6 Mayıs 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 9
Ingiltere ile eli Almanya arasındaki bahri rekabetin sonu ne olacak? Almanya, donanmasını İngiliz bahri satvetine meydan okuyacak bir hale koyabilir mi? Alman donanmasının kuvvetlenmesi uzun zamana ve milyarlar sarfına vabestedir. Ingiltere, Almanyanın her dritnotuna iki, mukabele sıkışırsa üç dritnotla Umümi harbin âmillerinden biri de Alman imparatorluğunun İngiltere ile donanma yarışına kalkışması idi. Kay- Zer Almanyası bir taraftan kara ordu- sunu hizla kuvvetlendirirken diğer ta- Taftan donanma varlığına ehemmiyet vermiş ve büyük emek ve gayretler sarfederek deniz kuvvetinde dünya ikinciliğmi ihraz etmişti. Almanya ci- han harbine girerken İngiliz donan- Masının dörtle üçü kadar bir donan- maya malik bulunuyordu. Almany: mın o zaman kuvvetli donanma yap- makta istihdaf ği gaye denizlerde İmgitterenin hâ iane vaziyetine mü- €ssir sur mukabele ederek sahil- lerini tecavüzden korumak, deniz ti- Câretini ve müstemlekelerini himaye ve muhafaza etmekti Hitler Almanyası da bugün ayn! he- ürümeğe azmetmiş bulu. y müahedesile donanma Mevcudu iymet ilade etmiyecek Gerecede küçülen Almanyanın tecrü- beli amiraileri eski zırhlıların yerine Muahede hükümlerinin emrettiği mah. dud tona vi zütamlar ikame etmek için teknik ve i cephelerden büyük müşkü e karşılaştılar. Cep zıvhhları denilen 10,000 tonluk küçük dritnotlar bu müşküllerin doğurduğu bir enmüzeç oldu. Bu güçlüklere bir de umumi harbi isyan ve ihtilâllerle bi- tiren Alman bahriyesine karşı efkârı ay umumiyede hasıl olan imadsızlığı İzale edecek manevi tesirler yaratmak Meselesi inzimam etmişti, Hitler mevkii iktidara geçip mili Yâhdeti kurundcaya kad Versayın Ağır şartlarına boyun eğmeklen baş- ka çare bulâmıyan Alman * bahri meşum muahedenin zincirlerini kopar dıktan sonra deniz cephesinde mevcu- diyet göstermek yoluna koyuldu. Fa- kat yeni inşaat programlarile İngiliz- leri harbi umumiden evvel olduğu gi- bi kuşkulandırmamak için artık on- Tarla denizde kuvvet yarışma kalkış- Mıyacağını ilân ve bu maksadla bir | anlaşma yapmağı teklif etti, 935 sene- $i temmuzunda aktedilen anlaşma ile Almanya İngiliz donanmasına naza- Tan tonaj cihetinden deniz üstü gemi- | leri için yüzde 35 ve denizaltı gemlile- ri için yüzde 45 nisbetini kabul etti. Bu muahedeyi imzalarken Almanya- nın deniz kuvveti İngiliz donanmasi- nın onda biri kadar bile değildi. Anlaşmadan sonra Alman donan. ması İngiliz donanmasının üçte biri kadar olacaktı. Fakat bilümum büyük bahri devletlerin evvelce Londra deniz konferansında kabul ettikleri her sı- nf harp gemisine mahsus tonaj ve top cesâametini Almanyada yeni yapacağı donanmasında tatbik edecekti. Alman- lar 1942 senesine kadar yani yedi se- | ne zarfında 430,000 ton gemi yapmak imkânını İngilizlerle anlaşarak elde eder etmez Hitlerin tasviblle ilk inşaat plânımı fiiliyata koydular, Bu plân İngiliz filosu harp manevrası yaparken l edecektir. AN İngiliz âritnetlarından birinin büyük evvelemirde Alman