28 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
LE EŞ 'ESKi ve YENİ ISTANBUL Yangın çıkmıştı, memur: “Emir almadım, suyu açamam!,, diyordu Bu yüzden 1870 de Beyoğlunun üçte ikisi yandı. — 1918 de bi' | tek yangında 7500 bina kül oldu. — Son 11 senede ancak 3 ehemmiyetli yangın olabilmiş; bunların da en büyüğünde Bir gazete, şöyle bir haber neşretti: «Son on se içinde şehrimizde çıkan yangınlar hakkında Beledi- r istatistik Buna e 428, 929 da 509 030 da 514, 931 de 527, 932 de 550, 933 te 465, 934 te 475, 935 te 561, 936 da 459, 937 de 557 ve 938 dede 472 ki on sene içinde ceman 5518 yangın çık- mıştır. Fakat bu yangınların birkaçı müstesna olmâk üzere hepsi zamahında söndürüldüğü için mühim bir zaylat husule gelmemiş- tir. Bundan başka gene son on sene içinde 1297 de baca tutuşmuş, bun- Jar da derhal söndürülmüştür. Aldığım malümata nazaran, şimdi, İstanbul itfalyesinde 95 yangın oto- mobili, 1 deniz motörü vardır. Fakat bu da kâfi görülmemektedir. Zira, yangın söndürme teşkilâtımız yalnız diğer taraflarile uğraşmak- tadır. Hattâ imdi. istendiği zaman vilâyet dışına da yetişmektedir. Diğer taraftan itfaiye, sade ateşle uğraş- muıyor. Su baskınlar uya dü- şen insanların ku nasında, 70176- Jelerde de uğraşıyor. İşte, kifayetsiz- liğin sebebi, faaliyet sahasının bö: genişie olmasıdır. Buna rağmen, İstanbul, yeni itfai- yenin ihdasından sonra, - yalnız ma- kine sayesinde değil, teşkilât ve in- san sayesinde de - rakamlarla isbat edilecek, elle tutulacak bir tekâmül göstermiştir. Bunu söylerken, mo- dem itfalyey! ihdas eden eski şehre- mini merhum Haydar beyle, itfaiye- nin başında uzun senelerdenberi bu- Junan B. İhsan Değer'i anmak lâzım- dır, 1928 den 1938 senesinin sonuna kadar İstanbulda büyük küçük 6817 yangın ve tutuşma olmuştur. Bunların sade üç tanesi ehemmi- En mühimmi 234 evin yanmasına sebebiyet veren 928 Tatavla yangını, Bunu, kilise mahafili, kendilerinin söndürebileceğini sanmışlar; haber verecekleri yerde vaktin ziyaına, ate şin sirayetine meydan açmışlardır. 932 de Maçka yangını 62 evin, 934 de de Kâğıdhane yokuşu yangı- hirle değil, aynı zamanda da | Geçen asrın tulumbacılârı | nıda 32 evin yanmasına sebeb ol- diğerlerinin | | serisi baca tutuşması, muştur. Bu rakamların çok görülmemesi için, yalnız 1334 senesinin - yahi mo- dem itfaiyenin henüz yapılmadığı 1918 senesinin - istatistiğini zikrede- yim Yeniköy yangını Doğancılar yangını Vefa yangını Büyükdere yangını ekünu in büyük yangım- lerin yekünu, - ek- yangın başlan- gıcı olan - şimdiki yangınların yekü- nundan daha fazla... Unutmamalı ki bu 8470 in içinde şimdiki yekünları kabartan baca tutuşmaları, yangın başlangıçları dahil değil. Ve gene ta- bil ki, şayed evlerimiz, mutfakları miz, bâcalarımız, sokaklarımız adam akıllı olsa, şimdiki yangınların yekü- nu bu dereceye varmıyacak. Vilâyet mektupçusu B, Osman, İs- tanbul yangınlarını tedkik ederek #Mecellei umuru Belediyes isimli ese rinin birinci cildine yazmıştır. Ta- rihlerdeki meşhur eski yangınları birer birer zikrederek tâ 1337 yılına kadar devam ediyor. Meşrutiyetten itibaren çıkan yangınları sene gene sayıyor. Bu yazıdaki rakamlar, aşağı yukarı onun zeyli gibidir. 