6 Aralık 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
DİYE Dolmabahçe hadisesi şahitleri dün de dinlendi Polis müdüriyati santral memuru, kapıların ve masını B. Ustündağın emrettiğini söyl de on bir kişinin ölümile neticelenen isdiham hâdisesinin İstanbulda bu- Munan dava şahitleri dün de kine ağır ceza mahkemesinde dinlenmiş- tir. Eski polis müdürü B. Salih Kıl ve o zamanki müdür muavini B. Kâmran vekillerile beraber mahkae mede hazır bulunuyorlardı, Dinlenen şahitlerden emniyet mü- dürlüğü dördüncü şube müdür mü | avini ve hâdise günü müdüriyette nöbetçi olarak bulunan B, Nâzım ifa- desinde o gün müdüriyetiea nöbetçi olarak bulunduğunu söyliyerek: — Saat yirmide faciayı ve baş ki- şinin öldüğünü haber aldım, derhal saniral memurunun yanıaa koştum. Orsda ölenlerin on bir kişi olduğunu öğrendim, Bu işte B. Salih Kılıcın ve B. Kâmranın kabahetleri olmadığı kanaatindeyim, dedi. Santral memuru Şakir de; — Saat yedide B, Salih Kılıç tele- fonia B, Cevdet Kerimi aramamı söy- ledi. Kendisini telefona bulamadım. Fakat biraz sonra B, Cevdet Kerim müdüriyete telefon ederek B. Salih Kılıçla görüştü. Saat sekizde Beşik. taş merkezi serkomiseri Raşid telefon ederek saray önünde izdihamın art- tağını bildirdi ve yardımcı kuvvet is- * Tütün piyasası Egede satışlar hararetli devam ediyor tarı altı buçuk milyon kiloyu geş miştir. Amerikan kumpanyaları ile mübayaa esasi üzerinde tam anlaş ma olmuş, öğleden sonra piyasadan çekilen mezkür kumpanya memup ları akşam üzeri mübayaa için tütüm mıntakalarına çıkmışlardır. İkinci, üçüncü kalita tütünler de iyi fintle satılmaktadır. Sabahleyin yalnız milli firmalar, inhisar idaresi, yerli ürünler şirketi tütün almış, ge oe Amerikalılar da piyasaya girmiş lerdir. İcra memurluğu Ankara 5 (Telefonla) — Mahkeme rahat kâtipleri arasında icra memun tağu için muhtelif yerlerde açılan mü- sabaka imtihanları evrakını tedkik et- mek üzere burada bir komisyon teşkli edilmiş ve çalışmağa başlamıştır. Ko- çalışmalarını ay sonuna kar dar bitirecektir.., Eşek etini koyun eti diye satmak istemişler İzmir 5 (Telefonla) — Yüz elli ki. lo eşek etini koyun eti yerine satma- ğa teşebbüs eden Eşref paşada Büse- yin Avni ile Konyalı Mehmed zabıta tarafından yakalandılar. Yeni hastanenin maketi hazırlandı Mecidiköyünde yapılacak bin yataklık İlkmektep muallimleri için konferanslar Maarif müdürlüğü ilkokul öğretmenleri- nin mesleki faaliyetlerini tanzim ve Şah ma birliğini temin maksadile bu sane ameli tatbiki konferanslar ve kursiar a9- mayı kararlaştırmıştır. Konferanslar Ka- dıköy, Kartal, Üsküdar ilçeleri öğretmem- leri için Kadıköy iz nel okulda, Beyoğlu ilçesi için Galatasaray llsesinde, Sarıyaş, Beykoe, Beşiktaş ilçeleri için Fındıklı 18 üncü okulda, Pati hilçesi için İstanbul erkek lisesinde, Eminönü, Eyüp, Bakır! ilçeleri için İstanbul kız lisesinde olma! üzere beş yerde konferans verilecektir, Konferansları mevzu ve tarihlerini göste ren bir program hazırlanmıştar. tedi. Vali B. Muhiddin Üstündağ da ferkalâde bir hâdise olduğu takdirde kendisine malümat verilmesini emi nı ve kaşa ihtimali olduğunu gerek nöbetçi müdürü B. Nizma ve gerek se Vali B. Muhiddin Üstündağa bil dirdim, Vali, saray kapılarının kapa tılmasını emretti. Ben de bunu