18 Mart 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

“Y“üöüğük POLİTİKA 1: : .. S5 öğe İngiliz Kabinesinin vaziyeti i Akdeniz havzası ile Şarki Avrupa işlerinin son derecede karışması kar. #wunda İngiltere ile Fransa aralarındaki siyasi ve askeri iş birliğini kuvvet. lendirmişlerdi. Bir harp vukuunda İngüterenin Fransaya 19 fırka gönder- mele karar verdiğini ve bu hususta lâzımgelen tertibatın alındığı bir hafta evvel İngiltere Harbiye Nazırı tarafmdan parlâmentoda beyan edilmişti. 4 Şimdi de İngiltere ve Fransa Bahriye Nezaretleri bir harp vukuunda İngiliz ye Fransız donanmalarının birlikte nasıl hareket edeceklerini kararlaştır. mışlardır. İngiltere Bahriye Nezareti müsteşarı İngiltere ile Fransa arasın- ila kararlaştırılan bahri iş birliği tam ve şümullü olacağını teyid etmiştir. Tam olmasından maksad İngiliz ve Fransız donanmalarının yalnız Şimal denizinde ve Atlas Okyanusunda değil Akdenizde de beraberce hareket ede- ceklerini anlatmaktır. Fransa Cümhur reisi İngiltere Kralına iadei ziyaret için Londraya ge Jince iki büyük devlet arasındaki iş birliğine ait bütün teferruat teshit edi- lecektir, rae e İĞ İngiltere - Fraüsa ittifakı artık iyice taayyün ediyor demektir. Avrupa- nın karasında vaziyetin çok fenalaşmasindan İngilterede milli bir Kabine nin yani bütün muhaliflerin iştiraki ile büyük bir Kabinenin teşkili lehin- deki temayüller artmıştır. Şu kadar var ki muhalif beraller ve bahusus amele parlisi böyle bir Kabineye girmek için pek ağır şartlar dermeyan edeceklerdir. Lâkin şurası muhakkaktır ki Başvekil Chamberlain bugünkü uzlaşma siyasetini terketmeğe “karar verdiği takdirde ilk iş olarak biri İtalya ve diğeri Almanya ile anlaşmağa muhalif olduklarından istifa etmiş olan eski Hariciye Nazırı Eden İle eski Bahriye Nazırı Duff Cooper'i Kabi nesine alarak bütün mubafızları bir araya toplıyacaktır. AKŞAM Iş bankasının bir senelik kârı 830,289 lira 91 kuruş On liralık beher hisse senedine 90 kuruş müessis hisseye de 9 lira kâr tevzi edilecek Dünkü heyetiumumiye içtimaıda mebus bulunan meclisi idare âzaları istifa ettiler. Yeni seçim yapıldı Ankara 17 (A.A) — İş Bankası hisee- darları alelâde umum! heyeti bugün banka idare meclisi reisi Rize mebusu Fuad Bulca'nın riyasetinde toplanarak 1988 yılı bilânçosu ile kâr ve zarar hesap- larını tasvip ederek idare meclisini ibra eylemiştir. Toplantıda Riyaseti Cümhur umumi kâtibi Kemal Gedeleç ile Cümhuriyet Halk Partisi umumi kâtibi doktor Fikri 'Tuzer #abık Başvekil Celâl Bayar ve Maliye Ve- kâletini temsilen de Cemal Yeşli bulun- makta idi, Fund Bulca heyeti umümiye toplantısı için muktezi hissenin temsil edilmekte ol- duğunu bildirerek celseyi açmış ve kâtip- liğe Baki Sedes ve ira tasnifine de en fazla hisseyi temsil etmekte olan Ankara mebusu Mümtaz Ökmen ve Maliye müs- teşarı Cemal Yeşil seçilmiştir. Uinumi he yet ve murakipler raporlarını bilânço ve kâr ve zarar hesaplarının okunmas.ia- kib eylemiştir İdare meclisinin ibramodan sonrada idare meclisinin