11 Mart 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

Pp Ehİİ salib Istanbulu nasıl Gözleri kör edilen imparatorun zabtetti ? oğlu Bizanstan kaçtı Haçlılar, limandaki zinciri kırıp Zara şehrini kuşattılar. Şehirden murahhaslar Dördüncü ehli salibin İstanbulu nasıl fethettiğini o harekâta iş- tirak eden mereşal Villehhardouin'in Gıklarını, bunun üzerine, ikinci biz Tmuahede yapıldığını hikâye etmiştik. Şövalyeler, Venedik hesabına muha» rebeye girişecekler, o samanlar Adrk yatiğin şimal sahillerine kadar inen Macar krallığının eline geçen Zara kalesini fathedecekler, Venediğe ve teceklerdi. Mareşalın hatıratını, bu noktadan itibaren takib edelim: * “ «Pazar günü Sen Mark kilisesinde, Venedik Doju Hanri Dandolo kürsüye giktı. Halka hitaben konuşup dedi ki? — Senyörleri Sizler dünyanın en kahraman insanlarile ittifak ettiniz. Muazzam bir işe girişiyorsunuz, Ben ihtiyar ve zayif bir insanım, İstira- hate ihtiyacım vardır. Üstelik vücü» den de alilim (1)! Fakat senyörünü- güm ve sizleri benim gibi kimsenin idare ödemiyeceğine kaniim, Şaysd razı olursanız ben de haç kuşanayım, Başınıza gelmesi muhtemel tehlike- lere karşı koyarım, sizlere rehberlik ederim, Oğlum Renier yerime kalır, memleketi müdafaa eder. Ben de Ku- düs hacılarile birlikte ölür, yahut yar şarım, Ahali bu sözleri işitince, hep bir Bğızdan: — Allah rizasiyçin böyle yap! Bi- gimle beraber gel! - diye haykırdılar. Venedikliler de, şövalyeler de bü- yük heyecana düştüler. Zira, bu asil #htiyarın bizlerle birlikte yola çık- maması için ciddi özürleri vardı: Çok ihtiyardı; gözleri gerçi yüzünün orta- sında güzel bir manzara arzediyorsa, öa hiç görmüyordu. Görmek hassası- hı başında hasıl olan bir yara neti- cesi kaybetmişti. Pek iyi kalbliydi. Ah, bizleri burada bırakıp başka Ji- #manlara gidenler bu insana o dereca Az benziyorlardı ki... Halkın bu tezahüratından sonra, Doj, kürsüden indi. Mihrabın önünde diz çöktü, Pek çok ağladı Bu sırada Dandolo'nun kocaman pamuk şapka #1 üzerine iğne tire ile haç dikildi (2). İhtiyar, haçın iyi görünmesini istiyor. | du; onun için böyle yükseğe diktirdi. Bunun üzerine Venediktilerden de pk çok haç kuşananlar oldu. Halbu- ki o güne kadar bunların sayısı pek Badı. Bu hadise bizimkileri pek se- vindirdi, Artık yapacak birşey kalmamıştı. Gemiler bizim baronların ve maliyetle. rinin emirlerine verildi. Binmeğe baş- Jadık. Şimdi, dünya yüzündeki en büyük duvarlardan ve mühim maceralardan bahsedildiğini işiteceksiniz. O sıralarda, İstanbulda Sursak (3) #simli bir imparator vardı. Adı Aleksi olan bir de kardeşi vardı ki, impara» tor bunu Türklerin elinden satın ai- Anış, esaretten kurtarmıştı, onların her arzusunu yerine getidir sin. Bir kere baş vur. Belki merha- mete gelirler. Prens, bu tavsiyeleri memnuniyet- le yerine getireceğini bildirdi. Genç Aleksi, ordumuzun şefi olan Bons'fas de Monferra ile diğer baron- Baronlar, bu tekliften hayrete düş tüler, Dediler ki: İ — Söylediklerinizi nazarı itibara alıyoruz. Prens Aleksi'nin yanına biz | de murahhaslarımızı katacağız. Hep birlikte Almanya kralı Pilip'in nez- dine gidersiniz. Şayed