14 Aralık 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

f AKŞAMDAN AKŞAMA | İngiilzlerin 999 zevkin- den yalnız birtanesi... Times gazetesi, İngilizlerin Türk Vütünü içmeğe pek alışık olmadıkla- ri; binaenaleyh bu itiyadsızlığın 'Türkiye ile tiçarete engel teşkil ede- çeğini yazmış. Fakat balk matbaaya İtiraz yollu bir çok mektuplar gönde- rinee; gazete de, bizi iyi tanıyan sa- bık Türkiye muhabirine mallarımızm yüksek evsafını anlatan ve ilk iddia- yi makseden bir makale neşrelmişti. Diğer bir muhabir de, kırk sene ev- yel İngilterede Virginya tütünlerinin bilinmediğini, o zamanlar münhası- ran Türk ve Mısır malından yapılma tıgaralar içildiğini karilere anlatmış, Bizimle ticareti artırmak için, Londrada şöyle bir tedbir bile düşünüldüğü haber veriliyor: Her yirmilik pakete sizaralarımızdan iki tane koymak; tütünümüzün müna- kaşa kabul etmez nefasetini Büyük Britanyadaki yaşlı ahaliye; - tant- mak değil - hatırlatmak; gençlere de ispat etmek. * “ Piyasa itiyadları gayet gariptir; ve « gene bir İngiliz muharririnin dediği gibi - bunları değiştirmek de kolay- İzmiri siyaret eden hir münevveri- mize orunın büyük bir ihracatçısı şunları unlatmış; — Azizim, siz buraya 1914 harbin- den evvel de geldiniz. Limahımız na- sıldı? Vapurlar sıra sıraydı; Kordon boyu tıklım tıklımdı, Kabveler, akafe şautan» lar; bir hareket, bir bereket... Şimdikinin birkaç misli kesif bir ha- yat. «Sonra tavsadı. «Hep söylenip duruyoruz: «— İzmir söndü! «Niçin?... Birkaç mahallesi yandı, birkaç ön bin halkı gitti, ondan mi?... Bunlar, yerine konulur zararlardı.. Fakat daha mühim bir hâdise oldu: İngilize kendimizi unutturduk!... - «İşte facia! «Ilayretle - yüzüme (bakıyorsunuz amma, hakikat budur, azizim... Ben, kuru üzümün büyük toptancısıyım; evvelce de öyleydim... İngilizlerin şa- yet şu dünyadu dokuz yüz doksan do- kuz keyfi varsa, bunlardan biri de saat beşte çay içmek ve çay İçerken bir di- Jim keyk yemektir... Bu pastanm içi ne küru üzüm konur, malüm... Dün- yanın her yerinde de bu meyva var. dır... Fakat İzmirinkinin bir hususi- yeti, bıçağı vurdun miydi, üzümler ortalarından ikiye kesilir... Başka ye- rin mahsüllerine ise, bıçak işlemedi- ği için hamurun içinden bırtlar, ke- silmemiş bir halde kalır, güzel man- zara teşkil etmezler, Beyit kaçar... «Geçen harhin devamı esnasında Büyük Britanyalı erbabı zevk, oflaya pollaya, çamaçar, yabancı mahsülle yapılmış; münasebetsiz, kaba saba 'köykleri yedi. Bırtlamışına da katlan- dı. #Harpten sonra ne görelim! Piya- sanın yüzde altmış beşi paslanın o türlüsüne de alışmamış o mı?... Bize kala kala ancak yüzde otuz beşi nis- betindeki yüksek zevk sahipleri kal dı... Manlesef mıkdarları 0z.; İzmirin | sönükleşmesi, ne şundan, ne bundan; işte böyle bir itiyad değişmesinden- dir! Emin olun...» vs Kıyas etmeli... İngilizlerle 1914 - 1918 uzaklaşma- $ı ticaretimizi bu şekilde bozmağa kâ- — Bu hafta millet için her sene bir imtihan devresi oluyor bay Amca... ŞEHİR HABERLERİ Belediyede imar faaliyeti Emlâk bankası Taksimde birkaç apartıman yaptıracak Vali ve Beltdiye rekl dokler Lütfi Kır- da, dün sabah Belediye fey ve imar mü- dürlüklerinde çalışmıştır, B. Lütti Kırdar, imar plânmın tatbik sahasına konulacak işleri etrafında meşgul olmuştur. Bilhassa Eminönü ile Unkupanı arasında açılacak Sahil yolunun plânı etrafında görüştlmüş- tür. İmar müdürlüğü bu sahilde gçılatak