28 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10

Türkiye Radyodifüzyon Postaları DALGA UZUNLUĞU 1639 m. 153 Kes 120 Kw. AG. 104 m. ISI Kes 29 A.P. ii 0465 Kca ANKARA RADYOSU TÜRKİYE SAATİLE Cumartesi 28/1/989 1330: Program, 1335: Müzik (eğlenceli piâklar), 14: Memleket saat ayan, ajans, Meteoroloji haberleri, 1415: Türk müzi- Bi 1 - Tanburi Büyük Osman beyin - Hicaz peşrevi, 2 - Faiz Kapancı - Hicaş şarkı - Okşadım saçlarını, $ - Sadeddin Kaynak - Muhayyor şarkı - Ne zuman zi zan; Sadri Ertem, Radyo için tertib #den - Avni Dilligil, 2028: Türk müziği: 1 « Tamburi AM Efe, - Suzidil peşrevi, 4 - Tamburi Ali Efe. - Suzidil poşrevi ikinci beste - Bilmedik yâriki, 3 - Tamburi AH Emin - Müstear şarkı - Bu ni «y dil, 7 - Müstear saz semmisi, 1415 - 1430: Konuşma (Ev kadın sati), 1730 Program, 1735; Müzik (Puzar çayı - Pİ), 18,15; » 1845: , 1915: Türk - Uşak faslı), 204 Ajans, meteoroloji haberleri, 20,15: Türk müziği; Çalanlar: Vecihe, Ruşen Kam, Cevdet Kozan, Cevdet Çağla, Okuyanlar; Müzeyyen Senar, Sadi Hoşses, 1 - Buzi- nâk peşrevi, 2 - Arif bey - Buzlinak şad- kı » Aşkınla yanmaktadır canuten,3 - Nuri Şeyda bey - Suzinâk şarkı - Sevdim seni, 4 - Mehmed Nasip - Hicdzkâr şar- Muhayyer şarkı - 7 - Şemseddin Ziya - Uşak şarkı - Salkım söğut, 8 - Salâhaddin Pı- nar - Gülizar şarkı - 9 - Türkü - Dağları aşamadım, 10 - Tate yos - Hüseyni saz semaisi, 21: Memleket mat ayan, 2i: Neşeli plâklar R., 2110: Müzik (Riyaseticümhur bandosu) - Şef: İhsan Küçner): 1 - Fuçik - Floransa marşı, 2 - Lebar - Kupldo - Vals, 3 « Plerrö - Ramunço operasının uvertürü, 4 - Massenet - Las Rrinnyes sültinden Di- vertisman, 5 - Tavan - Macar fantezisi, 2): Anadolu ajansı (Spor servisi), 22,10: vayı bağı, 3 - Emin ağa - Acem aşiran sat ayarı, 2: Konuşma, 21,15: Esbam, 5 “tahrilât, kambiyo - nukud borsası (flaf), , May - Sana son defa olarak seni sevdiği ( 2130: Müzik (Sonat) Cello: Mesud Ce- | zan, R, Fersan, Kemal Niyasi mil » Piyano: Cemal Reşid, L. Van Beet- e ei No. 2), Adagio sostenito od iel Allegro molto plu toste preslo, Rondo (alleğro),-2155:. Müzik (Opera “ aryala | ri - Pİ), 2218: Müzik (Küçük orkestra - Şef: Necip Aşkın): 1 — Lineke - Emine (Misir serenadı), 2 - Tschaikowsky - Me- İodi (opus 43; No. 3), 3 - Enleg - Bİr za- manlar bir çigan vardı!.. (Çigan enter- mersosu), 4 - Schebek - İtalyan serenadı, 5 - Leopold - Hungarya (Macar fanterisi), 6 - Lehar - Lüksemburg kontu operetin- den potpuri, 23,15: Müzik (Senfonik plâk- tar), 7345 - 24: Son ajans haberleri, ya- rınki program, Sah 3171/939 1230: Program, 1235: Türk müziği - PI, 13: Memleket saat ayarı, ajans, meteoro- İoji haberleri, 130 - 14: Müzik Coperet- İer - P), 1830: Program, 