Kudüs toprak- larını almamıza yardım ederse biz de onun gayesine hizmette bulunu- ruz. Zira biliyoruz ki, Bizans tahtı prens Aleksiile pederinden gasp | edilmiştir. Böylecâ Almanyaya, kral ve prens nezdine murahhaslar gönderildi. Bu sıralarda da haçlıları çok müteessir eden bir haber duyuldu: Ehli Salip ordusunu teşvik eden rahip Foulgucs vefat etmişti. Almanyaya murahhas heyetimiz bitmesi üzerine, ordumuza o memle- ketten bazı kıymetli zevat iştirak etti, ... İnsanları ve hayvanları taşımağa mahsus gemiler, baronlarımız arasın- da taksim edildi. Zaten güzel olan bu donanma ordu tarafından işgal edilince büsbütün lâtif bir manzara aldı. Gemilerle üç yüz kadar mancinık ve taş.atan âlet ve diğer harb vasıta” ları götürüyorduk. Ummam ki dün- yanın hiç bir limanından şimdiye ka» dar böyle- harikulüde bir donanma kalkmış olsun. Efendimiz İsanın 1202 Wnci velâdet senesinde bulunuyordük. 11 kânu- nuevvelde Zara (9) şehri önüne var- dik (10). Burası gayet iyi müstah- kem bir kaleydi, Pek güzel, pek kuv- Nankör Aleksi, imparator olan kar- deşini yakalattı, gözlerini çıkardı. Alçaklıkla tahta kendi geçti (4). İzak uzun zaman zindanda kaldı. ÜAleksi isimli oğlu da yanındaydı. Kasıp amcasile adaş olan bu genç, günün birinde mahpustan kaçtı. Bir gemiye binerek bir limana çıktı. Ora- Gan da Almanya kralı Filip'in yanı- ha gitti (5). Zira, bu kralın zevcesi genç Aleksl'nin hemşiresiydi (6). Pizans prensi Lombardia'ya vardı- aman Kudüsü fethe gitmek üzere kuşanmış pek çok hâclilere ras- Kendisine yardım edenler (7) şöy- ie dediler: — Senyörl İşte, Yenedikte muaz- zam bir ordu var. Bunlar, dünyanın «en mükemmel şövalyeleridir. Şarka doğru nasıl olsa gidiyorlar, Rica et €e sana karşı merhametleri uyansın! Onlar senin haksız yere saltanattan xıahrum bırakıldığım anlıyacaklar- dır. Şayed yardım ederlerse sen de vetli, pek zengindi. Haçlılar bunu gö- rünce, hayran kaldılar, Biribirlerine: — Şayed Cenabıhak, bir mucize göstermezse böyle bir şehir nasıl su- Kut eder? - dediler. ” İlk gemiler, limanın önünde demir- Myerek diğerlerinin gelmesini bekle- di. Ertesi sabah, gayet berrak, şeffaf bir gün oldu. Bütün donanma gel- mişti, Sahile, kuvvet istimalile ayak bastık. Limanda bir taraftan bir ta- rafa gerilmiş olan zihciri kırdık. Öy- le bir tarzda ihraç hareketi yaptık ki, liman bizimle şehir arasında kaldı. Şövalyeler, çavuşlar, mancınıklarla vesair harb âlâtile, bayraklarla kara- ldilar (11). “ei böylelikle kuşatıldı. Bu sırada -bütün baronlar henüz gelmemiş bulunuyordu. Bizzat şefi- miz Marki de Monferra da gelmemiş- ti. Bir işi olduğundan geride kalmış- tı, Hastalanan bazıları da vardı. Bun- ların kimi orduya Zara'da fltihak et- ti, kimide başka yolu tercih etti gelip teslim şeraitini bildirdi İ dirde Rorcin isimli Zara kalesinin sukutunda mühim rol oyanayan mancınık doğruca Suriyeye gitti, Kânunuevvelin 12 sinde Zaralılar- dan murahhaslar kale kapısından çe karak Venedik doju ile görüşmeğe geldiler, — Şehri ve bütün malları teslim ederiz. İnsanlar salim kalmak şarti- lel - dediler.» ... Zara'nın nasıl zaptedildiğini, Haç. sıl yürüdüğünü, salı nüshamızda ta- kib ediniz. Yürük Çelebi (1) Henri Dandolo 1102 senesinde sek- sen iki yaşında Venedik doju seçilmişti. Hikâyenin geçtiği tarihde doksan iki yan şandaydı. Bu, Venediklilerin iddiasıdır. Yranaz ve Belçika müelliflerinin anlattıkları ise bu Bu teyid etmez. Bu zatın tercümei halini bu nüshamız- da beşinci sahifemizde (Günün ansiklo— pedisi) sütununda okuyunuz. 