29 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 AKŞAM 29 Ağustos 1939 B. Hitler ile Daladier arasında teati edilen mektupların metnini yazıyoruz (Baş tarafı 1 inci sahifede) Benim Alman mülletinde görüp tes- | lim ettiğim şeref ve namus mefhu- | mundan daha azını Fransadan bek- lemiyorsanız, Fransanın eminim ki meselâ Polofya gibi Almanya ile sulk içinde yaşamak istiyen diğer devlet- lere karşı girişmiş olduğu tenhhütle- ri sadıkane ifa edeceğinden şüphe edemezsiniz. Bu iki cihet tamamen telif edilebilir, Her tarafta ayni sulh azmi varsa, bütün milletlerin şeref ve haysiyete uygun olarak enternas- yonal buhranın sükünetle hal'line mani ortada şimdiye kadar hiçbir şey yoktur. Fransanın hüsnüniyetini kaydederken bunu bütün müttefik- | İeri admada yapıyorum, Hukuku hükümranisine sahip iki hükümet | arasında tasavrur edileceği üzere karşılıklı erbes uzlaşma yolunu | tutmak hususunda Polonyanın öte. | denberi gösterdiği temayülü de garan- ti eğderim. Size bütün vicdani kanaatimle ts- min edebilirim ki Danzig hakkinda | Almanya ile Polonya arasında mev- | cut i lar arasında adilâne ve sükünetle haliedilmek üzere böyle bir usule tabi tutulmayacak hiçbir me- sele yoktur. Size namusum üzerine gene temin edebhirim ki, Fransa ile Polonya arasındaki sarih ve samimi tesanüf- te milletimin sulh hislerine dokuna- bilecek hiçbir şey yoktur. Bu tesa- nüdün Polonyayı da ayni sulh hava- $8ı içinde kalmakta asla mani olma- mıştır ve olmamaktadır. Bu kadar siddi bir anda asil ruhlara malik hiçbir ferd tasavvur edemem ki tahripkâr bir harbe Almanya ile Po- lonya arasında muslihane bir tarzı hal için son bir teşebbüs yapılmak- sızın tevessül edebileceğini kabul ey- lesin. Sizin sulh âzminiz, Almanyanın ş€- tesviye tarzına kuvvetli kararile hattı hareket edebilir. Polonyaya verilen sözle ve dostluk- la bağlı olmakla beraber Fransız ve Alman milletleri arasında da iyi bir âhenk arzu eden Fransa hükümetinin reisi sıfatile ben, bu teşebbüsü iyi bir neticeye vardırmak için bir insanın yapabileceği her şeyi yapmağa hazı- | rım. Siz de benim gibi son harpte asker. diniz. Beşeriyet vicdanının harp tah- ribstından, harp nasil biterse bitsin, tüyler ürpertici bir hatıra taşıdığını siz de benim gibi bilirsiniz. Alman milk letinin sulh yolunda ve müşterek me- deniyet eserindeki vazifesinin ifasında © milletin rehberi sıfatile hakkınızda- ki kanaatim beni sizden bu teklifime cevap vermenizi ricaya sevketmekte. dir. Eğer, bundan yirmi beş sene evvel olduğu gibi, Fransa, ve Alman kanı | olacaktır, İ gular ve bu-bilgiler iledir ki ki te akacak olursa Iki millet te zafere çarpışmadan hakikaten muzaffer ola- rak çıkacak şey harabi ve barbarlık | B. Hitlerin cevabı B. Hitlerin 27 ağustos tarihli cevabi: | B. Başvekil, İzhar ettiğiniz şüpheleri anlıyorum. Ben de, milletlerin mukadderatına hâkim olanlara terettüp eden yüksek mesuliyeti asla unutmadım. Ben de bir eski muharip sıfatile sizin gibi har- bin fecayini bilirim. İşte bu duy- milletimiz