18 Mart 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

SÖZÜN GELİŞİ Tahmin salgını ünya ahvali pek tabil olarak herkesi meşgul ediyor. Fakat bu meşguliyetin tabii olmıyan tarafı, herkesin, bu karma karışık ah- vale dair, isabetli ve dinlenmeğe lâyık bir fikir sahibi olduğunu zan- metmesidir. Bu zan o kadar salgın bir haldedir ki, meselâ düriya hakkindaki bil- gileri yaşadıkları şehirden tleri geçmiyen kimseler, kendilerine «Harbin sonu ne olacak?» şeklinde sorulan ve cevabı şüphesiz pek çok bilgilere dayanması lâzımgelen bir sunle hal sureti bulamazlarsa adam yerine konulrmyacaklarını, itibarlarının fena halde kırılacağını v&hmediyorlar. Omun için, fasulye #iatlerine bakarak ahkâm çikaran mahalle bakkalın. dan, işi gücü esasuz gevezelikten ibaret mütekald münevvere kadar rasladığı- Biz her adamdan, dünya ahvaline dair mütalâa dinliyor, tahmin yağmuru al. tanda wlanıyorsumuz, Hem de geçmişe ald olanları tamamen doğru çıkmış tahminler... Pastahane ve kahvehaneler, Almanyanın Çekoslovakyayı ala- gağım hadisenin vukuwndan bir uy evvel haber verdiklerini, harbin patlıya- cağını daha ağustosta, üç arkadaş huzurunda alenen Söylediklerini iddia edenlerle doludur, Almanya - Polonya harbi için: «— Ben on alta günde bitecek, demiştim, on yedi günde bitti. Kaybettim.» diyerek yaplığı bir gün hatadan dolayı teessüf içinde bulunduğunu söyleyen bir zata da dün akşam rasladım. Beyoğlunda, gözlerinden uyku akan yorgun bar artistlerinin gece yarısından sonra çorba İçtikleri bir pastahanede, kar- “gısına aldığı ki genç dinleyiciye, Polonya harbi tahminindeki bir gün hatayı kendisi için affedilmez bir isabetsizlik saydığını söyleyen bu yaşlıca ve pos bi- yık zat: — Fakat, diyordu, Finler lâakal üç ay dayarırlar, bu milddet zarfında mağlüh olurlarsa bıyıklarımı keserim, demiş ve Amerikan Cümhurreisinin adamı Sümner Welle. Romaya ayak basınca «Fin - Sovyet harbi bitti. diye bağırmıştım. Garp cephesindeki muharebelere gelince...» Doğrusunu ister misiniz? Şu başlıyan harbin bitmesini biraz da kahveha- ne tahmincilerinden kurtulmak için istiyorum. O zaman bu adamların, Sandal Bedestenine muhammin yazılmaktan başka yapacakları iş kalmıyacaktır. Şevket Rado Afrodit kilisesi Amerikada yeni bir din yl Bu mezhebin esası aşk ve güzellik iiâ- hesi Afrodite taab- büd etmek ve aşkın vücudünü ve haya- tın mânasını harlka- lar dolu bir ideside metesize Yeni mezhebin müessisleri Gieb Botkin ve refikası icrasına obükümetçe müsaade vorlimiş ise o de şimdilik buranın müdavimleri pek azdır. Sunl yumurta Harp münasebetile havayici saruriyeden | tarda yetiştirilen ve Soya adı verilen bir olan maddelerin sunilerini yapmak için her tarafta araştarınalar Amerikanın | de getirmiştir. Pasulyeden çıkan bu madde Kaliforniya Üniveritesi protosörlerinden bi- tam bir yumurta gibi köpürmekte ve yumur- ri sunl yumurta bulmak için yaptığı araş- | tanın hamurlarda ve sar şeylerde yaptığı tırmalarda nihayet maksadına muvaffak aktin İşleri görmektedir. Tebl bu Lai ya olmştur. Vaktile Manguriye mahsus iken di Amerika ve hattâ Romanya ve Yugos- ,vya gibi Balkan memleketlerinde çok mik- GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ KONKORDATO Pipalık makamile Almanya Arasında bir konkordato akledileceği haber veriliyor. Lütincasi «concordatum» olan bu kali- me, Papa Ha bir devlet relsi arasında dinl İşlere müteallik