yolun tatbik plânışı bükünlerde Lamam- ladıktan sonra Beli a hemen İşe başlı” yacaktır, Yolun açılması için, yolun üzerine tesir düf eden binuların istimlâki Jâsımgeliyoc. Belediyeler bankasından islikrax edilen beş milyon liranın üç küsur miyon Tiran mütedavil sermaye olarak kullanılacağın- dan burada, yapılacak istimlâk için Du pa» ru sürfedilecektir. Vali bundan başka Taksim kışlası am sında yapılacak işlerle de moşgul ölmuş, ilkbaharda kışlanın yıktırlıması suretile | caği beş apartımanın arasında küçük bah- | re yükselmesine mukabil Köprü de 20 san- burada yapılacak işlerin şimdiden hazır geler, bulunacaklar. gimetre yükae'tilerektir. Asfalt yol mu? Karilerimizin Parke yol mu? Bir karilmizim gönderdiği dikkate şayan mektup Bir müddettenberi İstanbulun birçok cad- deleri asfalto tahvil edilmekledir. Dün bu münasebetle dikkate şayan bir mektap al- dık. Bu mektupta deniliyor ki: «İstanbul sokuklarımı asfnjte tahvil ete mek doğru değildir. Sokaklar parke olma- hdr. Çünkü asfalt hariçten gelir ve paha- ı Parke yerli mınhdır, ucuz ve daya- nıklıdır. Parke taşı 20 gene dayanır. Âsteli 4se sık sık yenilenmeğe muhtaçlır. Parke düşesniş sokaklarda baca açmak kolay iştir. Asfaltta ise çok güç ve çok mas- raflıdır. Evveleeden ne kadar tedbir alınıze &a alınsın, Su, gaz, elektrik için baca a9- mak lâzım olacağlar. Ve bu yüzden birçok masraflara ihtiyaç görülecektir. Asfalt yol parkeden daha: gözel değildir. Yalnız parkeyi iyi yapmak, beton Üzerine istinad ettirmek gartile.» Dün Avrupadan 20 İranlı * geldi Dün subalıkl ekspresle; Avrupada *ah- gillerini “bitiren yirmi İranlı talebe şehri- mize gelmiştir. Bu talebe; dofru Haydar- paşaya geçerek memleketlerine hareket et- mişlerdir. Konserve fabrikaları Teneke kutu bulmakta güçlük çekiliyor Memlekeğlmizdeki konserve fabrikaları en fazla konserve istihlâk edilen hu mev- simde, teneke kutu bulamamak yüzünden müşkül mevkide kalmışlardır. Memlekette iş hasmi artmağa başladığı gündenbori, konserve mal istihlüki her yu biran daha fazlalaşıyor. Memleketimizde balık ve sehze İzliyen 13 konserve fubrikası vardır. Bunlardan #€- kizi İslanbulda, biri Marmara adasında, ikisi Geliboluda, biri de Bursadadır. Edir» nadeki konserve İnbrikası tatili faaliyet et- smügtir. Memleketimize hariçten balık konservesi Hilali serbeğse de, bu yalnız mahdud mik- yasta olnak üzere komşu birkaç memleko- ARİANA GK. imensotaayman fi geldi, 1939 yakınlaşması eski iti- yadların teessüsüne sebebiyet verir | diye umuyoruz. j Bizim kendi malımızın nefasetin. den ve İngiliz dostlarımızın yüksek zevkinden eminiz. Siyasette olduğu gibi ticarette de bakin nasıl anlaşa- cağız, kaynaşacağız! Bundan sonra, keyif sahibi cedleri gibi, biçimli keyk yiyecekler; tütüne bütün dünyuda remiz vazifesini gö- yen Türkiyenin nefis sıgaralarımı İçe çekler! (Vâ - Nü) Bir yıl kalkınma için çalışıp çaba Mıyoruz.... Uığina başlanmasını muvafık görmüştür. Belediye ile Maliye Vekâlet! arasında ye- pılacak anlaşmaya göre kışlanın tramvay caddesine tesadüf eden cephesinde 10 met- re derinliğindeki kısımlar, maliyeye terk edilmiştir. Bundan başlıa Taksim Jandar- ma karakolu binasına bitişik ve trumvay şirketinin Belediyeye devri sırasında Be- lediyeye geçen eski tramvay müdürüne aid evin yanındaki kısım da maliyeye terk edilmiştir. biuliye Vekileti de bu yerleri Emlâk bankasına devretmiştir, Emlâk banka, Belediyenin