arasında mevcud bütün ihtilâf mevzlarım bertaraf etmeğe samimiyetle çalıştım, Bir gün Sar hav- xasının Almanyaya avdetinin bunun şartı olduğunu samimiyetle Fransız milletine temin eylemiştim, Fransayı alâkadar eden diğer bütün emelleri- mizden feragat etmekte olduğumuzu derhal ve resmen teyit eyledim. Al man milleti hattı hareketimi tasvib eyledi. Almanya da son ikametiniz esnasında bizzat müjahede etmiş olacağınız zere kendi şuurunu müdrik olarak eski kahra- man muapzna karşı biç bir kin Desle- memektedir. Bilâkis, Garp hududlarımız- da sükünün tecssüsü, her halde Alman milleti tarafından mütezeyit bir sempati uyandırdı ve bu sempati bir çok defalar tezahür etti, Garpta milyarlara mal olan ve hâlâ da olmakta bulunan büyük istihkâmların in- şası Almanyanın hududlarını kati olarak kabul ve tesbit ettiğini de ispat eyler. Alman milleti bu suretle vaktile çok eski Alman imparatorluğuna aid bulunan, sonraları pek çok kan dökülerek tekrar alnan ve nihayet daha çok kan bahasına müdafaa olunan İki viliyetinden vaz geç- miştir. Ekselânsınızın da teslim edeceği Üzere bu feragat sun'i ve tabiyeli bir ha- reket değil ve bütün hareketlerimizle te- yid ettiğimiz bir karardır. Almanyanın garp hududlarının bu su- retle kati olarak tesbitini mühi ne bir satir yazı, ne de tek bir nutuk işhat ede- mezainiz, rekelie iki milletimiz arımnda 1914 - 1016 İaclasını tekrar ettirebilecek ber türlü Mh- tâf unsurunu ortadan kaldırdığımız zan mediyorum, fakat Almanyanın O garpteki hayati em bu feragatı Versailles diktakının bütün sahalarda kabulü sure- tinde telâkki edilmemelidir. Hitler sözlerine şöyle devam ediyor: Şimdi B. Daladire, sizden bir şey sor- maklığıma müsaade ediniz; Kahramanca bir dövüşten ve bahtsız bir netice ile biten bir harpten sonra vilâyetlerinizden biri vatanın diğer parçasından ecnebi bir dev- letin işgali altında bulunan bir koridorla ayrılmış ve büyük bir şehriniz. Marsilya diyelim, Fransa lehinde rey vermekten menedilmiş olsaydı ve bu topraklarda oturan Fransslar dövülmüş, öldürülmüş olsaydı, siz, bir Fransız sıfatile nasi ha- reket ederdiniz? B. Daladire, siz bir Fran- mısınız ve nasıl hareket ederdiniz pek âlâ biliyorum. Ben de bir Almanım, B. Daladire ve be- nim şerefimden ve aynı suretle hareket et- mek yolundaki vazife hissimden şüphe et- meyiniz. Eğer siz de bizim şimdi olduğu- muz gibi öyle bir felâkete maruz bulunsa idiniz, Almanyanın hiç şüphesiz Fransayı ikiye ayıran koridorun muhafazasında, İ de «Makedonyakâri» hadiselerin vuku | © Mesud birgün ( daha uzun ve daha öldürücü bir harp- | gasbolunan yerlerin Fransaya dünmeme- #pde, Marsllyanın Fransaya hak olunma» l bilir ç İz 5 ii i indi İğrek e ölenin Ge miydi niz? Her halde B. Daladie4 Almanyanın böyle bir şey için size karşı harbedebile- oeğini ben tasavvur edemem, çünkü ben ve biz hepimiz Alsas ve Törenden daha fazla kan dökülmemesi için Yaz geçtik. Şimdi tahammül edilmez bir hakazlığı idame için mi kan dökeceğiz? Mektubunuzda yazdıklarınızı, B. Daladier, tıpkı