24 Şubat 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

B. ALI NIHAD DIYORKi: “Şiirde mâna aramayanlar niçin kelime kullanıyorlar?,, «Mademki şiirde mâna aramıyorlar, Kelime kullanma- sınlar. Günkü kelime bir mânanın ifadesidir » Maarif Vekâleti pek büyük ve pek Mühim bir iş üzerindedir. «Türk ede- biyatı kamusuunu hazırjlamağa karar yetmiş ve bunun için de bir encümen teşkil etmiştir. Bu encümene seçilen İstanbul üniversitesi, edebiyat faküi- tesinin kıymetli hocalarından Ali Ni had 'Tarlan'ı turkoloji enstitüsünde çalışırken buldum. Yakında yapıla. cak Köprülü Fuad gecesi için son ha- kırlıklarla meşguldü. Ali Nihad Tarlan'a biz de bir edebi. — lg ; yat akademisi lâzım olup olmadığını gordum. Cevap verdi: — Esas itibarile lâzımdır. Akademi hakikaten büyük bir ihtiyacı karşılı- yacaktır. Ancak lüzum ile inikân mef- humları başka başka şeylerdir. Ben bugün için buna imkân göremiyorum. Çünkü edebiyatımız bugün fırtına dalgaları üzerinde sekip duran bir ge miye benziyor. Havanın açılmasını, biraz huzura ve istikrara kavuşma- mizi beklemek mecburiyetindeyiz zan- nederim, Edebi mektepler tarihi bir seyir ile tekâmüllerini yaparlar. Fakat bütün bu mekteplerin sathi tahavvülleri ak tanda sürüp giden fasılasız bir dil te- kümülü vardır. Biz bugün dil buhra- Dı içindeyiz. Burada izahı uzun süre- eek birçok meseleler vardır ki, şimdi. ik bir akademi teşkili imkânım selbe- diyorlar, — Meselâ ne gibi imkânsızlıklar? — Evvelâ bizde bir edebi dilin henüz tekarrür etmemiş olması... Bugün için edebiyat dil kimin Jisarıdır? Halid Ziya bambaşka bir dille bize hislerini anlatıyor. Bugün edebiyatçılarımızın her biri başka bir dil kullanıyor. Hü- Beyin Cahid Yalçına bugün yenilerden bir parça veriniz. Belki gülecek, hattâ #ğlıyacaktır. Henüz bizde ne edebiyat ni tekarrür etmiş, ne de öz dediğimiz iç tebellür etmiştir. Hangi mikyasa, hargi miyara göre bir akademi teşkil edeceğiz. Bugün edebiyat için ölçümüz nedir? İşte bü- ün bunlar dev gibi birçok sebepler- den dolayı bugün bir edebiyat akade- misi kurmamız imkânsızdır. Sözü edebiyata, yeni şiire intikal ettiriyoruz.Ali Nihad Tarlanın bugün- kü edebiyat cereyanları etrafında ha- zırlanmış çök güzel bir de etüdü var- dır. Bunun için Ali Nihad Tarlan ye- ni edebiyat cereyanları ile pek yakm- 'dan alfikadar olmuştur. Kendisine sordum: aşta Nurullah Ataç olmak üzere Şiirde münanın lüzumlu birşey olma- dığını ileri sürenler var. Yani bun- lar diyorlar ki: «Bir şiirin güzel olma- $1 için mutlaka onun içinde mânası bulunması lâzım değildir. Bir şiiri güzelleştiren onun içindeki mâna de- ğildir. Fukat şiirde mâna da olursa bunun bir mahzuru yoktur.» Bu kabil $iir telâkkisi hakkında sizin fikriniz nedir? — Piskolojinin en basit bir düsturu yardır. Birşeyi sevmek için değil, hat- tâ duymak için bile onu evvelâ anla- mak lâzımdır, Birşeyi anlamadınız mi onu duyamazsınız. Ve tabil sevemezsi- Biz de... — Fakat buna mukabil diyorlar ki: Şiir yalnız formdan, şekilden ibaret- fir, Bir şiirin güzel olması için formu- nun şeklinin güzel olması kâfidir. Mâ“ Basının değil... Mâna olsa da ölur, ol. masa de... — Eğer şiir yalnız şekilden ibaret İseo halde kelime kullarmasınlar. Resmihatti gib bir şeyler yapsınlar, Kelime kullanmak suretile şiirde mâ- hayı