14 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Iktisadi ve mali hafta Avrupa borsalarında muamele pek azaldı - Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Rusyada Sovyet rejimi kurulalıberi bu devlet ilk defa olarak ecnebi bir memlekete mühim bir ikrazda bulu- nüyor. Bu ecnebi memleket Çindir, ik- raz olunan para da 700 milyon ruble ki, resmi rayiç ile 28 milyon İngiliz li- rası demektir. Rusyanın, tsariste rejiminde bile €cnebilere ikrazatta bulunması mu- tad değildi. Gerçi 19 uncu asır niha- yetinde Rusya tarafından Çine istis- naen bazı avanslar yapılmıştı. Fakat Rusyanın rolü ir mutavassıtlıktan ibaretti. Hakikatle sermayeler Fran- sa tarafından temin ediliyordu, Hak buki bu seferki ikraz muamelesinde sermaye tamamen Rusya, hattâ sırf devlet hazinesinden temin edilmiştir. Geçen mayıs ayı zarfında Çin - Rus- ya ticaret anlaşmasile Çine temin edi- Jen kredilere zamime olarak yapılan bu istikraz, Çinin halihazır milli sa- vaşının istilzam ettiği fedakârüklar karşısında lâşey mesabesinde olmak- Ja bearber, bu savaşta azim ve meta- netle sebat etmek hususunda Çinliler üzerinde yaptığı mânevi tesir çok bü- yüktür. Askeri muvaffakıyetsizlikle- rini, Çini iktisaden boğmakia telâtiye çalışan Japonlar üzerinde siyasi tesi- ri de o derece mühim olmuştur. Japonya Çin ile resmen hali harpte bulunmadığı için, Rusyanın bu mali Mmuâvenetinden dolayı ses çıkaramı- yor, fakat fırsat düştükçe bu iki dev. Jet Mogolistan hududunda yekdiğerile çatışmaktan da geri durmuyorlar. Rusyanın bu yardımına müterafik olarak, Amerika Birleşik devletleri bü- kümeti de, bu hafta zarfında Çin milli hükümetinden 6 milyon once sikletin. de gümüş para mübayaa ederek, mu- kabiline dolar vermiştir. Japonya ile olan ticaret anlaşmasının fesih ve ip- | talini müteakip, Amerikanın böyle bir tedbire tevessül etmesi de Japonlar Üzerinde nahoş bir tesir bırakmıştır. Avrupa siyasi gazeteleri, Amerika- nın bu hareketini, Japonların Tien *Tsin müzakerelerine İngilizlerden baş- kalarını teşrik ettirmemek hususun- daki ısrarlarına karşı bir ihtar mahi- yetinde telâkki ediyorlar. Avrupa siyasi vaziyetinin merkezi Sikleti hâlen Dantzig'dir. Hafla zar- fında telgraf ve radyo havadisleri bu | vaziyeti hemen nerede İse bir patlak verecek mahiyette gösteriyorlardı. Halbuki okuduğumuz Avrupa siyasi gazeteleri, ne Danzig Onasyonal- osyalistlerinin şefi Forster'in, ne de Lehistan orduları Başkumandanı &migiy - Rydz'in hutuklarında vaha- met görmüyorlar. Bilâkis söylenen sözlerde itilâf zemini bulmak müm- kün olduğunu yâzıyorlardı. Berlinden Londrada News Chronlele gazetesine gönderilen ve mevsukıyeti temin edi- Jen bir havadise göre, Hitler şimdilik Dantzig'de hiçbir maceraya sebebiyet vermiyecek, bu şehir ve Lehistan ko. ridoru hakkındaki müddeiyatını feri. de Nürenberg'de içtima edecek nas- yonal - sosyalist kongresinde bizzat formüler edecekmiş. Havadis doğru Ise Avrupa için eylüle kadar az korkulu Tüya ile uyumak kabil olacak! Umumi vaziytin müphemiyetine bi. | naen bütün dünyada iktisadi hayat det felce uğramıştır. Sermayedar. larda yeni işlere atılmak değil, hattâ eski işlere devam etmek cesareti kal. mamıştır. Avrupa borsalarında spekülâtif ma- hiyette pozisyonlar hemen yok gibidir. O derece ki ufak bir lüzum karşısında her hangi bir esham üzerine alıcı veya satıcı zuhur edince, flatlerde derhal büyük tahavvüller vukua geliyor ve yanlış tefsirlere, beyhude üzüntülere sebebiyet veriyor. Maamafih umumi temayül tenezzüle doğrudur. Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Hafta zarfında Ankara borsasında faaliyet geçen hattanınkinden farklı değildi. Gerçi her nevi esham ve tah. vilât üzerine muamele azdır, fakat fi- ailerde tebeddül yok gibidir. Yüzde yedi buçuk faizli harici Türk borcu tahvilleri 19,35 lirada, kapandı. Bu fiat geçen haftanınkinden yüz pa- ra noksandır, fakat buna mukabil da- hill istikraz kâğıtlarımızda gene cüzi bir tereffü vardır; şöyle ki: İkramiyeli Ergani: 19,35 Mira, Sıvas - Erzurum birine tertip: 19,89 lira, Sıvas - Erzurum diğer tertipler; 19,96 lira ediyor. Yalnız 1938 senesi yüzde beş faizli hazine bonolarında ufak bir gerileme yardır; son muâmele 68,62 lira Üze- rinden vuku buldu, Anadolu grupu da biraz çekilmiştir, Kapanış fiatleri gun- dardır: Hisse senedleri: 23 lira, Tahviller: 36,65 lira, Mümessiller: 84,80 lira. Merkez Bankası fiatinde değişiklik yoktur, gene 108 liradır. İş Bankaları da aynile 8,95 ve 9 lira kararlarında. dır. Endüstriyel kâğıtlarımızdan As- Jan Çimento 15 kuruş daha kaybede- rek 8,45 lirada kaldı. Diğer bazı nominal fiatler: Tramvay 5,50 lira. Umum Sigorta 11,50 lira, İttihadı milli 17,50 lira, Ter- kos 5,25 lira, Bomonti 9,50 Jira, İtti- had Değirmencilik 12,70 lira, Şark Değirmencilik 0,78 lira, Telefön 10,75 « Mira, Şirketi Hayriye 20 lira, Omnium 0,85 lira, Şark Ecza deposu 2,80 lira, İstanbul Kasaplar şirketi 12 lira, 'Türk altını 15 kuruş kadar yüks$ele- rek 1492 kuruşta kaldı. Mısır Kredi Fonsiyeleri de yarımşar puan geriledi: : 1903 tertibi: 108 lira, 1911 tertibi: 101,50 lira ediyor. Nişantaşında bir arsadaki otlar tutuştu Nişantaşında boş bir arsada bulu- nan otlar üzerine Sehak isminde biri tarafından atilan bir sigara ile yan- gın çıkmış, haberdar edilen itfaiye derhal yetişerek ateşi söndürmüştür. Taşra gazete bayilerinin nazarı dikkatine Bazı taşra bayilerinden aldığı. mız mektuplardan «AKŞAM>ı mutlaka şu veya bu mutavassıt- lardan tedarik etmek hususunda kendilerini mecbur addetlikleri anlaşılmaktadır. Bu zehab hakikate uygun de- ildir. Binaenaleyh taşra bayile- rinden arzu edenler her zaman «AKŞAM: idarehanesine müra- caatla doğrudan doğruya mus meleye girişebilirler. Bu hususta «AKŞAM; idaresine mektup ya- zarak bayi şartlarını öğrenebi- Mrler, Kızılay balosu Büyükada Anadolu klü- Mn Felâketzedelere, yoksullara daima şef- kat kollarını açan Kızılayın bu balosu- na İştirak etmek suretile hem bu hayır müessesesine yardım edilmiş ve hem de pek güzel ve zevkli bir gece geçirilmiş olacaktır. ge Cağaloğlu: Çifte Saraylar sinema bahçesinde 15 Ağustos Salı günü Akşamı Eşsiz San'atkâr MüNiR KUREDDİN ve arkadaşları Bahçemize şeref vereceklerdir, Fiâtlar ehvendir. YA cİyo 'Türkiye Rağyodifüzyon Postaları Dalga uzunluğu 1648 m. 182 Ke/8.120 Kw. Radyocu i TAG. 1974 m. 15195 Ke./s. YOK. Ankara Radyosu TAP. 70m #M65Kr/s. 2040. TÜRKİYE BAATİLE Pazartesi 14/3/999 12,30: Program, 1245: Türk müziği -PI, 13: Memleket saat ayarı, ajans ve meteo- roloji haberleri,13;15 - 14: Müzik (Teshal- kovskinin VI senfonisi - Pİ). 