olan bir mushode deyek- İlir. (Goncordare anlaşma demektir. Cor, dorüls kalbdir.) Papalık mâkamının akdettiği korkarda- toların en oskisi, 1127 tarihinde, Papa Dilizte He imparator beşinci Henri arasın- da Tnzalanmıştar. Bir müflle alagaklıların ekaeriyeti ara- sında akdolunan anlaşmaya da «konkor- | datos denir. TAVLA bahar», <İzmir., «Mahpus», «Yabudi tav- İstanbulda bir tavla şampiyonluğu ya-"İ lam» denen oyunlar tavla ile oynanır. A İngiliz - İtalyan ticaret (| Taksim stadı bir müddet anlaşması daha kalacak “lele bu oyunun Irandan geldiğine dair di şayia mevcuddur. «Şaş beş - pencü dü | tabirler de bunu gösterir. Fakat Fransız ansiklopedisinin yazdığına nazaran, tavla çok eski bir oyunmuş” ve Yunanlılarla Romalılarca marufmuş. An- cak bazi değişiklikler geçirdikten sonra on dördüncü Louis samânında Avrupada son gekiini almışlar. Garplıların oynadıkları bayların âçi çu- ha döşelidir. Zarların bardak gibi.bir mah- İazaya konularak atıldığı da vakldir. Bizde, «Küşad» denen çok taammüm et- miş âdi tavjadan başka, «Osmanlır, «Gül Londra 17 (A.A.) — Sunday Times gazetesinin diplomasi muhabiri İngil- tere ile İlalya arasında ticari müze- kerelere girişilmesine mâni olan-baş- hca âmilin kömür hamulesi mesele- | sinin halli sayesinde bertaraf edilmiş olduğunu yazmaktadır. İngiliz murahhasları ile İlalyan | Murahhasları arasında yeniden temas temin edilmiştir. Müzakerelerin faal bir sahaya gireceği tahmin olunmak- Belediye, Taksim kışlaşının, evveli Taksim bahçesine bakan cephesini kalk dırabaktır. Kışlanın bu kısmı kalktıktan sonra tedriöen diğer parçalara sıra gele- cektir, Birinci kısmın kaldırılması işi bu- günlerde müteahhide ihale edilecektir. Yi İ tırlacak kısımlar, şimdilik | hasına tesir etmiyecektir. Belediye, Bol mubahçe stadyomu yapılmadan veya Me- eldiyeköyünde Galatasaray klübüne “aid saha ihtiyaçlara göre ıslah Ye teval edilme- dan evvei Tkasmi stadyomunu kaldırmiya- cakur. . Meoidiköyündeki sahanın islahına yakında başlanacak ve burasının tangimile maçlar yapılmasına imkân temin odildik- tadır, | ten sonr taksın stadyomu yıktınlacaktar.. İL GİLES Sovyet Fin sulhünun askerlikçe mânası Finlândiya, karşılaştığı şartlar altında verebileceği kayıpların asgarisile sıyrılmıştır Sovyet . Fin harbi nasıl zahiren hiç bir sebep ve mecburiyet yokken çıkta ise, Sovyet - Fin sulhu da öylece sür- prizli olarak günün birinde zuhur ediverdi. Taarrusa başlıyanlar Sov- yetler olduğu gibi, sulhu teklif eden- | ler de gene onlar oldu. Rusların strateji bakımından ileri sürdükleri iddia şudur: Finlândiya, Leningradın buruna kadar sokul- muştu. Bu devletin Rusya aleyhinde hâreket etmesi melhüz başka memle- ketlere âlet olması kabildi. Bu hudu- du Leningraddan uzaklaştırdık ve Finlândiya körferini emniyet altına aldık. Bu iddia, Baltıkta en kuvvetli dev- let olan Almanya nazarı itibara alın. mak şartile doğru olabilir, Bunun di- şında başka bir devletin bu tarikle Rusyaya hücumu (son vakayiden ve zuhur eden fırsatlardan İngiliz ve Fransızların istifade etmediğine ba- kılarak) varid olmadığına göre, Fin- lândiyaya hücum, Alman - Sovyet münasebetleri dostça kaldığı müddet- çe bir müdafan tedbirindon giyade bir istilâ hareketi olarak tavsif edilebilir. O halde askerlik bakımından Sov- yet - Fin sulhu da Rusyanın kendi müdafaasını Itmamdan ziyade, kendi- sine çok faydalar getirebilecek