12 Şubat 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Rus - Japon ihtilâfı Avrupa İşleri son derecede karıştığı bir sırada Asyanın şarkında da va- riyet çok fenalaşmıştır. Bahusus Japonya ile Sovyetlerin arası artık İyice açılmıştır, Mançurinin iki bin kilometreden uzun olan hududunda kızın ordu ve Japon kuvvetleri arasında sık sık kanlı müsademeler oluyor. Hu- duda nid eski ihtilâfların ve meselelerin halledilmemiş olması bu çarpışma. da vesile olmaktadır. Fakat iki büyük devletin arasını açan büyük mesele Sibirya sularında Japon-Rus sulh muahedesi ahkâmı mucibince balık avlamağa elen Japon ge milerinin gelecek marttan itibaren Sovyet sahillerine yanaşmaları Moskova hükümeli tarafından menedilmiş olmasından ileri gelmiştir. Japonya Parlâmentosunda siyasi partiler müttehiden verdikleri bir ka- rar ile Japon hükümetini Sovyet sularındaki Japonların ahdi haklarını bi maye ve müdafaaya davet etmişlerdir. Bu davet Japon donanmasının ve or- dusunun silâh kuvveti ile müdahalesi demektir. Diğer taraftan Sovyetler dahi Japonların askeri müdahalesi ihtimaline karşı icab eden askeri tedbir. leri şimdiden almış bulunuyorlar. Bu maksadla Vladivostoktaki kızıl donanma kumandanlığı nez dinde bir askeri şüra teşkil edilmiştir. Moskova hükümeti Sovyet karasula- rma girecek her hangi Japon gemisi üzerine ateş açılacağını ilân etmiştir Sovyetler yalnız denizde değil karada dahi fevkalâde askeri hazırlıklar Yapıyorlar, Sovyetlerin hâkim nufuzu altnda bulunan dış Moğolistanın merkezi Urga ile Sibiryanın Verhni Udinski askeri merkezi arasında 300 ki. lemetrelik bir demiryolu az bir müddet içinde yapılmıştar. Bir harb vukuunda Japon orduları Mançuriden Sibirya üzerine taar. ruz ettikleri zaman kızılordu dahi bu demiryolu vasıtası ile dış Moğolistan» dan iç Moğolistana taarruz etmek ve buradan da Mançuriyi yandan vur. mak istiyecektir. Uzak Şarkta vaziyet çok naziktir. AKŞAM İzmir şehir meclisi Şubat toplantısı başladı İzmir (Akşam) — İzmir şehir Meclisi, şubat devresi toplantılarma başlmıştır. Meclisin bu devresinde Müzakere edilecek fevkalâde mühim Meseleler yoktur, Belediye reisliğine Vuku bulan muhtelif müracaatlar, Meclisin toplantı zamanında meclise &rzedilecek ve bunlar hakkında mec- Wsce lâzım gelen kararlar verilecektir. Mebus seçimi için teşekkül eden tef- tİŞ heyetine meclisce bayan Huriye , B Reşad Leblebicioğlu, Faik Ener, Muzaffer Örgen ve avukat Ce- Zorlu bir koca Agavni kocasının kendisini dövüp yaraladığı iddiasında Beyoğlunda oturan Agavni adın- da bir kadın dün adliyeye müracaat- Wa kocası Serkis tarafından dövülerek Yaralandığını iddia etmiştir. Agavni Vâkayı şöyle anlatıyor: — Kocam Serkis hiç bir iş yapmaz, kşama kadar kahvelerde kumar oy- Dar. Ben evlerde hizmetçilik yaparak ekmek parası kazanıyorum. Kocam bununla da iktifa etmiyerek kazan- um parayı götürüp kendisine ver- istiyor. Tabii ben bunu yapmı. in Çünkü aldığını kumara veri- Dün yine kendisine para vermedi- İçin Serkis benimle kavga etti. Beni tekme ve yumrukla fena halde üikten sonra iskemleyi gözüme , yaralandım. üddetumumilik Agavniyi muaye- xe Sevketmiştir. Adliye doktoru B. VEP Karan tarafından yapılan Muayenede kadının gözündeki yara- Ağır olduğu görülmüş ve keyfi- Yet Taporla müddelumumiliğe bildi- #ilmiştir. Vakayı müteakib yakala ie Serkis hakkında kanun! takibe Girişilmiştir. b Sarhoşluk ye isminde biri, Sultanahmedde ki, yikta kunduracı Remzinin dük- aya sarhoş olarak gelmiş ve Rem- şehid ettiği gibi dükkünm da Ka armı kırmıştır, Polis İlyası va” “Yarak mahkemeye vermiştir. Belediye Reisi doktor Behçet Uz