14 Ekim 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

B. Roosevelt Moskovaya şahsi bir mesaj gönderdi Finlândiya icabında 150 bin asker daha davet edecek Vaşington 14 — Relsilcümhur B. Roosevelt, gazetecilere . beyanatında Finlândiya için Meskoyava şahsi bir mesaj gönderdiğini ve bu mesajın dün Moskovadaki Amerika sefiri ta- rafından B. Molotofa verildiğini be- yan etmiştir. B. Roosevelt Bu sahsi mesajının bir tazyik suretinde te Jâkki edilmemesi için neşrine müsağ- de etmemiştir. B. Roosevelt, İskandinavya devlet- lerinin kendisine hiç bir müracaatta bulunmadığını ve Baltıktaki son ha- dizeler üzerine bu teşebbüsü kendili- ğinden yaptığını beyan etmiştir. Sovyet talepleri tedkik ediliyor Stokholm 14 — Heisinskiden gelen haberlere göre Sovyet talepleri tedkik edilmektedir. Sovyet talepleri mute- dil olduğu cihetle, müzakereye devam edilecektir. Maamafih o Finlândiya hükümeti, vaziyeti elân ciddi gör- mektedir. İcabında elyevm silâh al tında bulundurduğu (300,000 kişilik Orduyu takviye için 150,000 asker da- ha toplıyacaktır. Vaşington 13 (A.A) — Salâhiyet- tar bir menbadan bildirildiğine göre, Amerika hükümeti Sovyet hüküme- tine «Sovyetler Birliği ile Finlândiya arasındaki müsllhane münasebetler Üzerinde zararlı tesirler bırakabile- cek bir şey yapılmayacağını halisa- ne ümid ettiğini; birdirmiştir. Söylendiğine göre, Amerikanın bu hareketi bir taraflı bir teşebbüs ma. müzakereleri inltaa uğradığı tak- dirde Sovyetlerin derhal askeri bir müdahalede bulunacaklanna dair Avrupa hükümet merkezlerinden gelen haberler üzerine Amerika hü- kümetinin Sovyet hükümetine böyle bir mesaj göndermeğe karar verdiği söylenmektedir. Sovyet hükümeti nezdinde yapılan bu teşebbüsün neticesi hakkında A- merikanin Moskova elçisi Stein. hardt'ın raporu gelir gelmez Harici- ye Nezareti tarafından derhal bu hu- susta bir tebliğ neşredilecektir. Da- ha şimdiden salâhiyettar mahfiller- de Amerika tarafından yapılan bu teşebbüsün Amerikanın bütün bey- nelmilel meselelerde hattı hareketi- ni tanzim eden prensipin yeniden tetkikinden başka bir şey olmadığı beyan edilmektedir. Bu prensip, dev- letler arasındaki (münasebetlerin kuvvet istimali suretile hallini'kabul etmemek esasma dayanmaktadır. Amerikanın bu teşebbüsü şimdiki halde, on gün evvel Polotiyanın zap- tını tanımaktan imtina eden Hull'ün bu hareketine benziyen manevi bir | cephe alma mahiyetindedir. Bu teşebbüsler tahmin edildiği gibi Sovyetler Birliği üzerinde bir tesir yapmadığı takdirde Amerika başka tedbirler alacaktır. Bununla beraber Sovyet - Finlân- diya meselesi, henüz ilk safhasında bulunduğu için salâhiyettar mahfil. lerde şimdilik alınacak tedbirler hakkında bir şey söylenmemektedir. hiyetindedir. e Sovyet - Finlândiya Almanya, Amerikanın tavassur- tunu talep etmemiş Paris 14 — Berlinde neşredilen yarı resmi bir tebliğde, Alman matbat şefi doktor Ditrihin, harbe ancak Amerikanın tavassutu mâni olabileceği hak- kındaki beyanatı, suiltefsir edildiği beyan edilmektedir. Almanya, Amerikanın tavassutuna müracaat etmemiştir. Bir günde üç tahtelbahir batırıldı Londra 14 — Bahriye Nezaretinin tebliğine göre dün sabah iki Alman tahtelbahiri batırılmıştır. Dün akşam geç vakıt üçüncü bir Alman tahtelba- biri daha batırıldığına dair haberler gelmiştir. bu tahtelbahirlerin bir kısım mürettebatı kurtarılmıştır, . . İngilterede harp .. sanayu