30 Nisan 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
) SM ayagi a GENİ gerginliği izale etmedi (Başlarafı 1 nci sahifede) cağına almağa matuf olduğu artık doğru değildir. Birçok defalar, mukadderatını Hit- lerin nutuklarından sezmek İstemiş olan dünya, inkisarı hayale uğramış- tır. Hitlerin nulukları, artık hiç bir yerde aynı ehemmiyetle karşılanmı- yor. Bahusus Ki, ekseriyetle efal, Söz- lerini tekzib ediyor. B. lütler, B, Rooseveltin kendisine göndermiş olduğu bu derece insani mesaja, bir jest ile değil, fakat bir avukatın şüphe ve pişmanlık ile ve bir nebze sıkıntı ile karışık müdafas- namesile cevab vermiştir. Nutuk ökunurken bunun siyasi bir vesiks olmaktan ziyade bir müdafaa dosyası teşkil ettiği intiba hasıl olur. B. Hitler, diplomatik faaliyet te- şebbüsünün artık kendisinin elinde bulunmadığını 'sarahatle göstermiş ve kendisile beynelmilel efkârtumu- miye arasında demokratik devlellerin şayanı kayıd kalkınmasından sonra hakiki bir sed çekmiştir. B. Hitler son nutku İki yeni nok- tayı ortaya atıyor. İngiliz - Alman deniz itilâfile Leh - Alman anlaşma sının bir taraflı feshi... Umumiyet itibarile bu feshjer, A manyanın ve İtalyanın son kuvvet derbelerinden başka hadis olan bey- nelmilel vaziyeti hissedilecek derece- de değiştirmiyor. B. Hitlerin nutkunda Fransaya tealluk eden kısımlarda Al- manyanın demokratik milletleri ve efkârıumumiyelerini biribirinden ayır- mak maksadı seziliyor. Alsas - Loren hakkındaki sözleri ve şimali ve cenubi Afrikaya asla mü- dahale etmiyeceğine dair verdiği mu- tanlan vaadler, bu suretle izah edi- lebilir, B. Hitlerin nulkunda demok- rasilere karşı alaylar ve tenkidler de eksik değildir. B, Rooseveltin mesajı Almanyanın siyasi hayatına biraz te- şevvüş atmış olsa gerek Deniz itilâ- fınım feshine, gelince; İngilterenin Almanyaya karşı ihraz ettiği şayanı hayret tefevvuk üzerine zaten Alman mahafili larafından okcenlemyekün telâkki ediliyordu. Berlin ile Varşova arasındaki pakt, Lehistanın yeni itilâflar akdetmesin- den dolayı, keenlemyekün telâkki edilmiştir. Fakat bu delil, Slovakya ile aktetmiş olduğu askeri itilâftan sonra Almanya aleyhine de kullanı- labilir. Bu paktın feshi fevkalâde ehem- miyeti haiz değildir. Zira Lehistan, Almanya cihetinden gelen tehdidler üzerine Fransa ile paktını teyid et- miş, ve İngiltere ile buna benzer bir ittifak aktetmiştir. B. Roöseveltin nutku, beynelmilel ufukta bir salâh doğurmuştu. B. Hit- lerin nutku ise hakiki bir sükün ümid ettirecek mahiyette değildir. Bu ce vab, yeni keyfi efal ile mütebarizdir. 'B. Hitler, bu Iki itilâfı bir taraflı fesh etmekle bu hareketin mesuliyetini Kabul etmiştir. Beynelmilel nizamla- Ta yapılan bu yeni tecavüz karşısın- da teyakkuz ve azim siyaseti, bügün ber zamandan ziyade elzemdir.» Mecburi askerlik projesi yarın neşrolunacak Tondra 29 (A.A.) — B. Charoberlain, Kabinenin mahdud âzadan mürekkeb olarak yaptığı bir içtimaa riyaset et- miştir, Bu içtimada son asker alma kanununun projesi yeniden gözden Londra 29 (A.A.) — B. Chamber. Isin, hafta tatilini geçirmek üzere Cheguerse gitmiştir. İngilterenin siyaseti Londra 29 (AA.) — B. Hitlerin nutku hakkında resmi mahafil henüz hiç