tele fonla alâkadarlara haber verdim ve kapıların kapatıldığını öğrendim. O sırada kapı önünde ölenler olduğu- nu da haber aldım. Benim kanaatimce hâdisenin sebe- bi halkın fazla tehacümüdür, şeklin- | de ifade verdi. Öğleden sonraki celsede dinlenen polis memuru Hasan, «Beşiktaş em. niyet âmiri B. Lütfinin vakitsiz ola- rak saray kapısını kapayıp açması kazaya sebep olmuştur» dedi, diğer altı memur hâdiseye halkın hücumü sebep olduğunu B. Salih Kılıçla B. Kâmranın kabahatleri olmadığını söylediler, Neticede İstinabe evrakının İzmit * mahkemesine gönderilmesine ve ge lecek celsede diğer şahitlerin dinlen- melerine karar verildi, Bir gazete eski vali B. Muhiddin ÜÜstündağın da dün şahit olarak din- leneceğini yazmışsa da kendisi mah- kemeye çağrılmamış ve sahit liste- sinde ismi okunmamıştır. Kanserin tedavisi Amerikada yeni bir şekil hakkında büyük ümidler besleniyor Nevyork 5 (AA) —K lotron İle tedavisinin müessir olacağı hakkinda büyük ümidler beslenmek- Cyelotron, 100 ton sıkletinde bir Alet olup Kaliforniya üniversitesinde imal edilmiştir ve atomları «bombardıman etmeğe» ve herhangi bir elemanın şek- Hint değiştirmeğe salihtir. Bu suretle kanserin kemirmiş olduğu ensecı tah» rip etmek mümkün olacağı ümid edi- liyor. Sıvas Cer atölyesinin açılma hatırası madalyaları Ankara 5 (Telefonla) — Münakalât Vekâleti Sıvas cer atelyesinin açılma hatırası olarak 1021 madalya bastıra- caktır. Bunların biri altın, 20 si gü- müa, gerisi bronz olacaktır. Genç bir hamilenin ölümüne sebebiyet veren ruhsatsız ebe İzmir 5 (Telefonla) — Bozyakada ruhsatsız ebelik yapan ve genç bir hamilenin ölümüne sebebiyet veren 6T yaşında Fatma tevkif edilmiştir. Türk hekimleri jübilesi Türk hekimleri dostluk ve yardım cemi- torların lonlarında bir toplantı tertip etmişti. Ce- miyet bu münascbetle 50 sene ve daha faz- la doktorluk hayatı yaşamış 17 am Bakkın- da bir eser neşrelaniştir. Bu 1T doktor gun- lardır: General Hazım Bellisan, Balih Ko- profesör Besim Ömer Akalın, Meb- AKŞAM. Pir MO mel Yugoslav takımı yarın geliyor İlk maçıni Ankarada yapacak decektir. Yugoslavlar bu hafta cumartesi ve pazar günleri Ankarada Demirspor ve Ankaragüeü, We Iki maş yapacaklardır. Pazartesi çün şehrimize avdet edecek olan misafir futbağ- cular gelecek hafta çarşamba, cumartesi ve pazar gün olmak Üzere üç maş yapa caklardır. Hafla ortasında yapılacak maçın hangi klüple olacağı henüz belli olmamakla berg- ber cumartesi, pazar günleri ve Galatasaray klüplerinin lere ye karşılaşması tekarrür etmiştir. Hâlen Belgrad lig maçlarında başta giden Yugoslavya klübü kadrosu içinde evveloş Yugoslavya milli takımı Je şehrimize gel- miş olan müteaddid oyuncu bulunmakta» dır. Yugoslavlar 15 futbolcu, 2 idareci, 1 ga» zeteci olmak re 1â kişilik bir kafile ha» iinde gelmektedirler. Mektepliler arasında kır koşusu İstanbul Maarif müdürlüğü beden terbi- yesi bölgesi ta dan mektepler arasın» da tertip edi elik kır koşuları müsa- an itibaren başlana- nda beş dafa yapi. mektepler 15 er rdir, Müsabakalarda 1 bare alınmıyarak £ bitiren mektep biri pazar günü Tuğla köyü arasında 2000 metre mesafede yapıla cak olan birirei müsabakaya sal l0da başl klır. Müsabakaların mesafeleri her hafta faslalaştırılacaklır. Dördüncü