1835: Müzik (Sonat - Pİ, 19: Konuşma (Türkiye pos- bası), 19,15; Türk müziği (Fasıl heyeti: Getaraban faslı), 20: Ajans, meteoroloji haberleri, zirmat borsası (flat), 20,15: Türk müziği: Okuyanlar! Semahat Öz- densos, Mahmud Karındaş, Çalanlar: Ve- cihe, Reşad Erer, Cevdet Kozan, 1 - A)- tuni zade - Rast cedit peşrev, 2 - Refik Peran - Mahur şarkı: Bir neşe yarat, 3 - Olrifizen Asım — Suzinâk şarkı" Çal- dirıp çalgıyı, 4 - Girifizen Asım - Kürdü hicazkâr şarkı: Göynümü başka, $ - Tak- #im, 6 - Gülizar şarkı: Gözlerimden git- miyor, 7 - Hüseyni şarkı: Mehtap dalgın dalgın, 8 - 8, Pınar - Kürdili şarkı: Elle- Tine kimler yaktı kına, 9 - Rakım - Kür- hiç ona kimsin, 10 - e yiten Nr, 31, 1765 ya- gılmış. 2) Alegro, b) Adaglo, e) Menuet- to - Trio, ç) Final, Modertato molto, Ric- hard Strauss: Silt si bemol majör 13 ne- fesli amzlar için, op. 4, 4) Prelud, b) Ro- mans, ©) Gavot, ç) Entrodüksyon ve füg, 2220: Müzik (keman sololar - PO), 2230: Müzik (küçük orkestra - Şef: Necip Aş- km) 1 - 7. Sirmuss - Dynamiden (0s- rarengiz vala), 2 - Humphrles - Plerro- nun vedu serenad), 3 - Hans (operasından saatlerin ii, 23,15: Mü- zik (cazband), 2345 - 4: Son ajans ha- berleri ve yarınki program, Çarşamba 1/2/8939 1230: Program, 1235: Türk müziği - Pl, 13: Memleket saat ayarı, ajans, metaoro- loji haberleri, 13,10 - 14: Müzik (Riyass- ticümbur bandosu - Şef: İhsan Künçer) 1 - Frana ven Blon - Dostluk bayrağı marş, 2 - Chambe - Endülüs valsi, 3 - Herald - Zampa komik operasının uver- türü, 4 - Kalman - Bayader operetinden polpuri, 5 - Halim - Türk entermezzosu, 1830; Program, 1835: Müzik (dans - Pİ), 19: Konuşma, 1015: Türk müziği (İnes- saz heyeti - Karcığar faslı), 20: Ajans, meteoroloji haberleri, ziraai borasası (fi- at), 2015: Türk müziği: Okuyan: Nuri Halil Poyraz, Radife Neydik, Çalan- lar: Vecihe, Reşat Erer, Refik Fersan, Fahire Fersan, 71 - Benli Hasan ağa - Rast peşrevi, 2 - Dede - Rast kâmev, 3 - Rast makamından müntehab şarkı - lar, 4 - Benli Hasan ağa - Rast saz se- imaisi, 5 - Refik Fersan - Tanbur taksi- ini, 6 - Salâhınddin Pınar - Akşam, 7 - Salâhaddin Pınar, Ne gelen var ne ba- ber, 8 - Mustafa Nafiz » Ümlidsiz bir se- vişle, 21: Memleket saat ayarı, 21.05: Ko- nuşmü (Mizah saati), 2120: Bsham, tah- vilât, kambiyo - nukud. borsası (flat), 2130: Temsil - Kavlera Rustikana, Ya- zanlar - O. 