30 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

AKŞAMDAN AKŞAMA e Fırlayan ev kiraları Ev kiraları yükseliyor. Bilhassa Maçka, Nişantaşı taraflarında ve say- fiyelerde mal sahipleri “ 10 in 96 20 Arasında bir zam istiyorlarmış Bu haberi yazan gazetelerden bazıları: «Mili korunma kanununun 30 uncu maddesi kiralarda her türlü yükselişlere mani olacaktır.» diyor, Bilemiyorum, kanunun bu ahvalde de tereffüe mani olması mevzuu ba- his mi7 Zira, şehrin diğer semtlerinde kiralarda alçalmalar kaydediliyormüş. «Tencerenin doğduğuna inanıp da ök düğüne ininmamağa bahzemesini» mukaddimesile bir mal sâhibi: — Mallarımdan biri Küçükmusta. fapaşada. Kirası indi, Öbürü de Maç- kada, Çıktı Devlet müdahale etmesey” di bunlar biribirini ıtia edecekti. Niçin kârlı çıkacağım noktada beni vur malı da öteki cihette ses çıkarma- malı? - diyebilir; ve ilk nazarda idâk ası baklı görülür. Aynı mal sahibi şöyle devam ede- bilir; — Bilhassa ben, Maçkadaki binayı yeni satın aldım. Demir vesair mal zemenin fiati fırladı diye imar hare- keti durduğu için, normalden fazla para verdim. Bu sebeble, sermayemin temettüünü almak için kirayı yük- selteceğim. (Kendi nokini nazarma göre gene | haklı görünebilir.) Diğer elhetten şöyle bir umumi mülâhaza ortaya sürülebilir; — Pek dağınık olan İstanbul şehri muayyen merkezlere doğru toplanı« yor, Kiraların fırladığı yerler, bu ka- bil olanlardır. (Nüfusu seyrekleşen yerlerin ise, kiraları düşüyor) İstan- bul ancak bu tecemmü hareketini bas şarabildiği takdirde adam akılı mo- dernleşebilecek. Halbuki topluluğun , Afroditten çıkan yeni bir dava Gençlik mecmuasında çıkan karikatür münasebetile açılan davaya dün bakıldı «Gençlik» izminde haftalık mecmuanmn 29 şubat tarihli nüşhasmda neşredilen biş karikatürle müddelumumiye hakaret edil. diği ileri sürülerek bu mecmua aleytine amma tarafından açılan davam ya asliye dörd mahe, da bağarımışır. üncü ceza, emesin- kemede mamnun olarak MACMUANIR neşriyat müdürü yirmi yaşını İhsan Orhun bulunuyordu. Gi Müddeturi 144 sa Hemme tarafta bazı mebus, gazeteri ve edipler, diğer tarafta da resmi kisve fiş müddelm” mumi B. Hikmet Onat ve onun arkasında, başı sarıklı, beli divitli, oofta cübbeli bir daki fotil adamın yobaz sihnlyetile eden bir şekilde gösterdiği ilen sürüliyes, en Dun de; ehliukuf siatile tedkikat yapan Güzel sanatlar birliği relsi ressam Bi Şeye ketin raporile sabit olduğu kaydedildikten Sonra müddelumumi B, Tikmet Onabı tap kir ve halkın husumetine maruz bırakmak suçundan dolayı mazaunun, majbuat kaz İ nununun 27 nel ve ceza kanununun 373 ve 489 inci maddelerle & ıdırılması isteniliyordu, smd Bundan sonra ehliruzuf B, Şevket, Dağ'ın Tahsil çağındaki çocuklar Nüfus sayımı gibi tesbit edil er İstatistik umum müdürlüğü, tahsil ça- tahakkuk edebildiği yerlerde “Kirala | ihındaki çocuklar hakkında bir talimatna- rım böyle 96 10 - © 20 fırlaması — kontrolsüz kalıp .daba da fırlıyabil. mesi — tecemmile mani olacak. (Bu da, emlâk sahiplerinin aleyhi. hircilik cihetinden haklı bir itiraz.)” Fakat daha huklı olan bir İle var. O da varidatı muayyen olan hemşe- rilerin — naaş. haftahk sahipleri nin bu vaziyet (karşısında düştükleri o müşkülâttır. «Varidatı Muayyen» diyorum âma, o dâ yanlış. Zira bu gibilerin gelirlerinden yeni ve zaruri vergilerle bir katiyat daha yapılacak, Diğer cihetten, şeke rin on kuruş fırinması başta olmak Üzere, bütün zaruri ve yarı zaruri ha- Yayiçte bir artma oldu. Maaşlı ve gündelikli adam bunları da karşıla. yacak. Geri kalan parasile kira vere cek! Çıksın bakalım İşin içinden! — O da gitsin efendim, ucuz yerler. de otursun. — Yani işine ve mekteplere uzak yerlerde... Her sinemaya yahud alış verişe geldikçe nakliyat parası ver- 8in... Akar sülü modern binalara alış- mışken, tahtakurusu dolu olan eski Ahşap binalara irtica halinde kovu- sun!.., Mersi... Böyle bir tavsiye yalnız şehrin toplanması ile tezad teşkil et- miyor; maaşlı ve aylıklı hemşerinin içtimai seviyesini de geriye tepiyor.. Buna karşılık, Ankarada muvaffak olan inşaat kooperatifi tipini İstan- bul için tekrar tavsiye ederim. İlk fırsatta, bu, ruznameye girmelidir. Maaş ve gündelik sahibi hemşerileri bu modern teşkilât sayesinde — ay- dan aya kira vermek usullerile — mal — Neşriyat dünyasında gene yeni- İlkler var bay Amcâ.... ne bir mütalâa olmakla beraber, şe“ | yakin ye; | ne hazırlamış, vilâyetlere göndermiştir, nllmalnamaye göre nüfus sayımı gibi tahsil çağında çocuklar da tesbit edilecek- tir. Bunun ; için iki usul düşünülmüştür. Birinet ie göre her evö-bir bülten bı- rolsleri 7 - 16 yaş arasında nu bunlardan hangile- grinin mektebe devam ettiklerini, mektebe Zamram atmasan tahil askmdayi anane. da mazeretlerini göstere. - İkinci vsule göre nüfus sayınman oldu- “gu gibi tayin edilerek memurlar her evi birer bizer dolaşacaklar ve yedi ile on alta yaş arasındaki çocukları tesbit edecekler» dir. Bu wsullerden birini vilâyet tereih ede- cektir. İstanbul vilâyeti evlere birer bülten 'dağımak usulünü Yeri dolaşmak sure de köylerde tatbik hirde, memurların ev- talebe tesbiti işini tmeğe karar vermiştir, Bunun işin de 28 nisen tarihi tesbit edil. miştir, Bu iş ikmal edildikten sonra tahsil çam ğında bulunan çocukların mikdarı tesbit edilecek ve mektebe gönderilmeyen çocuk- ların leri hakkında tedrisatı iptidalye kanun! şöre ceza verilecektir. 5 .. sahibi yapmak çarelerini aramalıyız. Diğer cihetten ise, şimdilk muhik olan şudur: Bütün içtimai smuflara bakınız; ücretle geçinenler vergi suretinde, istihlâk maddelerinin pahalılanması suretile sıkışık vaziyete girdi; daha da giriyor. Tüccar, ihtikâr yapamı- yor; yapınca sürgünü boyluyor. Hü- lâsa, dünya ahvalinin Türkiyeyi sok- | tuğu sıkışık şeraitte herkes üstüne düşon fedakârlığa katlanıyor. Bina- enaleyh, böyle bir