aşağıdaki müşterek İsti- fanamesi okunmuştur. İdare meclisi reisi Fuad Bulecanın imza- dını taşıyan bu istifanamede şöyle denil- mekte idiz «Mebuslukla idare meclisi özalığınm birleşmiyeceği hakknda mensub olduğu- muz Cümhuriyet Halk Partisi yüksek baş- kanlığı tarafından alinan bir karar neti- çesinde hepsi mebus bulunan İdare mec Msinizin bugün yksek huzurunuzda müç- tomian istifa ettiklerini srz ile istifsları- nın kabulünü rica ederim.» Yeni meclisi idare Heyeti umumiye idare meejisinin bu su- petle istifasına Jizllâ Okesbettikten sonra, Riyaseti Cümhur umumi kâtibi Kemel Gedeleç, Parti Genel sekreteri Fikri Tuz- er ve Maliye Vekâleti müsteşari Cemal Yeşili tarafından verilen ve inhilâl etmiş bulunan idare meclisi âzalıklarına Mer- Kez bankası sabık umumi müdürü Salâ- haddin Çam, İstanbul belediye meclisi sabık âzalarından Feridun Manyas, dev- let demiryolları sabık müdürü unumizi Rifat, İlgar, esbak Hariciye Nuzırlarından Ahmed Nesimi, emekli general Kemal Koçer, Belediyeler bankası idare meclisi âzasından Ayni Oktoygar ile Konya bele- diye relsiŞevki Ergun'un ve murakiplik- lere de Ziraat Obankası (o kooperatifler şubesi müdürü Hakkı Nuri ile Merkez ban- kası sabik murakıplerinden Emin Zineir- kıranın “intihaplarını teklif eden takrirleri okunmuştur. Her iki tâkrir heyeti umumiyenin iti- fakiyle tumib edilmiş ve “ idare meclisi reisi ve Azalarile murakıplere verilecek tahsisat omikdarları tayin olunduktan sonra toplantıya nihayet verilmiştir. İş bankası umumi heyetinin bugünkü toplantısımda okuman idare meclisi ra- porunun başında bankanın Büyük Kuru- rucusu "Türklüğün Şefi Kemal Ata- türk'ün yüce ve aziz hatırası hürmet ve tazim hislerile tekrarlanarak şöyle de- nilmekte idi: «Türk milleti, bu cihanşümul kaybın teseltisini Cümhuriyetin ve inkılâbın en büyük evlâdı ve Dilli Şefi İsmet İnönü nün kudretli şahsiyetinde bulmaktadır. Şimdiye kadar Cümhuriyet ve inkilâb &serlerinin en büyük yapıcısı olan Mili Şetimizin kuvvetli ve dirayetli idaresi al- tında bu eserlerin ve hamlelerin gittikçe inkişafı ve yenilerinin yaratılması “Türk milletini parlak bir refah seviyesine çıka- racaklır» bankanın bir senelik mesaisi tahlil edilirken memleketimizin ekonomik yaziyeti ve bu meyanda, dünyanm umu mi ekonomik hareketleri de kısaca tedkik &dilmekte idi. Bilânçoya nazaran banka- Ya vaki tasarruf tevdiati 3,821,176 liralık bir artış ile 30280182 Jiraya yükselmiş bulunmaktadır. Bankanın safi kâr 890 bin 289,91 liradır. Umumi idare meclisinin teklifi veçhile, 1988 yılı için 10 liralık beher hisse senedi- ne yüzde 10337 hesabiyle kanuni vergiler tevki? edildikten sonra safi olarak 90 ku- Tuş kür tevziini kabul etmiştir. Eski idare meclisi azaları Ankara 17 (Telefonla) — İş bankası alelâde umum! heyetinin bu- günkü toplantısında mebus bulundukları için idare meclisi âzalıklarından istifa eden zevat şunlardır: Fuad Bulca, Ali Kılıç, Muammer Eriş, Balih Bozok, Rasim Başara, Metdi Bay- $al, Şakir Kinacı, Rahmi Köken, Süreyya, Cevad Abbas