30 Nisan 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

30 Nisan 1939 AKŞAMDAN AKŞAMA 1 İtalyan bandıralı Sovyet torpitosu Son günlerde cereyan eden gayet garip bir hâdise, pek o kadar dikkati celbetmedi. İstanbul matbuntının fıkra muharrirleri, karikatüristleri, mizah sahifeleri ve mecmuaları bu- pa ilişmediler; bakıyorum. Halbuki, garabet, Marmaradan geldi, Üsküdar- la Tophane arasında demirleyip bir hayli durdu ve Boğazı tayyederek Karadenize aktı, gitti. «Tesadüfen göze ilişmemiştir!» de diyemiyorum. Zira gazetelerin havadis kısmında tafsilât çıktı: Dünyanın en seri torpitosu olan «Taşkend» den bahsetmek istiyorum. Sovyetler, İtalyaya o ısmarlamışlar; ora tezgâhlarında yapılmış; gelin gibi süslenmiş, bezenmiş; şimdi sipa- riş verene teslim ediliyor. Fakat he- nüz devir muamelesi yapılmadığı için direkte İtalyan bandırası dalgalan. makta... Mussolininin son nutku aklıma gel- di: Rooseveltin suali münasebetile İtalyaya dost devletleri sayıyor, dö- küyor da «Faşist rejimine düşman olan Bolşeviklerle de can ciğer olma- mızı istiyemezsiniz ya...» diyordu... Yani belli başlı düşman diye Rusları | gösteriyor. Buna rağmen, -ey gara- bet! ey acaibat! - bugün gelin halinde bir nazenin manzarası arzederken yarın ne ateş püskürücü bir âfet, bir girret olacağı kestirilemiyen ültramo- dem torpitoyu kendi elceğizile ha- zırlayıp rakibine gönderiyor. Hem de göz göre göre, fotoğrafları çekile | çekile, bayrağı sallana sallana... Mütarekeyi müteakip şu serlevha- larla kitaplar, makaleler çıkmıştı: «Umumi harbin içyüzünü &faşedi- yor: silâh fabrikacılarının esra» rl. Ve kapış kapış satılmış, hayretlerle okunmuştu: — Allah Allah! Bak neler olmuş da | kimsenin haberi yok! “denmişti. Bra. | vo şunları keşfedip de yazanlara!... İbret dersi teşkil eder! Meğer neymiş?... Cihan harbi es- nasında, beynelmilel sermayeyle İs- viçrede bir grup teşekkül etmiş; hem Almanyaya, hem Fransaya silâh sa- tarmış!... — Bu ne vicdandır! - deniyordu. Ve hazariyeciler kaşlarını çatıyor- lardı: — Hayır, vicdan meselesi değil; kontrolsüz liberal rejimlerin mantık- Sızlıkları... Tabiidir ki, muazzam ser. vetler ferdlere ait olur ve üzerlerine Amme kontrolü konulmazsa netice bu- dur... Kazanç hırsile gözleri kan bü. | Ayni firma -vatanperverliği, insaniyetperverliği filân bir yana bi- | rakarak- iki muhasım tarafa silâh | satıyor... Demokrat iktısadın saçma- lıkları, hastalıkları, mantıksızlıkları, zararları... Bezirgânlıktan doğan koz- mopolitliğin daniskası, son kertesi... İşte buyurun efendim size dirije, modern ve mürit devletçi ekonomi". İki taraf da totaliter, otoriter, yüzde | yüzcü, hepsi tamam... Su sızdırmıyor- lar, kıl aldırmıyorlar... Fakat iki düş- man rejim devleti karşılıklı silâh ti- careti yapıyor! Neymiş?... «Döviz ithali için lüzum görüldü!» gibi bazı külüstür mazeret. ler. Halbuki birçok Türk gazeteleri: «Filânca ticaret prensipime uygun değildir!» diye koskoca ilânları red- dederler, Naçiz ferdi sermayelerile bu feragati, bu idealisiliği yaparlar. Yeni misalleri söylemiyeyim, maksada atledilir. Eski bir vakıa: Şimdi mev- cut olmayan bir gazete içki ilânlarını kabul etmezdi... Birkaç gündür, yazayım mı, yazma- yayım mı diye düşündüm: İki devlet. le de dostuz; şiddetlice tenkid ola. tak... Fakat biz kendi kendimize de be