11 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

m amman DA EİN PE ewyork sergisinde Sulh meydanında ve gece verilen ziyafette mem ketimiz hakkında sitayişkâr nutuklar söylen Amerikanın tanınmış şahsiyetleri genç Türkiyeye kar, duydukları hayranlığı pek güzel sözlerle ifade ettiler Nevyork sergisinde Türk günü ve- silesile Sulh meydanında büyük bir merâsim yapıldığını, gecede Türk paviyonunda bir ziyafet verilerek her iki toplantıda tanınmış Amerikan ve 'Türk simaları tarafından memleketi. mizi sitâyişle yadeden nutuklar söy- lendiğini yazmıştık. Aldığımız son haberler bu büyük merasim gününün teferrüatı üzerinde yeni malümat ver mektedir. O gün Türk - Amerikan dostluk cemiyeti umumi kâtibi ve Nevyork Üniversiyesi terbiye profesörü OB. Frederik Treşer Türkiyenin yaptığı büyük kalkınma hareketini pek vazih surette canlandıran veciz bir nutuk söylemiş, bu nutkunda «Atatürkün hatırasmı yadetmek için Nevyork ser- gisi çok münasib bir yerdir. Bu sergi Amerikayı kuran Core Waşington'un Cümhürreisliğine başlamasının yüz ellinci senesini kutluyor. Atatürk de Türkiyenin Core Waşingtonu'dun dedikten sonra sözlerini şöyle bitir miştir; «Türkiyenin gösterdiği muvaffakı- yetlerden en büyüğü, Atatürkün ve- falından sonra mevzun bir şekilde ye devam etmesidir. Bütün kler Atatürkün ölümünden son aki kalmak gibi yüksek bir imti- dan geçmiştir. Atatürkün görüş işlerin, 2 bundan kuy- li bir delil olamaz. Atatürkün vefatından sonra Tür- kiye, yeni reisi İsmet İnönünün reh- berliği altında ittiratlı bir şekilde te- rakkiye devam etmiştir. İsmet İnönü zaten Lozan heyetinin relsliğinde gös terdiği yüksek vasıflı vatanperverlik- lerle ve senelerce Başvekil sıfatile gös- terdiği muvaffakıyetlerle en yüksek saygıları kazanmıştı. Atatürkün dü- şündüğü ıslahattan bir çoğu zaten İnönünün eliyle tetbik sahası bul muştur, İnönü Atatürkün en yakın Vaşington sefirimiz Amerikan askeri milfrezesini teftiş ediyor, aşağıda nutkunu söylüyor arksdaşı, yardımcısı ve çalışma yol- | Türkiye dostluk ve sulhün mümessili daşı bulunuyordu. Türkiye yarının dünyasında, Şark ve Garbı birleştirmek, sulh ve terakki hususunda bütün âleme örnek olmak suretile mühim bir rol ayniyacaktır. Türk milleti terâkkinin sulhe bağlı olduğu dersini esaslı bir surette an- lamıştır. Bu sebeble demokrasilerle sıkı bir surette bağlanmıştır. Zaten bu siyasetlerinin uzun seneler süren bir mazisi vardır, Yarının dünyasın- daki insanlık münı leri için “Tür- iyenin ortaya koyduğu misalin çok tesirli bir rolü olacaktır.» Nevyorkta yaşıyan Türklerin ihtisasları Türk günü münasebetlle Amerika Birleşik devletlerinin Ankara büyük tiçisi B. Mac Murray Nevyork sergi- &inde 'Türk günü merasiminde okun- mak üzere sergi komisyon reisliğine sitayişkâr bir mesaj göndermiş, bu mesaj okunduktan sonra Vaşington büyük elçimiz alkışlarla karşılanan bir nutuk söylemiş, bunu müteakib Nevyorkta yaşıyan Türkler namına eski bahriyeli çarhçı zabitlerinden Bay Mustafa Fehmi Sulh meydanın- hareketin bizim gözümüzde büyük kıymeti yardır. «Dünya sergisinin Amerikâda ya şıyan Türkler için hususi bir mânası vardır, Anavatanımız ilk defa olarak böyle bir harekete iştirak ediyor. Bis Türkiyenin sadık evlâdıyız. Yaşadığı- Muz memleketi de sevmeğe alıştık. Türkiye ile Amerikayı yaklaştıran her >. gözümüzde büyük kıymeti var. ii de zarif Türk paviyonu yükseldikten sonra bizim için Amerika il8 anava- tan arasındaki mesafe