kürsüde ve Şehir meclisi azası toplantı halinde mll aza olarak seçilmişlerdir, Belediyenin yangın sahasında inşa ettirdiği büyük şehir garajının ilk kısmı ikmal edildiği için Belediyenin. şehirde işlettiği otobüsler, bu garaja naklolunmuştur. Şehirde işliyen hu- susi eşhasa ald otobüs ve kamyon- lar da hep bu garajda duracaklardır. Garajın senede Belediyeye 250,000 H- ra varidat temin edeceği tahmin olunmaktadır. Bu varidat için Bele- diye bütçesinde bir fsıl açılması ka- rarlaştırılmıştır. Meclis, mesaisine devam edecektir, Sarhoş kadın ' Üç lira para cezasına mahküm oldu Leman adında bir kadın gece rakı içip kendini bilmiyecek derecede sar- hoş olduktan sonra sokağa çıkmış v6 gece yarısından sonra saat .bir sira- larında Mercan civarında Bilâlın kah- vesine girerek kahve istemiştir. Bİ- lâl bu saatlen sonra kahve veremi- | yeceğini söyleyince aralarında kavgâ | çıkmıştır, Zabıta ikisini de yakalamış, | Leman kahvecinin kendisini dövdü- günü, kahveci de Lemanın kendisine hakaret ettiğini iddia etmiştir. Sultanahmeğd üçüncü sulh ceza mahkemesinde yapılan muhakeme neticesinde her İki tarafın da haka- ret ve dövme iddiaları sabit olama mış, ancak Lemanın gizlenemiyecek derecede sarhoş olduğu sabit oldu- ğundan üç lira para cezasına mah-” küm edilmiştir... Bir kadın fuhşa teşvik cürmünden adliyeye verildi Beyoğlunda Gülsüm adında bir ka- dının evine genç kadın ve kızların girip çıktıkları nazarı dikkati celbet- miş ve dün arama yapılmıştır. Bu* aramada Gülsümün evinde on yedi ön sekiz yaşlarında kızlar bulunmuş- tur. Gülsüm 21 yaşını ikmal etme- yen genç kızları fuhşa teşvik etmek suçundan yakalanarak adliyeye tes- lim edilmiştir. İstintak hâkimi tarafından yapılan” sorgu neticesinde Gülsüm tevkif edi- lerek tevkifhaneye gönderilmistir. | a al a HeksıRanın son âsi generai Saturnino Cedillos nasıl ortadan kaldırıldı? Meksiko şehrin- den gelen haber- lere göre, âsiler generali meşhur Saturmino Cedil- 1os hükümet kuv- vetlerile vukua gelen bir çarpış- mada telef olmuş- tur, Meksikada son yirmi, otuz sene zarfmda Zü- hur eden isyanların en mühim şah- siyeti bu suretle ortadan kâlkmış oluyor. Meksika Harbiye Nezareti tarafın- dan neşrolunan kısa bir tebliğde ge- nersl Satumino Cedillos'un kurşuna dizildiğinden bahsediliyor. Cedillos geçen sene mayısta şimdiki Cümhur- reisi Cardenas'a karşı gayet tehlikeli bir isyan çıkarmıştı. Meksikanın hep isyanlarla dolu olan tarihinde gene- ral Cedillos mühim birrol oynadı- ğından bu isyan o zaman büyük bir alâka uyandırmıştı. Cedillos vektile ihtiyar diktatör Porfirio Diaz'a karşı kıyam etmiş olan ihtilâlcilerin teşkil ettikleri eski Asiler heyetine dahil bulunuyordu ve Meksikanın en kanlıbir ibtilâlini idare etmiş olan meşhur çete reisi Pancho Villa'nın kumandası altında harbetmişti, Fakat bir aralık Cedillos ihtilâleilikten vaz geçti. Çünkü isyan ları sayesinde oldukça mühim bir servet sahibi oldu. Bu servet ona teh» Mikeli işlerden el çektirdi. Cedillos muhafazakârlığa meyletmeğe, mev- cut idareyi müdafaaya başladı. Şimdiki reis Cardenas İş başına geçinceye kadar onun bu tarzdaki ha. yalı devam etti, Fakat Cardenas'la beraber amele teşkilâtı ve sol cenah kuvveti ele aldığı zaman Cedillos göze batmağa başladı. Çünkü bu €s- ki âsi general San Luis Potosi eyale- | Iktisadi meseleler | Yeni gümrük tarifeleri Gümrük tarifelerinde ne gibi ta- dilât yapılacak?... Bu mesele hak- kında piyasada bütün müesseseler satış fiatlerini gümrük tarifesine göre tanzim et- mişlerdir. Gümrük tarifeleri piyasa- da fiallerin teşekkülüne sebebiyet ve- ren âmilerden biridir. Şimdi