bir şey neşretmemiştir. Ancak ajansı, İngilterenin Alman aleyhtarı bir zihniyetle hareket etti- ğini reddetmekte ve siyasetin! Alman aleyhtarı âmillerin tesiri altında bi Almanya tarafından İngil- tereye verilen muhtıra | ( Berlin 29 (A.A.) — Almanya tara- İ sından İneilte; ilen muhtırağa deniliyor ki: 1935 de Almanya hükümeti, İngil- tere ve Almanya filoları arasında bir nisbetin muahede ile tesbitini teklif ettiği zaman İngiltere ile Almanya arasında silâhlı bir ihtilğfin asla zu- hür etmiyeceği kannatile yapmıştı. Alman hükümeti bu arzusunu idame edegelmiş ve hâlâ bugün de bunun lüzumuna Kani olmakta bulunmuş tur. Alman hükümeti kendi icraatının İngilterenin menfaat sahasına do- kunmasının zaruri olmadığını bilir ve daima da böyle hareket etmiştir. İngilterenin her hangi bir suretle menfaatlerine dokunduğunu da asla hatırlamıyor. Buna mukabil Alman hükümeti son zamanlarda mütemadiyen artan bir tarzda Almanyaya karşı bu siya- set yolundan ayrılmıştır. İngiltere hükümeti, çember siyasetine devam etmek suretile 18 haziran 1935 tarihli deniz mukavelesini bir taraflı olarak her türlü esasdan mahrum bırakmış ve binaenaleyh gerek mezküri mus kaveleyi, gerek 17 temmuz 1937 deki buna munzam müşterek deklarasyo- nu meriyetten iskat eylemiştir. Bununla beraber, Alman hüküme- tinin istemiye istemiye vardığı mez- kür müşahedat 17 temmuz 1937 an- laşmasının gemilerin kalitesine aid olan hükümlerine dokunmamaktadır. Almanya hükümeti ileride de bu hü- kümlere riayet ederek milletler âra- sında hadsiz bir deniz silâhları yarı- şına mâni olmaya hizmet eyliyecek- tir. Diğer taraftan Alman hükümeti, eğer İngiltere mevzuubahis meseleler kümeti sağlam esaslara müstenid se bes « açık bir anlaşmaya varmak im- kânlarını sevinçle karşılıyacaktır, Fransaya göre, nutuk enter- nasyonal vaziyeti değişti di Paris 29 — B. Yitlerin nutku Fran- sız siyasi mahafilinde ne hayret ne de | öyle derin bir akis bırakmamıştır. Fransız - Alman münasebatına ge- dince, nutukta yeni hiç bir unsur yok- tur. Fransız mahafilinin mülaleasi- na göre Polonya ile İngiltere arasın- da yapılan anlaşma Almanya - Po- Tonya paktının feshini icab ettirecek hiç bir hükmü ihtiva etmiyordu. Hülâsatan, Parisin kanaati şudur ki, B. Hitlerin nutku İle entemasyo- nal vaziyet hiç bir suretle değişme miştir. Macaristan nutku iyi karşılıyor Budapeşte 29 (A.A.) — Macar ajan- | sı tebiğ ediyor: B. Hillerin nutku muazzam bir eserdir. Çok azimkâr ol- makla beraber sulh için bülün kapi- ları açık bırakıyor. Nutuk Macaris- tanda çok iyi bir tesir yapmıştır. Mua- hedelerin yarattığı karışık ve haksız şartların düzeltilmesi için Almanya- nın sarfettiği gayretler Macarislanın da görüşlerine tamamile uygundur. Yunanistan tefsir yapmıyor Atina 29 (AA.) — Yunanistanın bitaraf vaziyetine uygun olarak Yu- nan mafbuatı Hitlerin nutku hak- Kinda hiç bir tefsif yapmamaktadır. İsveç nutku iyi karşılamadı Stokholm 29 (A.A.) — Hitlerin bil- hassa Rooseveltin mesajına aid olan sözleri İsveç efkârı umumiyesinde elim bir tesir yapmıştır. Hatırlarda olduğu üzere İsveç matbuatı mezkür mesajı müttefikan iyi karşıladı. So- cial Demokratik - ki hükümetin ga- zelesidir - diyor ki: «Son