3 Nisan 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5
SÖZÜN GELİŞİ Kaybettirici bir hastalık erşeyin çoğu fenadır, yalnız miyopluk denen uzağı görememek hastalı. ğmun azı fena, Çünkü fazla miyop olan adam gözlük takmak suretile görme hassasına arız olan bu hastalığı izale eder. Halbuki göstnde az miyop olan adam gözlük takmaya katiyen Hisum görmez; her şeyi gör- Büğünü zanneder; hakikatis pek az şey gördüğünün farkında bile değildir. Göz hekimi değilim, biraz miyop olduğum için biliyorum. Hafif miyopluğun en mümeyyiz vasfı insana farkında olmadan «kay- bettirmeks tir. Gözünde ax miyop olan adam, uzak olan bütün tabiatı, gü &İ manzaraları, ufuktaki gemileri seyretmek zevkini » Fakat farkında değildir. Uzaklara bakarlen orada seyrelmeğe değer bir şey ok kanidir ve ufukta dumanlarını savuran bir gemi peyda olduğumu hissetmediği için denize bakmaz. Gemiyi yaklaştığı zaman görür; fakat gemi leri yakından seyretmek te zevkli bir şey değildir. Hafif miyopluk insana vakit kaybettirir. Böyle bir adam, meselâ Ayas- nğu çiftliği önünde otobüs (beklerken yolun Büyükdereye doğru kıvrılan bir) parçasından onun gelmekte olduğuna görür. Yol kenarına çıkarak bekler Otobüs bir türlü gelmeyinee canı sıkdır. Orada niçin duruyor? diye merak edip bir kaç yüz metre yürüdüğü zaman otobüs zannettiği yeyin kırlarda sükünetle otlıyan sakin bir inek olduğunu hayretle görür, Vakitler, heba | olmuştur, | Ve en fecli hafif miyopluk insana bütün dostlarımı kaybettirin Böyle | bir adam caddede yürürken karşı kaldırımda şapkasını çıkarıp selâm veren &ziz dostunun yüzüne baka baka yoluna devam eder, tanımaz. Kahvehane. | ye girdiği za: ne karşı masadan iltifat eden ahbabının farkında | olmaz ve bütün dostları, onun artık gurur getirdiğine, burnu büyüdüğü ne, kimseye selâm vermediğine kani olarak darılırlar. Halbuki gözünde hi fif miyop olan adam, meselâ o gün sıri kendisine selâm veren bu iki dosta nu aramakta, onlarla görüşüp konuşmak arxularile dolu bulunmaktadır. Uzaklara görerek bakmak zevkine kavuşmak, ufukta beliren gemilerin yaklaştıklarını seyrelmek, yakit kazanmak ve dostlarile sitem (dinlemeden ahbaplık etmek hafif miyoplular hastalıklarının ilerlemesini, gözlük tak- maya mecbur olmalarını temenni ederler, Sir de onların dostu iseniz bu te- | menniye iştirik ediniz. Şevket Rado Samsunda bir tüccar Sürgün cezasına mahküm edildi Halk muhakemeyi büyük bir an kendis İ eğe yardım edecekti Miknatıslı maynin mahi yeti anlaşıldı ve korunma çaresi bulundu Bu sırrın keşfi bir Ingiliz mütehassısının ölümüne s Harbin deniz cephesinde Almanların ostarengiz bir silâh olarak kullandıkları miknatıslı meyn ilk günlerde bayli telâş ve endişeler doğurmuştu. İngiltere »e- hillerine yaklaşan Yapurların bilhassa İmanlara girip çıkarken birbiri ardın- dan batması deniz harbinin amansız bir safhaya girdiğini ve denizlerde artık seyrüsefer omniyetinin münselip oldu ğunu gösteriyordu. İki gün içinde yir miye yakın vapur batmıştı. Binaenaleyh tehlike büyük ve ciddi bal almıştı. Çünkü İngiltere sahillerinin çepeçevre bu müthiş