24 Mart 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
Siyasi vaziyet hakkında| | Temps'ın bir makalesi Almanya, yeni poletikasında muvaffak olursa İngilt ile Fransanın imparatorluk yolları üzerinde daimi bir tehlike Temps gazetesi, «Diplomatik faa Myet» serlâvhasile yazdığı başmaka- lede diyor ki: «Bilhassa Londrada hüküm süren siyasi faaliyet, Almanyanın şarki ve orta Avrupadaki sert hamlelerindeni doğan beynelmilel gerginliğin veha- metini göstermektedir. İngilterenin bu faaliyeti Chamberlainin geçen haf- ta Birminghamda irad ettiği nutkum mantıki bir neticesidir. Bu nuluk Berlinde, Almanyanın Avrupanın bü- yük kısımında Hegemonyasına ve şarka doğru ilerlemesine alâkadar devlete lerle birlikte mâhi olmağa matuf İn- gilterenin yeni siyaseti suretinde tef- sir edilmektedir, Almanyanın bu $i- yaseti muvaffak olursa şarki Akde- nizde yalnız Almanyanın lehine ola- rak vaziyeti baştan başa değiştirecek ve İngiltere ile Fransanın imparatar- luk yolları üzerinde daimi bir tehlike teşkil edecektir. Bu dakikada oynanan partinin mvezuu, yalnız şarki Avrupa memle- ketlerinin mukadderatı değil, Alman- İtalyan - Japon blokunun dünyaya hâkim olmasıdır. Almanyanın Ro- manyaya karşı tehdidi bir ültimatom mahiyetinde olmamak ve pek yakın bir tehlike teşkil etmemekle braber Rumen topraklarının bütün servet lerini benimsemeğe matuf bulunduğu Temps gazetesi bu hüsusta İngilis : Belediye kooperatifinde | teşkil edecektir j ricali arasında vuku bulan İstişare- lerden bahsettikten sonra devamia | ikeji bulmaktadır. Ayni zamanda Sov- diyor ki: «Bükreş, Belgrad, Moskova, Buda- peşte, Varşova arasında vuku bulan temaslar, Almanya Münih itlâfnı yırtmak suretile beynelmilel efkâin umumiyenin emniyet ve itimadını sarstığı cihetle, Alman metodlarına karşı koymak imkânları mevcud ol duğunu göstermiştir. Fukâl Macaristan hakkında mev- cud malümat birbirine zıddır, Macar- lar, Rotenyanın istirdadından ve Le- histan ile müşterek hudud tesis et melerinden dolayı, çok seviniyorlar İse, istikbal günlerini çok endişelere sevketmektedir. Berlinin oyunu oldukça açıktır, | Bir taraftan kendi arzusile, Alman yanın peyki olmağa razı olduğu tak- dirde bugünkü hududlarını tekeffül meçhulü de şarktan ve garpten oldu- ğu gibi cenuptan da Alman çenberi içine girmek tehdidi altında bulunan Lehistanın alacağı vaziyettir. Bugünkü ahval ve şeraitlere de esaslı bir âmil de Amerikadır. Ame- rikanın ve İngiltere ve Fransaya İl tihak edeceği muhakkak addedilmek- tedir» yolsuz işler görüldü (Baş tarafı 1 inci sahifede) miş ve bazı alâkadarlar kanuni yol- larla mesul edilmişlerdi. Bu meseleyi daha esaslı surette tah» kike başlayan mülkiye müfettişleri bu iş etrafında hamallar cemiyeti reisi B. Yusuf Ziyanın mütaleasın alacaklardır. Mülkiye müfettişleri belediyenin yaptığı festival işlerine ait muamelâ- fı da tetkike başlamışlardır. Et meselesi de dikkate şayan gös rülmüştür. Mülkiye müfettişleri, ge- çen sene yapılan et işlerinin idare şekline temas etmişlerdir. Resmi mü. esseselerin alacakları et fiyatları hak» kında toptan yerine perakende fiyat. | ların bildirilmesi bu müesseselerin pahalıya et almalarına sebebiyet ver. diği ve be cihetin de tetkik edildiği | söyleniyor, j Bundan başka belediye kooperatif İdaresi muamelât: da yen! müdür B. Hilmi tarafındar tetkik edilmiştir, | Belediye kooperatifinin nizamname dine göre, belediye kooperatif! bir