13 Nisan 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

13 Nisan 1939 AKŞAM Sahife 3 AKŞAMDAN AKŞAMA İSTANBUL HAYATi Yeni bir harp ve yeni bir ahlâk devrimi Baştakilerin ahlâkı, halkın da ah- lâkı olur; bu, ötedenberi âdettir. Yeniçeriden yetişme rüesa, kaba- dayı tarzında yürür; «höt! bötl» di ye konuşurlarmış. Ahali de o devirde babayiğitvari evzam taklidini hoş sa- yarmış, Bir zaman kaba solular hüküm sürmüş. Elâlemin de elinde tesbih, dilinde tehlil. Dekadans devrinde «İzzetlü efen- dim hazretleri» üslübunda resimi ev- rak... Kâtipler ve onların peşinden ahali; «Abdi kemine kemer», «ben deniz fakirhameniz, validem cariye- Biz...» diye konuştu. Derken, milli harekât esnasında kara kalpak giyen canlı şefler çıktı; milletin harekâtı yeniden erkekleşti. Şimdi de Mili Şef, iyi bir aile ba- basıdır. Başvekil, o tarzda bir cere- yanı millete son nutkunda telkin ediyor... Bunlar dahili vaziyette, baştakile- rin ahlâkını nasıl taklid ettiğimizin misalleri.... “ös Bir de'umumiyetle devletlerin ahlâ- kının ferdler tarafından taklid edili- $i var... Beyneddüvel haklar tanınma- dığı devirlerde dühyanın nizamı bam- başkaymış... (Çünkü cidden altı ka- val, üstü şişhane hukuk olamaz... Re- Jiminki de, milletinki de ayni üslüb üezeredir...) Talancı, vurguneu, bas- kıncı idareler cari iken, ferdlerin menfaatleri de ona benzer şekilde ezilir, yahut tahakkuk edermiş: Her semtte bir yumruğu kuvvetli, bir borusunu öttüren, bir hoizotçu! Maiyetinde silâhlılar, külâhlılar; — Sus! Sivrisinek kılıklı herif! Sen kim oluyorsun! Tepeni ezerim ha. Büyük devletlerin küçüklere karşı muamelesinin vatandaş hayatına da aynen adaptasyonu!... Zorbanın birini anlatırlar. Meclis- te otururmuş. Uzun çubuğunu sağ taraftakine uzatır, yüksek perdeden emredermiş: — Tak! İtiraz edilemez... Sağ komşu, siga- rayı dürer, büker, takarmış. Sonra sola uzatırmış. O taraftaki komşuya da bir emir: — Yak! O da yakarmiş.. Derler ki: «1914 harbi, beşeriyetin Örf ve âdatım altüst etti. İnsanlar mâ- nen değiştiler. Vurguncu oldular, ahlâksız oldular; gençlikte esaslı bir sarstı husule geldi...» Yeni bir harp çıkarsa da yeni yeni ne mânevi inhilâller olacak!... En baş- ta şu «Hak kavinin!» düsturnu ferdi hukukta tatbik edilmiş göreceğiz... «Tak!,.», «Yak!..» Bunu , kendi- mizden kuvvetli komşularımızdan işi- teceğiz.. Kim bilir, belki daha zayıf- ları bulursak, biz de onlara ayni şe kilde zulmedeceğiz.... Her şey, her şey değişecek... Bunları düşünerek pencereden dı- şarı esefle bakıyorum... — Hattâ şu geniş, şu kübik mima- rideki pencere bile... O zamanki ha- yata uygun şekilde mazgal modası yeniden avdet edecek... O tarzda ev- lerde sinip oturacağı... Bugünün bu hallerinden yalnız maddi yıkımlar değil, mânevilerini de beklemeliyiz! (va - NO) 5 milyonluk istikraz Bütçe encümeni salâhiyet verilme- sini muvafık gördü Umumi Meclis bütçe encümeni dün gene toplanmıştır. Bu içtimada Mec- Yisin evvelki günkü toplantısında en- cümene havale edilen beş milyon