Günde 24 saat mütemadiyen Gala Londra 13 — İngiliz harp fab rikalarının (faaliyeti (omuazzamdır ve şimdiye kadar tasavvur ve tehay- yül edilenin çok üstündedir. Başlıca sariayi merkezlerinden birinde hafta- da yedi gün ve günde 24 saat 90 bin erkek ve kadın faaliyettedir. Belçika, Amerikadan tayyare ve top alıyor Londra 13 — Bugün Amerikaya bir Belçika askeri heyeti hareket et. miştir. Heyet, Belçikanın bitaraflığı- nı müdafaa için tayyare, tayyare t0- pu ve diğer birçok levazım satın ala- caktır. Bunlar 262 milyon frank kiymetinde olacaktır. Norveç'in Ankara elçisi Oslo 13 (A.A.) — Norveçin Lâ Ha- ye elçisi Rader Ankara ve Ankara &içisi Sigurd Benizon da L& Haye tayin edilmiştir. 58 şüpheli Alman tevkif edildi Zondra 13 — Resmi bir teb. Üğde kaydedildiğine göre Hindistan- da bulunan 1,500 Almandan 58 i tev« İsveç kısmi seferberlik ilân etti Bazı ihtiyat sınıfl sınıfları yeniden silâh altına çağırılıyor Stokholm 13 (AA.) — İsveçin şi- malinde kısmi seferberlik ilân edil miştir. Yeniden bazı ihtiyat sınıfları silâh altına çağrılacaktır, Berne 13 (A.A) — Newe Zureher Zeltung gazetesine göre Stokholmden gelen bir habere göre, İsveç pasif ko- runma müfettişliği halkın büyük bir kısmını hava bombardımanlarından korumak için belli başlı 20 büyük şeh- rin icabında tahliyesi için lüzumlu tedkikalın yapılmasını emretmiştir. Stokholm için halkın yüzde 20 ilâ 25 inin tahliyesi olunmaktadır. RAlman vapurları kendi kendilerini batıracaklar Londra 13 (A.A.) — Amirallıktan bildirildiğine göre, İngiliz Herons. poli vapuru bir Alman denizaltısı ta- rafından batırılmıştır. Gemi müret- tebatı bir Amerikan gemisi tarafın. dan kurtarılmıştır. Londra 13 (A A.) — Press Assocla- tionun öğrendiğine göre, Alman ti. caret gemileri, İngililet tarafından Moskova müzakeresi Hariciye Vekilimiz dün Molotofla iki saat görüş Meskeva 13 (A.A) — Türkiye Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu bugün saat 17 de Kremline gide- rek Komiserler Heyeti Reisi ve Mariciye Komiseri Molotofln gö- rüşmüştür. Moskova 13 (A.A.) — Türkiye Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu- nun bugün saat 17 de Molotofla yaptığı mülâkat iki saat sürmüş- tür. Boşanma davaları İki taraf razı olursa bazi kayıdlarla kabul edilecek Ankara 13 (Telefonla). — Adliye Vekâleti, medeni kanunun boşarıma- ya ald hükümlerini tadi! eden yeni bir kanun lâyihası hazırladı. Bu lâyi- haya göre, tarafların rızasi ile boşan- ma bazı kayıdlarla kabul edilmekte- dir, Avukatlar haysiyet divanının ikinci toplantısı Ankara 13 (Telefonla) — Avukat- lar haysiyet divanı bugün İkinci içti mamı akdetti, Bir avukatın kaydının terkini hakkında Denizli barosunen verilen kararı itirazen tedkik etti ve bu kararı osalâhiyel noktasından bozdu. Gemilerimiz yakın limanlara gidebilecekler Ankara 13 — Ege ve Akdeniz hav- zasındaki yakın ecnebi limanlarına büyük ve küçük her nevi gemilerimi- zin sefer yapmalarına izin verilmesi Vekiller Heyetince katarlaşmıştır. Etibank genel direktörlüğü Ankara 13 (Telefonla) — Etibank genel direktörlüğüne maden tedkik ve arama enstitüsü genel direktörü B. Reşid Gençer'in asaleten tayini yüksek tasdike ik iktiran et etti. Karısını - öldürdü. ve kaçtı İzmir 13 (Telefonla) Torbalı kazasının Tepeköyünde Ali adında biri iki aydanberi kendisinden ayrı yaşıyan karısı 25 yaşında Talla'yı bıçakla muhtelif yerlerinden