24 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

Bahife 8 AKŞAM 24 Mayıs 1939 Dün Mecliste on iki bütçe kabul edildi (Eş tarafı birinci sahifede) — Vekâlet emrine almak hususum- da bası sönletsizlikler vuku bulduğu- ipi in Eşli İn isi | | i i il il 1 ih EE ğ i i ri$ | i ; ji İ | i İ i Veraset ve intikal vergisi ve altın stoku B. Refik İncenin, kanunların kar Şık olduğuna dair serdettiği mütalâa» ya da cevap veren Maliye Vekili: buyurdular. Bunun daha basit bir tarh usulü ile alınması için tedkikai yapmaktayız. Önümüzdeki sene bu ciheti temin edeceğimizi ümid ediyo- ruz. Maliye Vekili, vasıta vergilerin yüksek olduğu hakkında general KA- zım Karabekir tarafından serdedilen mütalâaya cevap vererek, vasitalı vergilerin mühim bir kısmının şehirli halk tarafından ödendiğini, köylüye yüklenmediğini söyledi ve muhtelif senelerin vergi tahsilâtıni muka; surette anlattı: —.. m Orta Anadolu yaylasının kuraklığından şikâyet Maliye Vekilinin beyanatından Sör» ra söz alan Eskişehir mebusu B. Emin Sazak bütçenin heyeti umumiyesi üzerinde bazı mütalâalarda bulundu ve bu arada Orta Anadolu yaylasının kuraklığından bahsederek hükümetin buna karşı tedbir alıp almadığını s0r- du, bu günlerde piyasaya çikarıla- cak Adana buğdayları ile mevcut stok buğdayların ihtiyati bir tedbir ola- rak hükümetçe satın alınmasının ye- rinde olacağını söyliyerek dedi ki: — Bu memlekette anlaşıldı ki ni- san, mayıs aylarında göke baka baka İçimiz titriyor. Sulama işleri için ne vakıt bütçeye 300 milyon lira tahsi- sr* “onulursa o zaman bulutları te- mekten kurtulacağız. —- ıbulda et neden pahalı? Sazak, dahili işler hakkında ye- Hye Vekilinden bir ricası oldu- öyliyerek dedi ki: 'endilerinden sıhhat temenni . Bir vilâyete gönderilen va- s#tenilen işi evvelâ Dahiliye Ve. n bahsedeyim. Meselâ, hayat Iğu bakımından et meselesin- gskişehir kazalarında etin Ki- 45, İslanbulda ise 55 - 60 kuruş- İBunun hikmeti nedir? Gayet İk Mezbaha diye bir Allahın belâ- Ür, Bütün dünya sıhhat namına “aha yaparken bizde mezbahalar 5 . e a balkı soymak için kuruluyor, Gazetelerde öküyorüz. İstanbul Be #ediyesi hayatı ucuzlatmak için biz ekmek fabrikası yapıyormuş. Bu mas nasız bir teşebbüstür, İstanbulda 1500 fırın vardar, Devletçilik demek, her hangi bir ferdin nafakasını elinden almak değildir. Bu işi Dahiliye, Tica- ret ve Ziraat Vekillerinin tedkik ef- melerini bilhassa rica ederim, Bira fabrikasının devri B. Emin Sazak, Devlet ziraat işlet- mesi kurumundan bahsederek Orman tüsüne devredilmesinin daha doğru olacağını ve bu suretle Ziraat Vekâ- letinin de külfetlerden kurtulacağını söyliyerek dedi ki: — Bundan sonra sık sık hesap 80- rulacaktır. Doğru dürüst hesap vere- bilmesi için bu işleri biran evvel Zi- raat Vekâletine almak muvafık ola- caktır. Sivil ve askeri baytar teşkilâti Ve mütehassıs ücreti B. Emin Sazak sivili ve asker bay- tar teşkilâtının birleştirilmesi lüzu- muna işaret ettikten sonra, İktisad Vekületi işlerine temas etmiş, bu 'ş- lerin yüksek mürakabe heyeti çerçe- vesi içinde tanzimi lâzım geleceğini söyliyerek demiştir ki: — Meselk Karabük fabrikasında İngilizlere 900 bin tira mütehassıs üc- reti verileceğini işittik. Her fabrika yapıldığı vakit «Bana bunun işletme. sini öğreleceksin» demek peynir ek- kmek gibi bir hale gelmiştir. Burada da öğrendik ki, 400 bin lira kadar par ra lüzumsuz yere verilecektir. Ticaret Vekili arkadaşımız bu iş hakkında dos- tumuz İngiliz mütehassıslarmın na“ zarı dikkatini celbederse bu lüzumsus hata belki-tashih edilebilir. 