kabul ediyorlar demektir. Çün- kü kelimeler birer mina (ifadesidir. "Hem şilrde kellme kullanmak, hem de; #Biz şiirde mina aramayız» demek #uhaf birşeydir, — Fakat bazen ayrı ayrı birer mâna Made eden birçok kelimeler yanyana gittikleri yok.» Siz ne dersiniz? Bilhas- sa köye ve köylüye indikleri hiç yok... — Evet bizde köy ihmal edilmiştir. Fakat yeryüzünde hiç zorlanmıyacak birşey varsa O da sanattır. Sanatkâr muvaffak olsun da hayatın hangi sa- hasını anlatırsa anlatsın... Muvaffak olmak şartile anlatılacak dekorun ehemmiyeti yoktur. — Burhan Cahid diyor ki: «Sinema yalnız tiyatroya değil romana da dar- be vuruyor. Çünkü artık bugünkü in- sanların bir romaru okumak için dört beş gün sarfedecek vakitleri yoktur, Ayni mevzuu bir sinemada daha eb , raflı olarak bir iki saat seyretmeği ter- Prof. Ali Nihad Tarlan geldikleri halde toplu bir mâna ifade edemezler. — İşte şiirde doğru olmıyan şey de budur ya... Kelime kullandıktan sonra müânayı istigna etmek doğru değildir. Ya kelime kullandığına göre mâna- ya riayet etmeli, yahud da mâna âran- madığına nazaran kelimesiz birşey or- taya çıkarmalı., Kelimesiz de edebi- yat olmaz. — Bir edebiyat mükâfatına taraf. tar mısınız? — Edebiyat mükâfatı mı? Olsa da olur olmasa da... Bir edebiyat mükâ- fatı alacak derecede eser yaratan bir adam esasen hilkatten mükâfatını ai mış demektir. Bir edebiyatçı için de bundan daha mühim mükâfat olur mu? — Akagündüz diyor ki: «Bizde ro- man kahramanları her nedense salon- lardan çıkmıyorlar. Aksaraya, Edir- nekapıya, Yenikapıya, Topkapıya hiç Edirnenin imar işleri Plânlar arazi üzerinde bir kere daha kontrol edildi Edirne (Akşam) — Edime şehrinin plânını yapmakta olan profesör EĞİ 1/5000 mikyasındaki plânı vekâletler. den tasdikli olarak ve 1/2000 mikya- sındaki plânı da kontrol edilmek tüze- re Edirneye getirmiştir. Plânlar umü- mi müfettişlik salonunda umumi mü- fettiş, vali ve fen heyeti tarafından Ledkik edlimiş ve profesör Eğli ile bir- likte araziye çıkılarak stadyom, koşu meydanı ve yapılacak olan turist ote lnin yerleri bir kere daha gözden ge- çirilmiştir Bunun gibi İş ve Ziraat bânkeları- nın şubeleriyle İnhisarlar ve posta telgraf dairelerinin yapılacağı yerler. | de alâkalı direktörlerle birlikte ted- kik edilmiş ve stadyomun plânkotesi hâzırlanarak vilâyet tarafından Be- den terbiyesi genel direktörlüğüne | gönderilmiştir. Stadyom yerinde hemen işe başlan- mak üzere tasdikli plân beklenmekte. dir, Profesör Eğli 1/2000 mikyaslı plâ- nı 15 mart tarihine kadar yüksek mâ- kamlara vereceğini söylemiştir. 1939 yılı Edirnemiz için bayındırlık yılı olacaktır. Siirdde yeni Halkevi binasi yapılacak Siird (Akşam) — Halkevi binası ih- tyaca uygun olmadığından yeni bir Halkevi binası yaptırılması takarrür etmiştir. Diğer taraftan şimdiki bina- nın müstacei tamiratı için (500) lira. lik tahsisat gönderilmiştir. Tamirata hemen başlanacaktır. Halkevi riyasetine ortaokul direktö- rü bay Ramiz tayin edilmiş ve işe baş- lamıştır. cih ediyorlar.» Siz ne dersiniz? — Bu telâkki belki doğru olabilir, Fakat bizim cemiyetimiz için değil İhtimal Amerikada, Almanyada ha- yatın çok maddileşiiği ve vaktin çok darlaşlığı yerlerde az roman okunabi. lir, Pakat bizde iş harici saatler deo kadar boş zamanımız vardır