gülen iyi güler. Amerikanın 1917 de harbe girişi hiç de Almanlar için bir alay mevzuu olmamıştır. İtalyan gazetelerinin mütalâası Roma 29 (AA) — İtalyan mat- B. Hitlerin son nutku Hitler nutkunu söylerken | rin yeni taarruzlar hazırladığını ih- | Alman mütalebatının Danzigin istir- Roosevelt uyuyurmus (Baştarafı 1 nci sahifede) nüshasının Berlindeki Amerika 5€- fareline verilip verilmediği ve bu nüsha verilmiş ise buna nutkun B. Roosevellin mesajına diplomatik bir cevab teşkil ettiğine dair bir tebliğ letfedilmiş olup olmadığı hakkında Beriinden bir haber beklemektedir. Hariciye Nezareli B, Hitlerin nut- kunu B, Rooseveltin mesajına bir ce- vab telâkki etmediğini, fakat B. Hit- ler, diplomatik bir nota veya bir tel- graf ile mesajı aldığını bildirir vedün Reichstag'da. söylediği nutkun bu mesaja bir cevab teşkil ettiğini tas- rih ederse, nutuk o zaman bir cevab mahiyetinde telâkki edilecektir. Washingten 20 (A.A.) — Evening Star gazetesi B. Hitlerin Roosevelt ta- rafından istenilmiş olan teminatı ver- mekten katiyetle istinkâf ettiğini yaz- dıktan-sonra Hitlerin Amerika kıtası hakkında sulhcü teminatı ile istihza etmektedir. Bu gazeteye göre nutkun yegâne müsbet noktası Polonyaya karşı olan dadı, koridor için bir yolun tesisi ve Polonya - Almanya hudud nizalarına bir nihayet verilmesi hususundaki kı- sımdir. Berlin 29 (A.A) — Almanyanın İngiltere ve Polonyaya muhtıraları Londradaki Almanya maslahatgü- zarları tarafından tevdi edildiği es- nada Almanya hükümeti Berlindeki Amerika omaslahatgüzarına B. Hit- lerin nutkunu tevdi etmiş ve bu nut- kun «Rooseveltin mesajına bir cevab teşkil ettiğiniz bildirmiştir. Amerika Mebusan Meclisi reisinin beyanatı Vaşingten 29 (A.A) — Amerika si- yasi mahafilinde Hitlerin nutku çok fena karşılanmışlır. Bu nutuk bütün mânasile bir meydan okuma mahiye- tinde telâkki edilmektedir. Mebusan meclisi reisi Bankhead demiştir ki: «Nutukta sulhü korumak © husu- sunda az çok bir arzu görülüyorsa da kapalı tehdidlerle doludur ve Hitle- sas ediyor. Önümüzdeki aylarda Av- rupada sulhun istikrar bulacağını gösteren biç bir unsur mevcut değil- dir» Mebusan Hariciye encümeni reis vekili Blom da şöyle söylemiştir: | «Hitlerin takib ettiği usuller hak- | kında dünya hayale kapılamaz. Bir taraftan herkesle iyi geçinmek İste- diğini söylüyor ve bir dakika sonra da Polonyaya hakiki bir ültimatem veriyor.» İ Diğer bir çok mebus da Amerikanın! her türlü ihtimale karşı tedbirler al- ması lâzım geldiği mütalâasındadır. Resmi mahafil, bu nulku Roosevel- tin mesajına bir cevap olarak telâkki etmek istemediklerinden her türlü tefsirden “içtinap ediyorlar. mama manen tuğu mütaleasındadır. Messagero gazetesi, Almanyanın Polonyaya yaptığı teklifleri çok mu- tedil görüyo. | Popolo di Roma diyor ki: Gerek Danzig gerek Koridor me- selesi halledilmelidir. Fakat B. Hit- “lerin teklifleri reddedildi ve Polonya bunu yapmakla tıpkı vaktile her şe- yi reddeden Çekoslovakya gibi hare- ket etmiştir. Sofya ve Belgrad da nutku iyi karşıladı Belgrad 29 (A.A) — Yugoslavya siyasi mahafilinin kanaatine göre B. Hitlerin nutku sulh davasına yeni bir hizmette bulunacaktır: B. Hitler tarafından yapılan yeni