olan bir istilâyı bizzarure yanda bırak- ması demektir. Filhakika Rusya için Pinlândiya - İskandinavya yarımadası ©zerinden açık denize çikhak kadar cazip ve kazançlı bir hareket bulunamıyaca- Eı gibi, bu mıntakadaki küçük dev- letler kadar da Rusya için zayıf düş- man tasavvur edilemez. Kaldı ki Bal. tıkta bu çeşid hareketlere en fazla “karşı koyacak olan Almanya da diğer iki büyük Avrupa devletile, Rusyaya dayanarak, harbe girmiştir. Binaen- aleyh muvaffakıyetle ilerliyecek bir Rus hareketine ses çıkaramazdı. Böy- le bir imkân asırlar boyunca Rusya- nin eline geçemezdi. nevi fasulyeden sun! yumurta akı vücu- Hedefin ve kazancın bu kadar ca- zip olmasına rağmen Rusya bu hare- M. Şevki Yazman ketten sarfınazar etti. Harbe girer- ken tanımadığı Fin hükümetile, biz- zat kendisi talip olarak sulhu yaptı. Zira bu harbin devamı içteki rejimi. Di, dıştaki prestijini zedeliyor ve teh- likeye düşürüyordu. Bu neticeye bakarak hiç değilse önümüzdeki şu ölrkaç sene zarfında Sovyet Rusyanın kendiliğinden baş- ka İaarruzlara kalkmıyacağına ka- naal getirmek icab eder, Çünkü yu- karıda dediğimiz gibi, Sovyetler bu Fin İskandinavya istilâ sahası kadar kazançlı ve kolay zaptedilir bir yer bulamıyacaktır. Evvelâ Rusyayı açık denize çıkaracak bu kadar kısa bir yol yoktur, Akdeniz, açık deniz değil- dir. Binmenaleyh Balkanlar veya Ya- kın Şark Rusyayı açık denize ulaştı- rTamaâz. Oİran - İrak istikameti bu- günkü modem orduların harekâtına o kadar az müsaittir ki Rusyanın böy- le'bir emel besliyeceği de pek kolay- ıkla düşünülemez, Kaldı ki tekmil bu ler miktar iibarile Fin veya İskandi- nav ordularile kıyas kabul etmiyeceği gibi, bunların arkalarından İngiltere ve Fransa ordu ve menabiinin gele- ceği de âşikârdır. O halde Fin - Sovyet sulhunun ilk mânası, Sovyet Rusyanın şimdilik harp ve islilâ gürültülerinden serbes kalarak ak ve kara düşmanlarım (yani İngiltere ve Almanyayı) biri- birile harbe teşvik etmek olacaktır. Bu sulhun diğer bir mânası da bü- biliyetinde olan Kızılordu karşısında kaç gün dayanabileceğini soruşturu- yordu. Korkak bir millet ve kuman- dan, bu muâzzam râkem karşısında düşüp bayılabilirdi. Halbuki Finler gözlerini kırpmadan muharebeye atıl dılar ve Mannerheim yalnız cesur, iyi sevk ve idare eden bir kumandan de- gil, modern harbi ve modem tekniği bütün teferrüntile kavramış bir ku- mandan olduğunu da dünyaya gös terdi. Yalnız memleketini müdafaada kalmadı, fırsat bulduğu yerlerde (m6- selâ Salla ve Suomisaimi'de olduğu gibi) az kuvvetlerle düşmanının ge- rİsini keserek yarım düzineye yakın fırkayı ya imba veya iş göremez hale getirdi. Elde ettiği neticeleri küçük görmiyelim. Finlândiya bu mukave- met ve kabiliyeti göstermemiş olsay- dı, üç buçuk milyonluk Fin milleti- nin bütün o muntakadan tehçir edi- rek dünya tarihinden silinmesi bile mevzuubahis olabilirdi. Fin küt. lesi o kadar küçük ve Sovyet kütlesi o kadar büyüktü. Daha fazlasını ek de edemediyse, bunu kendisi kadar <esur olmıyan komşularının korkak- ığında ve hodbinliğinde aramalıdır, Yeni Fin - Sovyet hududunun as. kerlikçe manasına gelince; bu maal- esel istilâyı yanda bıtükmiş Rusya- nın müleakip istilâlarına müsait bir zemin hazırlaması tarzında tefsir olu- nabilir. Eski hududa nâzaran bu hu- dud müdafaaya çok gayri müsaittir, Maamafih bizatihi Finlândiyanın bü- tün mıntakaları, havi olduğu göller ve kanallar yüzünden, müdafaaya çok elverişli olduğu için, çalışkan Fin milleti yeni Mannerhelm hatları vü- cuda getirmekte güçlük çekmiyece- .