ki bol bol roman, hikâye okuyabiliriz. Bizde si- nemanin romana darbe vurduğ'una ve yakın bir zamanda da vuracağına ka- ni değilim... Sonra bugünkü romanlar da bizim hayatımıza uygun bir şekildedir. Es- ki kurunuvusta, asilzadelerinin 20 cild- lik pastoral romanlarını tabii bugünkü insanlar okuyamazlar, Kurunuvusta- da böyle 20 cildlik romanlar pek Te- vaçta imiş. Fakat bugünkü römanları okuyabilmemzi için -bizde- hiç bir mâ- ni yoktur. Bilâkis bizde son zamanlar. da roman daha fazla okunan birşey haline girmiştir, Çünkü iş haricinde sinem na yapabilirsiniz? En büyük zevk » hele edebiyat meraklıları için « ro. mandır, Hükmet Feridun Es İnönünün direktifi yerine getiriliyor Kastamonuda memur evleri ve şehir oteli yapılması için hazırlıklara başlandı Kastamonu (Akşam) — Reisicüm- hur İnönü Kastamonu seyahatlerin. de valimiz Avni Doğana «Kastamonu. da memur evleri ve şehir oteli yapıl mali» direktifini vermişlerdi. Kıymet- Wi valimizin teşebbüsleriyle bu iş kati- leşmiş bulunmaktadır. Emlâk banka. sından idarei hususiyenin müsait $0- raitle alacağı 65,000 liralık istikrazla hemen işe başlanacaktır. Büna ait ev. rakı, vilâyet umumi meclisi müstace- İ © binaen ilk toplantısında mü. zakere ve kabul etmiştir. Şu günlerde paranın istikraz olunaçağı ve derhal işe başlanacağı kuvvetle tahmin olun- maktadır. Kastamonuda yapılacak adliye sa- rayının arsası İçin de istimlâke baş- İ Jannuştır. Bu bina Cümhuriyet yolu üzerinde Halkevinin karşısında inşa edilecektir. Kastamonu Halkevinde Kastamonu (Akşam) — Halkeyi- miz çalışmalarına bütün hızilede- vam etmektedir. Halen altı kurs açıl mış ve faaliyete başlamıştır. Bunlar (Şapkacılık), (Çiçekcilik), (Resim), (Musiki), (Kadınlar için okuma yaz- ma) (erkekler için okuma yazma) kurslarıdır. Bu kurslara devam eden- lerin sayısı 300 zü bulmaktadır. Bun- dan baş- İ ka dan başka ayın muayyen günlerinde aile toplantıları yapılmakta, konser, temsil ve konferanslar verilmektedir, Sosyal yardım kolu fakir ve yoksul halkın muayenesi için bir de polikili- nik açmıştır. İmkân dahilinde ilâç da verilmektedir. Bursada otel ve lokan- talar ıslah ediliyor Belediye bir lokanta açıyor - Bursa KızSanat enstitüsünün yeni binalarından ilki açıldı Bursa km sanat enstitüsünün yeni binasının açılma resminde çay Bursa (Akşam) — Belediye meclisi şubat devresinin on beş günlük top- lantısını Bursa ve Çekirge otellerile lukantalarının ıslahı işine hasretmiş- tir. Müddet kâfi gelmediği için vilâ- yeten alman müsaade ile bir hafta daha uzatılmıştır. Yapılan talimatna. melerin müzakeresi devam etmekte. dir, Bursa otelleri, (Çelik palas) müs- tesna olmak üzere üç kısma ayrılmak» ta ve her bir sınıfın tâbi olacağı şart- Jar ayn ayrı tesbit edilmektedir. 10- kantalar için de bir talimatname ya- pılmıştır. Bursa belediyesi, meclisin kararile bir belediye lokantası kuracaktır. Bu lokanta şehrin en işlek ve merkez cağ- desi olan bir yerde ilkbaharda açıla. caktır. Banyo ve seyyah mevsiminde şiddetle duyulan lokanta ihtiyacı, bu suretle önlenmiş olacaktır. Belediye şimdiden hazırlıklara başlamıştır. To kanta için, belediye gazinosu Olarak yapılmışken, sonradan (Türkkuşu)na Kiralanan belsdiye bahçesindeki bi- | nanın tahsisinden bahsedilmektedir. Çekirgedeki otellerin, çi- nata