yaralı. yarak öldürmüştür. Ali kaçmıştır, aranıyor. iş Donanmamız Çanakkalede Çanakkale 13 (Akşam) — Donanmamız bu akşam grupla beraber llmanımuzı şeref- lendirdi. Deniz subaylarımıza oOrdüerinde 10 kişilik bir siyalet, verilmiştir. . Polonya devleti kurulduktan sonra Bir Alman gazetesi nazarı dikkate alınacak iki esaslı noktadan bahsediyor Roma 13 (A.A.) — Stefani ajansı bildiriyor: Berlinden (bildirildiğine göre, Hamburger Dremdenblâtt gaze- tesi, bir Polonya devleti kurulduğu takdirde, şu iki esaslı noktanın naza- rı dikkate (alınması Jüzumundan Polonya topraklarında sarfedilen ni. zam ve asayiş faaliyeti. Polonya halk kütlelerinin sefaleti, kültürlerinin çok aşağı seviyesi, mü. nakalâtın karşılıklığı, (o Poloryanın klâsik teşkilât bozukluğu, bütün bun- lar, üçüncü Rayhin Polonyada sarfe. deceği medenileştirme faaliyetini bek- liyen mesainin heyeti umumiyesini Venedik - Viyana tren sefer- leri yeniden başladı Roma 13 (A.A.) — Venedik ile Vi- yana arasında şimendifer münakalâ- tı yeniden tesiş edilmiştir, Şimal denizindeki muharebe İngiliz gemilerile Alman tayyarelerinin çarpışmasında hazır bulunan bir. Norveç vapuru mürettebatının anlattıkları Oslo 13 (A.A.) — Aelesund'da inti- şar eden Sumnmocrposten gâzetesi, Pazartesi günü Nikingbank'da İngi- liz gemilerile Alman tayyareleri ara- smda cereyan eden muharebede ha- Zır bulunmuş olan Kvaloey adındaki Norveç balıkçı vapuru mürettebatının beyanatını heşretmekledir. Bu mü- rettebat, muharebeyi şöyle hikâye ediyorlar: «Bulık âvlamakta olduğumuz sira- da garpten beş İngiliz harp gemisi- nin gelmekte olduğunu gördük. Bu gemilerin üstünde bir takım tayyare- ler cevelânlar yapıyordu. 'Tayyareler, duman çıkaran bomba. Jarla intilâk edici bombalar atıyor ve bu enada harp gemilerinin tay- Yare dafi topları taaliyete geçmiş bulunuyordu. Kvaloey, bir müüdet sonra muba- rebe sahnesinin tam merkezine gel- mişti. Etrafımıza bombalar düşüyor- du, Muharebeye iştirak. eden tayya- relerin adedini 160 olarak tahmin ettik. Müharebe, takriben bir buçuk saat devam etti, İngiliz. harp gemi- | leri, tam yolla hareket ediyor ve mütemadiyen zikzaklar yapıyorlardı. Nihayet bu gemiler, garp istikame- tinde gözden kayboldular, tayyareler de şarka doğru uçtular. Tahminimize göre hiç bir harp gemisine ve hiç bir tayyareye isabet vaki olmuş değildir. Mubarebenin bir anında ufak tahlisiye sandalımıza yerleşmek üzere şahsi eşyamızı paket yâptık, zira etrafımızda harp gemileri vardı ve her an bir bombanın gemimize isa- bet etmesini bekliyorduk, Palamar mızı kestik ve garbe doğru giderek kendimizi kurtarmağa teşebbüs ettik. Fakat muharebe, gârb istikametinde de inkişaf etmeğe başladı. İngiliz harp gemilerinin garp istikametinde kay- bolmasından biraz sonra müdhiş bir intilâk sesi duyduk ve ayni istika- mette dümanların yükseldiğini gör- dük. Büyük bir kırmızı tayyare, mu harebenin şiddetle cereyan etmekle olduğu saha üzerinde birçok daireler ve ve nihayet o da gözden kaybol Baltık memleketle-' Parasız yatılı im- rindeki Almanlar | tihanına girenler | | 95 bin Alman, Almanyaya naklediliyor Riğa 13 (A.A) — Alman hüküme- tinin bir mümessiM Litvanyadaki AL manların memleketlerine iadesin- den gönra Letonyadaki oAlmanların İadesi meselesini görüşmek üzere bu- raya gelmiştir. Tallinde muhtelit bir Alman - Estonya komisyonu, Alman- ların memleketlerine iadesi mesele- $ine