'B. Emin Sazak, Orman kanununun keçilerin ormanlara sokulmasının yasak edilmesi hakkındaki hükümle- rinin tatbikatta iyi semereler (over- mediğinden uzun uzadıya bahsederek temennilerine nihayet vermiştir. , Bundan sonra Tokat mebusu B Galip Pekel söz almış ve Maliye Ve. kilinin beyanatını mevzuubahis ede- rek bazi temennilerde bulunmuştur. Üç bütçe kabul edildi * Bütçenin heyeti umumiyesi hak- kında başka söz istiyen bulunmadı. ğundan maddelerin müzakeresine ge- çilmiş, Büyük Millet Meclisi, Riyaseti- eümhur, Divanı muhasebet bütçeleri kabul edilmiştir. Başvekilin beyanatı Müteakiben Başvekâlet bütçesinin müzakeresine geçildi. Başvekil B. Refik Saydam alkışlar arasında kür. süye gelerek aşağıdaki beyanatia bu. Yundu. «Müsaade buyurursanız arkadaşları- mızın Başvekâleti alâkadar eden me- seleler üzerinde sordukları, anlamak istedikleri bazı sualiere cevab verece- gim. Berç Türker ve Refik Ince, kanun- ların elyeym mevkii meriyette bulu- nan ve bulunmıyanlarını ayırarak bunların bir mecmua halinde neşredik. mesini istediler. Bu evvelce de bura- da mevzuu bahis olmuştu. Fakat bir neticeye iktiran etmemişti. Başvekâ- ette bunun için bir komsiyon teşkil edeceğim. Kanunların elyevm mevkii meriyette bulunanlariyle bulunmıyan- larını ayırmak suretile bir neticeye va nlimern onu huzurunuza getireceğim. Arkadaşım Karabekir tahsisatı mestureden bahsettiler. Malümuali- niz tahsisatı mesture eskiden alâka- dar vekâletlerde idi. Bilâhare meclisi âlice kabul edilen bir kanun üzerine doğrudan doğruya Başvekâlette top- lanıldı Elyevm devletin harici ve da- hili emniyeti noktasından İstimali 14 zım gelen tahsisatı mesture Başvekâ» let emrindedir. Bunun haricinde Da hiliye Vekâletinin emniyet tahsisatı vardır. Bu darBaşvekil, Dahiliye ve Ma- liye Vekillerinin müşterek bir karar- nameşile alınır. Senede bir kere bu- nun evrakı müsbitesi Başvekâletçe gös rülür, tetkik edilir, tasdikinden sonra, vesikalarıimha edilir, Başvekâlete ait olan tahsisat Başvekil ile Maliye Ve- kili tarafından imza edilir. Askeri, ha» rici ve dahili emniyet için sarfedilir, Dört aydanberi elime aldığım mesele bu şekilde cereyan etmektedir. Kitap neşrinden, resim vesaireden bahsetti» ler. Benim zamanımda böyle bir me- Bele olmamıştır. Tahsisafı mesture meselesi budur, Devlet teşkilâtından obahsolundu. Ayni zamanda kontrol lüzumu ileri sürüldü. Bendeniz bu ikisini birbiri ile telif edemedim. Elyevm hali inkişafta bulunan Türkiye devletinin teşkilâtı heyeti celilenizce de malümdur, git- tikçe tevessü edecektir. Buna hiç şüp- he yoktur. Âmme hizmetini görmek için tâ köye kadar gidecek olan gev- let teşkilâtının merkeze kadar zincir- leme gelmesi ve bunun her safhasının medeni bir teşekkül halinde bulunma» için her şubei idariyenin teşkilâtı- nın tam yapılması lâzımdır. Burada mevzuu bahis şikâyetleri hepimiz din- liyoruz, kalben bir çoğunu da tasdik ediyoruz. Noksanlar, yapılamıyanlar teşkilâtın tamamlanmaması yüzün- dendir. Devlet merkez teşkilâtına ait kadrolar, teşkilât kanunları huzuru nuza geliyor, hepsini görüyorsunuz, buradan tâ köye kadar inecek olan her vekâletin teşkilâtınm behemehal ikmal edilmesi lâzımdır, Zamanla elimize gö çecek maddi imkânlar derecesinde bunları yapmak bizim borcumuzdur. Ancak bu suretle tam medeni bir dev- let teşkilâtı kurulmuş olacaktır. Bun- lar kademe kademe olarak yapılacak- tır, basit bir