12) Venedik dojları gayet yüksek bir sapka giyerlerdi, Haç ekseriya omuzda ta- gınırdı. Dandolo bir yenilik yapmıştır. (3) Melek iâkablı ikinci İzak 1183 - 1198 senelerinde imparatorluk etmiştir. vin Maroşal kendisine her ne kadar Sursak diyorsa da birz hatıratın mütebaki İzik diyeceğiz, (8 Üçüncü Aleksi Komnen, (5) Ji97 den itibaren Almanya kralı olan Filip dö Suat, (6) Bu kraliçenin ismi İren'di bazıları- na göre de Mari (1) Bunlar Pizelilerdi. Bizans prensinin yünında mürebbiyesi de bulunuyordu. (8) Bu ik temas ordu henüz Venedik- tej eyken oluyor. (0) Hatıratda Tardes diye ismi geçen bu şehir, Arnavudluğun şimalinde, yada, Adriyatik sahilindedir, İzmi Kamy- su Âllimda «Ze, elif, rı, hes olarak geçi yor. (10) Maraşal, hatıratında, (11) Başka bir müellife nazaran bu bâ- bir Venedik gemisi batmış, Amerika - Brezilya İki hükümet arasında ' mali anlaşma — imzalandı Vaşington 10 — Amerika ve Bre- zilya Maliye nazırları Hariciye neza- j Tetinde Hariciye Nazırı B. Hull de hazır olduğu halde akdolunan nihat konferansta Amerika - Brezilya mali itilâflarını imzalamışlardır. Bu itilâflar, Amerika tarafından Brezilyaya kredi açılmasına ve Ame- rikanın bir merkezi Brezilya bankası ihdası hususuna İştirak etmesine mü- tealliktir. Brezilya, dolar hesabile tesbit, edil- tos 1939 dan itibaren tediye etmeğe |. Polonya - Çekoslovakya müzakeresi Varşova 10 (A.A.) — Çekoslovakya tarafından Polonyaya arazi terki ile münasebâttâr ölan mall meselelerin halli için bugün Polonya ile Çekos- lovakya arasında Vârşovada müzake- relere başlanacaktır, lar ordusunun İstanbul üzerine na- | Vilâyetin varidatı artı başarmıştır, Vilâyetimiz hususi muhasebesi inti- zamla çalışıyor. Günden güne varida- tı artarak memleketin çok büyük ih. tiyaçlarını önlemektedir. Halihazırda bütçe muhammenatı (550,508) lira. dır Kİ, bu varidat geçen yılda tama. men tahsil edildiği gibi kuvvetli ela. manların çalışmalarile (100,000) lira gibi mühim bir kısımda fazla varidat zuhur etmiştir. Bütün maaşlar ve masraf günü gününe tediye edilmek. tedir, Bu yıl içinde (40091) lira 81 ku- Tuşa, vali konağı inşaatı müteahhide verilerek bodrum ve zemin kat kârgi- rile betonarme döşemesi yapılmış ma- Yıs 1939 gayesine kadar inşaatın ta. mamlanmesı şart koşulmuştur. Nafıa işleri Vilâyetimizde - Nafıa işlerine çok önem verilmektedir. Vilâyetin yolla. rının İslâhını düşünen valimiz 5 yıllık bir çalışma programı hazırlatarak tek- nik çalışmalarla Programın tatbiki. ne girişilmiş az zaman içerisinde hay. Hi işler başarılmıştır. Ezcümle Yer. köy yolu tanramien inşa ve tamir edil. miştir. Yozgat - Sorgun, Yozgat - Yerköy, Sorgun, Boğazlıyan Fakılı yollarının bozuk kısımları ele alınarak bir çok yerlerde esaslı çalışmalariz bu nok. sanların giderilmesine çalışılmış ve bir kısmıda ilkbaharda çalışmaya €sas olmak üzere şimdiden keşif ve Projeleri ikmal ettirilmiştir. Kültür işleri Vilâyetimiz Kültürel durum itiba- rile hepimizin yüzünü güldürmekte. dir. Bu yıl yeni ilkokul'öğretmen kad. rosuna 18 öğretmen ilâve edilmek gu. relile öğretmen adedi 162 ye çıkarıl. mış ve evvelki senelerde vilâyet dahıl linde tam teşkilâtlı okul adedi 25 iken şimdi 42 yi bulmuştur. 