müfeallik bir ililâf vücüdea ge- tirmiştir. Maamafih Almanlara at tmvalin tasfiyesi meselesinde nokteai nazar ihtilâfları mevcuttur, Tallin ve Riga limanlarında 20 kadar Alman gersisi vardır, bu ge- miler, Alman tebaası ile Baltık mem- leketlerinde Alman o ekalliyetlerini Almanyaya götürecektir. Bu ekalli- yetler, Letonyada 62,000, Estonyada 14,000 ve Litvanyada 15,000 kişidir. Letonyadaki Alman tebaası, 3,500 kişiden ibaret ve Estonyadakiler 1000 kadardır. Sovyet kıtaatı Estonyaya irdi Tallin 13 (A.A.) — Sovyet kıtaatı, Paldiski, Hilumaa ve Saaremaayı işgale başlamıştır. Bu kıtaat, kısmen şimendiferle, kısmen yaya olarak gelmektedir. Himmler döndü Müâno 13 (A.A.) — (Havas): Ev- velisi gün İtalyan polisi ile görüş- ba günü Stokholmde bir müzakereye davet etmiştir. Üç devlet relsi bu das weli kabul etmişlerdir. Kendilerine Hariciye Nazırları refakat edecekler. dir. İtalya « Amerika seferleri Cenova 13 (A.A) — Comte di Sa- vole adındaki İtalyan transatlantiği Nevyorka mütevecciben yola ye tır. İstanbuldan lkmenleri isimlerini yazıyoruz Ankara 13 — Lise ve ortaokul parasiz ya- falı imthanlarıma 4498 talebe iştirak etmiş, bunlardan 340 3 kazanmıştır. İstanbuldan kazanan talebelerin isimlerini yazıyoruz: Kız lsesinden: Besime Kurtoğlu Medi. ha Dilber, Neclâ Arslan, Altıngü) Sanda Şeref Nur Uğurer, Nebiye Örnek, Gülbeyaz Sakrı, Azize Erikür, Görüngen, Huriye Kadaman, Hatice Ayrıca, Nezahet Örge Sabiha Derin, Vildan “Teoman, Nimet Do- gum, Jale Öztül, Meliha Yalçınlı, Melâha* Arantekin, Humeyra Akıncı, Rama Kesek, Fatma Uçansu ve Haraman Güven. Erkek lisesinden; Hulüsi Demirdiş, Emin Göksu, Sami Aytekin, Hasan Bilgili, Nevzat Serenli, Adli Apaydın, Lütfi Uygun Alp Ars- Jan Sener, Ekrem Borkel, Nail Sertbaş, Me- cep Aybidak, Asaf İmhan, Vedat Kora, İz- zet Aydın, Orhan Özsen, Osman Koçlüs, Cevdet Aras, Orhan Şehri, Müfk Değer, Osman Yücesan, Fikret Ünver, Dündar 'Briş, Hasan Ünalan, Yusuf Gülfidan, Vasfı Cankat, Ömer Aydın, Nihat Ünalan, Osman Balgirbeyn, Nizamettin Öne, İbrahim Ağı, Sami Gelgör. z Ziraat Vekili Moskovaya gidiyor Moskoradaki büyük ziraat sergisine üi- kümetimiz namına davetli bulunan Ziraat Vekili B. Muhiis Erkmen, mebuslardan K Ahmed Şükrü Esmer, B. Reşad Nurt Günte- kin ve B. Sadri Ertem bu sabahki Ankara ekspresile şehrimize gelmişlerdir. Heyet y0— m e müteveccihen hareket eyliye- T Mnlişe Vekili izde Maliye Veklii B. Fuad Ağralı bu sabahki Ankara ekspresle şehrimize gelmiştir. Ve- kil, üç gün kadar şehrimizde bazı tedkikat- Ja meşgul olacaktır. Bu sabahki sis Bu sabah saat beş buçuktan itiberen İkara ve denizi kesif bir sis kaplamıştır. Bu sis © bilhassa denizde daha fazla tesirini göster- Kadıköy, Adalar ve Boğaz seferleri sa— at yedi buçuğa kadar hiç yapılamamıştır. (8is, bilhassa Haliçte daha fazla olmuş ve burada çalışan vapurlar ancak sekis buw- çuğa doğru seferlerine başlıyabilmişlerdiz. Macar - Rumen anlaşması Romanya, Macar hududun- dan çekeceği askerleri Basarabyaya nakledecekmiş Bükreş 13 (A.A) — Röyter bildiri- yor: Macar - Rumen anlaşması Üze- rine Macar hududundan çekilecek olan Romanya kıtastından bir kısmı- nın Basarabyaya nakledileceği büei- rilmektedir, ii Alman - Bulgar ticaret anla Londra 13 (A.A) — (Reuter): Son Alman - Bulgar müzakereleri üzerine, Alman tediyatının yüzde yirmisi Kii ring hesabı haricinde serbes döviz ola» rak yapılacaktır, #