1334 sene- sine dair yukarıya aldığım İstatis tik de oradandır. ... Şimdi bir telefon ediyorsunuz, üç beş dakika sonra, itfaiye otomobili, yangın başlıyan evin önündedir. Mukayese olsun diye, bir de mazi- ye nazar atalım: Edmondo de“Anicis'in-«1874 de İs- tanbuls isimif eserinin B. Reşad Ek- rem Koçu tarafından tercümesinde 1870 teki yangın şöyle tasvir ediliyor: Yanan evler 8470 Sade bir larında yanan Modern itlalyemiz, ateşi suyla mağlüp ederken... İ memuru oradaydı | deydi. Fakat yangına seyirci İ Buradan Mis sokağına taştı. | ihbar etmemek hatası yüzünden 234 ev yanmıştır «lik ateş, Beyoğlunda, Feridiye 80- küçük bir evden çıkmıştı. mın nlarından bir illerine sayf hali vakti yerin- hayhsinin Bo- iyeye gittikleri £ birdi, Herkesin kadın gezintisine vardı. Aile sabahtan kor git- Yangını görür görmez, ihtiyar ha- tun bağırarak sokağa fırladı nşular, kovaları kapıp daima gibi, en yakın çeşmelere koş- yen saatlerde | sü taşıdıktan sonra Beyoğlu çeşme- leri kilitlenir ve buna memur olan adam, büyüğünden emir almayınca açamaz Bu anda da, Beyoğlu Belediyesinin kaldı. Halk etrafına doldu. Çeşmeyi açma- sı için tazyik ettiler, Adam, emir ol madığından açamıyacağını söyledi. lar, tehdid ettiler. Mu- et gösterdi. Boğuştu, bağırdı. Anahtari, ancak cesedinin üzerinden aldılar. Yollar dar, su az; ve tulumbacıla- nn menfaati, dalma olduğu gibi bu- lanık suda balık avlamak için kala- balı azalmasında değil, atmasın. di ya taşımak için hamal buluna- miyordu. Çünkü ermeni hamalların çoğu, Beykozda kutlanan bir yortu- ya gitmişlerdi. Şiddetli bir rüzgâr vardı, Bir saat içinde Feridiye ma- ballesi yandı. Yangın koşmuyor, ridiyeden Tarlabaşı uçuyordu. Fe Sonra Ağacami mahallesi bir kuru orman gibi yanmağa başladı. Oradan Sa- kızağacına, Kalyoncukulluğuna geç- ti, sonra sokak sokak Yenişehiri yık- tı. Beyoğlunun üçte ikisi yandı. r.Ç Şehrin temizliği Belediye, çöp kutuları, tükü- rük hokkaları hazırlattı Belediye, şehrin kirletilmemesi, te- | mizliğinin temini bakımından şehrin muhtelif caddelerine belediye tenbih- lerini gösteren vecizeler asmağa karar vermiştir. Bu vecizelerin hazırlanmasına baş- lanmıştır. Bunların arasında: «Soka- ğa tükürdüğü görülen bir şahısta iç- timal ahlâk aramak âbestirle ve «Şehir, şehirlinin evidir.» gibi vecize- ler vardır. Belediye biri çöp, kâğıt parçası gibi şeylerin atılmasına, diğeri de halkın yerlere tükürmemesine mâni olacak iki nevi kaplar hazırlatmıştır. Çöp kapları tramvay ve elektrik direkleri. ne bağlanacak, tükürük hokkaları da şehrin muhtelif yerlerine konacaktır. Şubat maaşı dün verildi Kurban bayramı münasebetile şu- bat maaş ve ücretlerinin 27 kânunü- saniden itibaren verilmesi hakkında- ki kanunun neşredildiği telgrafla vi- lâyetlere bildirtidiğinden dün bütün resmi daire ve müesseselerde mââş ve ücretler verilmiştir. Turizm umum müdürü şehrimizde İktisad Vekâleti türizm umum müs dürü B. Vedad Nedim şehrimize gel“ miş, dün ticaret odasında Nevyork sergisine İiştirâkimiz işlerile meşgul olmuştur. Anahtar da cebin- | sokağını bastı. | Franko kuvvetleri Barselona nasıl girdi? Şehir donandı, kalede mevkuf bin kişi serbes bırakıldı Barselon 27 (A.A) Havas ajan- | sm muhabiri ği Frankistler ; şehre garb caddelerinden gi 'kulcey pelin işgal etmişlerdir. “Frankist bayrağı Tibiüala Juleh te- | pesine, sonra limana ve başlıca | İ | İ ve şimal binalara çeki ir, Bütün pencere lerden Frankist bayrağı ile beyaz çar- Şaflar sarkmaktadır Kıtalar saat 13 te limanı işgal et tikten sonra Gran “Diagonal'e inmiş- lerdir. Sokaklarda birkaç yüz kişi İspanyayı ve Franco'yu ( alkışlamış- siviller sokak başlarını rdır. Sokaklardan Falanj'ın fn! taşıyan arabalar geçmek- tedir, Ftankistler saat 16 da hâlâ Cüm- hüriyetçileri mukavemete davet eden Barselon : radyosunu işgal etmişler ve derhak heşriyata başlamışlardır. Beşinci Navâr fırkasının : kumanda» nı general Bautista Sânchez, bir hi- tabe irad ederek halka tesekkür et- miştir | Radyo bundan sonra yeni beledi- | yenin işe başladığını bildirmiştir. Halka yiyecek dağıtılmıştır. Akşama doğru şehrin üzerinden yyareler uçmuş ve Frankist filosu saat 17 de limana girmiştir. Fas kıtaları Mont Juieh kalesinde