'Tarcloni - Tozetti ve G, Me- hasei, Türkçesi - 8. Moray, Temsil €s- hasında radyonun orkesirası «Mascag- ül nin operasından parçalar çalınacak- tir, 22: Müzik (küçük orkestra - Şef; Necip Aşkın) 1 - Delibes - Lakme opera- sından potpuri, 2 - Tschaikoweky - Ha- zin şarkı Opus. 40 No.2,3 - Rimski - Korsakow - Sadko operasından düğün şarkısı, 4 - Offenbach - Musette (17 ci asır dans havası), $ - Nevin - Narclssuş dentermezz0), 6 - Tosti - İdeal (melodi), 7 - Leooeg - Madam Angonun kızı ope- rasından potpur, 23: Müzik (cazband), 2345 - 24: Son ajans haberleri ve yarın- ki program. | Hattalık radyo programı Seyhun, 1 - Selim bey - Muhayyer peşrevi, 2 - Arif bey - Muhayyer şarkı - Deva yok mu, 3 - Dede ef. - Gülizar şarkı - Reha buldum, 4 - Aşık Mustafa - Neva şarki - Sefa gel- din efendim sen, $ - Cevdet Çağla - Vi- yola takalmi, 6 - Ali efendi - Següh şar- kı - DU harabı aşkınım, 7 - Mehmed Eş- ret efendi - Suzlnâk şarkı - Günden gü- ne, 8 - Suzinik şarki - Kuzucağım, 9 - Badi Yaver Ataman - Yurd havaları, 21: Memleket saat ayan, 2105: Konuşma, 2115: Esham, tahvilât, kambiyo - nukud borsası (fiş), 2130: Müzik (küçük or- kestra - Şef: Necip Aşkın) Gala proğramı: Johann Siraussu dinlerken, Büyük mü. gikli fantezi, 2230: Müzik Caryalar - PD, 2245: Müzik (cazband), 2345 - 24: Son ajans haberleri ve yarınki program, Cuma 4/2/939 1230: Program, 1235: Türk muziği -Pi, 13: Memleket saat ayarı, ajans, meteoro- loji haberleri, 13,10 - 14: Müzik (küçük orkesira - Şef: Necip Aşkın) 1 - Keler Bela - Romantik uvertör, ? - Hartman — Thrym efsanesi (bale), 3 - Tachalkowski - Eleji (hazin parça), 4 - Suppe - «Maça damis operasının uvertürü, 5 - Rossi - Pabli (Pasb - Flamenko, İspanyol dansı), 6 - Engel - Berger - Aşk hümü, 7 - Lumbye - Şampanya (Galop), 1830; Prog- ram, 185: Müzik (dans - Pİ), 19: Ko- Ajans, metsoroloji haberleri, ziraat bor- sas flat), 20,15: Türk müziği: Okuyan. lar: Muzaffer İlkar, Safiye, Çalanlar; Ve- elhe, Fahire ve Refik Fersan, R, Erer, 1 - Refik Fersan - Şehnaz puselik peşrevi, 2 - Cavide Hayri hanım - Şehnaz puselik - (Ataş gibi bir nehir akıyordu -güf- | te - Şair A. Haşim), 3 - Leminin - Şeb- Güş edip, taksimi, dam dilinderi, 7 - Deniz oğlu - Şehnaz pu- selik şarkı - Yolun bulmam gönlüm, 8 - Sedat Öztoprak « Şehnaz puselik - saz se- mais, kınla slürünsem, şarkı - nar - Karcığar şarkı - Sana gönül ver- dim, 21: nuşma, yo - nukud borsası (flat), (radyo 1 « Robert 2 - Felix cü senfoni to - Allegro un poco agitato, b) Vivacs non troppo, ©) Adagia, çi Alleğro viva- elaimo, 2220: Piyano solo - Süit An- &lalse - la minör (bayan Ferhunde Erkin), (J. 8. Bach), 2250: Müzik (cazband), 2345 - 24: Son ajans haberleri ve yarın» ki program, Cumartesi 4/2/939 1330: Program, 1335: Müzik - Pi, 14: Memleket saat nyarı, ajans, metsoroloji haberleri, 14/10; Türk müziği: Okuyan: Muzafer İlkar, Çalanlar: Hakkı Derman, Eşref Kadri, Basri Üfler, Hasan Gör, Hamdi Tokay, 1 - Osman beyin - Hicaa Peşrevi, 2 - Arif bey - Hicaz şarkı - Say- deyledi bu gönlümü, $ - Refik Fersan - Hicaz