hasrladıiğı plân mucibince kendisine terkedilen bu Şerlerde altı dükkün olnak Üzere yeni sis- lemde apartımanlar inşa edeçektir. Şimeâi Belediye Emlik Dankasile temas ederek buradaki ingaat için bir anlaşma yapma» &a çalışacaklar. Emlâk bankasının kışla” nın tramvay caddesi cephesinde yaptıra» mektupları İzmirde tramvay sefer lerini bir intizama sok- mak lâzım İzmirden bir okuyucumuz yszıyor: «İstanbul tramvaylarının toklım #ak-| um kalabalık oluyurdan gikâyetleri, hattâ böyle tramvavların sardalye kutusuna benzetildiklerini gazeteler de sık sık okuyoruz. Konak - Reşadi- şe haltı vapur seferleri tatli edildik ten sonra buradaki tramvaylar da İs» tatibul ttamvaylarından farksız hale 1: edi, Babahleyin Karantina camisi ve dar) ba bundan sonraki duraklardan iran veya binmek için ya meşhur bir at- Ist, yâhnd da Kalabahk arasına Sikı- şabilmek için müthiş zayıf olmak İâ- Bini... Bekiz yolcunun ayakta durmasına müsnade edilen sahanlıkta yirmi yol- cu gidiyoruz. Bu yeride bir saat bekledikten sonra buldum, Hastane - Asansör - Hasahbey - Karataş mevki lerinde bekliyen yolcular kimbilir da- ba kaç saat ve kaç İramvay bekliye- cekler: Vazifelerine yetişemiyecekler, Bu hali tramvay kontrolörüne şikâ- diyeye müracat odin!» dedim. «A dar olan yok.» cevabın verdi, Bu cevap beni tatmin etmediğin- den yazıyorum, Belediye ralsimizi hal kıtı her derili ile yakından glâkadar olur diye tanıdık. Bir sabah bir yol- cu gibi, yazdığım duraklar- dan ikinci mevki tramvdya binmek terlerse hakikaten yazdığım şekilde oi- duğunu görür. Ya sabahleyin tramvay geferlerini artlirınulı, yahud da oto- |. büs flatini tramvaş "aline indirmeli, Hülâma: Bu işi bir intizama sokmak lâzım.» Sahte gazeteci Kendisine gazeteci süsü vererek İstan- bulda dolandırıcılığa kulkışmaktan maz- nun Nort Fort udında bir Danimarkalı ye- kalanarak Adliyeye teslim edilmiştir. Ye- pılan tahkikata nuzaran bu adam seyyah olarak İstanbula gelmiş, burada bir klişe- ciye, «Beynelmile) Gazeteciler Cemiystie yazılı bir klişe yaptırsrak yirmi beş, otuz Ura mukabilinde bu cemiyete Aza yozmij- tar. Mazmun, dün Sultenahinçd birine guh ccan mahkemesinde yapılan istlevapta su- Çunu itiraf ederek: — Gezmek için Istanbula gelmiştim. Bu- rada parası? kaldım. Geçinecek param yok- tu, Para temini için bu işl yaptım. Demiş ve klişe yaptırdığı klişeci ile kart» ları bastırdığı mülbaanin adreslerini vere miştir. Mahkeme, Nort Eort'un tevkifine ve kli- şeci ile matbancı haklarında tahkikat ve Suçları görüldüğü takdirde kanuni takibat yapılmasını karar verilmiştir. —am ... Yil sonunda kendimizi şöyle bir kantara, vuruyor... Amca ve Tasarruf haftası!... Diğer taraftan Belediye tarafından 72- pılacak gazino binasi, Malbunt ve Şehir klüpleri ve oteli Ayazpaşa ile Taksim balı- çesi arkasından geçen Mete caddesi İlze- rinde bulunacaktır. Eminönü meydanının tanzimi Eminönü meydanının tanzimi işine m5“ lanmıştır. Fakat arays kış girdiğinden tanzim plânı şimdilik kasmen tatbik edi- Iecektir. Bu maksadin ilkbahara kadar meydanın yalhız yaya kaldırımları, bahçe haline konscak kısımları düzeltilecek, 7€- min 40 saniim yüksellileceklir. Ancak 8s- ki zemine göre kırk sanlim yükseltilecek kumlar şimdilik yaya kaldırımlarda. Meydanın akil vasıtalarının geçmesin mahsus kışmı baharda yükseltileceklir. Meydandaki tramvay bat'anın yeri da bi” harda değişecektir, Meydanın 40 santime