33 ilkokulda 3 snf üzerinden tedrisata devam edil. mektedir. Bu okullara devam eden kız, erkek talebe adedi 8005 olarak tesbit edilmiştir. Ayrıca Sarıkaya nahiye merkezinde tam devreli bir yatılı okul açılmış ve bu ders yılı başında faali. yete geçirilmiştir. (27012) lira keşif tutarlı Sorgun ilkokulunun (12000) Yiralık kısmı Boğazlıyan orta okulu. nun 12000 liralık kısmı müteahhide ihale edilmiş ve bu kısımların Mayıs 939 gayesine kadar ikmal ve İnşası şart koşulmuştur. Yıllarca evvel baş- lanıp kiminin temelleri kiminin du. varları yapılarak henüz 36 köy okulundan 32 sine yardım ya. pılarak ikmal ettirilmiş ve tedrisata başlanmıştır. Ücret ve masrafları Maarif vekâle. tinden vilâyelimize tahsis edilen eğitmenleri vazifelerine başlattırılmış ve bu eğitmenlerin yeni sene daha emin adımlarla çalışabilmeleri için köy bütgelerile okul kurağı tahsisatı Konulmuş ve arsaları tedarik ettiril. Yozgad mektupları, Yozgadda bir yıl içerisin- de başarılan işler işleri intizamla yürümektedir Bahife-11 Sahife 7 Yor, nafta, kültür, sıhhat Poliklini. Zine 4246 hariciye, 1848 nisaiye olmak üzere 6094 hasta müracaat etmiş ve ayakta muvaffakıyetle tedavileri icra edilmiştir. Ayrıca yatırılıp tedavi edi. len ağır hasta miktarı 1331 dir, Haf. tada ancak iki defa elektrik cereyanı verilmesinden dolayı iki gün faaliyet. te bulunan rontgen servisi bir Yal için. de 368 radyografi ile 204 râdyoskopi. yapılmıştır, Frengi ve sıtmalıların te- davisi için merkez ve kazalarda mü cadele için sıhhi tedbirler alınarak ehemmiyetli bir surette takip edil. mektedir, . Atelyeişleri Memleket gençliğinin sanata olan arttırmak ve köylülerimizin Kalkınmalarını temin etmek üzere 927 Yılında hususi idare tarafından açı lan atelye günden güne çalışmalarını arttırmakta ve memleketin sanata ait pPılmakla beraber vilâyet mıntakası dahilinde yapılan göçmen evlerinin kapı ve pencereleri ikmal resmi ve gayri resmi müesseselerin muhtaç olduğu mobilye ihtiyaçları temin edilmişir, Çifçilere alt pulluklar ve alâtı ziraliye tamiratı ve imalâtı yapıldığı gibi köylülere bedeli Ziraat, bankasından verilmek suretile 18 çift atlı araba 9 tek atlı araba ve 48 öküz arabası imal ve teslim €dilmiştir, Polonya - Romanya münasabafı Romanya Hariciye Nazıri mühim beyanatta bulundu tevsii için yapı- lan her şey, münhasıran fki devletin menfaatlerine hâdim olmağı istihdaf etmektedir, Nazır, B. Beck ile yaptığı görüşme lerin çok dostane olduğunu ve her iki tarafın noktai nazarları arasın- daki birliğin müşahedesinâ hizmet ettiğini söylemiştir. B. Gafenco, netice olarak, bu gö- rüşmeler neticesinin gerek Romanya, gerek Polonyada büyük bir şevk ile karşılanmış olduğunu söylemiştir.