şarkı - Mahmur ufuklarda batan, 4 - Riza efendi - Hicaz şarkı - Gamzeden bançer takınmış, $ - Hasan Gür - Ka- bun taksimi, 6 - Refik Fersan - Hicag şarkı - Cihanda biricik sevdiğim, 7 « Yu- suf paşanın - Hicaz saz semaisi, 1730: Program, 1735: Müzik (dans saati - Pİ, 18,15: Türk müziği (İncesaz heyeti - Hü- seyni faslı), 19: Konuşma (dış politika hadiseleri), 19,15: 'Türk müziği: Okuyan. lar: Mustafa Çağlar, Müzeyyen Benar, Çalanlar: Vecihe, Cevdet Kozan, Kemal Niyazi Seyhun, i - Kanuni Arif bey - Sul- tani yezih peşrevi, 2 - Dede efendi - Ağır semai - Nihaneddin, 3 - Santur! Etem efen- di - Güller açmış, 4 - Udi Ahmed - Ya- tadan öyle yaratmış ki, 5 - Lem'i - An- dıkça geçen günleri, 6 - Kanuni Arif bey - Sultani yeğh saz semaisi, 7 - Dede efendi - Karlı dağı aştım geldim, 8 - Buph! Ziya - Rast şarkı - Aşkı muhabbet gibi, 9 - Lem'i - Karcığar şarkı - Bir göl- ge ol, 10 - Halk türküsü - Akşam oldu, 20: Ajans, meteoroloji haberleri, zirmat borsası (flat), 2015: Temsili (Mahmud dağlara düştü - Yurd piyesi - Yazan - Ke- mal Tözem), Temsile radyo Türk müziği sanatkârları iştirak edecek, 21,15: Mem- leket saat ayarı, İLI5: Esham, tahvilât, kambiyo - nukud borsası (flat), 2125: Müzik (Folklor - Halil Bedii Yönetgen ve Kutsi Tecer), 22: Hatfatık posta kutusu, 2230: Müzik (küçük orkesira - Şef; Ne- elp Aşkın) 1 - Herold - Zampa operasi- bın uvertürü, 2 - Beccs - Amalfi serenadi, 3 - Lanner - Balo dansları, 4 - Delibes - Kopelya. i, $ - Ecksteln « balesinden potpuri, Mayıs ayında (muhtelif parçalardan pot- pür), 6 - Bruno Marks - Küçük asker- ler - fantezi, 23,20: Müzik cazband, 2345 « 24: Bon ajans haberleri ve yarınki prog- SARAY ve BABIÂLİNİN İÇ YÜZÜ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM —Tercüme, iktibas hakkı mahfuzdur Tetrika Cariye sisteminde değişiklik, Kandiye ve Sofyada Iki usul Cariye sisteminde değişiklik Ele geçen ve Abdülmecid zamanın- da toplandığı içindeki bazi muharre- Tat ile tarihlerden anlaşılan bir men- şeat mecmuasında Girid adasında Kandiyede zinanın pek ziyade münte- şir olduğundan bahisle bunun önüne m için iki buyrultu sureti gör- tabir ile «kefere»- ve Yahudiler müslü. manlara mahlüt olarak ikamet edi- yorlar. Müslümanlar bunların genç kızlarından, kadınlarından beğendik- lerini kapatma, besleme namile nikâh- 8ız kullanıyorlar. Zinaya böyle inhi- mak yüzünden her gece birer, ikişer çocuk cami, hamam kapılarına, ya ban yerlere bırakılıyor; bu çocukların çoğu telef oluyor, bazılarını köpekler yiyor; bir kısmını hıristiyanlar kaldı- rarak kiliselerine götürüyor ve «İslâm- lara ihaneten/» Hiristiyan olarak bü- yütüyorlar. Bu hâlin ortadan kalkması için evlerinde böyle kadınlar bulunduran- lar