Gürer, Receb Zühtü Soyak. tevziine 1 nisandan baren başlanacak Verilen rapora göre 938 yıli safi kân 840,28 lira 91 kuruştur. Bundan vukuu muhtemel zarar karşılığı olarak yüzde beşten 42,000 kanuni ihtiyat hesabı ola- rak yüzde beşten 42,000, birinci tertib fevkalâde ihtiyat hesabına yüzden ondan 84,000 lira ayrıldıktan sonra yüzde 6 he- sebile birinci temettü hisseği ola- rak 300,000 lirâ ki ceman 468,000 lira ay- rılmıştır. Mütebaki 382,829 lira 91 kuruştan yüz- de 10 hesabils fevkalâde ihtiyat olarak 31/00, yüzde 15 hesabile idare meelisine 54,000 yüzde 5 hesabile memurlara 18,900, yüzde 10 hesabile müessis hisselerine 22 bin 338, yüzde Gü hesabile ikinei temet- tü hissesi olarak 218500 lira ki ceman 340,898 lira tevzi ve tahsis edilmekte, ge- rİ kalan 12451 lira 91 kuruş gelecek yıla 'devreilmektedir. $98 yılı kârmdan 10 liralık hisse sene- dine yüzde 1037 hesabile 1037 lira (safi 90 Kuruş) beher müessis hissesine ise 9 lira (kanuni vergiler tevkif edilerek) 1 Nisandan itibaren ödenmeğe başlanacak- tar. Bir ihtiyar kulübesinde ölü bulundu, odasında 20 kilo ufaklık çıktı Ortaköy Mecidiye mahallesinde bir Klübede yalnız başma oturan Kerim isminde ihtiyar bir adam, dün odasın- da ölü olarak bulunmuştur. Zabıtaca yapılan araştırmada yirmi kilo ufak para bulunmuş, kimsesi olmadığı ci- hetle muhafaza altına alınmıştır. Kerimi muayene eden doktor, kalb sektesinden öldüğünü tesbit eylemiş- tir, Suyu ve mimari kıymeti ol- mayan çeşmeler yıktırılacak Şehrimizdeki mevcut çeşmeler be- lediye fen heyeti tarafından tesbit « edilmiştir. Suyu olmiyan ve mimari, tarihi kıymeti olmayan çeşmeler ta. mamile yıktırılacak ve bunların yer- lerine terkos suyu çeşmeleri tesiz edi. lecektir, Tarihi kıymeti haiz olan çeşmelerin su verilmek suretile, tamir ve ihyası. na çalışılacaktır. A rllaekladi İngiltere üç sene içinde donanmasını bir misli daha Ruvvetlendiriyor İngilterenin yap- tırmağa karar ver- diği beş tane 35 bin tonluk zirhli- nın birincisi King George geçen haf- ta denize indirlidi. Bu hadise, 13 se- nedenberi İngilterede ilk deta olarak yeni bir zırhlının yapılmakta olması noktasından ehemmiyeti haizdir. Yeni zırhlı on aded 35 lik topla tec- hiz edilecektir. Fransanın Richelieu, Almanyanın Bismark zırhları 38 lik toplarla techiz edileceğine göre İngi- diz zırhlıları silâh itibarile daha geri bulunacaklardır. Fakat İngilizler bi- Jerek bunu muvafık görmüşlerdir. Acaba geminiri süratini artırmak mı? Yoksa daha fala tayyare bulundu. rTulmasıni temin etmek üzere mi?... Burası henüz bir sırdır. Maamafih yeni İngiliz zırhlısının silâhlarının çok müthiş olacağı 've süratinin de otuz mili geçeceği muhakakktır. Şu sırada İngiliz tezgâhlarında 150 harp gemisi yajılmaktadır. Bunların içinde zırhlı, kruvazör, torpito muh- ribi, tahtelbehir, rehber gemisi ve saire vardır, Denilebilir ki İngiltere yeni bir filo vücuda, getirmektedir. Bu filo bugünkü ana vatan filosun- dan veya Akdeniz filosundan daha kuvvetli olacaktır. . Yapılan heasba göre, bu