lira- lık istikraz teklifi müzakere edilmiş- tir. Encümenin buna dair hazırladığı mazbata Meclisin Cuma günkü top- Yanlısında müzakere edilecektir, En- cümen «Müsmir işlere sarfedilmek ve yapılacak işlerin programı Meclisce müzakere ve tasdik olunmak üzere Belediyeler bankasından beş milyon lira istikraz yapılması hususunda ri- yaset makamma Salâhiyet verilme- sini» muvafık görmektedir. Haber aldığımıza göre Belediye, bu beş milyon lirayı yüzde altı buçuk fa- iz ve 15 sene müddetle istikraz ede- cektir. Para, ihtiyaç görüldükçe, ces- te ceste ve hesabı cari usulile banka- dan alınacaktır. Bu para ile görülecek işlerin başın- da sipariş edilecek otobüsler gelmek- tedir. Yeni stad 25 bin kişi alacak büyüklükte olacak Dolmabahçede yapılması kararlaştı- rılan stadyom 25bin seyirci istiab edecek büyüklükte olacaktır, ayni za- manda yedi koşucunun ayni zaman- da koşabileceği bir pisti bulunacaktır, Stadyomda Sporcular için 100 kişi- ! lik banyo locaları yapılacaktır. Bun- dan başka matbuat müntesipleri için | otuz kişilik bir yer ayrılacak, burada telefon, yazı yazmağa mahsuş yerler | yapılacak, hükümet erkânına mahsus 15, diğer erkân için 100, davetli spor | teşekkülleri mensupları için 100 kişi- Mik localar bulunacaktır. Ayrıca saha- nm ber tarafma onarlör konacaktır. Stadyom bir buçuk senede inşa -edi- Jecektir. Vali gıda maddelerinin te- mizliğine son derece dikkat edilmesini bildirdi Vali B. Lütfi Kırdar, bütün beledi- ye teşkilâtına vyaz mevsimi geliyor» başlıklı bir-tamim göndermiştir. Bu tamimde sebze ve mayvalarla pişmeden yenecek gıda maddelerinin temizliğine son derece dikkat edilme. si, tifo.ve sair hastalıkların intişarı. na meydan vermiyecek tedbiler alın- ması bildirilmektedir. Tamime göre, bu hususta zabıta | belediye şubelerile elbirliği ederek ça- | kışacaktır. Emniyet müdürlüğü de bir tamimle teşkilâtının nazarı dikkati- ni celbetmiştir. Alâkasız kaldıkları görülenlerin şiddetle cezalandırılacaklarını bildir. miştir. Dumlupınar yatı mektebi lâğvedilecek Hazirandan itibaren Yıldızdaki Dumlupınar yatı mektebinin lâğv muvafık görülmüştür. Bu mektebin talebesi köy yatı mekteplerne dağıtı- Yacaktır. ŞEHİR HABERLERİ Karilerimizin mektupları Maili inhidam bir duvar Kumkapı Ni yazıyor. «Burada Çobançeşme camisi deni- len viran ve metrük bir cami vardır ki, mali! inhidam olan duvarından hergün düşen mütenddid taşlar, ora- larda oynamakta olan çoluk çocuğu leri daimi surette tehdid et- mekledir. Alâkadar makamın bir an evvel bunun önüne geçmesini dileriz.» e Tevfik Kumkapıda kanalizasyon pı Denis caddesinde oturan yazıyor: pi Ikmanıma in casında oturan bir zasyon günde yor. Teaffünden oturulmaz geliyor, Bunun bir an evvel bir mec- raya bağlanarak O-civer “halkının Tuksimde Küçük Bayram sokağın- da oturan bir kariimiz yazıyor: «Bundan bir hayli müddet evvel sokağımızın elektrik Tenerleri yerle- rine kandu. Fakat aylar var ki bir türlü cereyan verilemiyor. Ayni za- manda tesisat yapılan yerlere cere- yan verileli