ida. (5 re meclisi tarafından idare edilmek- : tedir. Bu kooperatife muilaka memmun ti müdürü B. Tevfiğin ve belediye ka- pıçısı Mehmedin imzaları taklid edi- Isrek ayrica kooperatiften bazı para- lar alınmışlar. Bu paraların kimler tarafından alındığı henüz tesbit edil. Taemiştir. Kooperatife borçlu olanlara noter vasıtasile tebligat yapılmıştır. Borç-. Kılardan bazıları borçlarını overmiş- ler, bir kısmı taksitle ödeyeceklerini bildirmislerdir. Mülkiye müfettişlerinden B. Abidin ve B, İhsan ratif azasına verilmek üzere elbise yaptırdığı ve bu elbise bedelleri ye- rine B. Cevdete altı bin liralık bir or- dino verdiği anlaşılmıştır, Bu ordinonun yaptırılan elbise be- dellerinin üçer misli olduğu iddiş ediliyor. Bu noktalar tetkik edilmek. tedir. B. Cevdet, ordinoyu Bogos is- minde birine kırdırmıştır. Bogos bu parayı kooperatiften is- temiş, fakat kendisine sabık müdüre müracaat etmesi bildirilmiştir. B. A- tf namında birine de kooperatifte aza olmadığı halde erzak, odun veri miştir. Bir bisikletli yolda birine çarparak yaraladı Ahmed Hamdi isminde birinin ida- rTesindeki bisiklet Lânga caddesinde Yani isminde birine çarparak yarala. mıştır. Polis, suçluyu yakalıyarak cü- ngiltere, Fransa ve Sovyet Rusya bir beyanname neşrine karar verdiler (Baş tarafı 1 inci sahifede) tarafından sarih hiçbir taahhütte bu- lunulmadığı halde kendisinin Roman, yaya karşı taahhütlere girmesini teh. yet Rusyaya karşı siyasi ve askeri ta- ahhütlere girişmekte tereddüt ediyor. İngilterenin Varşova sefirine Polon- yayı ikna elmek için talimat veril miştir. Polonya Hariciye Nazırının nisan ayında Londrada yapacağı görüşme- ler ihtimal kati olacaktır, ingiltere ile Fransa, - Sovyet Rus- yanın bir konferans toplanması hak- kındaki teklifini reddetmişlerdi. Öğ- renildiğine göre, şimdi bu teklif ye- niden tetkik edilmektedir. Yine öğre- nildiğine göre İngütere üç taraflı bir İngiliz - Fransız - Sovyet beyanname. $i neşretmek, müteakiben diğer mil- letlerin muvafakatlerini istihsal ey- lemek, yahut Londrada beynelmilel bir konferans içtimaa çağırmak için bir karar verecektir, Polonyalıların çekingenliği, Sovyet- lerin resmi cevaplarının teahhürü ve Balkan devletlerinin İngiltere tara- fından daha sarih taahhütlere girişil- İ medikçe açıkça vaziyet almakta te- reddüt etmeleri İngiliz makamatın yeniden beynelmilel bir konferans ak- di plânını düşünmeğe sevkeylemiş- tir, Maamafih, Sovyet Rusyanın kayıt ve şartsız İngiliz plânını kabul ettiği- na dair bugün Londraya bir haber gelecek olursa, İngiltere hükümeti, derhal üç taraflı bir beyanname neş- rTelmeğe ve doğrudan doğruya veya hut beynelmilel bir konferansla bu plâna iştiraklerini temin için devlet. lerle istişarede bulunmağa karar ve- rebilecektir, Sovyet Rusya müsbet cevap verdi Londra 23 (AAy'— Reuterajan- sının Moskovadan öğrendiğine göre, Sovyetlerbirliği hükümeti, her türlü Sövyetler Birliği hükümeti, her türlü tecavüze karşı müşterek bir pakt yar püması hakkındaki İngiliz teklifine müsbet cevap vermiştir. Londrada vaziyet Paris 23 (A.A.) — Londradan bil. diriliyor: Londradaki Sovyetler maha- fili, Sovyet Rusyanın İngiltere tara. fından Fransa, Polonya ve Sovyet Rusyaya teklit edilmiş olan karşılıklı istişare beyannamesini İmzalamağa hazır olduğunu beyan etmektedir. Maamatih, Moskovanın resmi cevabı heniz gelmemiştir. Sovyetler mahafili mevzuubahis be- yannamenin daha