maynlerle doldurulduğu zan modilmişi. Bu takdirde İngilterenin ha- riçle irtibat ve muvasalası tamamen ke- sileceğine hükmedilebilirdi. Almanlar dost ve bitaraf vapur tan miyan bu yeni icadinriyle mağrur olarak denizlerde İngiliz hâkimiyetini iflâs sö tirmek bülyasına kapılmışlardı. Onlarca artik donanmaların hikmeti vücudu kal madığı zehabı hasıl olmuştu. Filhakika buna kargı müessir bir müdafan ve imha garesi bulunmazsa büyük İngiliz donan- mas limanlarında bağlı kalacaktı. Her şeyden evvel miknatıslı maynlerin Ak manlar tarafından hangi vasıta ile me vüsatte atıldığını anlamak bunlarla mücadele davasının ilk düğümünü çöz Zira döküleş maynlerin az veya çokluğuna göre ve- ların emniyetli yollara tevcihi müm- olacaktı. Çok geçmeden anlaşıldı ki #afknatıslı maynler tayyarelerle nğ sw fara atılıyordu. O halde tehlike bide | yette tahayyül edildiği kadar bu değildi. Çünkü bir vapuru batıracak kudrete bir maynin infilâk maddesi asgari 200 - 250 düşen bir mayn cezir hadisesi dolayısile suların çekilmesinden meydana çıkınca İngilizler derhal bunu tedkike koyuldu- lar, Fakat makanizmasını sökerlerken mayn birdenbire ateş alarak patladı ve | otuz sene mayn işlerinde hizmet eden bir mütehasme subayın ölümüne sebeb oldu. Maalesef bu ilk tedkik bir netice edi. Bu infilâkın, mayni sökerken İngiliz anahtari kullanmaktan ileri | geldiği anlaşıldı İkinci defa ole geçen bir mayne de mir anabtarla sokulmaktan içtinap edi- | İsrek gayri miknatısi bakır anahtarla dahili aksam ve makanizması söküldü. Derhal anlaşıldı ki muyn hakikaten mar | hirane yapılmış bir icad idi. O ana ker dar denizcileri büyük bir dehşete ilka eden miknatıslı maynin hususiyeti artık | ve | İngiliz bahriyesine malüm olmuş mahiyeti tarihe karışmış bulunuyordu İngilizler bu yeni silâhın evsafım düny ya ilân etmekte fayda gördüler, Çünkü; | herhangi bir düşman icadının behemehal ye kısa zamanda foyasi meydana çıka» nlacağını &bat etmekle maneviyatı tak- viye etmiş olacaklardı. Bu münasebetle öğreniyoruz ki; mik» natslı mayn 7ğ metre boyunda, 60 san- tim kutranda ve takriben 550 kilo sik- İetinde üstüvani bir cisimdir. Zarfın teş- kil eden kısım guyri miknatısi Dür alü- minyümden mamüldur, Maynin baş ta- rafındaki barut mikten 300 kilodur. Ateşleme tertiban orta kisimdaki bir bölmede bulunmaktadır. Maynin arka kısmına mahruti bir mahfaza içinde bu- hunan paraşüt bağlıdır. Bir tayyare an- ebeb oldu manların maymlerden bir kaşı hatah | atmaları yardım etti. Sahile pek yakım | imiş bir imiknatıs ibresi ile, elektrik'cere yanını hâmil bir kuru pi ve cereyanı texyid eden bir riley ve otundan müteşekkil küçük ve basit bir elektrik devresinden ibarettir. Devredeki nişadır, mayn muayyen bir umka ininceye ka dar emniyet vazifeni görmektedir. Taz- yikle nişadırın bulunduğu tüpe delan #u nişadırı eritmekte ve nişadırın erime- iesile devre tamamlanarak © ateşleme tertibatı faal vaziyete geçmektedir. renin bulunduğu tablanın altına asık ufak bir aikleş anesile ibre daimi ufkâ vaziyet almaktadır. İbrenin iki ucu has- sas yaylarla hali muvazenette