30 Nisan 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

30 Nisan 1939 AkdenizdeRoma-Berlin mihveridonan- derece takviye edebilir? malarını ne Ajans haberlerinde bir Japon filosü- nun Akdenize geleceği bildiriliyor. Bu haber doğru İse totaliterlerin donan- ma tahşidatnı Akdenizde temerküz et- tireceklerine hükmetmek lâzım gelis yor, Esasen üçü ceb zırhlısı, üçü kru- vazör ve diğerleri muhrip ve denizaltı gemileri olmak üzere takriben kırk gemiden mürekep bir Alman filosu ma» nevra-maksadile İspanya sahillerine gelmiş bulunuyor ve bu kuvvetin bir kısmı daha şimdiden Akdenizde dola- şıyor. Almanların bir defa aldıkları mah- rukatla 10,000 mil mesafe kateden ceb zırhlılarını bu sıralarda Akdenize civar sularda bulundurmaları harbi umumi. den aldıkları acı dersten İleri gelmek- tedir. Zira Almanlar harbi umumi es- nasında doönanmalarının şimal deni- zinde İngilizler tarafından abluka edilmesine fırsat vermişlerdi. Bu se- beptendir ki, Almanya yeni bir harpte İngiltereye karşı sev- i müsaid olan üs- donanmasını kulceyş itibarile gay lerinden ve İngi tâ bulundurmak lüzumuna kal olmuş ve ayni zamanda İtalyan donanması- nın takviyesini İsti Diğer taraftan Beri verinin müşterek donanmaları Akde- izde İngiliz ve Fransız müttefik do- nanmasile boy ölçüşmeğe kâfi gelme- diğinden'Japor donanmasından İstia- ne etmektedirler. Daha açık ifade ile mevzuu bahis bu Japon yardımı tota- liter deniz kuvvetlerinin demokrasiler çıkamıyacağını iti i yelmektedi Acaba Japonya Uzak Şurktaki mu- azzam emellerinin tahakkuku için her an harekete müheyya tuttuğu donan- masından Akdenize ne Kadar kuvvet ayırabilir? Buna cevap verebilmek için evvel emirde Japonyarın Çindeki istilâ siya- setinin iktisadiyatına vurduğu darbe- den müteessir olan Amerikanın ciddi Bİr tehdide maruz bulunduğunu göz önünde tutarak bir taraftan Pasifikte yeni donanma üsleri vücude getirme- ğe diğer taraftan donanma inşaatına germi vererek sar, ıfkın askeri ve ikti- sadi tevessüüne engel olmağa azmet- tiğini mütalâa etmek icap eder. Filhakika Japonya Çin ve alelümum Uzak Şark işlerine hiç bir devlein müdahalesine razı değildir ve bu uğur- da Amerika ve İngiltereyi işine karış- urinamak için onlara bahren tefevvu- ku emel ittihaz etmiştir. Bu maksadla ne Vaşington ne de Londra deniz kon- feranslarının mukarreratına tâbi olmı- yarak donanma inşaatında serbestisi» ni İlân etmiştir. Japonlar bir yandan cenubi Çin denizindeki tekmil ada- ları işgal ederek Singapordaki İngi- liz donanmasına karşı vaziyet alırken diğer yandan Pasifikteki Amerikan üs- sübahrilerinin sevkulceyş kiymetini zayıflatmak için (Marşal, Karolin, Mariyanen) adalarında yeni müstah- kem üsler vücude getirmektedir. Asyanın karasına ayak basan Japon- Jarın yerleştikleri vâsi ülkeleri istismar edebilmeleri herşeyden evvel Japonya» emniyete alınması sayesinde mümkün- dür, Bu emniyet ancak deniz hâkimi- yeti ile temin olunur, Pasifikte çarpışan Japon ve Ameri- kan menafii her iki tarafın donanma- larını mütemadiyen kuvvetlendirme- sine sebep olmaktadır. Halihazırda Amerika ile Japonya arasındaki do- nanma kuvvetinin nisbeti şöyledir. iii z gz LAR Oİ Amerika: .» 