19: Program, 1905: Müzik (Oda müzi- Bi - PL), 1930: Türk müziği (Fasl he- yeti), 20.16: Konuşma (Opera hakında - Cevat Mamduh tarafından), 2030: Mem- deket saat ayarı, ajans ve meteoroloji haberleri, 20,50; Türk müziği: 1 — Hicas Degrevi, 2 — br. Suphi - Hicaz beste - Baktıkça hüsü ânına, 3 — Hafiz Yu- suf - Sövdayı ruhun aşk eline, 4 — Ud taksimi, 5 — Yesari Asm - Hicaz garkı - Barlar çalınır, $ — Bimen Şen - Hüseyni şarkı - İçtim suyunu şu coşkun derenin, 7 — Udi Ahmed - Karcığar şarkı - Varken gönülde, 8 — Karcığar şark! - Bilmemki safa, neşe bu ömrün, 9 — Refik Persan - Muhayyer şarkı - Her güzel bağından, 10 — Sadeddin Kaynak - Hüseyni türkü - Göresin mi geldi, 4130: Konuşma (Dok- torun saati), Neşri pliklar - R. 21,50: Müzik (Bir solist - PL), 22: Müzik (Küçük orkestra - Şef: Nesip Aşkını: 1 — Willy Engel - Berger - Aşk hüznü, 2 — Arnold Meister - Bohemyu rapsodisi, 3 — Nesvadba - Loreley şarkısı üzerine fan- tesi, 4 — Robert Volistedt - Şen kardeş- ler, $ — Semidt Gentner - Bana dalma söyle (ağır vals), 6 — Franz Lehar - Eva operetinden potpuri, 7 — Slede - Nahira (İntermezso), 8 — Lumbye - Şampanya (Galop), 23: Son ajans haberleri, riraat, esham, tahvilât, kambiyo - nukud borsa- sı (fiat), 23,20: Müzik (Cazband - 2355 - 24: Yarınki program. Avrupa radyoları programı Saat 20 de Eamburg 2030 Mozart'ın «Saraydan kaçırma» operası — Königsberg 2005 as- keri muyika — Münih 20 dans — Prag 20,25 hafıf muzika -— Athlone 20 Yiyolon- sel, 2045 akordiyon — Florans 20 hafif mwusika — Hiüversum II 2055 hafif muzl- ka — Stokholm 2035 konser — Toulousş 20,15 operet haralar! ve marşlar. Saat 21 de Berlin, Breslau 2135 karışık muzika — Frankfurt 2115 Veberin «Frelsehüiz» operası — Könligeberg 2155 orkestra — Leipzig 2i,15 orkesira ve keman — Btuttgart 2135 karışık muzika — Bari 21,15 Yunanen neşriyat — Bükreş 2155 piyano — Florans 2130 hafif muzlka — Ialbaçh 2130 operet muzikssı — Londra 21/10 hafif muzika — Toulouse 2135 tan- golar ve orkestra. Sant 22 de Kolonya 22 karışık muziku — Münih ve Dansig 22,15 dans orkestrası — Prag 22,10 salon orkestrası Belgrad 2220 ke- man -— Bükreş 22,15 dans — Hiaversum 1 22.10 hafif muzika — Londra 22 hafif mu- yka — Miro 22 «Mugikae opereti — Paris P. T. T, 22 salan muzikam — Roma 20,30 senfon, konser — Stokholm 2230 cazband. Saat 23 de Bersin, Frankfurt, Königsberg 2330 -1| half muzika ve dans — Breslau 2340 kı ser — Danzig, Leipzig, Münih 2330-1 hafif muzika ve dans — Hamburg, Viya- na 20,40 - 1 hafif muzika — Kolonya 2340 konser — Stuttgart 2330 dans orkestra- sı — Belgrad 2340 piyano — Budapeşte Bükreş 2315 Rumen or- kestrasi — Floranş 23 dans — Lalbach 23,15 dans — Sottens 23 hafif muzlka — Stokholm 23,15 askeri muzika. Bant 24 den itibaren Prag 4 Çek muzikam (orkestra) — Budapeşte 2425 çingene çalgısı — Londra 2410 dans — Milano 24 dans — Breslau, Kolonya, Stuttgart, ve Viyana 1 - 4 hafif muzlka ve dane. TİYATROLAR: EGE TİYATROSU Nureddin Gluçdur ve arkadaşları bü gece Bakırköy Sakızağacı Mültyadi tiyatrosunda DUBARA Miçe Pençef varyetesi “ Raşid Rıza, Ertuğrul Sadi Tek Tiyatrosu Bu gece Tepebaşı Bahçesinde SAÇLARINDAN UTAN 17 eONOl YO)! almak veya satmak 0 > Mİ ŞZAKŞAM ın KUÇUK LAN VEM MZ Tef Tel, PL), | “e i ABUSTOS IYSY a A RR Tapu ve kadastro Umumi müdür, bir iş sahibi gözü ile