bulunmak- a bir gemi geçer emi teşkil eden demir kütlesindeki | miknatımyet ibrenin bir ucunu yukarı cezbedince ibre karşısın- daki nakile temas eder etmez cereyanı riki devreyi istilâ etmekte ve ba meyanda folminatlı bir funya ile mü cehhez ağız otundan da geçmektedir. Ağız otu maynin infilâk maddesi olan 300 kiloluk barutu âni olarak infilâk et- tirmektedir. Oldukça derinden gelen bu infilâk, geminin teknesinde yara açmaya kâfi gelmektedir. Sız sularda infilâk te. siri bittabi daha fazlalaşmaktadır. Mik- natislı maynle batan vapurların 14 ku- laçtan sığ sularda batması gemi bünye- sindeki miknatısiyetin ibreyi 14 kulaçtan derinden cezbedemediğimi göstermekte dir Dünyayı günlerce velveleye veren bu Alman icadının mahiyeti keşledildikten sonra İngiliz teknik âlemi buna karşı kati ve müessir tahaffuz çaresi bulmakta gecikmedi. Geminin küpeştesi hizasına dairen mader donatlan kablodan geçi- tadır, Maynin üzerin kon alâkayla takib etti Samsun (Akşam) — Fazla fiatle şe- Pei misisk özretile milli koruncia kame” ği öneli? hareketinden doluyı map hühen muhakeme altına sİman ve ayit yirminindenberi mevkufen muhakeme edilen şekirimiz tloçarlarından bay Nk tafa Aldıkaçtının muhakemesi buzün bi- #rilerek karar tefhim edilmiştir. Samsımda büyük bir alâka uyandıran muhakemeye saa? 10 da başlandı. Soçlu vekili Ankara avukatlarından bir buçuk sant ü çok güzel bir müdafaa yaparak müekkilinin 4 martta koordi- hasyon heyetinin şeker Hatine 10 kuruş zam yapılmış olduğu hakkındaki radyo neşriyatı üzerine mağazasma hücum eden halk ve esnafa kiloda beş kuruş barosu Resmi Gazete ile Ankara 2 (Akşam) — Meclis xi paat encümeni, Denisli mebusu B. Emin Aslan tarafından verilen üç mühim kanun teklifini müzakereye başlamıştır. B. Emin Aslan bu teklif. İerin esaslar hakkında Akşam'a şu İzahatı vermiştir: - Mili davalarnımızın en mühim mini teşkil eden ve &n başında gelen Türk çifçiliğini ve Türk çifçisini yük. #elimek için devletçe âlınması icap #den tedbirlerin ana hatlarını ihtiva Bu , 40) mülkiyeti ve re. mi hakla gezi hükümleri ina Bdiyor. İşletilmiyen sahipli veya sa- bipsiz toprakların bedeli muknbilin. e istimlâk edilerek onları işletebile. Bek vatandaşlara verilmesi, devletçe tatbik edilmekte olan örnek ziraat Bisteminin genişletilmesi, çifçi siraa- #inin topl erazide teksifi suretile bakımın ve binnetice istihsalin artt Yılması, işletme işlerinin memleketin Menfaatine *en uygun bir şekilde ye- Biden tanzimi bu hükümlerin başın- Üa geliyor. Yüksek ziraat şürası İkinci proje ile kurulmasını teklif #tiğim yüksek ziraat şürası “Ziraat »ekâletinin bir nevi erkânı harbiyesi an zirai mevsuai; | Zirai kalkınma Denizli mebusu B. Emin Aslan'ın teklif ettiği kanun lâyihalarına dair beyanatı | | | | i ilân edilmiş olması dolaysile bir gün evvel yapılmış olan bu antışın iddim edildiği şekilde milli korunma kanuna muhalif bir hareket olmadığını söyliye- rek müekkilinin beraetini talep etti, Neticede mazmunun suçu sabit görük düğünden milli korunma kanununun 33 inci maddesi delâletile 59 uncu madde- sine tavfikan 500 lira