vaziyette, akıntının aksine ekiraları fırlatmak» olamaz; olmamalıdır! Emlâk sahipleri kendi 'noktai nazarlarında haklı olsalar bile, umumi vaziyet ortasında, müşterek fedakârlıktan üzerlerine isabet edene katlanmalıdırlar. “ Kısacası: Kiralar fırlatılmamalı... © (VANO) w. Danimarkada edebi eserleri kitap yerine... raporu okundu. Raporda, karikatürün Xa- da ettiği mâna göyle anlatılıyordu: eMüd- dolumumi ipin bir ucundan tutmuş ve di- Ber ucundan tutan gazetecileri Afrodi meselesine çekiyor. Arkasındaki hoca ki- hıklı adam da ipin ucundan tutarak mü4- dalumumiyi bâreket ettiriyor.» Raporun okunmasını müteakip sorguya çekilen maznun B. İhsan Orhun şunlar «Bu karikatürü, her zaman resim yapan bir arkadaş yapmıştır. Bem gazetenin müessisi ve neşriyat müdürü m- fatile karikatürü gördüm ve gazetede neg- kip etmiş olmak lâzımdır. Müddelümumi- nin arkasında softa kıyafetle gösterilen adam İbrahim Hakkı Konyalıdır. Karika- türün bir tarafında bulunanlar Afroditin müstehcen olduğunu, karşı taraftakiler de müstehcen olmadığını ileri sürmektedirler, Konyalı İbrahim Hakkının, müddelumu- miyi hareke$ ettirdiğini biz kastetmeğik. İpin bir ucunda, gazeteci, mebus ve edip- lerin önünde de mebus B. Falih Rıfkmin karikstürü görülmektedir. Eğer hareket ettirmek iddiası varid olmasaydı, bunların da, B. Falih Rufkıyı hareket ettirdikleri İ KUÇUK HABERLER: X Şehrimizde Kirkçöşme suları kesildik- ten sonra halkın sü ihtiyacını karşılamak üzere muhtelif semtlerde terkos çeşmeleri tesis edilmişti. Bu çeşmeler, âlelâde birey muduktan ibarettir. Müzeler idaresi, geh- rimizdeki tarihi çeşmelerin matrük ve ha- Tap bir halde kalmasını arzu etmediğinden bunlara su Verilmesi kararlaştırılmıştır. Bunun için bu tarihi çeşmelerin musluk- larının, yalaklarının we kitabelerinin ta- miri ile bunlara su verilmesi için sular ida resince bir program hazırlanmıştır. X Darilacenenin Kâdrosunun ihtiyaca göra genişletilmesi kararlaştırılmıştır. Mües sesenin nizamnamesine göre kimsesiz mâ- 101 mütekaidler, tekaüd maaşlarını terket. iklari tahierle m üreeçenda PAroanAk NAğ- Eaidler vardır. Son samanlarda bir takım kimsesiz mütekaldler daha Darflacemede ömürlerinin son günlerini geçirmek iste- diklerinden bunlara ald kisim genişletilen cektir, Bundan başka memede çocuklara sid kısım da biraz dâha büyütülecektir. A Eylpte Otakçılar mezarlığında otlar arasında, yeni doğmuş bir çocuk cesedi bulunmuştur. Adliye doktoru DB. Enver Karan tarafından yapılan muryenede ölüm | Şüpheli görüldüğünden cesed morga kaldı- rılmıştır, Cesedin kimler tarafından me- zarlığa bırakıldığı ve çocuğün me suretle öldüğü müddelumumllik tarafından tab- kik ediliyor, Amerikan bandıralı Eksplorer vapur” e Umana madeni yağ, olamobil malzeme- #i, demir eşya, radyo ve aksamı, elektrik malzemesi, mücellid bezi, kimyevi ecza, fotoğraf malzemesi, sinema filmi, röntgen filmi, lâboratuvar