tarizlerde bulunuyoruz. Onun için tamamile metapolitik (mabadessiya. #i) olan bu samimi, insani ve makul —...rmere serer AEENEEEEEEEEAAEEEEAAE Beş sarhoş arkadaş Üsküdarda oturan Necati, Yakup, Balâhaddin, Yaşar ve Yorgi isimlerin- deki beş arkadaş evvelki gece son de- rece sarhoş olarak umumun istiraha- tini selbedecek vaziyette bulundukla. rından polis tarafından yakalanmış ğe mahkemeye verilmişlerdir. AEŞAM EHİR HABERLERİ Asfalt yollar Evvelâ Şişli ile Fatih arası asfalta çevrilecek Belediye fen işleri müdürü B. Nuri yeni inşa edilmekte olan yolları dün teftiş etmiştir. Yeni Belediye bütçe- sine yol tahsisatı için sekiz yüz bin lira konmuştur. Belediye bu tahsisa- tın bir kısmile Belediyenin geçen 86- ne taahhüt ettiği kısmen parke ve kısmen asfalt olarak inşa edilecek yolları yapacağı gibi bir kısmile de yeni yollar inşa edecektir. Bununla beraber Belediye iki sene- de inşa edilmek ve üç senede parası ödenmek üzere iki milyon liralık bir yol programı hazırlamaktadır. Bele- diye tramvay idaresinin kendisine geçmesinden kazanacağı bu iki mil. yon lira ile tramvay caddelerini as- falta tahvile karar vermiştir. Bunun için işe Şişli tramvay deposu mev- kiinden başlanacak ve Edirnekapıya doğru bütün bu güzergâh asfalta çevrilecektir. Ancak yapılan tetkikler neticesin- de şehrimizdeki elektrik kabloları da harap ve perişan bir hale geldiği an- laşıldığından bu kabloların esaslı su- rette değiştirilmesi lâzımdır. Bunun için asfalt inşaata başlamadan evvel kablolar değiştirilecektir. Şişli ile E- dirnekapı arasındaki tramvay yolu asfalta çevrildikten sonra diğer tram- vay hatlarına başlanacak, tramvay caddelerinden çıkan parkeler de şeh- rin diğer yollarının inşasına tahsis edilecektir: Vilâyet yollarına gelince: Yeni se- ne bütçesile yapılacak olan yolların programı hazırlanmaktadır. Bu yol. lar arasında Üsküdar - Beykoz yolu- nun ikmali vardır. Bu yol üzerinde bulunan bazı ahşap binalar da istim- Jâk edilecektir. Bu maksadla bütçeye 43 bin lira. lik tahsisat konulmuştur. Polis tayinleri Beyoğlu Emniyet âmiri iken üçüncü şube müdürlüğü emrine alınan B. Ali Iğdır emniyet memurluğuna, Taksim başkomiseri B. Muzaffer Bü- yükdere başkomiserliğine, komiser- lerden B. Şahin Zeki Taksim komi- serliğine tayin olunmuşlardır. Şehrin temizliği Bu sene 10 arozöz ve 20 kam- yon daha alınacak Şehrin temizlik işlerine verilecek yeni istikametle yeni temizlik prog- ramını hazırlamak üzere Belediye reis muavinlerinden B. Lütfinin reis- liği altında toplanan komisyon me- saisini bilirmiş ve raporunu Valiye vermiştir. Bu seneki bütçe ile ihdas edilecek yeni temizlik baş müdürlüğü yeni te- mizlik programı dahilinde iş göre cektir. Bu sene alınacak 10 arazöz ve 20 kamyon ile temizlik vesaiti tak- viye edileceği gibi sular idaresinin şehrin temizliğe tahsis edeceği gün- delik su mikdarı tesbit edilecektir. Bundan başka ziraat mevsiminde temizlik amelesi vazifelerini terket- tiğinden amele tedariki hususunda- ki müşkilâtı iktiham etmek üzere senenin muayyen bir kaç ayı için amele aylık ücretlerinin on beş lira- dan yirmi liraya çıkarılması için vi- lâyet bütçesinden de otuz bin lira tefrik edilmiştir. dört lira para meçhul bir şahıs tara- fından aşırılmıştı. sızlığın, Muhsine namında bir kadın tarafından yapıldığı tesbit olunmuş ve