ağır para cezasile beraber iki sense müddetle Amasyaya sürgün © edilmesine ve mevkuf geçen günlerinin sürgün cezasından tenziline kabili temyiz olmak üzere karar verildi ve suçlu vekilinin talebi üzerine netice ye kadar kendisi serbes bırakıldı. Mil korunma kanununa muhalif ha- reketlerinden dolayı şehrimiz tüccarlar ndan ikisi hakkında yapılan ilk tahki- kat bit.rilmiş olup bunlar da bir iki gö- ne kadar muhakeme edileceklerdir. nizamname, talimatname, iş proğ- ramları ve bütçeleri tedrisat mesele leri bu şüranın tedkikinden geçecek ve şüra bu meseleler hakkında Vekâ- lette daimi surette çalışacak ve her hususta Vekile müşavirlik edeçktir. Şüranın en mühlın vezifelerinden birini; memlekette zirai istikran te- | min edecek beşer senelik ziraat prog“ ramlarnı hazırlamak ve mühim zi raf meselelerin prensiplerini uzun 8 manlara şamil olmük Üzere tesbit ve bu suretle de ziraat siyasetimize bir ziraat odaları, varlıkları ile yoklukları müsavi sayılacak bir vaziyettedirler. Meclise teklif eylediğim tçüncü ka Dun projesi bu odaların ıslahına da- irdir. Proje ile zirmat odalarının ka- Buni salâhiyetleri | genişletilmekte, odalara toprak ve toprağı işletme ka- nununun tatbikatında devlete yardım vazifesi verilmektedir. Bundan başkan örnek ziraat yapmak, çifçinin hay. vanarnını irani âlellerini mahsulâ- tını korumak, bünlara zarar | İraş eden. cezalar tertib etmek, min- takaları dahilinde bulunan yerlerin hususiyetlerine göre zirant ve iş prog ramlarını hazırıamak; yeni baştan teskilâtlandırılacak olan #irant oda- zip kilo olmak lârımdı. Buna mekanizma ve Sarf sikleti de ilâve edilirse mayn en | #şağı 500 kilo ağırlığında bulunacaktı, $u halde bir tayyarenin taşıyabileceği pay birkaç taneye inhisar edecekti ve binlerce mayni sahillere dökebilmek için de o nisbette fazla tayyareye ihtiyaç ba- #il olacaktı. Biraenaleyh tayyare e ta- “gınıp havadan atılacak maynlerle vasi | sahilleri doldurmak ve binnetise İngik | tereyi ablaoka etmek imkânsızdı Tehlikenin şümul derecesi bu suretle taayyün edince bundan soura müdafaa geresini bulmak için bu maynlerden bi- rini ele geçirerek havi olduğu esran keşfetmâk kalıyordu, Bu sırrı keşfe; Al eni Mısır sefiri geldi Bu hafta içinde itimadname- sini Reisicümhura takdim Misir yeni An kara sefiri Abdür- rahman Hakkı bey, İskenderiye yolle şehrimize — gelmiş, © bir sün istirahdi- © ten sonra Ankara» ya gitmiştir. Yani sefir, üç hafta ev vel , gelecekti. Ânl atsızlığı netico- nde seyahatini te- r etmiştir. Yeni Mısır sefi ri, bu hafta içinde Reisieimhur İsmet İnönü'ne (o Siutad merasimle itimad- Masır sefiri Abdür- pamesini takdim İ rahman Halde Bey edecektir. Misirn yeni Ankara sefiri, bundan dö kuz sene evvel memleketimize O konsolos olarak gelmiş, İki sene hizmet ettikten #onru, o sirada Parise giden Misir heyeti- ne refakat vazifesine tayin edilmişti. Yeni setir, zararsız türkçe konuşmak- tadır. Pariste 3 sene kaldıktan aonrm Lon- drn sefarethanesine tayin edilmiştir. Bura da evveli, sefarethane birinci kâtibi, sonra da müsteşar mfatile & sene hizmet etmiş, bilâhare