idare ile istediğimiz ve fikren düşündüğümüz mülekâmil yü- rüyüşü elde etmeğe imkân yoktur. Za» manla devlet teşkilâtının göreceği hiz- mete uygun bir teşkilâtın yapılması fikrini yapılabileceğini kabul buyur- manızı rica edeceğim. Pek tabii bir ne- ticedir ki teşkilât tem olmazsa ne ka- dar kontrol ederseniz ediniz iyi bir ne- tice, sizleri memnun edecek bir neti- ce vücude gelmez. Buna başka türlü cevap vermeğe imkân yoktur. Bende. niz devlet teşkilâtında iyi iş görecek, teknikman iyi yapılmış ve çerçeveler içerisinde derece derece tatbikata ge- çilebileceğini arzetmek isterim. Bu se- ne bir kısmını gelecek sene diğer kıs. mını yapmaâk lâzım gelecektir, Yalnız şunu arzetmek isterim ki, gittikçe dey- let teşkilâtı fazlalaşıyor da iş görül müyor gibi bir zihniyet hasıl olmasın, tahattur buyurursunuz ki, Halil Menteş arkadaşımız burada bir sual takriri verdi- ler. Maliye Vekili arkadadaşım da bu me- #ele hakkında arzı malâmat etanişii. O var kittenberi biz bu işin tedkikindeyiz. Eski mütekaitler üzerinde ne yapılabileceğini milyon liradır. Bu 4,5 milyon lirayı bunlar ra vermek meselesi, kanun noktai nazd- rından bunun şümülünün ne olacağını, nereye gideceğimizi bilmemiz hizımdı. Onun için bu meseleyi tedkik ediyorus Esasa muhalif değiliz. (Bravo sesleri) Bi- Basnaleyh bu mesleye tomas etmiş olan arkadaşlarımı bu suretle teskin etmek i3- terim. Bunu bitirmeden evvel huzurunuz” Ga, bir meseleden daha bahsedeyim. O da ye-ve bilhassa bunların eytamına mono poller idaresinden tahsis edilecek bir bey- iye vermemizdir. Bunu bendeniz tedkik ettim. Bunu da huzurunuzda arzeğeyim, mümkün olduğu kadar bizi tatmin eder mehiyettadir. 938 senesi nihayetine kadar sekis milyon 95 bin küsur lira İnhisar ve Gümrük Vekâletinden bu iş için Mili Mü- Gafaaya tedvi edilmiştir. Meselâ müsaa- de buyurursanız her seneninki burada ay» rı ayrı yazılmıştır. 958 genesininkini oku- yayıma: Şehid yetimlerine ferd başına düşen pa- derecede ra 143 Bira 15, erlere 65 Hira 35 kuruş. don Dördüncü eni subaylara 192 bira 70, erlere 0 lira 90 Kuruş. Beşinci derecede malül mütekaltlerden subaylara 102 lira 25 kuruş, erlere 20 lira subaylara 81 Uca 80 kuruş, erlere 20 lira 45 kuruş. Bunu bir hatıra olarak arzettim, Bina- enaleyh sirin kabul buyurduğunuz bir ka- numla harp maliilerinden gerek subaylara ve gerek yekim kalanlarına yardımın yapılmış olduğunu huzurunuzda tebarliz ettirmek istedim. (Çok güzel sos- leri) Atatürkün anıtı Refik İnce arkadaşım, Atatürkün anıtı meselesinden bahis buyurdular, Arkadaşlar, bu mesele Parti grupun- da mevzuubahis olup müsbet bir ka. rara iktirân ettiği tatihten itibaren bendeniz meseleyi elime aldım, bü- sün üşür o Müzi nunla meşgul olmağa başladım, Ev- velâ Rasat tepe üzerinde lâzim gelen kadastro muamelesini yaptırdım; ara- xİ üzerinde tatbikat yaptırdım, bura- ya ayrılacak arazinin vüsat ve hudu- dunu tesbit ettirdim. Lâzım gelen ha. ritalarmı yaptırdım. Müzakere buyu- rulan bütçenin Maliye Vekâletinin 246 nci faslına bakacak olursaniz, Atatürk anıta istimlâk ve proje mas- rafı olarak 250 bin lira göreceksiniz, burada 287 bin metre murabbaı ara. xi istimlâk edilecektir. Bir kısmı dev- lete, bir kısmı belediyeye, bir kısmı da eşhasa aid arazidir. Herhangi bir mu- hakemelik iş olmazsa istimlâk bedeli 205 bin liradır. Mütebaki 45 bin lirn- sı da beynelmilel bir müsabaka açıl. ması içindir. Bu suretle Atatürkün büyük ruhları ve maneviyeti ile ve büyük Türk milletinin