çok oluyor bizim de bir an evvel bu nimete kavuşturulmami- m elektrik idaresinden rita ediyoruz.» Kemal İlim mii Talihliler Piyangonun son çekilişinde büyük ikramiyeyi kazananlar Tayyare piyankosunun son çekili- şinde büyük ikramiyeleri kazananlar rın isimleri şunlardır: 200,000 lira — Malatyada ziraat müdürü Ekrem, Milâs ilkmekteb ha- demesi Ömer, İzmir Devlet Demir- yolları cer atelyesinde Saim, Cihan- gir Gündüz apartımanında ikinci katta bayan Angeliki, Samsun Hükü- met konağında ziraat kâtibi Mustafa. 40,000 Tira kazanan — Beşte bir parçası Çakmakçılar Valide Hanında tellal Rahmet ve kasab Mehmed, Be- şiktaş Tuzbaba 17.No, da Cemal, Kum kapıda bakkal Manidis, İzmir Akseki bankasında Raşid, Aydında Ahmed Sabri. 25,000 lira Kazananlar — Tokatta Singer dikiş öğretmeni Fikriye ve or- tağı berber Mustafa, Konya maliye tahsil şubesi şefi Kadri ve dört arka- daşı, nısıf parçası Karaköyde komis- yoncu Mavropulo. 20,000 lira kazananlar — Bilecik ortaokul öğretmeni Fikret, İstanbul mücellid Hödüşyan, Üniversitede ha- deme Ali, Samsun buğday pazarında bakkal Rasim. 15,000 lira kazananlar — Beyoğlu AAsmalımescil 10 No. da Despina, Samsun Demiryolları istasyon anba- rında Kemal, İzmir ortamekteb ha- demesi Ramazan ve ortağı lokantacı Ahmed. “ 10,000 lira kazananlar — Bakırköy Ömer Naci sokak 104 No. da Sefer ve Abidin, Ortaköy çarşı içinde madam Nevres ve arkadaşları, Orduda İsmall, Rıza, İzmir Torbalı İrmil köyünde Şaban. Halkevleri 3 Halkevi 940 senesi ortasına kadar bitecek İsim günü eğlentisil Frenklerin isim günü merasimi bi? müddettenberi bizde de taammüm et- meğe başladı. Tanıdığım afleler içinde, €v halkının sıra ile isim günleri için haftalarca merasim yapanlar var. Bâ- zıları hakikaten aile dostları arasın. da güzel bir eğlence vesilesi oluyor. Gelgelelim, işin mahiyetini bilmeden sadece: «Filân yapıyor da ben niçin yapmıyayım?» zihniyetile basit bir gösteriş taklideiliğine sapıp gülünç 0- İstanbulda yapılması kararlaştırı- | lanlarımız da pek çok. mış Halkevi binalarının inşaatını bir an evvel ikmal etmek üzere Dr. Lütfi Kırdarın reisliği altında Halk partisin- de bir toplantı yapılmıştır. Bu toplan- tıda Kadıköy Halkevi için 230 bin lira münakale icrası, Eminönü Halk- evi binasının ikmali için bir istikraz yapılması ve Beyoğlu Halkevi binası için de yer temini muvafık görülmüş- tür. Verilen karara göre bu üç Halkevi nihayet 940 senesi ortalarına kadar Ikmal edilecektir. Evkaf Şişhane yokuşu başın- da bir gazino yaptıracak Şişhane yokuşu ile Aynalıçeşme arasındaki yolun Kasımapaya uza- nan kısmındaki gazinoların evkaftan belediyeye terkedileceğini yazmıştık. Bu sahanın deniz kenarında evkaf idaresi son sistem bir gazino binası yaptıracaktır. . - Bir sahtekârlık Yerli malını İngiliz malı damgasile satıyorlarmış Alâkadar makamlar bütün İstan- bul halkını alâkadar eden mühim bir sahtekârlık hâdisesinin tahkikine başlamışlardır. Zannedildiğine göre memleketimizde yabancı sermaye ile işlediği söylenen bir