donanmasının kı. sa bir zamanda Baltiktaki Rus donan- masına tefavvuk etmesi esasını istih- daf ediyordu. Bu maksadla Rusların Baltık denizindeki yirmi üçer bin ton- luk iki dritnotlarına karşı beheri 26,000 tonluk iki dirtnot yapmağa baş- ladılar ve bu gemileri mümkün olan süratle ikmal ederek Gnelsenau ve Seharnhorst namlarile 936 se larında filoya tihak ettiler. A nanmanın ilk inşa plânında şu gemi. Jer bulunuyordu. Bekeri 26,000 tonluk 2 driinot (28 santi- metrelik 9 ağır toplu), beher 19.250 ton luk 2 tayyare gemisi Üner biri 40 tayyare taşıyacak), beberi 10(000 tonluk 3 ağır kruvazör (204 santimetrelik 8 ağır toplu), beheri 100000 tonluk 2 bafif kruvazör (15 santimetrelik 12 toplu), beheri 181) tonluk 6 büyük muhrip (dörtlük iki torpilo ko- van gruplu, Ceman 8 torpitolu!, beheri 165 tonirğ 18 muhrip (dörtlük iki torpito ko- van gruplu, Ceman 8 terpitolu), beheri 600 tonluk 18 torpitobot (üçlük iki torpito kovan gruplu. Ceman 6 torpitolui, beheri 250, 500 ve 750 tonluk 43 denizaltı gemisi, beheri 600 tonluk 14 mayn tarayıcı gemi, beheri 600 tonluk 8 refakat gemisi (husu- si hizmetler için). 935 senesi temmuzundan kadar tayyare gemileri ile bir ağır ve bir hafif kruvazör hâriç olmük üzere âiğer cüzütamlar harp filosuna dahil olmuşlardır. Bu suretle Alman donan. | ması halihazırda Baitıktaki Rus dö- nanmasınâ faik bir vaziyete gelmiş bu- lunmaktadır. İngilizlerle yapılan 935 senesi anlaş- ması 939 senesi bidayetinde Almanla» rın israrile tadili edilmiş ve bu tadilât 10,000 tonluk hafif kruvazörlerin “15 santimetrelik yerine 20,3 santimetrelik top taşımaları ve denizaltı gemisi to. najınım İngiliz denizallı gemileri to najına müsavi olması salâhiyetini AJ- İ bügüne | İ | topları ateşe müheyya vaziyette manlara bahşetmiştir. Bu suretle Al man bahriyesi derhal 250 tonluk kü. çük denizaltı gemileri inşasına başlı- yarak tonaj müsavatı fırsatından ade- den faikiyet kazanmayı istihdaf et- miştir. Henüz birinci inşaa li beklenmeden ikin tetbikine girişilmiştir. İkinci plânda başlıca şu geri 1 yapılması derpiş edilerek kızağa konmuşlardır. Beheri 36,000 tonluk $ dritnot (38 sati- metrelik 8 ağır toplu), beheri 7.000 tonl 3 hafif kruvazör (topları 15 santimetrelik), beheri iii ve 1625 tonluk 8 'muhrip (dörtlük iki torpito kovan gruplu. Ceman 8 torpitolu), beheri 600 tonluk 12 torpito- bot, beheri 500 ve 750 tonluk 28 denizaltı gemisi, beheri 600 tahluk 22 mayn tarayıcı gemi, Bu ikinci inşaat plânındaki dritnot- lardan ikisi Prince Bismark ve Von Tirpitz isimlerile denize indirilmiş, fakat techizatı tamam olmadığından henüz filoya dahil olamamıştır, 28 de- nizaltı gemisinin yarısı hâlen vazifeye girmiştir. Dananmanın ana unsuru dritnot olduğuna göre Alman donanmasının henüz mütecanis dört zırhlıdan müte- şekkil bir dritnot filosu mevcut değil- dir. Bugünkü inşaat plânının tatbi- katına bakılırsa böyle bir filoya Alman donanması ancak iki buçuk sene son- ra sahip olabilecektir. Esasen program 1942 senesinde ikmal edilmek üzere düşünülmüştür. Şimdiki