sene İngilterede her hafta bir harp gemisi bitecektir. Bugün ne Fransa, ne Almanya, ne İtalya, ne de Japonya zırhlı itibarile İnglitere ile boy ölçüşecek vaziyette değildir. İngilterenin 12 zırhlısı var- dır. Nelson ve Rodney bunların en mükemmeldirler. Bundan başka yedi zırhlı daha yapılmakladır. Son 7a- manlarda hükümet yeni iki zırhlınn inşasına karar vermiştir. Bu 9'zırhlı- dan dördü 42 - 45 bin ton hacminde olacaktır. Tonajın artırılması, Japon: Sanayiimizi tazyik eden sebepler Avrupa endüstrisi ile Türkiyede yeni kurulan endüstri arasında mücadele de- vam eimektedir. Bu mücadeleye dair şa misalleri getirebiliriz: Türkiyede, at nalçası yapan dört fab- rika vardır. Bunlar nalça yapılacak olan demiri hariçten almaktadırlar. Halbuki Ayvrapa fabrikaları, buradaki nalça fabri- kalarına öyle fiat vermekledir ki, demir yerine nalça almak daha faydalıdır, ki- İosu $ buçuk kuruşa İstanbula teslim mal- ça verilmektedir. Halbuki nalça yapılan demirin kilosu 11 buçuk kuruştur. Çivi ve tel meselesi de böyle-. Bir kilo çivi 12 bu- çuk kuruştur. Halbuki çivi yapılan telin fiati TA buçuk kureştar. Demek oluyor ki, yarı mamul madde, mamul maddeden daha ucuza satılıyor. Bu vaziyet karşısında, burada demiri iş- Myerek muhtelif şekillere sokmak fayda- sz bir hale girmektedir. Mamul demir- lerin, yarı mamur demirlere nisbetle daha ucuza satılması, buradaki demir fabrika- larına karşı en büyük bir rekabettir, bu rekabette demir fabrikaları, Avrupadan yarı mamul demir almaktan vazgeçebek- lerdir, çünkü nalça, çivi, demirden daha ucuz olursa, buradaki fabrikaların çalış- masına ne lüzum var? Şişe ve xücaciye sanayii İçin de böyle HÜSEYİN AVNİ Bir çocuk başka bir çocuğu yaraladı Kasımpaşadı rında İzzet ve Şeref isimlerinde iki ârkadaş kavga etmiş, İzzet, Şerefi çakı ile yaralamıştır. Polis, yaralıyı tedavi altına aldır. İngiltere 13 senedenberi yeni zırhlı yaptırmamışken şimdi 9 zırhlı yaptırmaktadır . Diğer sınıf gemilerin mıkdarı da çok artırılacaktır. 942 de İngiliz donan - ması çok kahir bir faikıyyete malik olacaktır yanın tonaj miktarını tahdide yanaş- mamasından ileri gelmiştir. Bugün Fransanın 77, Japonyanın 9, Almanyanın (3 cep zırhlısı da dahil olduğu halde) 4, İtalyanın 4, Ameri. kanın 15 zırhlısı vardır. İngilterenin 12 zırhlısından başka zırhlı sınıfına girebilecek 3 büyük zirhlı kruvazörü de mevcuttur, Bu suretle Amerika ile müsavi vaziyttedir ve Fransiz, Alman, İtalyan zırhlılarının mecmuu kadar gemisi var demektir, 3 sene sonra İn- giltere 24 zırhlıya malik olacaktır. İngiltere tayyare gemisi itibarile de üstün vaziyettedir. İngilterenin 6 tayre gemisi vardır. Bunların en ye- nisi Ark Royal 60 tayyare taşımakta- dır, Sürati 31 mildir. 25 bin tonluk beş tayyare gemisi daha yapılması için 939 bütçesine tahsisat konmuş- tur. Bu suretle İngiltere 12 tayyare gemisine malik olacaktır ki bu, Ame. rika, Fransa, Japonya, İtalya ve Al- manya tayyare gemilerinin mecmu- Şimdiki beş tayyare gemisi ancak 250 tayyare taşımaktadır. Kruvazör ve torpito muhribi ba kımından İngilterenin tefevvuku çok büyüktür. İngiltere yalnız ticaret yol- larını müdafaa için deği, düşman torpito muhriplerine karşıda çok miktarda kruvazöre muhatçtır. Şim- diki halde 4,700 ile 10 bin ton âra- sında 61 kruvazörü vardır, Amerika- nın 39, Japonyanın 23, Fransanın 18, İtalyanın 15, Almanyanın 6 kruvazö- rü vardır, İgiltere ve Avustralyada 21 kruvazör (oyapık maktadır, 4 kru- vasörün inşasına da bu sene başla” nacaklır. Şu halde 3 sene içinde İngil- terenin 86 kruvazörü bulunacaktır. Harpte mühim rol aynıyan torpito muhribi noktasından İngiliz bahri mütehassısları pek memnun değiller. dir. Büyük harpten sonra İngiltere- nin 400 torpito muhibi vardı. Bugün bu miktar 166 dır, 33 torpito muhribi de yapılmaktadır. Bu sene iki torpito mubhribi filosu teşkili için müteaddid gemiler yapılacaktır. Şu halde 3 sene içinde İngilterenin 230 torpido muh- Tibi bulunacak ve bu sahada da Ame- rikayı geçecektir. Denizaltı gemilerine gelince, İngil- tere torpito muhriblerinin ve rehber gmilerinin terakkisi dolayısile müs- takbel harpte tahtelbahirlerin büyük bir rol oynayamıyacakları kanaatın- da idi. Bu sebeble tahtelbahirler ih- mal edilmiştir. Şimdi İngilterede 52 denizaltı gemisi vardır. 17 gemi de ya- tahtelbahirlere yeniden ehemmiyet vermeğe başlamıştır. Almanyanın 8i, İtalyanm 123, Japonyanın 70 deniz. altı gemisi vardır. İngiltere bunların arzetiği tehlikeye karşı bir çok küçük torpito muhribi yaptırmaktadır. Bir taraftan yeni gemiler yapılır. ken, diğer taratan mevcutların ıslahi için gece gündüz çalışılıyor. Bahriye kadrosu 125 bin zabit ve neferden mü. Cemal Nadirin kıssalarını asrileştirdiği LA FONTAİNE Arkadaşımız “Üemal Nadir bugün birinci sahifemizde gördüğünüz gibi meşhur Fransız şairi La Fontaine'in çocukluğumuzda hepimizin tatlı tat- lı okuduğumuz kıssalarını (fables) zamanımızın hâdiselerine uydurarak anlatan bir karikatür serisine başla- dı. Sonsuz tabiata” ve hürriyete âşk ölan La Fontaine hayvanların ağzın- dan insanlara ders veren manzum kıssaları 300 senedenberi nesillerden nesillere nakledilen ve bütün medeni dünyanın tanıdığı büyük bir Fransız “şairidir. 1691 senesinde doğdu, 1695 de öl- dü. Ta Fontaine'in babası sular ve or- manlar müdürü idi. Şalr çocukluğu- nu babasının yanında ve dalma or- manlarda dolaşarak geçirmiştir. O. kuma çağına geldiği zaman kolleje girdi. Tahsilini bitirince babası onu papas yapmak istedi ise de genç La Fontaine bu meslekte ancak 28 ay du- rabilmiş, sonra ayrılarak avare bir hayata başlamıştır. Hayatını intiza. ma sokmak ümidile babası şairi yirmi altı yaşında İken evlendirdi. Birde çocuğu doğmasına rağmen La Fon- tainen bir müddet sonra karısından ayrılmıştır. La Fontainerı bu devirlerde eserle. rini vermeğe başlamıştı. Şair olarak tanındığı zaman onu bir kaç asilzade himayesi altına aldı, La Fontai'i ilk guettir. Sonra . Duchesse d'Orldan, onu müteakip Mme de La Sabllere himaye etti, KANSIZLIKE: asil teripelisişin SIROP DESCHTENS, PARIS pi a