müsadaka 300) metre üzerin- da yapılacak ve bu müsabakanın galipleri or bölgesi birincisi ad- sporcu ile yarışı dileçektir.. Bu olan Türkiye rak etmek haki kazanacaktır. Kız talebeler arasında voleybol müsabakaları Kiz talebeler arasında tertip edilen volay- bol müsabakalarının fikstürü bu akşam Ma- ârif müdürlüğünde beden terbiyesi hocula Mn iştirakile yapılacak olan bir toplan- da tesbi: edilecektir. Müsabakalara cu- Marteği gününden ikbaren İstanbul kız mu- aliln ve İstanbul kız İiyesi kapalı #immastir. Malohlarnıda başlanacaktır. Bölge kupası Teşkilât haricinde kalan klüpler arasın- da bölge başkanlığı tarafından tertip edilen kupa muçlarına bu hafta Bakırköy sahasn- da deram edilecektir. Bu hafta yapılacak maçlar arasında bil- hama Feriköy ile İstiklâ! klüiplerinin karş- laşmasına büyük ehemmiyet verlimektediş. Feriköy klübümün geçen sene Karagümrük ahasında yapan maçları birincilikle bi- #irmesi diğer taraftan İstiklâl klübünün Bakırköy âtinde muvaffakıyetii derg- erler aime karşılaşmanın sıkı olacağı" mia bird ün ikinci maçını Doğum gpor Ve R ar klüpleri yapacaklar- dir. İkinci küme tehir maçları Sülermant “ini bozukluğu yüzün Gen tehir edilen ikinci küme maçlarma Ya hafta j cum ediledek ve Dar u , Şişli ile Gulata, Fer Meryilimar ile Acsdolu Kiğpleri karşılaşacak» avdanberi kayıp Haliç Fenerin- “Tevki! Cafer hallesind? Kı. humba sökar Zında 2 numara. h evde oturan Ahmed isminde WE yaşı bir adam # üç ay'evvel evin. den çıkmış ve bir “daha erine gel memiştir. Kendisi hakkında malümatı olanların yukarıdaki adrese haber vermeleri rica edilmektedir. YENİ NEŞRİYAT Mineralogi (madeniyat ilmi) Gar İstanbul üniversilasi minerologi (Made- Türk hekimleri dostluk ve yardım cemi- yetinin bu kadirşinaslığı ve eserin neşrinde kıymetli faaliyeti görülen doktor Fethi Be- denin mesaisi takdire şayandır Tıb ve terbiye bahisleri İstanbul Cezsevi tabibi İbrahim Za cuklar bahlaleri etraflı bir surette edilmektedir. X Beyamdda seyyar suculuk yapan rahim dün öğle üzeri beygirliş su taışkdk hayvan birdelnbire ürkmüş ve cadde tasnda koşmağa başlamıştır. Sa asal karşıdan gelen şoför Ahmedin idaresinde» ki otomobil beygire çarpmış, hayvan hal ölmüştür. Kaya olrafında zabıla kikata başlamaışlığı dap sab niyat Simli doçenti doktor ve diplomalı mü. hendis Ahmed Can Okay'ın bü ilim hak- kında çoktanberi hanırlamakta olduğu mü- him eser üniversitenin neşetyatından ola- rak tab ve neşredilmiştir. “Yurdumuzun başlıca tabli serreli ma- denler ve kömürler olduğu halde şimdiye kadar sırf madeniyat ilmi ve madenlerinis Üzerinde belli başlı bir essr yazılmamış. Yalnız fsoloji (Tabakatülars)ın bir şubesi olarak mevcud eserlerde mavzmu bahsedij- miştir. Büyük bir boşluğu dolduran ve kendi madenlerimize dahi geniş yer ayıran bu aser 384 sahifelik olup madeniyat ilmi. nin bütün esaslarını bir dars kitabı olarak imah etmektedir. Berlin üniversitesinde dok. torasını verip ve diplomalı mühendis ün- vanıni alan ve Avrupanın en büyük kömüş iboratuarlarını ihtiya eden Ruhu havza- sında usun müddet Zonguldak kömürlerinin hep türlüsünün nümunolari- MEŞRUTİYETTE SARAY ve BABIÂLI Yazan; SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme, iktibas hakkı mahfusdum, Tetrikm No, 124 Abdülhamidin sahte