bunları dörde kadar nikâh ile al sınlar; almıyanlar takdir olunacak nafaka ile velilerine teslim etsinler; emektar olanları ev sahipleri birer adamlarına nikâh le tezviç eylesin. ler Evlenemiyecek olanlar da papasla- rına teslim olunsun.) Bu emir ne dereceye kadar infaz olundu? Burası malüm değil. Ancak böyle itiyadların öyle çarçabuk kaldı. rilamıyacağı şüphesizdir. Rumelide fasına hizmetle bunları soyup soğana çevirmeği kendilerine meslek ittihaz eylemiş idler. Bu kızları bu meslekten vaz geçi, için Bulgar komiteleri. nin dehşetli ve kanlı icraatı lâzım gel- mişti, Abdülüziz zamanında Sofyada bir- çok müslümanların evlerinde Bulgar kızlarından bir kaçar «Mamus bulu- hurdu. Bu kızlar çocuk dadılığı, ev hizmet. leri yaparlardı; istifraş dahi edilirler- di, Ancak bunların bu evlerde iaşe ve İbateleri boğaz tokluğuna değildi. Bil. gilerine, yaşlarına, bilhassa güzellikle. rine göre kendilerine aylık ücret veri. lirdi ve bu ücret ayda bir allına ka- dar yükselirdi. Cebir ve tazyik yoktu, Gönüller hoş edilerek geçinilirdi, Cariye alış verişlerinde kesad hasıl oldukça Fransızların bonne â tout falre dedikleri her işe yarar hizmetçi kızlar kullanmak ve mahalli zevk ve tea- müllerine uymak softalara, hattâ ka- dılara bile fena görünmüyordu! Bu fani dünyada... Gecikmenin sebebi Abdülâzizin hal'edilmek üzere oldu- ğunu Rus elçisi İgnatief iş tamam olmadan biraz evvel haber almıştı. El çi derhal bir telgraf yazarak meseleyi hükümetine bildirmek istedi; yazdığı telgrafı Beyoğlu telgrafhanesine gön- derdi, relerini yaptırmıyordu. Beyoğlu telg- rTafhanesine memur edilmiş olan Ne- cip paşa “Napolyon Necip paşa diye maruf idi. elçinin telgrafını getiren Rus memurunu sükünetle ve şu söz- lerle iade etti; — Elçi hazretlerine söyleyiniz ki bu- rada hiç bir telgraf kabul olunup çe- kilemez. Muhabere açıldığı vakit ben kendilerine haber veririrm, O âne ka- dar intizar etsinler. Benden haber gi- dinceye kadar sizi de beyhude yorma- sani (0), amk bu sebepe geçit. dinden iki saaf sonra bir buhran geçir. diği, yanındaki pala ile intihara kal. kıştığı, validesinin bu silâhi güçbelâ elinden aldığı (2) rivayet edilir, Abdülüzizin kibir ve azameti bu ri- vayetin shhali hakkında kanaat uyandırır. Sultan Azizin katli dava- No. 275 sında kendisine bu «cinayette. mühim rol atfolunan mabeyinci Fahri bey sadrazam Rüştü paşa tarafından vü- kelâ huzurunda istintak edilmişti. Verdiği ifade şudur: — Cumartesi günü karakol ku- mandanı binbaşı İzzet bey beni çağır- dı. Sultan Azize hizmet için üç kişi geldiğini, bunları içeriye ithai ede- ceğini söyledi. Sultan Azizin yanında kalan bir rovelver ile palanın teslim e de istedi. — ii yoktur. Bir pala var. O'da valide