İraktaki Misir sefaretine terfian gönderitmiştir. Merin tanınmış, değerii Hariciye adamlarından olan Abdürrah- man Hakkı bey, arapçadan başka mükem- mel İngilizce, fransızca ve bira bürkçe bil tedi MUVASALAT Memleketimizin tatınmış şapkacın Ba» yan İFY Avrupadan avdetle yüksek bir koleksiyon getirdiğini ve teşbire başla. | dığını muhte erilerine müjdeler, * | Bevoğlu İst Mayer mağazası yükle Banka apsrtidini No: 7 Tel: 41925 rilen kuvvetli elektrik cereyanile takne- nin bidayeti inşasında arzdan aldığı ta- bü miknatisiyetin izalesi çaresi bulunmuş ve bilümum gemilere bu tarzda yapılan kablo donamı sayesinde teknedeki mik- natsi cazibesi ifna edilerek & miknatıslı mayne kârşı korunma imkânı elde edil- cak dört mayn taşıyabilmketdir. Mayg esas itibarile ağır bir bombaya benze mektedir. Tayyareyi terkettikten sönra | iki parçadan ibaret paraşlli mahfazas wakuttan mütevellid hava tezyikiyle fır. İayınca paraşüt serbes kalarak açılmakta ve mayni deniz sathine çarptırmadan sükünetle indirmektedir. Bundan mak- sad sarantıdan dahili makanizınasınış kırılmasına mâni olmaktır, Paraşüt may- ni bu suretle denize indirdikten sonra paaynden kendi kendine çözülerek ayrı. | makta ve paraşütü terkeden mayn de- nizin dibine giderek oturmaktadır. Ataş- leme tertibatı iki ucundan talik edilmiş bir tablanın ortasındaki mile istinad et- miştir, Nitekim dünyanın en büyük yal- cu gemisi olan Oueen Elizabeth trnnsat- lantiği bu tertibatla techiz edilerek mik- patıalı mayn sahasından salimen geçip Nevyorka gitmiştir. e Artık O miknatıslı maynler denizin dibinde cansız bir va- siyecte yatmaktadır. Şimdi denizler yeni iadların doğmüsın beklemektedir. A.B, Dahiliye Vekili tarafından Karpiç lokantasında matbuat mensuplarına bir öğle ziyafeti verildiğini yazmıştık. Yukarıda ziyafet sofrasından bir kıs- mı görünüyor. Heyelân sebebile başka yere nakledilmek istenen kasaba: GÖRDES (Gördesin heyelân tehlikesine maruz olmak üzere — © kilomet- olduğu anlaşıldığından başka bir tarafa nakli düşünülmektedir. Manisa vilâyetine tabi olan Gördes bu merkezin B7 kilometre şimali şarki- sindedir. Deniz sathından 530 met re yüksekliktedir. Kumçayı üzerindedir. Evler yamaç üstünde kerpiçten yapılmış, ganlurla sıvanmıştır. Bu sebeple kasaba- mın manzara hoş değildir. halıları meşhurdur 935 nüfus sayımına göre Gördes'te 3175 nüfus vardır. Bunların 1540 1 we ; 1635 i kadındır. Nahiye ve köyler- le birlikte w 5736 du. Ka zi 1820 kilometre Nu redir, Kasabanın 16 kilometre ötesinden iki kaynaktan Tekke suyu çıkmakta ve Gör- dese getirilmektedir. Beş kaynaktan da Kabasular çıkar. Bunlar künklerle nak ledilir. 62 çeşme, İ havuz vardır; su, 180 binaya dağıtılır. Gördeste kayde şayan eski eserler yoktur. Yalnız Kurunuvustaya nit eserler vardır, Mahsulâtın başhesm afyon. palamut, Hitüm, hububattır. Kadıköy Halketinde KONFERANS ğ Nisan 940 d lometse başına 14 kişi düşüyor. el mn b lena Gördeste 675 hane vardır. Bu kasar | garafından (Kaçakçılık) mevsulu bir köne bada movcul yollar, — 3,5 kilometresi | forana verilecekiir Harran salahını.