kati ve kuvvetli bir tarzda kaleme alınması ve daha sarih taahhütleri ihtiya eylemesi 14. sımgeldiği mütaleasında bulunmak. dedir. B. Chamberlain'in mühim beyanatı Londra 23 (AA) — Başvekil B. Chamberlain, Avam Kamarasında beyanatında demiştir ki; bir gayretler sorisi ile Avrupayı hâki- miyeti altına almaya ve hâkimiyeti daha ileriye teşmii etmeye çalışıp ça- luşmadığı meselesini ortaya koydu- gunu daha evvel bildirmişti. Alman- yanın niyetleri hakkında bu tefsir doğru ise, böyle bir Alman teşebbüsü- nün İngilterenin ve hürriyetlerini se- ven diğer memleketlerin bir mukave- metini doğuracağını ilân etmeyi İn. giltere hükümeti kendisine bir vazi- fe bilir, son konsültasyonlar hakkında şimdi- lik bir beyanatta bulunamıyacağım tasrih etmiş ve ayrıca şunları ilâve eylemiştir; «İngiltere hükümeti, Almanyanın kendi ihracatını fazlalaştırmak için yapacağı makul gayretlere sed çek- mek istememektedir. Esasen son hâ- diseler vukua geldiği zaman dostane bir hava içinde iki memleket için de İyl ticaret anlaşmaları müzakeresi yapmakta idik. Fakat son hâdiseler üzerine, bu görüşmeler durmuştur. İngiltere hükümeti, Avrupada bir- birine muhalif bloklar vücude getir- mek arzusunda değildir. Burada uğ- raştığımız tez, müstakil devletleri, Şiddetli tazyikler altında, hürriyetle- rinden vazgeçirtecek usullere katiyen baş eğmiyeceğimiz ve bu giib bütün tşebbüslere bütün kuvvetimizi istimal ederek karşi koymaya azmetmiş bus Tunduğumuzdur.» Polonyanın tereddüdünün sebebi Londra 23 — Bura mahafilinde &öy- lenğine göre, Polonyanın İngiliz tekliti- ni kabul etmemesi Çekyanın ve Memo- lin Almanya tarafından ilhakı üze. rine mahsur bir vaziyete düşmesin- den ileri gelmektedir. Polonya bu vaziyet dolayısile Al- manya aleyhinde bir siyaset takibi. ni istemiyor. Polonya Hariciye Nazırı dün İngi- Tiz, Fransız ve Alman ve Romanya s8. #irlerile görüşmüştür. Almanya - Romanya ticari anlaşması imzalandı Bükreş 23 — Romanya » Almanyâ ekonomik müzakereleri bugün bir an- laşma ile neticelenmiş ve anlaşma imzalanmıştır. Bu münasebetle be- yanatta bulunan Hariciye Nazırı B. Gafenko: «Romanya, Almanya ile ekonomik anlaşmayı imza etmekle, anlaşma zihniyetini ve sulbü takviye azmini bir kere daha isbat eylemiştir. Avru- pa sulhü, bugün her zamandan zi- yade, küçük, büyük Avrupa milletle- rinin hayati ihtiyaçlarını karşı kars şıya koyan ekonomik meselelerin ha- kimane ve doğru bir surette halline bağlı bulunmaktadır.» demiştir. B, Gafenko, imzzlanan ticaret an- laşmasının ehemmiyetini anlattıktan sonra, Romanyanın, bütün komşula- rının, uzak ve yakın bütün dostları» nin sulhcu emellerine ve İstiklâl ide- allerine hizmet etiğini işaret ederek sözlerine nihayet vermiştir. Bükreş 23 (A.A.) — Almanya - Ro- manya ekonomik anlaşmasının im zasını müteakip, kral Karol, Alman heyeti relsi B. Wohltatı hususi suret. te kabul etiniştir. B, Wohltat hemen bu akşam Ber- line dönmek üzere Bükreşlen aynl zaıştır. Römanyanın Çekyaya ismar- ladığı harp levazımı verilecek Bükreş 23 (A.A.) — Rador ajansı bildiriyor: Alman hükümeli, Bükreşteki elçisi vasıtasile Romanya Hariciye Nezare- tini aşağıdaki keyfiyetlerden haber. dar eylemiştir: Romanya hükümeti tarafından Çekyaya verilen bütün harp levazımı siparişleri icra edilecektir. Bu sipariş- lerden nakil halinde olan harp leva- amı, derhal Romanyaâya teslim olu. nacaktır. Esasen bu siparişlere ait otuz vagon