sultanın yanındadır, veril- mesi kabildir. Ancak hizmet için ge- len adamları kabul etmiyeceklerini katiyyen bilirim. dedim. Valide sultana binbaşının tebliğini söyledim. Pala alındı. O gün vakadan evvel merdiven aya- ğında oturuyordum. Hazinedarlardan biri yukarıya çıkmamı söyledi. Merdi- venden çıktım. Valide sultan, kadın efendiler, hazinedar kalfalar orada idiler, Hepsi telâş ile merhumun saka- lında kullandığı makası alarak odaya girmiş, validesini de odadan çıkartmış olduğunu söylediler. Bu aralık bir cariye geldi. Diğer oda dan sultan Azizin görülebileceğini ha- ber verdi. Valide beni aldı; bu odaya gitlik, Fakat göremedik. Avdetimiz- de feryadı figan kopmuştu. Sultan Azizin odasına girdik. Merhumü sağ tarafına yatmış, sol kolundan kan akis yor gördük. Gözlerini açıp kapıyordu. Valide sultan oğlunun boynuna sarıl. dı. Kadın efendiler de girmşilerdi. F'er- yad ve figan asümane çıkıyordu. Kanın tutulmasını odadaki hazinedarlara tavsiye ettim. Doktor bulmak üzere dışarıya çıktım. Rıhtım üstünde bir bölük askerle binbaşı İzset beye rgs- geldim. Hali anlattım. Doktor istedim. Yok! cevabını verdi, Asker ile dairenin üst katına çıktı, Ben da birlikte çık- tım. İzzet bey sultan Azizin ne halde olduğunu oradaki hazinedarlardan sordu. İrtihal ettiğini haber verdiler. Ben artik odaya girmedim. Aşağıya indim. Efendilerle meşgul oldum.) Naşın nasıl muayene edildiği hakkında damad Mahmud Celâleddin paşanın ifadesi Hüseyin Avni paşanın yalısı Fer'iye karşısında idi. Vakanın akabinde işi- tilen feryad ve vaveylâ üzerine hazır tesadüf etmiş olan beş çifte kayığına binmiş. En evvel Fer'iye karakoluna © yetişmiş ve o ande sıhhiye dairesine haber göndererek meşhur doktorlar, sefaret tabiplerini aratmış. Bu suret- le on dokuz tabip toplanmıştı. Ben Sıhhiye Nazırı idim. Bu sıfatla naşı doktorlara göstermek bana havale o- lundu. Doktorlarla karakola gittim. Naşın bulunduğu odanın önünde- ki nöbetçi: — Yasaktır! Dedi, Nöbetçi zabitine müracaat et- tik. Ancak binbaşı İzzet bey gelinceye kadar beklemek icap etti. İzzet bey geldi; emir verdi. Nöbetçi zabiti kapı- yı açtı. Doktorlar girdiler. Muayene yarım saatten ziyade sür» dü. Doktorlar binbaşı İzzet ve mabe- yinci Fahri beylerin delâletlerile Ab- dülâzizin irtihal ettiği odaya gittiler; raporlarını yazdılar. Sultan Muradın 3 — Başka bir selâmlık günü cami. ye girer, girmez avdet için merdiven- den inmek istedi; bırakmıyan kurenayi zorlayıp tekdir etti; güç, belâ teskin olunabildi. Ç seye görünmiyerek bahçeye çıkar, Par maklıktan Beşiktaş tarafına geçer, Vapur iskelesine kadar gider. Orada durarak gelip, geçeni seyreumeğe bağ? Tar. (Arkası var) (1) Kilçen: Mitat pağa, (2) Kiliçen: Mitat paşa,