenel...