9 Mayıs 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

9 Mayıs 1940 Dün Geceki ve Bu Sabahki Elfaberler Son dakika İngiliz kabinesinin vaziyeti B. Chamberlain'in ya kabinesinde değişiklik yapacağı, yahut istifasını vereceği tahmin ediliyor Hükümet fırkasından 44 mebus aleyhde rey verdi, 60 mebus da müstenkif kaldı Londra 9 — Avam kamarasında iki gün süren müzakere, Bahriye Nazırı Churehili'in bir nutkile bitmiş, bu nu- tuktan sonra reye müracaat €dilmiş- tir. Bahriye Nazırı, Norveç harekâtı- nın muvaffakıyetsizlikle neticelenme» #inin sebebi hakkında demiştir ki: «Norveçte muvaffak olamadık, çün- kü hava kuvvetleri itibarile Almanya e müsavi vaziyette değlliz. Bugünkü vaziyet daha bir müddet devam ede- cektir. Fakat müsavatsızlığı ortadan kaldırmak için icap eden tedbirler alın- maktadır. «Neden denizden taarruz edilmedi?» diye soruluyor. Burada bir zırhlı kay- betseydik kazancımızdan ziyade za- rarlı olurdu. Bunun için Trondjhem'e doğrudan doğruya değil, bilvasıta ta- arruz etmek makul görüldü, Fakat ha- rekât devam ederken başka noktalar- da daha kuvvetli olmak için çekilmek Jâzım geldi. Başvekt! ile birlikte bütün mesuliyeti deruhte ediyorum. Parti münazaalarını bırakarak düşmanı yen- meğe çalışmalıyız. İngiltere, tarihte en büyük tehlikeyi geçiriyor.» Churchill'in nutku meclis azası üze- rinde büyük tesir yapmıştır. B. Chure- hill senelerdenberi hükümet fırkası olan muhafazakâr partide muhalefet yapıyor ve askeri hazırlıkların noksa- nını tenkid ediyordu. Fakat sözlerini dinletemiyordu. Şimdi bu müşkül za- manda hükümetle mütesanid görün- mesi iyi bir cereyan husule getirmiş- tir. Bu nutuk olmasaydı hükümet ih- timal ekalliyette kalırdı. Meclis 200 reye karşı 281 reyle ka- bineye itimad beyan etmiştir. 931 se- nesinde Makdonald kabinesinin aldı- ğı itimad reyindenberi hiç bir İngiliz kabinesi bu kadar zayıf itimad kazan- mamıştı. Aleyhte rey verenler arasın- İsveç mayn tarlaları tesis etti Hollandanın Brüksel ataşamilteri Belçika Kralı ile mülâkatından sonra Hollandaya gitti Stokholm 9 — İsveç Bahriye Nezareti Stokholm civarında ve İsveç adaları etrafımdaki kara sularında mayn tarlaları tesis edildiğini ilân etmiştir. Hollandada sahil muhafaza tertibatı Amsterdam 9 — Felemenk ajansının bir tebliğine göre muharebe harici bir kısım devletlerin alaşemiliterleri dün Somatra kruvazörile bir cevelân yap- mişlar ve sahil muhafazasının mükemmeliyetini görmüşlerdir. Amsterdam 9 — Hollandanm Brüksel sefareti ataşamiliteri, Belçika kralı ile yaptığı mülâkattan sonra dün akşam Lahay'e gelmiştir. Norveçte Almanların ileri hareketi durdu Norveçliler şiddetli mukavemet gösteriyorlar Stokholm 9 — İsveç radyosunun neşrettiği Norveç tebliğine göre dün Norveçte Nordland mıntakasındaki harekâta tayyare ve topçu kuvvetleri işti- zak etmiş, Almanlar Legastind dağlarından vadiye tardedilmişlerdir. Buraya gelen haberlere göre Almanların şimale doğru hareketi yolsuzluk ye Norveçliilerin şiddetli mukavemeti yüzünden durmuştur. “| ... 6 Ingiliz balıkçı gemisi battı Londra 9 — Bahriye Nezaretinin tebliğine göre Trondjhem'in tahliyesi e8- masında 6 balıkçı gemisi bomba isabetle hasara uğramıştır. Bunlar, İngiltere- ye nakledilemiyeceklerinden batırılmıştır. Nüfusca zayiat azdır. Sovyetler - Yugoslavya müzakeresi bitiyor İngiltere ile müzakere devam etmektedir mm amm Londra 9 — Bovyet Rusyanın Londra sefiri B. Maiski dün İngiliz Hariciye Nazırı Lord Halifaks'ı giyaret etmiştir. İngili Hariciye Nazırı, Sovyet Rusyanın #on notasındaki bazı noktalar hakkında izahat istemiştir, Diğer taraftan Moskovada Sovyet Rusya İle Yugoslavya arasında ticari müzakereye devam edilmektedir. B. Molotof dün Yugoslav heyetini kabul ede- rek 3 saat görüşmüştür. Esas itibarile anlaşma olmuştur. Müzakere dört beş güne kadar bitecektir, İngiltere havadan ve denizden muh- temel taarruzlara karşı tedbir aldı Paris 8 — Londradan bildirildiğine göre, bugün İngilterede hava ve de- Wizden muhtemel bir taarruza kerşi çok ciddi tedbirler alınmıştır. Daily Expres gözetesi de bu haberi teyid etmektedir. da hükümet partisi olan muhafazakâr- lardan 44 mebus vardır. Bu partiden 60 mebus da müstenkif kalmıştır. Bu vaziyet karşısında Başvekilin ya pantkot yortusu esnasında kabine- de değişiklik yapacağı, yahud istifa edeceği tahmin ediliyor, İstifa eder- &e başvekâlete Churchill'in gelmesi muhtemeldir. Dünkü müzakere mem- leketin harp âleyhinde olmadığını, harbe daha büyük azimle devam ede- ve galip gelmek istediğini göstermiş- ük Lordlar kamarasında da bir müzakere olmuş, Hariciye Nazırı Lord Halifaks bir nutuk irad ederek hükü- meti müdaafa etmiştir. Lord Halifaks demiştir ki: «Harp harekâtımn bir safhasına değil, umumi heyetine ba- karak hüküm vermek lâzımdır.» Mü- İ sakere reye müracaat edilmeden kâ- İ panmıştır, Mecliste müzakereler Başvekil, dün görüşülen teşkilât kadroları hakkında izahatta bulundu Ankara 8 (Telefonla) — Büyük Mil- let Meclisi bugün Refet Canitezin baş” kanlığında toplanarak Haziran - Ağus tos 939 aylarına ait div nuhası raporunun İ0 uncu fıkran hakkındaki divanı mühasebat encümeni mazbatasile inhisarler umum müdürlüğünün 936 yır lına ai? bilânço ve mutabakat beyanna- melerini tasdik eylemiş! Meclis bundan sonra orman umum miü- dürlüğü ile, posta, telgraf ve telefon ve vakıflar devlet hava yolları umum mü dürlükleri teşkilât kadrolarına ait kanun lâyihalarının müzakeresine geçmiş ve bü münasebetle söz alarak kürsüye gelen Başvekil Dr. Refik Saydam noktai na- zarını izah etmiş, devletin daimi kadro- suna dahil memuriyetlerin maaş olması cihetini tercih ettiğini, esssen Barem ka- nunununda da buna yer verildiğini #öy- İedikten sonra demiştir ki; — Bu defa takdim olunanları da tedkik ettim. Bir kısım Ücretli memuriyetler de mevcutlur, Bunların içerisinde daimi ola- rak Ücrelte kalması ve yahut derhal maaşa geçirilmesi lâzımgelen kısımlar da vardır. Bunları da gördüm. Bir kısmı da asıl devlet teşkilâtına ait bülçelerdir. Zannederim bunlar da Bütçe encümeninde tedkik olü- nuyor. Heyeti celilenizden bir ricada bulunaca- ım: Wi bütçesi gelip, Meclisi âllde tasdik olunmadan evvel bü meseleyi bitirmek için hükümete bir saman Yeriniz. Bu zaman gar“ fında ki bazı devlet daireleri henüz hall teşekkülde olup şekillerini tam olarak almış değillerdir. Bu müddet zarfın- da muhtelif daireleri talip edelim, bun- leri tedkik etsinler, bir şekle soksun. lar, grsettiğim gibi, yani daimi devlet memuriyet mına geçmesi, bunlardan ücrette kalacak kısımları tayin etsinler ve huzuru âli getirsinler. Bu suretle bize bir zaman ve- Hirseniz zannederim Xi meseleyi halletmiş oluruz. (güzel, güzel, muvafık ). Bu ahız buna bir e Esasen asl düşünmemiz lizimgelen nokta, devlet teş- kilâtında üdedden ziyade keyfiyete ehem- tir. (çok güzel sesleri). Bu ted- .dâ bu İşi göz önünde tutarak, lerinde adedden »iyndo keyfi- e aittir. Müsaade bu; ni çerçevelemek ve bu a getirmek isterim. Zan- nederim ki bu bir sene zarfında imkân da- hiline girer. Bendenizin noktal nazarım budur. (güzel sesleri), Meclisin bugünkü içtimamda askeri muhakeme usulü kanununun 3 üncü mad- desinin tadiline, Bulgaristana beş buçuk milyon kiloluk munzam bir kontenjan verilmesine ait anlaşmanın tasdikine ait kanun lâyihasının birinci müzakeresi ya- pılmıştır. Meclis cuma günü toplanacaktır. Osmanlı bankası umumi heyetinin toplantısı Ankara 8 (Akşam) — Osmanlı bankası umumi heyetinin Londrada yapacağı içti- man İştirak etmek üzere Ankara borsası komiseri B. İhsan bugünlerde Londraya hareket edecektir. Norveçe Polonyalı kıtaat çıkarıldı Almanların Narvik körfezine tayyare ile mayn döktükleri bildiriliyor Londra 8 — Bugün Norveçe Polon- yak kıtaat çıkarılmıştır. Bunlar Fran sada, Alp avcı alayları tarzında ta im görmüş Polonyalı avcı efradıdır. Stokholm 8 (A.A, )— İsveç gazete erinin muhabirlerine nazaran, Al mânlar, Nervikte gitgide artan müş- külâtla karşılaşmaktadırlar. Alman si- perleri ve mitralyöz yuvaları, deniz- den ve havadan mütemadiyen mit- yalyöz ateşine maruzdur. Almanların aynca, erzak sıkıntısı çektikleri de söyleniyor. Londra 8 (A.A.) — İngiliz radyosu #on günlerde müttefik kuvvetlerin Narvik'in şimalinde karaya, çıkarıldık- larını ve Namsos mıntakasında bulu- nan Norveç müfrezelerinin müttefik» lerle irtibatı tesis etmek üzere şimale doğru ilerlediklerini bildirmektedir, Almanlar Narvik körfezine mayn döktüler Stokholm $ (A.A.) — (Hvas): Buraya İngilterenin Ankara büyük elçisi Sofyadan dön dönüyor. Yaptığı mülâkatların çok faydalı olduğunu söyledi Salya 8 (A-A.) — Bulgar ajanı bil- diriyor: İngilterenin Ankara elçisi sir Knateh- bull Hugessen Sofyadaki İngiliz elçisine birkaç gün misafir olduktan sonra, bu akşam Ankaraya hareket etmiştir. Sir Hugemen, Sof; ikameti sana sında, kral, Baş Hariciye Nazırı tarafından kabul edilm Sir Hugessen, Sofyada "hiçbir vazife Ziyareti tamamen Sofya 8 (A.A.) — Revter ajansı bil diriyor: İngilterenin Ankara elçisi sir Knatch- bull Hugessen matbuat mümessillerine, Bulgaristana yaptığı | ziyaretin hususi mahiyette olduğunu söylemişti Elçi, Bulgar payıtahtın gösterilen samimi tarzı kabulden dolayı memnuniyet İzhar etmiş ve demiştir kis «Sofyada yaptığım mülâkatlar çok faydalı olmuş ve Bulga tanı alâkadar eden hayati meseleleri i Ticaret Vekâleti Yeni bir proje ile teşkilâta yeni bazı memuriyetler ilâvesi isteniyor Ankara 8 (Telefonla) — Ticaret Vekâleti teşkilât ve varifelerine dair olan kanunun 17 nci maddesinin ğe Ziştirilmesi ve barem kanununa bağ- h 1 ve 2 sayıl cedvellerin Ticaret Ve- kâletine ait kısımlarına bazı memu- riyetler ilâvesi hakkında yeni bir ka- nun projesi hazırlanmıştır. Bu proje ile Vekâlet teşkilât kanununun 17 nci maddesinin aşağıdaki şekilde değiş- esi teklif olunmaktadır. «Ticaret Vekâleti merkez ve vilâ- yetler ve dış teşkilâtında maaş veya ücretle istihdam edilmekte olan her hangi bir memur veya müstahdemi, ifası Vekâlete alt bir işiçin, orada Vekâlet teşkilâtında münhal vazife bulunup bulunmaması ile mukâyyed olmaksızın kadroda gösterilen tahsi- sat ile merkez, vilâyet veya taşrada kullanabilir.» Barem kanununa bağlı 1 ve 2 sayı- 4 cedvellere ilâve edilmesi istenilen memuriyetler şunlardır: 90 lira ma- aşlı 6 adet ticaret könseyesi, 80 lira maaşlı 6 birinci sınıf ticaret, ataşesi, 70 ra maaşlı 3 ikinci sınıf ticaret ataşesi, 60 lira maaşlı 3 ticaret kon- seyesi muavini, Ticaret konseyelerine maaşlarından başka 300, birinci sınıf ticaret ataşelerine 240, ikinci sınıf ti- caret ataşelerine 190 ve ticeret kon- seye muavinlerine 230 lira aylık tem- sil tahsisalı verilecektir. gelen havadislere göre, Almanlar, Nam mişlerdir. Mayor ler, tayyareler vasıtasile dökülmüştür. Alman resmi tebliği Berlin 8 (A.A.) — Resmi tebliğ: Al man hava kuvvetleri, yeniden e Narvili civarmda düşman deniz kuvvetlerine bücum etmiştir. İki kruvazöre isabet va” ki olmuştur. Düşman mevzileri ve yürü“ yüş halindeki düşman kolları, müessir surette bombardıman edilmiştir. Narvikin şarkında bir hava muhare- besinde bir İngiliz avcı tayyaresi düşü” rülmüştür, Andalsnes mıntakasında şimdiye ka- dar alınan büyük miktarda ganaim ai sında ezcümle mühimmatı ile birlikte 460 tank dafi topu, 40 tanesi İngiliz tayyare dafi topu olmak üzere 49 top, 60 havan topu, 355 makineli tüfek, 5300 tüfek, 4,5 milyon piyade silâhi İ kurşunu ve 300 ton mühimmat yüklü bir tren vardır. Cenubi ve merkezi Norveçte, Norveç Wlerin son mukavemetleri kırılmıştır, Irak Kralının doğum yılı Reisicümhurumuzla Kral naibi Vasi Abdülilâh arasında samimi telgraflar teati edildi Ankara 8 (A.A.) — Irak kral ikinci Faysalın yıldönümü münasebetile Cüm- hurreisi İnönü ile kral naibi Emir Abdü- kiiâh arasında aşağıdaki telgraflar testi edilmiştir: Fehametli Emir Vasi Abdülilih Hazretleri Bağdat Haşmetli Kral Hazretlerinin doğum yıldönümü münasebetile en hararetli tebriklerimle şahsi sandetleri ve kardet Irak milletinin refahı hakkındaki kalbi temennilerimi takdim ederim, İsmet İnönü Fahametli İsmet İnönü Türkiye Cümhurreisi Haşmetli ikinci dönümü münasebetile lütuf buyurduğu" Duz nazikâne tebriklerden dolayı zat İnhimanelerine derin teşekkürlerimi tak» dim eder ve zatı fahimanelerile kardef türk milletine saadet ve refah dilerim. Vasi Abdil Sovyetler - Finlândiya Pravda Pinleri, bazi fabrika» ları tahrib etmekle itham ediyor Moskova 8 (A. — «Pravda» Fin lândiya hükümetini her iki tarafın mus“ hede mucibince diğer tarafa terketme” ğe mecbur bulunduğu malzemeyi oldu” ğu gibi terketmesini derpiş eden sulb muahedesi ahkâmını ihlâl etmiş olmakla ham etmektedir. Pravda'ya göre Finlândiyalılar sulhün akdini mütcakib bilhassa Keksholm v4 Enso'daki büyük sellöloz ve kâğıt fab” rikalarını işe yaramıyacak bir hale tirmişlerdir. Halbuki ayni gazeteye gör? bu şebirler bombardımana maruz kak mamıştır. Pravda, mezkör fabrikaların en c89 alacak yerlerinde dinamit kurşunları bu” lunduğunu yazmakta ve bu tarzı hareket ile Petsumoda sulh muahedesi mucibir* ce Finlândiyahlara fabrikaları ve mal?©” meyi olduğu gibi terkeden Rusların hi” reketi arasında bir mukayese yapmak” tadır. Romanya ziraat fakültesi talebesinden 60 kişi geliyor Ankara 9 (Telefonla) — Romany? #raat fakültesi talebelerinden müre” Kep altmış kişilik bir kafile bu ay19 on beşine doğru İstanbula gelecektir Dost memleket ziraatcilerinin İsta” buldan sonra Ankarayı ziyaret etmi leri muhtemeldir. Ankara Gençlik parkının ikinci kısmı eksiltmeye kond“ Ankara 8 (Akşam) — Ankara Gençiik parkının ikinel kom inşaatı 118 bin kö lira keşif bedelle eksiltmeye Konulmuş! Eksiltme bu ayın on yedisinde ee