ğine, harpte olmasa dahi sulhta ol- sun zengin kendisine yardım edeceğine kati nazarla bakila- (| bilir. Finlândiya karşılaştığı şarllar Altında verebileceği kayıpların asga- risile harpten sıyrılmıştır ve şimdilik Bovyet istilâsını durdurmuştur. Fin - Sovyet sulhunun askeri mânası bü: dur. vudpaşada askerlik hizmetini yapmakta olan oğlu Suphi ile dükkânda çalışan bir kadının ve çocuğun ifadeleri alınmıştır. Suphinin zabıtaya ver- diği ifadeden (o Abdiliksdirin 55 yaşında olduğu, ilk karısı öldükten sonra bir daha evlenmediği, kanlı basurdan Yahataz bu- Yunduğu anlaşılmıştır. Ölüm şüpheli gö- rüldüğünden cesed morga Kaldırılmış, tahkikatın tamikine katar verilmiştir. Dün Zabıtaca yapıları araştırmada taşa Bap- hinin üzerinde 399 Ura bulunmuştur. Tersi bu 300 Uranın hesabın vermekte tereddüd etmediğinden ölüm ie alâkası görülme- mektedir. anlaşılmıştır. Abdülkadirin nezfi dimağiden veya sektel kalbden. öldüğü tahmin sdümektedir. Morg bugün raporunu verecektir. Yeni hastanenin İnşasına bu sene başlanacak Mecidiyeköyünde belediye sronamda in- vr bin yataklık hastane plânında tarım tahdidi suretile yapılan son tü Dün sabâh sâat on raddelerinde Beşik- taşta feci bir kaza olmuştur. Şoför Hasanın idaresindeki belediye çöp kamyonu, fre- | pamuk işleri müdürü B. Necati Ankara. minin bitdenbire borulmasm üzerine Aka- retlerdea yokuş aşağı kaymağı bâşlamıştır. Bu suretle İrmfvay caddesine kadar inen kamyon devrilmiştir. Kamyonda bulunan Göpçü Nuri ağır yaralanmıştır. Şöfür ve muavini de yaralanmışlardır. Nuri hasta- neye kaldırmıştır. Temizlik ileri için bütçeye tahsisat konacak Belediye geçen seneki bütçe ile gelirin yeniden tahsisat KÜÇÜK : HABERLER: k Beyoğlunda Kulakaz mehellesinde Gümüş sokağında Hasan İşminde birisine ald on metre yükseklikteki bir yer, yağan yağmurlar neticesinde ani olarak çökmüş- e DE A Tapan? ederek onkaz altından şüpheli baza ae ce İtfaiyeden yap. dım istenmiştir. Enkar arasında yapılan | araştırmada hiç bir şey bulunmamıştır. # Beyoğlunda betber İsmali, aldığı ka- Pamuk ekimi Adana bölgesinde genişletik mesine karar verildi Adana (Husust) — Adana bölgesin. etilecektir, iraat Vekâleti dan şehrimize ge tetkiklere başlar “mmuştır. Bu yıl devlet müesseteleri tara” fından. 14,000 dekarlık bir-arazi üzerin- de on dört tecrübe yapılacaktır. Adana ziraat mücadele teşkilâtı te- rafından 150,000 kilo pamuk tohumu temizlenerek çilçiye tevzi edilmiştir. Sıvasın'imarı Sivas 17 — Soyan imar plânı bele diye metlitinin”son toplantısında tetkik İ ilik o mütehassımı B. | n hakkında izahat tasdik edilmek Vesaiti nakliye kazaları Bir taksi, Zincirlikuyudan geçerken önü- Finlikteki hendeğe yuvarlanmış, şoför böğ- ründen yâralanmığtır. Eminünü - Bebek hattında İşleyen Yat- man Süleymanın idaresindeki 882 numa- | Falı iramvay arabum, Necatibey eadderin- | den geçerken Yangın başlangıçları Haydarpaşadı Yeldeğirmeninde oturan Onmik, elinde tulluğu. #iyara Ve dolapta Asılı duran kir entarisinin yanmasına öe- babiyet vermiş, bu yüzden çikan yangın, İ dalap kısmen yandıktan sonra söncürül- | müştür. Evvelki gece 22 de, Kyüpte İslâmbey mahalleddnâe 4 numaralı sigortasız erin 8 am şakmıştar. Yangın, erin dde - yandıklan sonru ifalye gönderilecektir. ;