bulunan bin kador esiri serbes bırak- muştar Be.rselen kümetçileri | müs terdir. Franconur kuvvetleri | Katalonyanın diğer munlakalarında | Merlemeğe devam ederek dün Tar- rasayı işgal ve Sabadeli'i muhasara etruişlerdir Frankistie* Pirene mıntakalarında da ilerlötmeğe devanı temektedirler. Şehire nasıl girildi Barselon 71 (A.A.) — Havas ajan- | sının muhabiri bildiriyor: Dün saat | 16 dan itibaren hafif tank müfreze- leri pişdarların bilâ hadise Barselo- na girebilmelerini teminen şehrin İ başlıca sokaklarından süratle geç- | mişlerdir, Saat 17,15 te Paseo Gracia'dan | gelen OBarron'un kumandasındaki kolun şehre girişini seyretmek üzere halk sokaklara dökülmüştü. Evlerin bâlkonlarına yatak çarşafları, yor- ganlar, kadın mantoları ve bayrak- lar asılmışlı, Kıtalar kendilerini al- Yışlayan halkın arasından müşkilât- la geçebilmişlerdir. Kadınlar ve çocuklar askerlerin boynuna atılmakta arabalara ve tank- lara atlamakta idiler, Bir buçuk saat içinde oFrankistler şehri tamamile işgal etmişlerdir. Karanlık basarken kıtalar geceyi geçirmk üzere cadde- lere ve meydanlara çadır kurmuşlar- dır, Kaldırımlarda halkın getirdiği Çümhüriyet . gazetelerile ateş yakıl- maktadır. Alevler bina cephelerinde muazzam gölgeler oynatmaktadır. Ramblas'da halk, Cümhuriyetçi gazetelerin satış kulübelerile matbaa- larını ateşe vermiştir. Çocuklar elle- rine ne geçerse alevlere atarak ateşi civarında Navarlılar Hü- ş$imale doğru püskürt- | idame ettirmektedirler. Çocuklarır i şarkılar söyl yaygaraları v8” sesi n halkın se! nok-| bastırmaktadır. Zabitler boru çaldırmak için emir ler ek mecburiyetinde kalmı$”. lardır, Fransız general konsolosunuf anlattıkları 21 (A.A) — Fra Havas ajans unarak hükü” ehri terkede söy ver sız ge ve Bârselon neral konsolost yirine bey metin dört gün € ome'a gitmiş olduğunu ikincikânu: reki mitrülyöz yuvası ile grupu bırakmıştır Pransız general konsolosu, kişinin şehri “terketmiş olduğunu yerek demiştir k «25 ikincikânu: ti, Cümhuriyetçilerin k! lerinin müfarakatinden asabiyet göstermeğe başlamıştır Bir takım gruplar, sokaklarda dö laşarak «Hükümet nerede?> diye bö” ğırıb çağırmışlardır. Açlık, halkı k& miriyordu, zira yiyecek tevziatı YA” pılmamıştır. Halk, bir çok mahsulât sandıkla? nin bulunmakta olduğu kooperatif leri hücum İle zaptetmişlerdir. Mağ& mafih ahali, sakin davranmış ve n©& şesini o kaçırmamıştır. Ertesi gün öğleden itibaren halk, Kitaatını istikbale ha: rini bayraklarla donatmış nada Cümhuriye in son tanki e şarka doğru kağ” etmiş ve şehir haric bir 100,00 soy“ ikindi vak” ei külliye sonra kalk, 1 günü Frankonun - Mussoliniye bir telgrafı Roma 27 (AA.) — Mussolini, ge neral Francodan aşağıdaki telgrafi almıştır <Lejyonerlerin pek parlak gayretlerinden dolayı size minnettar rım. Bunlar, İspanyol arkadaşlarile birlikte Barselon zaferinin çelenkie rini taşıyacaklardır.» Barselonda tezahürat Barselon 21 (A.A.) — Revter ajarr smın muhabiri bildiriyor: Frankist kıtalarının şehre girişini tesbit etmek üzere yapılan nümayiş* lere iştirak etmek için Barselon hak kı bu sabah sokaklara dökülmüştür. Yüksek tahsil talebesi, mektep ve genç kızlardan mürekkeb büyük bir kafile «Yaşasın Franco diye ba gırarak bulvardan geçmiştir. Şehir,“gene normal halini almış- tar, Halk, işile meşgul olmaktadır oan Benes yakında Amerikanın Chicago üniversitesinde konferanslarina başlıyor Şikâgo 21 (A.A) — Bens, 20 şi battan itibaren Şikago o üniversitesi- sinin konferans kürsüsünü işgal ede- cekir, Eski ORelisicümhur, 2 şubatta Southamptondan hareket edecektir. Yeni Afgan sefiri Feyz Muhammed Han Ankaraya vasıl olmuştur. Yukt ndaki resimde sefir, kendisini karşılıyanlar arasında görünüyor.