6 18 19 M0 © 95 2 310 4 Bu cedvelde görülüyor ki, Amerika 6 dritnotla Japon donanmasına tefev- vuk etmektedir. Amerika bu tefevvu- ku muhafaza Tçin bahriye bütçesine âzim meblâğlar koymuş ve Japonların yeni dritnotlar inşaatına karşı iki mis- li inşaat kabul ederek mukabele et- miştir. Maamafih Japonlar Amerikanın bu mgleriyal faikiyetini personelin istih- kar hayat edercesine fedakârlıklarile telâfi etmeği göze aldırmışlardır. Japonyanın yegâne endişesi muhte- mel bir harpte İngilizlerin Singapor müstahkem mevkiine Amerikalıların Havay adasındaki Pearl Harbor Üssü- bahrisine dayanarak Japonyayı uzak ablukaya almak ve bunun neticesi ola- Tâk açık denizlerdeki Japon seyrüsefer ve münakalâtına mâni olmak tehlike- sidir. Gerek Çinden ve gerek hariçten iptidai madde tedariki kaygusuna ma- ruz bulunan Japonları ana yurdlarında düşman ablukasından azade bulundu- racak başlıca güvendikleri kuvvet do- nanmalarıdır. Çin harekâtında Jponya ikinci dere- cedeki ihtiyat gemilerini kullanmak- tadır. Ana filo Japon adalarındaki üs- lerinde en yüksek harp kifayetine mâ- lik olarak emre intizar vaziyetinde bü- Japonya: yi muhat olan denizlerin donanma ile | lunmaktadır. | Jodan ibaret olacaktır. Maamafih Ak. | denize tekmil Japon dritnotlarının gel. | Bö zabıta Mehmedi Japonyanın önünde bu derece muaz- zam ve hayati bir dava mevcud iken müttefiklerine yardım için Akdenize dritnotlardan mürekkep kuvvetli bir filo gönderemiyeceğine hükmetmek icap eder. O halde Akdenize geleceği söylenen Japon kuvveti kruvazör ve muhriplerden müteşekkil bir hafif f£ mesi kabul edilse bile buna mukabil İngiliz ana vatan filosunun Akdeniz filosuna Iltihakile bu denizdeki tefev- vuku gene demokrasiler ellerinde tuta- bilirler. Halbuki Japonya dritnotları- nın değil hepsini, yarısını dahi Akde- nize göndermeğe razı olamaz. Milli Şefin doğduğu ev Tarihi bustsiyotlerine halel gelmeksizin tamir edilecek İzmir (Akşam) — Cümhurreisi İs. met İnönünün İzmirin Medine yoku- şunda doğdukları tarihi evin Beledi- yece (İnönü müzgşi) haline ifrağ edilmek üzere sahibinden satın ahn- dığını yazmıştık. Binanın bazı kısımları maili inhi. dam vaziyette olduğundan Belediye. ce tamirine balşanmakla beraber Be. lediye fen heyeti tarafından bir plân | tanzimi için de tetkiklere başlanmış- tar. Yeni inşaat ve plânda evin tari. hi hususiyetlerine katiyen halel ge- tirilmemesine dikkat © edilecektir. Plân hazırlandıktan sonra Mimi Şe fimize takdim olunacaktır. (İnönü müzesi) nin civarındaki evler de istimlâk edilerek yıktinlae cak ve güzel bir meydan vücuda ge- tirilecektir. Müzede, İnönünün muh- telif hatıraları, fotoğrafileri buluna- cak ve burası bir ziyaret yeri olacak- tır. İ.B. | Cüretkâr bir yankesici İstelyanta adında bir kız Bebek tramvayında sahanlıkta bilet almak üzere çantasından para çıkarırken sabıkalılardan Mehmed yanına soku- larak birdenbire kızcağızın çantası- na elini sokmuş ve içinden paraları- ni avuçlayıp kaçmıştır. İstelyaninin ve etrafdakilerin bağırmaları üzerk çarken yaka lanıştır. .