eşya, Romanyaya gitmek üzere Polonyadan geçmektedir. Romanya - Macaristan ticaret anlaşması Budapeşte 23 (A.A) — İyi bir menbadan öğrenildiğine göre, Roman. ya İle Macaristan arasındaki ticaret itilâfnamesinin munzam bir proto. kolü dün iki memleketin murahhas- ları arasında imza edilmiştir. Yeni protokol, 18 mayıs 938 ta. rihli ve eski Rumen - Macar ticaret itilâflarını üç ay müddet 30 bâziran 939 a kadar. temdit (etmektedir. Bu itilâğları tadil için haziranda mü- ; askereler İcrası mutasavverdir. dün bir toplantı yapmıştır. Nazırlar, Letonyanın bitarafane hattı hareke tinin ve siyasetindeki istiklâlin .dey« let ve milletin menfaatine en ziyade uygun bir hattı hareket olduğunu müşahede etmişlerdir. Mazide olduğu gibi hükümet, bü. tün mesaisini, Letonyanın beynel milel ihtilâiflara sürüklenmemesine dikkat etmek suretile devletin emni- yetini takviyeye çalışacaktır. Amerika Hariciye Nazır mu- avininin bir nutku Nevyork 22 Hariciye Nazır müu- avini Françis Sayre radyo İle neşredi- len bir nutuk söylemiştir. B, Sayre nutkunda demiştir ki: «Avrupada son haftalar zarfında cereyan eden vaka- lar ortada demokrasi ve medeniyetin olokrutların kuvvet dalgası karşısın- da yaşayabilip yaşayamacağı mesele- #i mevcut olduğunu pek kati bir su- retle göstermiştir. Demokrasilerin ta- arruza mukavemet için silâha sani. mağa mecbur olmaları muhtemeldir. Almanya şimdiki iktisadi nasyona- lizm politikasının Alman milletinin hayat seviyesini yükselteceğini zan- Demokrasileri tehdit eden tehlike, totaliter devletler tarafından verilen söze ve muahedelerle ahlâk prensip. lerine riayetin terkedilmiş olmasıdır. Amerika milletlerinin demok- rasi prensiplerini müdafaasi Montevideo 23 (A.A) — Demok- rat kongresinin siyasi encümeni, bir takrir kabul etmiştir. Bu tektir, bü- tün Amerika milletlerinin demokrasi prensiplerini müdafaa için müşterek bir hareketle bulunmalarını istihdaf etmektedir. Önümüzdeki kongre, 1949 da Va- şingtonda toplanacaktır. Dominik hükümetinin Almas tahtelbahirlerine üssü bahri gösterdiği doğru değil Vaşington 23 (A.A.) — Dominik sefareti, memleketinin Alman tahtel- bahirlerine levazım ve mühimmat te darik etmeleri için bir takım üssülha rekeler göstermiş olduğuna dair olan , şayiaları kati surette tekzip etmekte- Mebus namzed listesi bugün ilân ediliyor (Baş tarafı 1 inci sahifede) tehibi sanilerin verdikleri reylerin tasnifi evvelki akşam Parti merke zinde yapılmıştır. Şehre aid reylerin tasnifi gece saat sekiz buçuğa kadar bittiği halde, mülhakattan gelen rey- lerin tasnifi sabaha kadar sürmüş tür, Tasnifin neticeleri Parti başkan- Yığı tarafından Parti genel sekreter- liğine süratle bildirilmiştir. Tasnif neticesinde 141 kişilik listeden kim- lerin ekseriyet kazandığı malüm de- ğüdir. Dün akşam geç vakte kadar ne Parti, ne de Vilâyete intihabat etra- fında yeni bir tebliğ yapılmamıştır. Evvelce de yazdığımız gibi, intiha- bata pazar günü Üniversite konfe. akşam hükümete ve Parti genel sek- reterliğine hemen bildirilecektir. İntihap sandığı yarın Belediye dal- resinden Konferans salonuna nakle. dilecek ve salon bayraklarla süslens- cektir, Basın Kurumu Başkanlığından: Martın yirmi beşinci Cumartesi ak- şâmi Taksimde Maksim salonlarında verilecek olan balomuz için, asli ve müzahir Azamıza daveiname gönde rilmesine lüzunı görülmemiştir. Bu arkâdüşlarınıtın, davetçi sıf tile, davetlilerimizi ağırlamak üzere,