kendisi yakalanmıştır. Muhsine Üsküdar adliyesine teslim edilmiştir. Zabıta, Eminönünde Kemal, Kızıl- toprakta Bedri isimlerinde iki hırsi- zı yakalamıştır, Bunlar palto ve eşya çalmakla suçlu bulunmaktadırlar, Her ikisi hakkındaki tahkikat derin. leştirilmektedir, | idare edecektir. | da Meclisten çıkacak ve meriyete gi- Halkın şikâyetleri Fatih - Şişli ötobüsle- rinde temizliğe riayet edilmiyor Her gün Fatih - Şişli otobüslerile işime gelip gidiyorum. Otobüslerden çoğunda temizliğe riayet edilmiyor. Bazılarında camlar kırık. Gözünüzün önünde parça parça olmuş bir cam, dışarı bakmağa korkuyorsunuz. Sağ- lam olanları da toz ve leke içinde, Sonra otobüslerin bazılarında öyle bir koku var ki tahammül etmek ka- bil değil. Gece içinde yatıldığı belli, Bir tanesinde pek tahammül edilmez bul- duğum kokunun nereden geldiğini araştırırken biletçiye dikkat ettim. Bu kokunun yarısı ondan geliyordu. Halbuki sıhhatli bir genç. İsterse ko- laylıkia temizlenebilir. Hattâ temiz- lenmemekte israr ederse Fatih » Şişli otobüs servisinin başında bulunan zevat onu yıkanmağa mecbur edebi- lirler. Daha da olmazsa belediye ne güne duruyor? Otobüslerdeki kırık camları yenile mek, silmek, süpürmek, arabaları ge- celeri havalandırmak, sonra biletçi- leri de biraz temizliğe riayete davet etmek lâzım değil midir? Alikadarların nazarı dikkatini cel- bederim. Fund Konservatuarın Koro konseri Konservatuar ko- ro şefi B. Muhiddin trayı profesör B. Muhiddin — Sadak B. Muhiddin Sa- dakın senelerde: beri mütemadi garbin koro edebiyatında tanınmış en mühim ve en güzel parçaları söylenecek ve çalınacaktır. Bu itibarla gerek sanat- kârların muvaffakıyetine ve gerek koro- nun tekemmülüne şahid olacağımız. gibi, bu konser, konservatuarımızın (değerli çalışmalarının bir delilini teşkil edecektir. Programın birinci kısmında: Sehubert, | Sehuman, Brahms, Mendelssohn gibi garb | musiki dehâlarının lâyemut eserleri var- dır. Bundan sonra muhteli? halk türküle- | rimiz söylenecektir. Programın İkinci kus: Giuek'ün Or- Zeüs trnjedisi koro ve orkestra refakatile temsil edilecektir. Bir operanın müzik ve 8es bakımından (ik defa olarak tezahürü demek olan bu sanat hareketinden dola- yı konservatuar sanatkârlarile kıymetli profesör B. Muhiddin Sadakı tebrik ederiz. Iktisad ve Ticaret Vekâletleri teşkilâtı Yeni teşkilât kanunları Mec- lise sevkedildi İktisad ve Ticaret Vekâletlerinin teşkilât kanunları Büyük Millet Mec- lisine sevkedilmiştir. Kanunlar yakın- recektir. Ticaret Vekâleti teşkilât ka- nunile, Türkofis teşkilâtı lâğvedil- mektedir. Aynı kanunla ihdası mu- karrer iç ve dış ticaret umum müdür- lüklerile ticaret mıntaka müdürlük- leri teşkilâtı kurulurken ofis teşkilâ- tından istifade edilecektir. Hiç bir memurun açıkta bırakılmı- yacağı haber verilmektedir. Ofisin Ankaradaki merkez teşkilâtı iç ve dış ticaret umum müdürlüklerine tevzi edilecek, ofisin şehrimizde ve muhte- lif yerlerdeki müdürlükleride tica- ret mntaka müdürlüklerine tahvil olunacaktır. Mıntaka ticaret müdürlüklerinde birer de şirketler komiserliği ihdas edilecek, komiserlikler doğrudan doğ- ruya Vekâlete bağlı olarak vazife gö- receklerdir. Komiserlerin (vazifesi, Anonim şirketlerin Vekâletle olan iş- lerile uğraşmaktır. Bu sayede şirket- ler daimi bir kontrol altında bulun- durulmuş