—- Mehmed dün adliyeye verilmiş, as- liye dördüncü ceza İnahkemesinde muhâkemesine başlanmıştır. Kendisi mahkemede sugunu inkâr etmiş, fa- kat meğikeme tevkifine karar vererek Şâhidlerin çağınlması için muhake- meyi başka güne bırakmışlar, İ şünüyordu. Iki sabıkalının kasap Ahmede oynadıkları oyun Sahife 7 Saim ile Ömer, hem iki okka et almış- lar hem de on lirasını dolandırmışlar Saim ve Ömer adlarında iki sabi- | kalı Gedikpaşa civarında kasap Ah- medin dükkânına giderek iki kilo et | almışlar ve bütün bir on liralık ver- mişlerdir. O sırada bozuk parası ok madığı için kasap Ahmed bu on Jira- lığı dışarıda başka bir dükkânda bos- durup getirmiş ve et parasmı ayırdık- tan sonra üzerini iki müşteriye ver miştir. Kasap parayı sayarken, müşteriler. den Saim, arkadaşı Ömere dönerek: — Senin cebinde bozuk para vardı. Niçin onları vermedin de on Jiralığı bozdurdun? Bize bütün para lâzım, Demiş ve kasaptan bütün on liral- ğa geri istemiştir. Kasap Ahmed, bu vaziyet karşısın- da çekmeceden bütün bir on liralık çıkarıp Saim ile Ömere uzatmış, Ömer de cebinden çıkardığı ufak paralârla et bedelini ödemiştir. İki müşteri dükândan çıktıktan bi- Taz sonra kasap Ahmed paralarını he- saplayınca, dolandırıldığını anlamış- tar. Meğer, Saim ile Ömer, on İiralığı bozdurduktan sonra, bundan cayarak kasaptan tekrar bütün bir on Mralık alırken, kargaşalık arasında, kasap 'Ahmedin biraz evvel bozdurup kendi- lerine iade ektiği on liranın üzerini de ceplerine indirmişler ve eti de alıp sa- vuşmuşlardır, İki kilo etle beraber on lira da üste lik veren kasap, derhal zabıtaya mü- racaat etmiş, yapılan tahkikat netice- sinde dolandırıcılardan Ömer yaka- lanmıştır, Saim henüz ele geçirileme- miştir. Dün Asliye birinci ceza mahkeme- sinde muhakeme altına alınan Ömer Hadesinde, kasap Ahmedden et aldıke muhakeme edilmesine karar vererek kendisini tevkif etmiştir. Belediye otobüsleri Getirtilecek otobüsler 80 ile 100 arasında olacak Karaoğlandaki cerh vakası Belediyenin Avrupdan getirteceği | Aşçı Sıdkı, Osmanı bıçak- otobüslerin şartnamesi hazırlanmış- tır. Belediye olobüsleri münakasa ve müzayede kanununun hükümleri da- iresinde tedarik etmek mecburiyetin- de idi. Fakat tramvay, elektrik, tünel idarelerinin Belediyeye devri hakkın- daki kanun projesine göre bu mües- seselerin artırma ve eksiltme kanunu hükümlerine tabi olamayacağına dair bir madde ilâve edildiğinden Belediye otobüsleri tramvay idaresi namına mübayaa edecektir. Evvelce 30-35 otobüs alınması dü- Fakat Belediye İstan- bul münakalâtını kolaylaştırmakta mühim derecede âmil olacak otobüs servisini genişletmek maksadile 80 » 100 parça araba satın almak istemek- tedir. Neşriyat kongresi Salı günü Ankarada toplanacak olan neşriyat kongresine şehrimiz. den, iştirak edecek murahhaslardan bir kısmı dün akşam hareket etmiş- ler, bir kısmı da bugünkü trenle git- meği tercih eylemişlerdir. Maarif Vekâletinin hazırladığı harf inkılâbı sergisi yarın Ankarada âçı- lacaktır. Yurdun muhtelif yerlerin. den gelecek murahhaslar bu sergiyi