bu tari- feler de değişecek olursa, müessese sahipleri, fiatlerini ona göre, tekrar tanzim edeceklerdir. Meselâ: Pamuk- Yu dokumalardan alnan gümrük tari. fesi tenzil edilecek olursa, pamuklu dokuma fabrikaları da ona göre bir flat tayin etmek mecburiyetinde ka- lacaklardır. Çünkü bugünkü tarife- lerde, dışardan gelen dokumalardan yüksek tarife alındığı için, fabrika- tör de, fiatleri gümrük resminden alınan pamuklu dokuma fiatleri se viyesine çıkartmıştır. Bu bir misal- dir. Diğer tarifelerde de tenzilât ya- pılacak olursa, bütün fiatler ona gö- re yeniden değişecek, hasılı piyasada fiat istikrarı bozulacak. Bu itibarle gümrük tarifelerinde tadilât yapmak nazik bir mesele diye telâkki edil. mektedir, Tarifelere aid bir projede, dışardan gelen ve memleket dahilinde olmıyan ham maddelerin gümrük resmi indiri- lecektir, mantıki bir hareket olamaz. Çünkü sanaylin maliyet fiatini indirmek için hanı maddeyi ucuza mal etmek lâ“ zım... Fakat dışardan gelen bazi ham maddeler vardır ki, bunları daha ucuz verirsek, diğer sanayi şubeleri- ni tazyik etmiş oluruz. Bunu bir mi- salle izah edelim; Senelerdenberi üs- tü keten, alı kauçuk ayakkabı yar nan fabrikalarla, deri avakkabı ya- ük bir merak var» | dır. Başta fabrikatörler olmak üzere, | İlk bakışta bundan GAMA | sesmerumunmasusasassasasana, tinde taçsız bir kral gibi hüküm sü- rTüyordu. Emlâkinin hududu yoktu. Laş Palomaş ismi verilen çifliği müs- takil bir devlet gibi fevkalâde surette tahkim edilmişti. Çiftlikte müstakil bir radyo istasyonu, bir tayyare mey- danı, gece ve gündüz harekete mü- heyya süratli altı Amerikan tayyarö- si ve oldukça mühim top bataryaları vardı. Cardenas evvelâ âsi general Cedil- 10s'u Ziraat Nazırı olarak Kabineye aldırdı. Herşeyi yolunda gidiyor gibi görünüyordu. Fakat amele teşkilâtı- nın tazyiki altında kalan hükümet devlet idaresini komünizme doğru sevketmeğe başlayınca çiflik sahip- lerinin hukukunu müdafaaya mec- bur olan Cedillos muhalif tarafa geç- meğe mecbur oldu. Nihayet Cardenaş ile Cedillos arasındaki ihtilâf Cedi. 1os'un mayıs 1935 de istifasile net lendi. Fakat ikisi arasındaki di bozulmadı, Hattâ Cümhurreisi, dilos'u San Luis Potosi valiliğine ta- yin etti. Cardenas bu hareketile iyi bir iş yapmamış olduğunu anlamakta ge- cikmedi. Çünkü Amerikanın yerli ırkına mensup olan altmışlık Cedillos mükemmel bir teşkilâtçıydı. Bundan başka gerek kendi servetine, gerek- se arkadaşlarının tükenmez parala- rına istinad edebiliyordu. Cedillos bu sayede kısa bir zamanda 15 bin Kişi- Meksikanın isyanlarla dolu tarihinde general Cedillos mühim bir rol oynamıştır. şimdiki Reisicümhur Cardenas zamanında zırı olarak Kabineye girdi. Sol cenahdan yükselen razlar üzerine vali tayin edildi ise de biraz sonra tehli- keli bir isyan çıkardığından üzerine sevkedilen hükü- met kuvvetleri ihtiyar kurdu tuzağa düşürerek öldürdüler Bu ihtiyar adam lik mükemmel bir ordu vücuda ge- tirmeğe muvaffak oldu. Bir taraftan bu ordu çiflikle- rinde talim ve tef biye görürken, di- ğer taraftan Ce dillos yeni hükü- metin lehinde ve aleyhinde ne gi- bi cereyanlar meye cut olduğunu tedkike başladı. Birleşik Amerika ve İngiltere ile Meksika arasında petrol Milâfı çıkar çıkmaz Cedillos isyan saatinin çak dığını anladı, İsyan etti. Bu isyanda Amerikan parasının ne dereceye ka- dar rol oynadığını tayin etmek güç tür. Muhakkak olar birşey varsa o d$ Cedillos'un mühim kuvvetlere istinad etmekte olmasıydı. Fakat eski Asi general hesabında yanıldı. Çıkardığı isyan hareketi, Cümhurreisi Carde- nas'ın tahmininden daha oz bir zâ- man zarfında söndü. 