olacaklardır. Aynı zaman- da şirketlerin kendi işleri için vakit vakit Ankaraya murahhas gönder melerine de lüzum kalmamış olacak- tar. Yerli Mallar Sergi bu sene de Galatasarayda açılacak On birinci Yerli Mallar sergisi ha- zırlıklarına başlanmıştır, Geçen sene ki onuncu sergi, Yerli Mallar sergi- sinin sonuncusunu teşkil edecek ve bu sene birinci sanayi sergisi müs- takbel sergi sarayında açılacaktı. Fa- kat; daimi sergi yeri hakkında uzun zamandanberi yapılan tedkikler bir türlü neticelenemediğinden ve niha- yet Sürp Agop arsasında karar kılın- makla beraber sarayın bu seneye ye- tüştirilemiyeceği anlaşıldığından bu yıl da on birinci Yerli Mallar sergisi- nin Galatasaray lisesinde açılması zarüreti hasıl olmuştur, Alâkadarlar Ticaret ve İktisad Ve- kâletleri kanalile Maarif Vekâletin- den mekteb binasını istemişlerdir. Yerli Mallar propagandası bakımın- dan Maarif Vekâletinin Galatasaray lisesi binasını bu sene de sergiye ve- receğinden şüphe edilmemektedir. Yerli Mallar sergisine iştirak eden müesseselerin İzmir Fuarına da işti- raklerine fazla zaman bırakmak mak- sadile bu seneki sergi ağustos bida- yetlerinde olmak üzere her yıldan on beş gün kadar daha erken açılacak- tır, Serginin geçen senelere faik ol- ması için âzami gayret sarfedilmek- tedir, Bu seneki Yerli Mallar sergisile İk- tisad Vekâletinden başka Ticaret ve Ziraat Vekâletleri de alâkadar olmuş- lardır. Ziraat Vekâleti devlet ziraat işletmeleri Yerli Mallar sergisi hak- | kında icab eden direktifleri vermiş- tir. Bu sene sergide yumurta, Süt, yoğurt, yağ vesaire gibi gıda sanayii de teşhir edilecektir. Süt mütehassıslarının içtima İstanbulun süt işlerini esasından halletmek üzere Ziraat Vekâleti tara- fından gönderilen sütçülük mütehas- sısları dün de Belediyede fen müdür. lüğünde kendilerine tahsis edilen bir odada içtima etmşilerdir. Mütehas- i sısların vereceği rapor, süt işlerini esasından halledecektir. Imar faaliyeti Belediyede hummalı bir faaliyet göze çarpıyor İstanbul Belediyesi son zamanlar- da ciddi ve muntazam bir imar faa- liyetine başlamıştır. Vali ve Belediye Reisi B. Lütfi Kırdar, İstanbulun imarına başlandığı şu sırada bütün Belediye teşekkül ve müesseselerinin işe dört elle sarılmalarını temin et- miştir. Bunun için her şube ve daire kendilerine havale edilen işleri günü gününe çıkarmak emrini aldığından bütün Belediye şubelerinde üç ay ev- velkine nisbetle dikkate şayan bir faaliyet göze çarpıyor. Gerek B. Lütfi Kırdar, gerek mua- vinleri şubelere tevdi edilen işlerin ne safhada bulunduğunu günü gü nüne takib ediyorlar. Tedkike muh- taç veyahud kanuni bir zarüret ol maksızın hiç bir muamelenin teah- hürüne meydan verilmemektedir. Bu müstemir mesal ve takib neticesinde Belediye makinesi faaliyet ve intizam- la çalışmaktadır. Sahife 3 İSTANBUL HAYATI İnşallah gelirim? Vapurda konuşuyorlardı. Geçnler- den biri karşılarındaki yaşlıca zat: — Yarm bize geleceksiniz değil mi? Dedi. — Eh, bir mani çıkmazsa gelirim inşallah. Yanındaki delikanlı atıldı; — Canım, yine inşallah, maşallah diye bahaneler çıkarmağa başladı. nız. Yarın buluşup beraber gezmeğe gtimeyi kararlaştırdık ya.. . — Evet kararlaştırdık. Bir mani çıkmazsa gideriz inşallah, Bu defa delikanlıların ikisi birden itiraz ettiler: — İnşallah, minşallah olmaz. Ya-