Kömür fiatleri neden yüksek? İhtikâr komisyonunun müda- hale etmesi muhtemel Son günlerde şehrimizde kok kömürü sıkıntın vardır. Halbuki, şehrimize cati miktarda kömür gelmiştir ve gelmektedir. Anlâkadariar, şehre kok ömürü geldii halde arunuldığı vakit bulunamamasını vw İlat yüksekliklerini etüd ederek çu netice” ye varmışlardır: Karabükle kömür 185 1 raya Salılmakladır. Karabükten Zongul- dağa nakli ücreti de dahli olduğu hswis Zonzuldakta kömür 22 Tirayadır, Zonguldakta kömür satışlarını bir firma uhdesine almış bulunmaktadır. Zonguld ık- tan Istanbula kömür satışlarında ton bı- şına üç lira zam vardır. Bunun haricinde I.iman işletmesi de ton başma 1415 kuruş disharko almaktadır, Karabük kömürü safhalardan geşliklei sonra şehrimizde hâlen otuz Türk Ilrasından fazlaya satıl- maktadır. Bömi koka gelince; sömi kok tonu Zon- guldakta 19 lira 85 kuruşa salümaktadır. Istanbula nakli üçreti $ Uradır. Buna 141,” kuruş liman dizbarkosunu da ilâve ediniz, yirmi lira yirmi alta kuruşu buluruz. ini- buki sömi kok şehrimiz piyasasında hâlen 26,5 liraya satılmaktadır. Vaziyet böyte dersa, meseleye İhtikâr komisyonu müda- hale edecektir. - Halk sandığı İkraz için tahsis edilen para kâfi gelmiyor İstanbul Halk Sandığına gün geçtikçe rağbet urumaktadır. Bu yüzden Sandık, borç para tevzlini kayd altına almıştır, Sandık, ikraz için 20 bin Türk lirası tahsis etmişti. Hu para hâlen dağıtılmış bulun- maktadır. Sandık, şimdiki halde-bu pa nun nümasını Ikraz etmektedir. Bu da, an“ 'arlar, mukabilinde borç para alabilmek için isim- lerini bir ay evvelden namacdicr listesine yazdırmaktadırlar, Meselâ, dün ismini Yaz- dıran bir memuru Sandık, ancuk şubu- in birinde borç para verebilecektir. Bu bal ize, Sandığın tesisi gayesine müğgayir telâkki edilmektedir. Malüm olduğu üzere hükümet, Halk Sandıklarını, memurin ve esnafa, İhtiyaç akabinde yardım temin etmek Işin tesis etmişti. Şehrimizde kahve bol Mıntaka “Ticaret müdürlüğü, bazı tücca- rın kahve fintlerini sebepsiz yere yökssit tiklerini tesbit etmiştir. Fiatlerin yükseltii- mesin hiçbir sebep yoktur. Şehirde iki ay- hk kahve stoku olduğu gibi, kânunusani başında da külliyetli miktarda Kulıve gele- cektir. Mukavelenamesi temdid. Breziya kahvo şirketi, elindeki stoku biti- rinciyo kadar fusliyette bulunacaklır. On- dan sonra da münforid ithalâtçı sıfatile Brezliyadan kahve getirtmekte devam ede» cektir, Diğer ihracatçıların siparişleri Yya- kmda memlekete getirilmiş olacaktır, . İmtihandan biraz daha iktisat öğrenmiş, biraz daha yerli malı Sev- miş, yüzü ak, çıkıyoruzl.. | RE ini YELPAZE Ledi Vindermerin yelpazesi 1858 da Irlandada doğan, 1900 de PFran- sada ölen Oscar Fingali oFlaherdi Wilde herşeyden önre 'The Picture ef Do; Gray — Doryan Grayin Portresi eserinin müellifidir. Wilde, bedii heyecanları her haleiden üstün tultuğuna, bedi güzellik mefhümunun her mefhundan üstün oldu- Kumu, bedii hislerin fevkinde bis tarımadı- Kını, bedii inanın en büyük din olduğuna bu eserinde tebarüz ettirmiş. Estelizmanım bayraktarları Ruskin ile Paterin gizli aki- deler besliyen titmiizi sıfatı ile bedii ahlâki sosyal şuurun en esaslı zübdesi olarak talh- Mi etmiştir; Wilde'e köre hakiki sanatkâr, bütün hayatı bir sanat eseri olan sanatkâr cemiyet ve ahlâk kaidelerinin fevkinde ya şar, 1891 de Doryan Grayin portresi He ken- dini dünyaya tanıtan Wilde, 1895 de umu- mi ahlâka muzuyir hareketinden dola“ yi iki sene hapse mahküm olunon adı bie kere daha bütün cihana yayıldı. 