15 bin kişilik ordu dağıldı, Cedillos'un etrafında ancak bir kaç yüz kişi kald. O bu kuvvetle memleketinin dağlık arazis sine iltica etti, Cedillos muhasarg edildi. Malik olduğu tayyarelerden birine binerek son dakikada kaçmar ğa muvaffak oldu. Emlâki müsadere edildi. Ailesi Birleşik Amerikaya kaçla, Cedillos gizlendiği yerde cesaretini kaybetmedi. Hattâ bir Amerikalı gâ- zeteciyi kabul ederek yakında yine meydana çıkacağını söyledi. Fakaf hükümet kuvvetlerile aralarından bir müsademe esnasında ihtiyar Asi, elinden silâhını bırakmadan, hükü- met kuvvetleri tarafından öldürüldü. Onun ölümünden ve general Calleş- in hudud haricine çıkarılmasından sonra Meksikada sağ cenah fırkaları artık başsız kalmış sayılır. Ziraat Na- iti- GÜNÜN ANSİKLOPEDİSİ Japonların bir baskınla işgal ettikleri Hainan adası J aponların Hainan baskınla veriliyor, adasını, bir işgal ettikleri haber demektir, Bu ada, Lek - Tcheou (Ley - Şeu) yahud da diğer ismile (Luey - Tsiu) yarım adasının cenubundadır, Çin kıtasının hemen bitişiğinde gibidir; denize sarkan en cenubi kısmıdır. Fransızlara ald Hindi Çini ile Ameri- kaya ald Filipin adalarının ve beyaz ırk devletlerine aid muhtelif müstem- lekeleri teşkil eden diğer Asya adala- rının karşısında, binaenaleyh sevkul- kara Lo - Lolarına, ikincilerini da Kuang - Si'nin Mias - Tselerine kan | noktasından bağlı sayarlar. Hai - Nan, Çince, «Denizin cenubus | ceyşi kıymeti haiz bir mevkidedir. He- | le Hindi - Çini'nin şimal kısmına pek yakındır. Japonların Çini elde etme- lerinden sonra, buranın askerlik ve bahriye noktasından kıymeti büsbü- tün artmış olacaktır. Hainan 34,100 kilometre murabbat sathındadır, nüfusu iki milyona yar kındır. , Adanın dahilinde granit kayalar- dan dağlar vardır ki, dereler bur& dan iner. İçlerinde en mühimmi Fu » Ho suyudur. Dağlarda Sai ve Miu isimli müsta- kil kabileler yaşar. Bunlar ırkçada ayrıdırlar, İlmen birincilerini Tibet'in pan esnaf teşekkülleri arasındaki re kabet vardır. Hattâ bu rekabet şid- detli bir mücadele şeklini bile almiş tar. Şimdi kauçuktan alınan gümrük resmini tenzil edecek olursak, kauçuk işleyen o fabrikatörlerin rekabetine daha ziyâde meydan vereceğiz. Diğer taraftan da ayakkabıcılar, avaz avaz bağırarak, «batıyoruz» diye şikâyet edeceklerdir, Okyanuslarda altı ay bir tarafın- dan, altı ay öle tarafından esen rüz- gârlara «musson» denir, Şimali şar- ki ve cenubu garbi mussonlarile sür pürülen Halnan'da, güneşin yakıcı tesiri azalmaktadır. Bünun için ada da beyaz ırk da yaşıyabilmektedir. Başlıca zirai mahsuller pirinç, $9- ker kamışı, hurma, tütündür. Bam havalide ipek böceği de yetiştirilir. Çinliler, bu adayı, şimalinde ve bi- tişiğindeki yarım adadan gelip Mi- lâddan evvel 108 senesinde aldılar, 1876 dan itibaren Hai - Kao limanş harici ticarete açılmıştır, ” Başlıca ihracatı domüz, şeker, de- ri, kumaş, Hindistan cevizi ve kanaf- li hayvanlardır, İthalât pamuklu mes sucat, afyon, petroldur. WJ ... Hainan adasının ansızın Japonlar tarafından işgalini, aynı zamanda Fransaya karşı bir hareket telâkki etmemek imkânsısdır. Japonlar, Fran sanın İtalya ile meşgul bulunmasın. dan istifade ederek Hindi - Çini'nin tâ yanı başına böylelikle yerleşmiş oluyorlar, (W) MERA SA SEAEESANANENAA AA sam Tarife değiştirmek çok ince bir ms seledir. Bir taraftan yaparken, diğer taraftan yıkmak gibi hadiseler kar- şısında kalırız. Bu meseleleri, ticareli odalarına, sanayi birlikelerine, meş- leki teşekküllere sormak, maruf fab“ rikatör ve tacirlerin bilgilerinden iş- tifade etmek, anketler açmak, top- lantılar yapmak daha makul olur, Hüseyin Avni