halde Alman. ya İngiltere arasındaki yeni drit- not inşâatı nisbeti yüzde 35 den aşa- . Çünkü 935 anlaşmasından itiba. Yen ingilizler 35,000 tonluk beş ve 40,000 tonluk iki ki, ceman 226,000 ton. luk yedi dirtnot kızağa koydukları hal. de Almanlar beheri 35,000 ton olm üzere 70,000 tonluk iki dritnot inşa- it plânının ikma. nşaat plânının sına başlıyabilmişlerdir. İngilterenin Almanyayı kuşatma si. yasetine alenen başladığı kanaatilâ buna karşılık olarak deniz anlaşma- aanm feshine karar veren Alman Füh- rerinin önünde artık İngiltere ile do nanma tefevvuku uğrunda çetin mfi- cadeleye girmek için herhangi bir kayıd ve şart kalmamıştır. Almanya ile İngiltere arasında ya- rim âsır içinde ikinci defa başlıyan bu bahri rekabetin sonu ne olacak? Bura verilecek kestirme cevap şu dur: Harp... Acaba Almanya donanmasını İngi- iz bahri satvetine meydan okuyacak bir hale koyabilir mi? Bugünkü şart- lar altında buna da verilecek cevap yalnız «Hayır!» olabilir, Gerçi Alman. ya beş senedenberi durup dinlenme» den kara ve hava silâhlarını modetr- leştirmiş olduğundan bir kısım sanayi ve fabrikalarmı donanma inşaatına tahsis edebileceği ve buna muksbil mecburi askerliği daha dün kabul et- miş olan İngilterenin ise yeni kara or- dusu teslihatanı vücüde getirmek fabrikalarına muazzam bir yük tahmil ettiği düşünülürse İngiliz deniz atlet. lerinin açtıkları arayı tamamen mu- hafaza edemiyeceği tahmin edilebilir. Maamafih ne de olsa yarışı gene ön alan kazanacaktır, Çünkü rakibini ilk anlarda çok geride bırakmıştır ve yor. gunluk eseri göstermemiştir. Tilhakika Almanların donanma yâ- rışına başlıyacakları Romanya petrol. lerine göz dikmelerinden anlaşılıyor. du .Zira Almanya bu asırda mazolsuz ve-petrolsüz donanmanın hiç bir işe yaramıyacağını pekâlâ takdir ediyor- du. Bu sebepten evvelâ donanmay tahrik edecek mahrukat membalarını temin etmekle işe başladı, Bu tedbir. ler gösteriyor ki, Almanlar deniz cep» hesinde de mzia hazırlanaca ir. Fakat harp istihzaratında zamana en fazla bağlı bulunan silâh donanmadır. Çünkü bir dirtnotun inşa müddeti en az iki senedir. Ne kadar gayret sarfe- dilirse edilsin bu müddeti kısaltmak mümkün değildir. Diğer taraftan drit- notlardan mürekkep büyük bir donan- manın milyarlara varan inşa masrafı- ni iktiham etmekle de dava halledil. miş sayılamaz. Bu muazzam masraf- lara katlanmakia beraber o donar- mayı faaliyette tutmak için daim! ba- kımını ve tamiratını temin edecek ve- sait ve tesisata ve mürettebatını harp edecek kifayette yetiştirmek için mik yonlara baliğ olan tahsisata ihtiyaç vardır. Bu da ancak varidat menbar fazla olan devletin harcıdır. Netice şudur ki; daha ortada harp yokken zaruri ihtiyaçlarından mahrura kalarak aile bütçelerinin takatın aşan fedakârlıklarla donanma yapmıyâ ça- balıyan Alman milletinin, küflü altın. larını istiften henüz çıkarmıya baş- uyan Angolo-Sâkson millletile denize de silâh yarışım kazanmasına maddes ten imkân yoktur. Çünkü Almanm a koyacağı bir dritnota karşı İn. şırsa ÜÇ arak mukabel4