sofuluğu, ağalarının bir itirafı 1909 teşrinievvelinde Abdülhamidin. muhafaşa heyeti şu zevattan mürek- kepi: Başmuhafız: Topçu kolağamı Ra sim bey; Büyük Millet Meclisinde Kü- tahya saylavı iken vefat etmiştir. Başmuhafız muavini: Süvari yüz başısı Zekeriya efendi; hâlen İzmirde mütekaid binbaşı. Muhafızlar: Süvari yüzbaşısı Süley- man Fehmi efendi; mütekald albay. Topçu yüzbaşısı Fuad efendi. Topçu yüzbaşısı Kâzım efendi; mütekald al- bay. Piyade mülâzimi AH Rahmi efen- di; Selânikte vefat etmiştir. Piyade mülâzimi Mahmud fendi; Büyük Mi let Meclisinde Silrd sayları iken vefat etmiştir. Süvari mülâzimi Hüseyin Hicrant efendi; İzmirde mütekatd al- bay, süvari mülâzimi Celâl efendi; Manastırda vefat etmiştir. Süvari mülâzimi Hakkı efendi; albaylıktan mütekaid iken İstanbulda vefat et- miştir. Topçu mülâzimi Davud efendi. Bundan evvel yüzbaşı Ali bey de - Münakalât Vekili Ali Çetinkaya - bir müddet muhafızlıkta bulunmuştu. Bundan sonra bu kadroda bazı deği- şiklikler olmuştur. Süvari mülüzimi Hüseyin Hicrani efendinin hastalanıp çekilmesi üzeri. ne adedi sekize inen muhafızlar nöbet için dörder kişiden mürekkep iki gru- pa ayrılmışlardı. Her grup akşam eza- nından İki saat evvel nöbete girer ve 24 sant nöbette kalırdı. Abdülhamidin ve ailesinin muhtaş oldukları levazım iptidaları Selânik Belediyesince tedarik ediliyordu. Ma- iyetinin şehre “çıkıp dolaşmalarına hükümetçe müsaade olunmuyordu. Sonra köşkün bütün malzemesini t8- darik ve temin eylemek üzere Selâ- nikte Levazım dördüncü şube müdü. rü Fethi bey riyasetinde bir komisyon teşkil olunmuşlu. Abdülhamidin ayda 850 lira ile ida- re olunabileceği anlaşılması üzerine verilen 1000 lira tahsisattan 150 lira- nın Istanbulda kalan bir küçük oğlu ile iki kadını arasında taksim edilme. si hükümetçe tensib edilmişti. Sonra bu karar da değiştirildi. Abdülhamid için ayda 700 lira Selânikte müfettişi umumilik vekâleti emrine verildi. Bin liradan mülebaki 300 lira da İstan- buldaki kadınlarile evlâdına tahsiş olundu. Abdülhamid, vaktinin çoğunu oda- sında geçirirdi. Şahsına eski Itinasını göstermiyordu, Ancak saçını, sakalını boyamağı ihmal etmiyordu. Muttasıl sigara içiyordu. Arada, sırada köşkün denize nazır balkonunda otururdu. Bir defa Selânik mebusu Rahmi beyin körfez kenarında gördüğü köşküne naklini istemişti; tabii buna imkân olamıyacağı kendisine anlatıldı, Abdülhamid en ziyade süt, yoğurt, yumurta yerdi; balığa da meyil gös- terir, çok defa isterdi. Yeni geldiği günlerde razakı üzümünü su dolu şi- şeye koydurarak güneşte bıraklırır, bu suretle tahammür ettirerek içerdi. Sonra bunu terketmişti. Köşkte yemek işi intizamsızlık için- de idi, Herkes istediği vakit yiyor, günde birkaç defa sofra kuruluyor, artan yemelker dökülüyordu. Bu ci- hetin intizam altına alınması hakkın. da yapılan tavsiyelerin tesiri görül. müyordu. On beş yaşımda bulunan (doğumu H, 312) şehzade Abdürrahim efendi - topçu yüzbaşısı rütbesini haizdi - tab'an ve hâlen babasına benzerdi. O da köşkte vaktinin çoğunu - hele iptidaları - validesi Peyveste kadın yanında geçirirdi. Dört yaşındaki şeh- zade Abidin efendi dadısı nezaretinde bahçede gezerdi. Abdülhamid Ordu köşkünde etrafa kendisini müttaki göstermek istiyor du. Selâniğe geldiğinin