teklifin icab eden mukabeleyi göre- ceği ümit olunmaktadır. Sofya 29 (A.A) — B. Hitlerin nut- ku Sofyanın siyasi mahafilinde iyi karşılanmıştır. Mezkür mahafilde B. Hitler tarafından söylenen nutkun ilk defa olarak Bulgar radyoları tarafın- dan da naklen verilmiş olduğunu ehemmiyetle kaydetmektedir. MEVLÜD Merhum general Ali Hikmet Ayerdem 'GÖRÜLMEMİŞ BİR ŞEY! SÜVEYŞ FEDAiLERİ Milyonlar harcanarak meydana getirilmiş muazzam ve hayretengiz bir eserdir. LORETTA YOUNG |... TYRONE ANNA BELLA © POVER Kır Çiçeği MİLLİ ve ALEMDAR'da FRED ASTAİR ile GİNGER ROGERS'iN Dudaklarda takdiri... Gözlerde hayali... Gönüllerde neşeyi... Yaratacak En Son Filimleri: UÇAN VALSLER Bugün: LÂLE Sinemasında 11 ve 1 de ucuz haik matineleri Beşiktaş SUAD PARK Sinemasında Y.A.Ş-A-SINSA“Ş'K ABDÜLVEHAP ve LEYLA MURAD, Türkçe sözlü, Arapça şarkılı Seanslar: 120 - 4 - 7.15 ve 9,45 dedir. Tel: 43143 İstanbul Telefon Müdürlüğünden: İstanbul Telefon Abonelerinin dikkat nazarlarına: 1 Birinci kânun, 938 tarihinde mer'iyete giren 3054 No, lu kanuna daya- nan talimatnamenin 10 ncu maddesi hükmüne göre (taahhütnamelerden al- ta aylıkların seneliğe ve seneliklerin altı aylığa tahvili abonenin vadesinin hu- Yülünden evvel tahriri müracaatile ve yeniden taahhütname imzasile kabil olacağı) cihetle bir senelik abonman veren abonelerimizden müteakip abon- manını altı aylık ödeme arzusunda olanların aborman vade tarihinden evvel doğruca Müdüriyet Abonman ânsirliğine müracaat buyurmaları. (2995) Senenin en güzel ve en büyük Fransız Filmi şaheseri “a > 29/4 VİVİANE ROMANCEM ürk borcu 1 peşin Eli Harikası Sivas - Erzurum 1 KADINLAR Sıvas - Ersurum TIZ PARA ve ÇEKLER (Kapanış fialleri) " . a SR HAPİSHANESİ New-York 100 Dolar 126675 Parla 100 Prank 33550 ilân 100 Liret 6.6825 Cenevre 100 İsviçre Fr. o 28485 100 Florin 010850 Berlin 100 Rayhşmark — 50820 Brüksel 100 Belge 214190 Atina 100 Drahmi 10925 Botya 100 Leva 156 100 Pezeta sl eid > —. Atilli Serç varyetesi. 100 Pengo 249615 Beşiktaş Halkevinden; Evimizde keman, piyano, Mandolin, kitar ve viyolonsel dersleri devam etmek- tedir. Kadın, erkek arzu eden yurddaşla- mızın ber gün Evimiz idare memurlu- gwna müracaat ederek kayıtlarını yaptır- maları ve derslere devam etmeleri Jâ- Bugün Gündüz ve geve sep Nöbetçi eczaneler Beyoğlu mıntakası” Galata Topçu- | Kadıköy Halkevinden: Müze ve sergi ile köycülük şubelerine üye kaydolmak istiyenlerin idare memur- luğuna müracaatları ve bu şubelerin kö- mile seçimleri 17 Mayıs 939 çarşamba saat 830 da yapılacağından üyelerin gel- meleri rica olunur, Yeşilay müsameresi Yeşilay kurumu 1 mayıs pazar günü Beyoğlunda İstiklâl caddesinde bir müsa- mere tertib etmiştir. Etem Pertev, Fener: Hayim Berk, Kumkapı: Belkis, Küçükpazar: Ben- on dokuz sene- tır. Bu itibarla Yeşilay müsameresinin büyük bir rağbet kazanacağına eminiz. Mustafa Hayri Barutçu dün defnedildi itmış yaşlarında olduğu halde bu hasletile daima iftihar eder ve severdi. 'Gayet iyi kalbli, hayırperver ve namus- tu tüccar, hamiyetli ve vatanperver olan Mustafa Hayri Barutçu, kendini sevenle- ri vefatile e verm etmiştir. Klemdide Va. 305 8003211 1602 İM Eu İdarehane: Babıâli civarı Acımusiuk sokak No. 1