Tevazımı, teneke lâvha, makine ve aksamı, pamuklu mensucat, kakao çekirdeği, bakır çubuk, boya gel- miştir, X İthalât limitet şirketlerinin birlikler haline ibiâgı için yapılan hazırlıklara de- vam edilmektedir. Öğrendiğimize göre bir- liklerin müdürlerine umumi kâtip, icra komitelerine idare heyesi denilmesine, ve yeni kâtibi umumilerinin de Vekâletçe in- hasina karar verilmiştir. k Samatyada oturan on iki yaşlarında Hakkı, İmrahor kilisesi önlerinde bir tram- vayın arkasından ansizin çikarak öbüş tarafa gitmek istemiş, bu sirada şoför Per- hadın idaresindeki kamyonun #admesine uğrıyarak yaralanmıştır. Yaralı Çocuk hastanesine kaldırılmıştır. ruhu itmiş ve yaralanmasına sebep olmuş- tur, 5 Bay Amcaya görel.. w. Gramofon plâklarile neşretmeğe | iddia ederek İbrahim Hakkı Konyalı tarafından bu gazete aleyhine aşılan davaya dün dsliye altıncı ceza manb- kemesinde bakılmıştır. Bu celsede mahkeme kararını tefhim edecekti. Fakat hâkim B, Hall, davaların çokluğu dolayısile bu davaya ald evrakı tedkik edip kararını hazırlıyamadığından muhakeme nisanın Üçüncü çarşamba gü- Düne talik edilmiştir. O gün karar tefhim edilecektir. Üsküdar - Kadıköy tramvayları Şirketi kurtarmak için bazı tedbirler alınacak Dün sabah şehrimize geldiğini yazdığı- muz Vali ve Belediye Reisi Dr. Lütfi Kırdar, Ankarada bilhassa Üsküdar tramvay çire ketine ald işlerle meşgul olmuştur. Şirke- tn müsmelitiri tedkik etmek Üzere dahi Uye müsteşarı B. Nazifin reisliği altnda bir komisyon teşekkül etmiş, bu Komlöyo- Da Veli B. Lâtfı Kırdar tie Üsküdar a Üsküdar tramvay şirketinin sermayesi yarım milyon lirası evkafın, bir miyon ram da Belediyenin olmak üzere bir bu- çuk ımllyon liradır. Buna mukabil şirketin borcu yekün da bir buçuk milyon liradır. Sermayesi kadar borcu da olan bu mües- sese kür da etmediğinden sermayesini it fn edememektedir. Bir buçuk milyon Ura- hk borcun yedi yüz küsur bin Urasıda Beleğiyenin kefaleti altındadır. Şirket, uzun | samandanberi borcunu ödemediğinden 690 | samaAnlarda alacaklılar şirketi sıkıştırmak- tadır, Dahiliye Vekâletinde toplanan komis- yon şirketi bu vaziyetten kurtarmak Üzere ıslahat tedbirleri almağı düşün- müştür. Bu tedbirlerin başında şirketi kurtarmak Üzere yeniden para bulmak Yimım gelmektedir. Komisyon vaziyeti ted- kik ettikten sonra lüzumlu görülen ted- birlere aid kararlar vermek üzere keyti- yeli yüksek makamlara arzetmiştir. Amiral Mouren geldi Memleketimizdek! pasif korunma tedbir- lerini tedkik etmekte olan Fraasır amiralı Mouren dün akşam Trak vapurile İzmir. den şehrimize gelmiştir. Amiral, emniyet müdür muavini B. Salâhaddim, seferberlik müdürü B. Ekrem tarafından karşılanmış« tar. Amiral, şehrimizdeki pasif korunma tedbirlerini tedkik edecektir. A Sultanahmedde Çayırbaşı mahallesin- de oturan on sekiz yaşlarında Adile is- minde bir kız, dalma kullandığı bir Ac içmek üzere aldığı sırada yanlışlıkla kez- zaplı bir şişeyi eline geçirmiş ve bir mik- dar içmiştir. Zabıta tarafından Taseki hastanesine kaldırılmıştır. .. Amma ben bu usulün rağbet gö- receğinden pek emin değilim!., Bahife $ ma İSTANBUL HAYATI Sinemada çerez yiyenler Havanın birdenbire sınivermesi evvelâ, aldatıcı bir kış cilvesi gibi herkesi tereddüde düşürdü. Bu sene kışın vaziyeti pek acayip, sıcağına da, soğuğuna da itimad edilemez, di. sinema meraklıları he- bu eğleneelerini feda edemiyor. . Yalnız bu mevsimde sinemaya idiş şekli değişiyor; meraklılar #ine. ma gişesinden evvel birkaç satıcıya uğruyorlar, çam fıstığı, kavrulmuş fındık, kabak çekirdeği, hattâ elma, İ portakal torhacıkları ceplere yerleşti. riliyor, Kır gezintisi için nevale ha- zırlar gibi, çeşid çeşid çerezler tamam» landıktan sonra sıra bilete geliyor. Geçen akşam küçük sinemalardan birinin kapısma yığılan kalabalık arasma karıştım. Etrafımdakilerin bir çoğunun ©ilerinde, ceplerinde renkli kâğıd torbacıklar göze çarp yordu. İçeriye girer girmez herkes 50- yunma ftelâşma düşlü. Mantolar, pardösüler çıkarıldı. Oyun başlar başlamaz cirafı bir Gtırlı sardı. Sağdan soldan fıstık çı tırtılan devam ediyor, arasıra gazox, frigo satıcısı kanapeler arasında de- laşırken yerdeki Okabuklar ezildikçe pat pat kapsülleri patlar gibi cayır tılar yükseliyor. Filmin heyecanlı bir sahnesini seyre dalmıştık; birdebire yüzüme süs lar serpildi, gözlerim sızladı. Mendille bir Rayli oğuşturmadan sonra gözü. mü açabildim, Fakat, Filmin o sah- nesi'de kapandı. O sırada yaörmdaki genç bayan ağzını şapırdala şapırda- İğ yüzü ahrişune red; diyder'tu Hain larile portakalın kabuğunu yırtmağa uğraşırken fişkiran sular da benim hisseme isabet etmiş. Daha ötede kadın, erkek gençlerden mürekkep bir grup yanyana otura- cak boş yer bulamamışlar, ayrı ayrı kanapelere dağılmışılar, Bir aralık ar- kadan biri yavaşça seslendi: — Jak... Al şu elmayı. Geriden Jaka fırlattığı elma, orta- da oturan bir kadıncağızm külâh gi- bi şapkasmın sivri tepesine çarptı. Bir hayli ağız münakaşası oldu. Böyle umumi yerlerde oturmanın âdabını, erkânmı biraz öğrensek ne iyi olur!.. Cemal Refik ee ser san anası Tıraş bıçağı ihtikârı Bütün memleket dahilinde tıraş bıçağı ibtikârı yapıldığı hakkında alâkadarlara şiküyetler vaki olmaktadır. Şikâyetler, Dar hiliye Vekâletine de aksetmiş, derhal ted- kikat yaptırması için şehrimizdeki alâ» kadarlara emirler gelmiştir. Yapılan tah- kikata göre memickette asgari Iki aylık tıraş bıçağı stoku bulunduğu meydana çıkarılınıştır. Diğer tıraş Jovazımatında da ihtikr yapıldığı habor verilmektedir. Mes seleye Oihtikâr komisyonu el koymuştur. Diğer taraftan komisyon, bazı ihlikir ih- barları üserinde de tahkikat yaptırıtmak» tadır. Komisyonun, pazartesi günkü içtis amainda bu gibi suçlular müddelumumiye B. A — Zannetmem, hele eserler fokstrot. rumba tempolarile bestele- nirse kapışılır!..