3 İslanbul Şehir tiyatrasunda salı gecesi «Yelpaze eserini seyrettiğimiz Oscar Wilde. birim tanımadığımız muharrirdir. : Bütün bir asır İnçiliz sahnesi çorak kala dı; orla krat Liyalre eserlerile yarı des- lendi, tam gıdasını alamadı, nihayet Wilde- in komedileri ile canlandı, Wüd», tiyatro eserlerindeki kahraman- larına mülebellir bir kurakler verememiş, birçoklarım gölgeliklen kurlaramamıştır. amma, koca bir asrın boşluğunu doldurdu. ” Eu için İngiltere tiyatro tarihinde kendine mühim bir yer ayırmağa muvaffak olmuş, üslübunun duruluğu, muhaverelerinin $6- © beti, Fransa sahne eserlerinin kananala» rından örnek alarak başardığı usta salin oyunlarile temayüz etmiştir. ... Birinci perdede Lord Vindermerin evin- deyiz. Ledi Vindermer (Cahide) bir yıldö” nömünü teside hazırlanın neşeli bir kas dından yiyade, gül dolu bir vazo önünde elbise taşhir eden bir manken tayriis de- ruyor. Perde açılır açılmaz Cahidenin ba görüşü sahne bize otux sene evvelki yıl- başı kartpostallarımı hatırlattı: Uzun eteke li güzel bir kadın bir demet gül Köklüyor, annâs. yazılı, Ledi Vindermeri: geldiğini haber veren uşağa: «Buzün her- kes için evdeyim» demesinde bile öyle bir huşunet vardı ki, kocasını seven, yıldönü- mü olduğu için zevk duyan bir kadın oldu- O ğu anlaşılamadı ve ancak gelen misafir Lord Darlington (Talât) sahneye girdikten, sonra mesele biraz anlaşıldı. Darlinsten, Yindermerin kursuna kur yapıyor, fakat kadın kocasına Âşık, değil başka bir erkeğe ram olmak, kur yapmağa bile tahammülü yok. 4 Temsil cansız, ruhsuz. İlk gecenin 2c8- Kolliği lüzumundan fazla güze çarpıyor. Göz ler ve kulaklar suflörde, Talât da inadına &cele konuşuyer, harfleri yutuyor, kelime- leri esiyör. li » Derken bayan Bervik (Şaziye) ile kım Ogat (Samiye) geliyorlar, Buyan Kervik «— ki saraylılardandır, kizmi birşeye benrete- mediğimi? için, tanımadığımız, Wilde dey- rinin İngiliz kızı olacak. 3 Bayan Bervik Ledi Vindermere kocasının bir kadına para yedirdiğini haber veriyor, Bu müthiş bir darbedir; öyle bir darbedir ki, Ledi Yindermer biran bir İngiliz lordu- nun karısı olduğunu untuyor ve hoppa bir Fransiz kadını gibi kocasının dolabını açı- yor, çek defterlerini karıştırıyor ve Erlen adındaki kadina bol bol para v: anlıyor. Şunu hatırlatalım ki, kesilen bir çekin ancak dip koçanı kalır; halbuki Le- tiki kadımın iyi bir kadın olduğunu, insani bir bisle kendisine para verdiğini ve ba gere de evlerindeki suareye geleceğini bas ber veriyor. Kadın isyan ediyor. Lord Vi dermerin (EL. Kemal) hediye ettiği yelpa-. seyi kapıyor: O kadm gelecek olursa yü. züne bu yelpareyi vuracağını söylü; - Temsil burada biraz daha canlı, daha ruhlu, Lord Ozüstüs Lorlon (Mahmud Mo ralı)nın sinemaların komikçe lordu kıyafe- & ile bükük endam öylemesi seyircileri nes şelendiriyor ye gelecek olan Erlen de bir estar olduğu seziliyor. Bu sır nedir? ... ; İknici perde Vindermerin konağının mü- kellet ve muhteşem halüdür. Cidden ne fis bir dekordu. Fakat fukaralık maskaralık demişler, antrede muhteşem kanape Yüz“ den muhrumdu... Biraz sonra bu muhteşem. hol panayır yerine döndü -şey, affeder. siniz. kadınlı erkekli lordlar kamarasıns. (Devam: 4 üncü sahifede) B.A, — O kadar ki bizim yerli mali muhabbetimiz kurşısında yabancı pro- pagandası bile tutunamıyor!...