ziyaret edeceklerdir. Salkım güvesi Bu haşerenin imhası için tedbir alındı İzmir (Akşam) — Avrupaya sev- kedilen yaş üzümlerin bir kısmının ihraç ve satış merkezlerine varıncaya kadar çürüdükleri, bunun da Ödemiş (salkım güvesi) adı verilen bir haşe- reden ileri geldiği anlaşılmıştır. Bu yıl da dış memleketlere geniş mikyasta yaş üzüm ihracına devam edileceği için Ziraat Vekâleti, yaş üzümlerimizin çürümelerine mani ol- mak için her türlü tedbirlerin zama- nında alınmasını emretmiştir. Urla, Kemalpaşa ve Bergama bağlarında Ödemiş haşeresile esaslı surette mü- cadeleye başlanmıştır. Bu sayede bu yıl ihraç edeceğimiz yaş üzümlerin çürümesinin önüne geçileceği ve çok nefis mahsullerimizin dış piyasalar» da fazla rağbet kazanacağı ümid edil mektedir. Küçük Mustafapaşadaki cerh vakasının failleri Bundan üç gün evvel, Cibalide Kü. çük Mustafapaşa civarından geçmek. te olan Belediye sular idaresi memur. İarından Durmuş, meçhul iki kişi ta. rafından bıçakla iki yerinden yara. lanmış ve yaralı Balat hastanesine kaldırılmıştı. Bu meçhul cerihlerin hüviyetleri. ni tesbite çalışan zabıta bunların kim olduklarını meydana çıkarmıştır. Cemal ve Salih adlarındaki bu ca- rihler dün yakalanmış ve adliyeye ve- rilmişlerdir. . ladığını inkâr etti Galatada Karaoğlan sokağında ah- çı Sıtkı ve Osman adlarında iki kişi kavga etmişler, bunlardan Sıtkı bi- çakla Osmanı karnından ağır yarala- mıştır. Vakayı müteakip Osman te- davi altına alınmış, Sıtkı da yakala- narak hakkında zabıta tahkikatı ik- mal edildikten sonra dün Adliyeye tes Bim eğdi z Maznun Sıtkı, Adliyede verdiği ifa- dede, suçunu inkâra çalışarak: — Osmanla aramızda bir şey yoktu. Dükkânda şakalaşıyorduk. Osman benim ellerimi tutarak, vücudümü gr dıklamağa başladı. Ben de kendi. mi kurtarmağa çalışıyordum. Bir ara- ık Osmanın elinden kurtularak tez- gâha döndüm, Osman da üzerime çul- landı, İşte bu sırada tezgâhta duran ekmek bıçağı Osmanın karnına sap- lanmış olacak. Osmanı ben vürma- dim. O kazaen yaralandıktan sonra can acısile bana iftira ediyor. Bu iş- te benim kabahatim yoktur. “Demtiştir. Sıtkı,” evfakile" birlikte dördüncü sorgu hâkimine teslim edil miş ve sorgu neticesinde, hakkında tevkif kararı verilerek, 'Tevkifhaneye gönderilmiştir. Şeker şirketinin hesapları Sanayi tedkik heyeti incele- melere başladı İktisad Vekâleti sanayi tedkik he- yetinin şeker şirketinde tedkikata başladığı haber alınmıştır. Heyet şe- ker şirketinin idari masrafları, bilu- mum hesapları, pancar mübayaa ve istihlâk vaziyeti üzerinde meşgul ol maktadır. Tedkikat neticesi bir Taporia İkti- Kıskançlık yüzünden Şoför Ata isminde biri, bir müddef berâber yaşamakta olduğu Viktorya ismindeki kadını kıskançlık yüzün- den yaralamıştır. Polis carih şoförü Felsefe ve edebiyat muallimleri Maarif Vekâleti müfettişlerinden B. Halil Vedad bu sene terfi sıram gelen edebiyat ve felsefe müallimleri- cesini bir raporla Vekâlete bildire- cektir. Bu rapor, edebiyat ve felsefe muallimlerinin muvaffakiyet dere celerini gösterecektir. B, Halil Vedad, diğer 15 muallimi daha teftiş edecek»