şerefile müte- nasip bir proje kaça mal olacaksa hu. zurunuza bir kanunla geleceğiz. (Bravo sesleri, alkışlar) Emin Sazak arkadaşımız demin söy« lerlerken hesabı güç verilecek işlerden bahsettiler, Vekillerimiz içinde hesa- bı güç verecek veya veremiyecek kim- se yoktur. Hepsi huzurunuza çikar he- sabını kolaylıkla verir, Emin Sazak (Eskişehir) — Öyle de- medim, Başvekil Refik Saydam — (Devam- la): Bir de orman ve keçilerden bah- settiler,. Bendeniz keçilerin bu kadar masum olduğunu bilmiyordum. (Gü- lüşmeler) Vaziyeti tedkik edeceğim, Kahunda herhangi bir değişikliği ica- bettirir bir vaziyet varsa huzurunuza getiririm. (Alkışlar) Evrak hazinelerinin tasnif , ve tevhidi hidi Iakkındaki fasıl üzerinde söz alan Manisa mebusu B. Refik Şevket İnce ve Konya mebusu B. Şevki Ulu- dağ, bu fasla konulan 30 küsur bin lira tahsisatın kifayetsizliğinden bah- settiler. Başvekâlet bütçesinin kabu- lünden sonra, Devlet Şürası bütçesi de kabul edildi. Meteoroloji işleri umum müdürlü- ğü bütçesinin heyeti umumiyesi üze- rinde söz alan hatiplere, Meteoroloji umum müdürü B. Tevfik cevap vere rek, meteoroloji işlerinin teşkilâtı hakkımda izahat verdi; bütçe âynen kabul edildi, Diyanet işleri bütçesi Diyanet işleri bütçesinin müzaks. resine geçildi. Bütçenin heyeti umu miyesi hakkında söz alan Muş mebu- su B. Hakkı Kılıçoğlu: — Bu faslı ben açtım, ben kapat yorum; diyerek söze başladı ve'lâik bir devletin bütçesinde, Başvekâlet bütçesi içinde Diyanet işleri bütçesi- nin bulunmasını anlamıyorum. Şinr- di Diyanet işleri reisine söyliyecek tek bir sözüm kalmıştır. Eğer iyi dindar yetiştirmek istiyorsa, binde bir reform yapması lâzımdır. Bu suretle din, yalnız cahillerin değil, bilginlerin de dini olur. Bütçe reye konularak aynen kabul edildi. Maliye vekâleti bütçesi ile diğer bütçeler Bundan sonra Maliye Vekfileti büt- çesinin müzakeresine geçildi. Maliye Vekili, bütçenin heyeti umumiyesi hakkında söz alan hatiplere cevaben beyanatta bulundu ve Maliye Vekâle. ti bütçesinin kabulünden sonra Dü- yunu umumiye bütçesi müzakere ve kabul edilmiştir. Tapu ve Kadastro, Gümrük ve İnhiaslarlar büteçeleri da kabul edilmiştir. 1 Dahiliye Vekâleti bütçesinin heyeti umumiyesi üzerinde bazı hatipler sö2 almış ve vaktin gecikmiş olması do- layısiyle bu mütalâalara Dahiliye Vekilinin yarınki (bugünkü) toplan» tıda karşılık vermesi tasvib edilerek içtimaa nihayet verilmiştir. Meclis yarın saat 14 de toplanacaktır, Parti beşinci büyük kurultayı (Baş tarafı 1 inci sahifede) 1 — Değişmez Genel başkan veya yekili tarafından büyük kurultayın ? A — İdi başkan vekili, altı sekreter b — Değişmez Genel başkanın söy“ leri «veya okutturacakları bildirik», © — On beşer üyeli program - tü- ç — Program, tüzük projeleri ve hesap hülâsaları ile dilekler hakkın da Genel sekreterlikten gönderilen teskerelerin okunması ve komisyon- lara havalesi. 3 — Büyük kurultay komisyonla rınca incelenip Umumi heyetin mü- zakere ve tasvibine arzolunan işler, 4 — Genyönkurul üyelerinin s6 çimi, 5 — Büyük kurultayca Partiye ve rilen yeni istikamet hakkında Değiş- lev yerine Değişmez Genel başkan Büyük kurultay kapandıktan sonrs bir beyanname neşredebilir.) EE RL SE EMEA Kulağınıza küpe olsun NEV ROZİ | , Kullanmakla kabildir Bir hamlede nezle ve Gripi geçirir. Harareti sür'atle düşürür. Baş, diş sinir, mafsal, adale ağrıları ancak NEVROZİN armak suretile çarçabuk defedilebilir. KATİ TESİ R ki İcabında günde 3 kaşe alınabilir.