makinanın nasıl işlediğini gördü Bu sene Çubuk kazasının kadastro ve haritalarının yapılması takarrür etti Geçen gün Adliye Vekili B. Fet- hi Okyar ile şehrimize gelen tapu ve kadastro müdürü B. Halid Ziya Türk- kan şehrimizde bir gün kaldıktan sonra Ankaraya dönmüştür. B. Halid Ziya Türkkan, bu birgün içinde İs- tanbul tapu idaresinde tapu ve ka- dastro İşlerini tetkik etmistir. Tapu ve kadastro umum müdürü B. Halid Ziya, geçenlerde şehrimiz- de bulunduğu sırada İstanbuldaki tapu ve kadastro memurlarını nez dine çağırmış ve halkın güçlük çek- memesi için şiddetli ihtarlarda bu- Tunmuştu. Bu itibarla umum mü. dürün tapu idaresindeki bu seferki tetkikleri alâkayı celbedici mahiyet- te olduğundan bir muharririmiz kendisini ziyaret ederek (tetkikleri etrafında izahat istemiştir. B. Halid Ziya Türkkan şu cevabi vermiştir: — Aldığımız tedbirlerin ne netice verdiğin! kendi gözlerimle görmek ve kendi kulaklarımla işitmek için iş sahibi gibi girdim ve bulundum; işletmeğe karar verdiğimiz makine- nin nasıl işlediğini bilmek ve görmek istedim. — Tapu işlerinin halkın şikâyetle- rine mahal vermiyecek surette ıslâh edileceğinden emin misiniz? — Bunu hepimizin arzu ettiği ka- dar güzel bir hale ifrağ etmek borcu- muzdur. Gayretli, cidden dirayetli ve feragatinefs sahibi memur arkâ- daşlarımızın halkın işini kendi işi gibi sevip yapacağına şüphe etmi- yorum. Fena itiyatları tabir caizse- aslâh etmek borcumuzdur, Ben iyi neticeye varacağımiza eminim. Çünkü bu işi başarmakta o me- mur olanların hafpte en mükemmel vesaiti harbiyeyi, topu, mitralyözü kullanan, tahtelbahirle dalmasını, ve yapmasını, memleketler fethetme- sini, idaresini > bilen Mehmedcikler asker ocağında forme edilmek ve İ siki bir takip ile nasıl en müterakki devlet askerlerile başbaşa harp edi- yor ve bunu kazanıyorsa; bence memlekette tapu işi olsun, kadastro ölsun, her ne olursa olsun unsurlar tertip ve teşkil ve adam akılli takip edilmek suretile bunların başarıla- cağına şüphem yoktur. Bu iibarla memur arkadaşlarımızın da bu işle- ri şerefle başarmakta olduğunu gör- mekten memnunum. Mehmedeiğin misaline bir madde daha”ilâve edeceğim: Kâmilen ilmi ve fermi olan kadastroca 925-926 da başlanan büyük işler, hiç bir ecnebi. ye muhtaç olmadan, memleketin münevver evlâdının forme edilmesi sayesinde ve muayyen şerait dâbi- inde staj gördürmek suretile -bu gün İsviçrede ve Almanyada olduğu gibi - sicili emlâk defterleri, kadastro plânları yapılmaktadır. Lozanda üniversitede M. Hegez pek mümtaz bir itim heyeti huzu. runda bir konferans vermiş; «Türk- ler kanunu medeniyi kabul etmekle memleketlerinde buna istinaden ka- dasiro (yapabilecekler mi? menkul tasarrufların salim bir şek- le sokacaklar mı? diye düşünüyor. duk, Türkler bunda da muvaffak ol- dular; demiş Türkiyede vücuda ge- tirilmiş bütün işleri birer birer tah- Yi ederek bu muazzam eserle Türk cümhuriyetinin bihakkın (iftihar edeceğini salâhiyetine İstinat, ederek söylemiştir. Bu konferans, yeşil bir kitapla tabedilmiştir. Bundan ne demek İstediğimi “ko- layca anlıyorsunuz. Memleketin mü- nevver evlâdı, kendisine teslim edi- len vazifenin kutsiyetini pekâlâ müdriktir. Ve ele alınan eleman iyi sevk ve idare edilmek sayesinde bu kadar güzel işler meydana gelir, İşte bu tahlillere güvenerek