sizin gibi hissediyorum. Ve bizim bir çok sahalarda kolayca anlaşabilmemiz mümkündür. Fakat sizden İstirham ederim, şunu anlayı. nız ki şerefli bir millet için hemen be- men iki milyon bir vatandaştan vaz- geçmek onların fena muğmelelere ma- ruz kaldığını görmek imkânsızdır. Bu- nun içindir ki, açık bir hitabede bu- hmuyorum: Danzig ve Koridor Alman- yaya lihak edilmelidir. Hitler, garantilerin sayesinde için- bulduğu bir memleketle anlâşma im- kânının mevcud olmadığını kaydet» tikten sonra, diyor ki: Eğer kader bizim iki milletimizi çarpışmağa mecbur ederse, sebeplerin- de yine bir fark olacaklır. Ben o vakit yine milletimle beraber bir adaletsiz- Eğin tamiri için mücadele edeceğim. Halbuki diğerleri, B. Daladier, bu ada- letsiztiği idame için harp edeceklerdir. Bu çok fecidir. Hususlle ki bir çok mü- him zevat, bizzat kendi milletiniz ara- sında da vardır, o zamanki tarzı hal- lin mânasızlığı ve uzun müddet ida- mesine imkân olmadığımı teslim et- mişlerdir. Böyle bir ihtilâfın vahim neticele- rini tamamile müdrikim. Fakat öyle zannediyorum ki bu neticelerin en vahimini yine Polonya çekecektir. Çünkü bu mesele hakkında harp na- sıl bilerse bitsin bugünkü Polonya devleti her halde mahvolacaktır. İki milletimizin bu yüzden yeni bir kanlı imha harbine atılmaları yalnız sizin; Için, değil, benim n için de elemli bir! milleti ve Almanya İçin dahammiil edilmez bir vaziyeti tashih etmek için Polouyayı makul bir yola sevketmek üzere müessir olmak imkânını biz göremiyoruz. Devairi Askeriye Erzak müteah- hidi Asım Arın'in kizi Bayan Bahriye Arınla doktor Sabahattin Kutsoyun 28/8/939 günü Eminönü evlenme da- İresinde akraba ve dostlarının huzu- runda nikâhları kılınmıştır. Tarafey- ne saadetler dileriz. ŞİŞLİ HALKEVİNDEN; Zafer bayramı münasebetle $0 Ağustos çarşamba günü akşamı saat 21 de bir toplantı ve merasim yapı- lacak, bunu müteakip Hâlkevimiz cazının iİştiraklle danslı eğlenceler tertip olunacaktır. Davetiyeler Halke- vinde tevzi olunmaktadır. : | Harpmalülleri âbideye çelenk koydular 5 Gazetecilerin dikkat nazarına Bandırma ve Erdek biçki yurdu Bu seneki mezunlar muallimleri ve mümeyyizleri ile beraber Bandırma (Akşam) — Şehrimizde ve Erdekte iki şube açarak faaliyette bulunan bayan Semiha İldeniz biçki yurdu bu sene yapılan imtihan neticesin- de 21 mezuna diploma vermiş ve bu münasebetle yurd binasında bir sergi açıl. miştir. Serginin küşat resmi Kaza kaymakamı tarafından yapılmıştır. kıyetli eserler vücude getiren genç tâlebelerin itina ile hazırladıkları biç kiş, şapka, çiçk, nakiş ve diğer eserlerini ihtiva eden sergi tarafından alâka ile gezilmektedir. Muvaffas her gün meraklı Piyasa haberleri Alman - Türk ticaret muka- velesinin temdid edileceği söyleniyor İktısad! mahafilde, 31 ağustosta mühleti biten Türk - Alman ticaret anlaşmasının bir sene dahâ temdi dinden bahsedilmektedir. Yalnız, ye- ni anlaşmanın - eskisi gibi kliring esasına mi dayanacağı, yoksa başka bir formül mü bulunacağı anlaşılama- mıştır, Pivasava © ve satılan Mafia Son iki gün içinde piyasaya 1160 | ton buğday, 93 ton arpa, 60 tön çav- dar, 5 ton mısır 8 ton tiftik ve 7 ton yapağı gelmiştir. Bunlardan yalnız buğdayların yarısı o satılmış- tır. Piyasada bundan başka hiçbir satış muamelesi kaydedilmemiştir. İngiliz lirasının 563, 564 kuruşa düşmesi de ihracat © piyasasındaki durgunluk üzerinde Amil olmakta- dır. “Keten, keten tohumu, küşyemi, susam gibi başlıca ihracat maddele- rinde 3 paradan 5 paraya kadar dü- şüklük kaydedilmiştir. Diğer taraftan geçen hafta zar- fhında piyasaya 4575 ton buğday, 535 ton arpa, 47 lon mısır, 75 ton çavdar, 253 ton tiftik, 372 ton ya pağı gelmiştir. Bir hafta içinde AL manya hesabına olmak. üzere 475 balye VE 1300 balye, yapağı satıi- Basın Birliği İstanbul mintakası idare | heyeti relsliğinden: Basın Birliği kanununun ikinel madde- si mucibince; Basın Birliği İstanbul min- takasına müracaat için könmuş olari bir Aylık müddet 31 ağustos 1939 perşembe Günü akşamı bitmektedir. Bu müddet içinde müracaat etmemiş olanlar hakkımda kanunun cezai büküm- leri tatbik edilecektir. Birilğe kayıtları mecburi olan basın mensuplarının ve blihassa gazete ve mec- mus sahiplerinin bir an evvel müracaatla bulunmalarını rica ederiz. TİYATROLAR: EGE TİYATROSU Nuri Gençdur ve arkadaşları bu gere Yenişehir Cümhuriyet Bahçesinde Yenişehir Doğanspor külbü müsameresi LOKMANZADE “ RAŞİD RIZA, ERTUĞRUL SADİ TEK TİYATROSU bu gece ŞENYOLDA BEŞTE GELEN Yarın gece Tepebaşı: KAYNANA Çifte saraylar sin Eymetli KALINIR Miöminilön | Ankara Borsası | 28 ağustos 1939 Esham ve Tahvilât 1938 İkram. 190— Bıvas - Erzurum İ 1940 PARA ve ÇEKLER (Kapanış fiatleri) Londra 1 Sterlin 5.64 New-York 160 Dolar 133.02 Paris 100 Frank 3213 Milâno 100 Live 705 Cenevre 160 İsviçre Fr, 3008 Amsterdam 100 Florin 71.84 Beriin 100 Rayşmatk 512125 Brüksel 100 Belgu 2256 BöRü dde Pier Prag 100 Çokoslovak Kr 413 Madrid 140 Pezeta 1335 Varşova 160 Zioti 7256 Budapeşte 100 Pengo 28.575 Bükreş 100 Ley 08415 Belgrad 100 Dinar 375 Yokohama, 100 Yen 325213 Btokholm 100 İsveç Pr. 2908 Moskova 100 Ruble 207334 YARIN. 30 Ağustos Zafer Bayramı Şerefine ALKAZAR Sineması Yeni sinema mevsimine başhyor. İstanbulda ilk defa AE EİN mam HIRSIZLARI *2öş kısım tekmili birden Baş rollerde: JOHNNY MACH - BKAVONNOAH BEERY Mizline rastlanmamış heyecan dolu büyük mâcera filmi, Yarın mainelerden itibaren başlıyor. Eminönü Halkevinden Zaler bayramının yıldönümü 30/ ağustos/939 çarşamba günü akşanı saat (21) de Evimizin Coğaloğlunda- ki salonunda aşağıdaki program zibi kutlanacaktır, Yer darlığı yüzünden hazırlanan davetiyelerin büromuz. dan almmasını sayın yurddaşlarınıa. dan rica ederiz. Program; 1 — İstiklâl marşı, 2 — Açış sözü: Dil, tarih ve edebiyat şu. bemiz komite üyelerinden Naki Te zel, 3 — 30 Ağustosun tahlili; Kitab saray ve yayın şubemiz üyelerinden Alâeddin Hakgüder tarafından, 4 — Temsil (Himmetin oğlu): Gösterit şubemiz amatörleri tarafından Bu Akşam: Cağuloğlu BALE ema bahcesinde NUREDDİN