ertesi günü pencere başında abdest, almıştı. Na- maz kıldığını herkesin bilmesini arsa ediyor gibi idi. Selâniğe yeni geldiği sıralarda yar nına doktor veya muhafız girince seccadeyi döşeli, leğen Ibriği hasır görürdü. Ağalar Abdülhamidin ye. nına girecek olanlara; — Seccadeye basmayınısi Efendi. miz onda namaş kılıyor! Diye ihtarda bulunurlardı. Abdül hamidin ibadetleri hep bu siyareli anlarına mu besadüf ederdi? Başı s80- cadeden mi kalkmıyordu? Namaş bi- tince seccade toplanıp katlanamaz mı idi? Sabık hakan oğlu Abdürrahim efendiye de ayni şeyi talim etmiş ol- malı, ki o da ilk günlerde odasının penceresini açarak muhafaza efradi- na karşı abdest alıyordu. Fakat bu abdest alma işi günde birkaç defa tekerrür ettiği, bunun pencere başın- da yapılmasına ise hiç lüzum olma- dığı için şehzadenin bu suretle ha. Teketi muhafız zabitler tarafından menolunmuş, herkes gibi ya musluk yanında, yahut odası içinde abdesi almas kendisine tembih edilmiş idi, Bundan sonra Abdürrahim efendi. nin ne abdest aldığı nede namaş kıldığı görülmemişti. Nihayet namaz kılamadığını kendisi de zabitlere iti- raf etmişti. Bir âra şehirde sular ikide, birde kesiliyordu. İlk defasında Nuri ağa muhafızlara gelerek: — Su kesildi. Efendimiz abdest alacak. Çabuk suyun gelmesini te- min ediniz, dedi. İçeride Gevgiliden fıçılarla mahsusan getirilmiş içme suyu vardı. Muhafizlar: — Bir abdest için bir ibrik su ki- fayet eder. İçme suyundan bir ibrik doldurunuz da abdest alsın. Cevabını verdiler. İkİ, üç gün son- ra suların kesilmesi ve Nuri ağanın müracaatı tekerrür etti. İnklâptan henüz çıkmış, Abdülha- mid aleyhinde fikren ve hissen ziya» de beslenmiş zabitler bu defa sinir. lendiler: — Kuzum, burada aldanacak kim. se yoktur. Efendinize söyleyiniz; bey- hude yorulmasın! diye Nuri ağayı terslediler. İçlerinden yüzbaşı All bey: — Teyemmüm elmesini söyeyinizi İhtarını da iâve etti. Abdülhamid Yıldızdaki Itiyadı dal. resinde Alâtini köşkünde de her gün banyo yapmakta devam ederdi. Ken- disine iki günde bir su İktiza eyledi- gini ağaları söylerdi. kaçı görmüşlerdi. O gün akşama doğ- Tu baş muhafız Rasim bey bir iş için Abdülhamidin yanına girmişti. Ab- dülhamid güya sıcaktan ve oruçtan dudakları biribrine yapışıyor imiş gi- bi bir hal ve tavır ile; — İhtiyarlık! sıyam halile çok zah- met çekiyorum! Demişti, Muhafız beyler ertesi gün- nü müsahip Cevher ağa İle diğer ağa- lara efendilerinin oruç tutmadığını, bir gün evvel banyoda llmonata içti Şini söylediler. Ağalar da: — O şimdi değil, bizim bildiğimiz on beş senedenberi oruç tutmaz Kendisine (oşeyhislâm Cemaleddin efendi fetva vermiş. Dediler, Doktor Atıf bey - ki özü, sözü pek doğru bir zat idi - muhafızlara anlat- tığına göre: Gene ramazanda bir gün Abdül hamid orucun verdiği zahmetten bah- seder, Atıf bey: — Pek oruçluya benzemiyorsunus! Der ise de Abdülhamid oruçlu ok duğunu teyid eder. Bir müddet baş- ka şeylerden bahsolunur, Sıra mua yeneye gelir. Doktor Abdfihamide di. Mini çıkarmasını söyler. Abdülhamid doktorun istediğini yapar. Atıf bep Abdülhamidin diş etlerinde kahve telvesi bırakıntısı görür, — Hâaniya oruçlu idiniz? Kahve ip mişsinizi — Oruçluyum. Kahve içtiğimi kim söyledi? — Diş etlerinizde kahve telvesi vari (Arkası var)