silinmiştir. Sidi sfatile Garp Aleminin karşısındadır. Bundan duyduğumuz sevinci Nev- yorkta yaşıyan 'Türkler adına ifade eder ve Amerikanın bize karşı gös terdiği misafirperverlik ve nezakete teşekkür ederim. Amerika ile Türki- ye arasında her vakıt bayraklarımız- daki yıldız şeklindeki müşterek Aâle- metin İfade ettiği yakınlık baki kala- caktır» Gece verilen ziyafet Türk günü akşamı verilen ziyafe- te Vaşington büyük elçimiz B. Münir Ertegün riyaset etti. Misafirlerimize | hoşgeldiniz dedikten sonra hatipleri birer birer tanıttı, — Nevyork sergisine İstanbuldan giden seyyahlardan bir grup (Sağda Şehir tiyatrosu artisti Vasfi Riza Zobu görünüyor) Ni 7 Birinci hatip, İstiklâl harbinin ilk senelerinde Filâdelfiya Lecer gazete- sinin muhabiri sıfatile Ankara ve İs- tanbulda bulunan, sof seneler Mil letler Cemiyeti muhitinde Nevyork 'Taymis gazetesini temsil eden, ya- kınlarda «Derhal Birlik» adlı kitabi. le büyük şöhret kazanan, B. Clarence Streit idi, Büyük elçimiz hatibi şu sözlerle tanıttı: «Gürültü İle dolu olân ve bed- binliğe meyil gösteren bir âlemin or- tasında Clarence Streltin «Derhal Birlik» adiyle yazdığı kitap ve uyan- dırdığı hareket, daha iyi bir yarının müjdecileri arasındadır, Biz bu nik- bin harekete karşı hususi bir alâka İ duyuyoruz. Çünkü bu ideal bir taraf." — Bir Türk dostunun hat Bu taktimden sonra B. 8t Tolon başına geçmiş ve Ş söylemiştir: «Türkiye (16 ilk tanıştığın Türklük en müşkül günlerin mütareke ve #ulh beklenirk manlar arka kapıdan memlel dular. Hepsi harp propagı neticesinde Türklere diş bili geçirdim, Bu köyün halkile a derin bir sevgi doğdu. Köylü sında hakiki Türk ruhunu g ve bu ruba iman bağladım. Dönüşte İstanbulda Avrupi Amerikada pek çoklarile yeni rejiminin yarınmı münakaşa Ein nikbinler yeni 'Türkiyeye € beş sene Ömür veriyorlardı. Bet Türkiye yaşıyacak diye herkesi: 86 tutuştum. Her bahsi kazâ Bugün Türkiye yakın Şark sal yegâne kökleşmiş Cümhuriy 'Türkler İslâm Âleminde ve Bi larda garp demokrasisinin şan nu mevkiini almışlardır. Mün bürriyetini tatilden geri durt gâne yakın Şark milleti kendili Balkan ve Sadabat misaklarını rulmasına âmil olmuşlardır | hareketler bugün dünya feder: diye açılan yeni cereyanın m tan Balkan Birliği şeklinde, diğer ta, | bİr PE e > raftan İran, Irak, ve Afganistan ars- Tür rn ve yi sında sulh münasebetlerini teşkilâi- beam dahi kaldırıy maktadır. Bizim B. Strelt'e karşı duy» köyünün duğumuz alâkanın yeğine sebebi bü hepinize çok, çok teşekkür ede değildir. Strelt bizim için bir kam Bay Bizeit bu son sözleri türk; gün dostudur. Baka ve istiklâl içim | || ayettir Bundan sonra açtığımız mücadelenin ilk günlerin yük elçimiz, eski Amerika erkân de Türkiyeye gelmiştir. İlk oğlu bizim biye relsi ve şimdi radyo korpora yurdumuzda doğmuştur. B. Sizefi | meclisi general Hardboardu tan Keskin civarından geçerken bir gec8 | ve generni Sivasta Atatürkle mi kaldığı Müminli adında bir köye sev. | tının teferrüntunı anlatarak Tü gi bağlamış ve on dokuz senedir bu | nin nasl yeniden vücud bulduğu köyle münasebetini kesmemiştir. Kây.| asker, içtimai, siyasi sahalarda yün &deta bir fahri muhtarıdır» dar büyük işler başardığını anl Vezüv yanar dağı lâ j kusmağa başladı Paris 10 — Rumadan bildiril. göre Vezüv yanardağı, İndifaa | mıştır. İndifa #ril bir tehlike etmemekle beraber civar Köyler endişe içindedir. Geceleyin di fışkıran kiıml alevler, korkun manzara teşkil ediyor.