devam» ı bir takip ile tapu işlerinin güzel şekle gireceğine eminim. — Bu sene yeni ne gibi teşebbüs- leriniz vardır? — Vekilim her şeyden evvel mem- lekette tasarruf münazaalarının kal dırılmasını ve nihayet mal sahipleri- nin istirahati kalb ile çalışmalarını temin için ne yapmak lâzımsa onun yapılmasını istiyor. Bu sebeple ka- dastronun süratle yürümesi Jâzım- dır. Tapu işlerinin sıkıntı vermiye- cek bir hale ifrağı için ne lâzimsa yapılacaktır, — Adliye Vekilinin kadastro işile çök yakındân alâkadar olup takip ettiğini işitiyoruz. Bu sene yeni baş- tan nerelerde kadastro yapılacak. tır? — Vekilim, mahkemeleri işgal eden davaların yüzde doksanının arazi münazaaları olduğunu ve bi- naennleyh gayri muayyen ve gayri vazıh hudutlarla bu işlerin halledi- lemiyeceğini ve mahkemeleri tenvir için elde sahih vesikalar mevcut bü- Yunmasının zaruri olduğunu, kadas- tronun tatbikinde mümkün olan $ü- rain yapılmasını pek ziyade arzu ediyor. Şahsen bu işle çok yakından alâkadar oluyor. Her gün cereyan eden işler hakkında rakamla kendi- sine hesap veririm. Daha ziyade beklemeğe tahammü- Tü olmadığı hakkındaki emirleri üze- rine bu sene Çubuk kazasının -mare- şalımızın da müsaadelerile. askeri harita heyetinin de yardımı ve f0- toğrafisi ile haritasımn yapılması takarrür etmiştir. Bu işleri yapacak eleman biz de var mı? — Askeri heyet bu işle mükem- melen çalışıyor, Ve askeri maksad- Jari temin edici en güzel eserler mey- dana getirdiler, Biz, bunları Roma konferansında muvaffakiyetle teshir ettik. Biz kadastrocular da makine almadan, mütehassıs (getirmeden mühit hazırlamak, eleman yetiştir. mek için bir taraftan fotoğrafmetri stajı için Almanyaya meşhur profe- sör Hugersofun ve İsviçreye Löpenin yanına gençler gönderdik. Bu plân- larla mütevaziyen İsviçre usulüne tevfikan tapu sicilerini tesis için stajyerler göndermek suretile muhit hazırladık. Esasen müdüriyeti umumiye vazi- fesine başladıktan sonra kadastro hâkimlerile bazı grup müdürlerin. den mürekkep hususi bir komisyon da kadastro kanununun süratle ne İlce vermesi için devletçe alınmaşı lâzım gelen tedbirler — kendilerince nelerden ibarettir, bunu anlamak İstedik. Ayni zamanda tapu işlerinin ıslâh için tecrübelerine istinaden Jüzumlu görülen ıslâhatı sorduk ve bunun alâkadarlar huzurunda mü. nakaşasını yaptırdık. Elhasıl en çok tatbikat sahibi olanların fikirlerini ele alarak bu işlerin tahliline devam ediyoruz. Bilmukabele iş sahiplerinden de mümkünse kendi işlerini kendileri takip ve bir müşküle tesadüf eder- lerse her mıntakada bulundurduğu- muz müfettişleri tenvir etmelerini rica etmek isterim, İşlerini bizzat takip edemiyenler de muakkip namı altında tapu dal relerile halk arasında iş takip ede 1ere de çok dikkat etmeleri lâzımdır, Esasen idareci umumiye, iyi ve ha kikaten ahlâk sahibi muakkip halki izrar eden ve memuru şüphu vaziyette gösterenleri tefrike ka vermiş ve bunlar hakkında kan yollardan takibat yaparak bunlari ruhsata tabi tulmak suretile bu işlek rin pürüzlerini ortadan kaldırmağ, karar vermiştir. i Vazitemizi muhterem ( halkımızın teshil edeceğine şüphem yoktur. Bi haksızlığa ve bir zorluğa uğrayaşlar» dan da -alelâde şikâyet mektubu de- ğu. madde tayini suretile alacağım malümat üzerine mümkün olani yapmak borcumdur.»