mensucat fabri- kası imal ettiği kumaşlar üzerine (Made in England - İngiliz malı) iba- resini damgalıyarak bilhassa İstan- bul piyasasma sürmektedir. Şehrimizde tüccar terzi namı altın- da büyük ticarethaneler vardır. Bu mağazalar hem toptancı ve hem de perakendecidirler. Anlaşıldığına göre yerli mala ecnebi damgası vurarak piyasaya süren fabrika, bu tüccar ter- zilerden bazılarile anlaşmıştır. Yapı- lan ihbarda bu gibi mağazalara giden müşterilere sahte İngiliz kumaşın- dan bir elbisenin hakiki değerinden iki misli fazla fiate yapıldığı kayde- dilmektedir. Tahkikat neticelendikten sonra bu işte suçları görülenler mahkemeye ve- rileceklerdir, İş yerlerinde sıhhat nizam- namesinin tatbikine başlandı İş yerleri için hazırlanarak iş dal. releri mıntâka Âmirliklerine tebliğ edilen sıhhat nizamnamesinin tatbi- ki için beklenen izahname dün alâka» darlara gönderilmiş ve tatbikata ge- çilmiştir. Mayıs nihayetine kadar işçiler iş yerlerinde toplantı yapacak ve aralar rından bir mümessil seçerek neticeyi mntaka âmirliklerine bildireceklerdir. Bu mümessiller ihtilâf anlarında hakem vazifesi göreceklerdir. 1 Numaralı müsabaka kupo- nu yarınki sayımızdadır. Geçenlerde bir ahbap vasıtasile böy- le bir eğlentiye davet edildim. İstan- bulun kenar mahallelerinden birinde eski bir konak yavrusu. İçinde, dışın» da bir hayli tamirat, tadilât yapıldığı belli, Fakat üst kattaki pencerelerden birinde hâlâ çarpık bir kafes sırıtıyor. Basına entarili, alâgarson traşlı his metçi kızın delâletile ikinci kata çık- tik. Duvarlarında «Ya hafız», «Besme- le» levhaları asılı salon, nikelâjlı ma. li davetlilerle tanıştık. Ev sahibi ba- yanı tebrik ettik. Biraz sonra birer bar. dak çay, onun ardmdan birer kadeh konyak ikram edildi. Farkına varma- şaltıldı. Ve, bundan sonra da komedi başladı. Gramofon kuruldu. Hafız Ya- şarm yanık ninmisile dans başladı. Gözler süzülüyor, bacaklar çarpılıyor, bâzen çiftlerden biri elini ağına ka. payıp telâşla oda kapısından çikiyor, Eşiğin ötesinde öğürtüler, hırıltılar başlıyor. Bir midenin isyanı derhal ötekilere de sirayet ediyor. Çehreler buruşuyor, ağızlara mendiller tıkanı. yer. Odadan çıkmıya vakıt bulamı- yanlar birer köşeye çömeliyorlar. Bir saat geçmeden ortalıkta se9 sada kesildi. Biz kapıdan çıkarken ev sahibi bay elimizi sıktı; — Bir kusurumuz oldu ise hoş gö- rünüz. Maamafih güzel eğlendik, İn. şallah yakında benim de isim günüm var. Gene teşrif edersiniz de böyle tat- hı tatlı eğleniriz. Cemal Refik Belediyenin bu seneki İstanbul umumi meclisine verilen Bay Amcaya görel. — Gürültü !le mücadele için Bele- © — diye şubelerine gene şiddetli emirler « verilmiş bay Amca... ... Bence gürültü meselesi seyyar satıcı meselesidir... ... Mademki seyyar satıcı bu şehrin can damarlarından biridir... y ... Binaenaleyh gürültü ile müca- dele değil, gürültüye karşı korunma çareleri aramalıyız! 5 B. A — Evet, bilhassa politikacila- ER KAÇAMAZ set l ve mmm zata amm aaa mananın m 1 om vg asya amd Gay m SADNA AM