göre hazırlık yaj ları için üç aylık mühlet v Otelciler şimdiden faaliye Na ilecektir. e başlamış. mlâk ederek çalıştığı Altıparmak caddesi- elle temizletmektedir, Gerek bu n, gerekse parke olarâk yapıl. miş olan Bursu - Çelikpalas arasında Ki bulvarın asfalt olarak yapılması, ilkbâharda ikmal edilecektir. Bursa belediyesi, birinci sınıf caddeleri kâ- milen asfalta çevirecek ve parke kal. dırımı İkinci sınıf caddelere bıraka- caktır. Bunun için birkaç senelik ye- ni bir program hazırlanmaktadır. Şehir plânmın mühim kısımları üze. Şile Halkevi vi | rinde profesör Prostun başladığı tadi- lât, nisanda alınacak hava fotoğrafın- dan sonra daha esaslı bir mahiyet alacaktır. Plânın gecikmesi yeni inşaat yaptırmak İste; zları ancak önümüzdeki sene içinde tahakkuk edebilecektir. Bay Pro , ağustosa kadar avan projeyi vermesi bekleniyor. Çekirgenin imarı, ayrı bir proje ve plâna tesbit edileceği belediye bu mıntakada hiç bir müsaade etmemektedir. Bursa kız sanat enstitüsünün yeni binalarından ilki me- rasimle açıldı Bursa (Akşam) — Necatibey kız &a- nat enstitüsünün yeni binalarından ilki, merasimle açılmıştır. Merasim- de vali bay Şetik Soyer, Tüm komuta- nı general Ekrem ve maarif ailesine mensup birçok davetli hazır bulun. muştur. Üç katlı, geniş ve uzun koridorlu, aydınlık oda ve sülonlardan mürek- kep olan yeni enstitü binası kırk bir bin liraya çıkmıştır. Bu münasebetle neklepte üç gün sürmek üzer be faaliyetini gösteren bir sergi açıl- mıştır. Halk tarafından alâka ile sey- redilen sergide fevkalâde nefis ve gü- gel eserler teşhir edilmektedir. Altu üstlü iki büyük salonu dolduran bu zarif sergi büyük bir itina ile hazırlan. mış ve kızlarımızın ne ince bir dikkat, le iş ve ev kadını olarak hazırlandık- larım göstermekte bulunmuştur. Serginin elişi kısımlarında, bilhassn eski Türk motiflerine büyük bir kıy- met verildiği göze çarpmaktadır. Mü- dür bayan Bukiye ve öğretmenler, zi- yaretçilere izahat vererek halkla meş- gul olmaktadırlar. Çiçek dairesi fev- kalâde dikkati celbedecek zengin bir köşe teşkli etmektedir. dı? nasıl açıl Açılış töreninde milli oyunlar oynıyan küçük Şileliler Şile (Akşam) — Halkevimiz, İstan- buldan vali ve parti başkanımız adına gelen bay Hamid Ongunsu'nun elile İstanbul şehir bandosunun ve binler- ce köylü ile halkımızın coşkun teza- hüratı arasında açıldı. Söylevler, şiir- lerden sonra temsil kolumuzun muvaf- fakıyetli temsili takdirle karşılandı. Miniminilerin zeybek dansı, köy dü- günü havası ile milli oyunları alkış landı. İstanbuldan gelen davetlilere, Şile halkına, köylülere öğle yemeği verildi, Şilede bir benzeri olmıyan ve kayma- kam bay Rebii Karatekin ve arkadaş. larnın himmetlerile, İstanbuldan alı. map büyük bir zevkle tefriş edilen par- ti ve Halkevi binası gelen heyete göğ- terildi; memnun kaldılar, Yeni Halkevi binasında her kol için odalar ayrılmıştır. Gerek vilâyetin yüksek yardımları ve gerekse Şile halk ve köylüsünün gayretlerile yükselen binarın içinde beşyüz kişi alacak ka- dar bir salon, bir banyo mahalli, oku- ma oğası ve diğer odalar vardır. Bu- rada Halkevinin faaliyete geçişi bina içinde candan bir kaynaşmaya vesile olmuştur. Evin açılışı dolayısile Şile gençleri tarafından verilen bu ilk temsilde salon tamamen dolmuştu.