25 Ocak 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10

Sahif. Londra Arap mahafili hilâfetin dirilmesine imkân görmüyor Kahirede bir camide yapılan alkışlar bir intihap değil, kral Faruğa karşı sempati tezahürü addediliyor Londra 24 (AA) — Havas ajansı- run muhabiri bildi Salâhiyettar mahfillerin kral Fa ruk'un Hilâfete «intihabiz nı teyid eden bir haber almamış olmalarına rağmen, eski İslâm şefliği makamı- rın ihyası için yapılan bu teşebbüs, Londranın Arap taraftarı mahfille- rinde büyük bir alâka uyandırmıştır. Genç hükümdara, İslâm halifesi ünvanının verilmesini tahayyül eden Misir kral hanedanının bu arzusunun tahakkukuna başlıca engel, Osmanlı imparatorluğunun inkırazma kadar bu ünvanın cismani olduğu kadar ruhani bir mana ifadesetmesi ve bu Ünvanı taşıyanın Medi Mekke ve Kudüs gibi şehirlere hâkim bulunma- 8i idi. Halbuki bu ilk iki şehir, haliha- | zırda Arabistan ve-Hicaz kralı İbnis- suudun elinde bulunmaktadır. Mu- maileyh, şimdiye kadar Halife ünva- nınm kuvvetli bir koşu devletin hükümdarına verilmesini müsaid bir şekilde karşılıyacağına dâir hiçbir şey söylememiştir. € bu mahfiller, bir camide, hat- tâ bütün komşu Arap devletlerinin mürahhasları hazır olduğu halde, Müslümanlar tarafından yapılan al kışların bir intihap defnek olmadığı- nı ve murahhasların camiye Halife intihap etmek için değil, ibadet et- mek için gelmiş olduklarını ve esasen Türkiye - Bulgaristan münasebetleri Sofyadan dönen Bulgaristan orta elçisi doktor Kristofun beyanatı «Bizi uzaklaştıran zıd menfaatler yoktur. Bulgaristanın ve Türkiyenin politikaları barışın muhafazası gibi bir fikirden mülhem bulunmaktadır.» İstanbul 24 (A.A) — Evvelce haber ver- diğimiz gibi, birkaç hafta mezuniyetten sonra Solyadan dönmüş olan Bulgaristan orta elçisi Dr. Kristof, kendisile görüşen bir mümessilimize, Türkiye - Bulgaristan münasebetleri hakkında şu beyanatta bü- Junmuştur «Sofraya seyahatim hususi Mahi, $di. Bununla beraber, gerek Hariciye Ni Ziri ve gerek Bulgar politik mahfillerile te- | mas etanek İmkânmı buldum. Görüşmele- | rimden elde ettiğim iatibalm, iki memle- ket arasındaki münasebetlerin sanılmi ve candan bir dostluk içinde inkişaf etmek- te olduğudur. Bütün Bulgar milleti Büyük Atatürkün zıyaı üzerine Türk milletinin duyduğu aci karşısında derin, içten gelen bir sempati hissi göstermiştir. Fakat Bul- gar efkârı ümumiyesi şurasını memnuni- yetle müşahede ve tesbit etmiştir ki, Tür- kiye, bu zıyadan çok bir. surette mü- teessir olmakla beraber, yarının vazifesi Önünde bir dakika bile tereddüd etmeden şayanı kayıt bir disiplin ve ilifakin yeni Mül Şefini bulmuş ve kültürel ve batış İşlerinde yakın ve uzak mületler arasında anlayış eserine dı lisymu kati bir şekilde İfade etmiştir Memlek: in Darldmen YE eko mahfillerinde Türk milleti ve mun dirijanları hakkında yalnız sempati v8 bürmet hissiyatına şahid oldum. Birbirine « , tarihi bağlar ve hayat entelektüel d böyle bir intihabı yapmak salâhiyeti- ne malik olmadıklarını beyan etmek- tedirler, Bir İslâm Halifesinin intihabı, za- ruri görüldüğü takdirde, bu İntihabı yalnız Arapların değil bütün dünye- daki Müslümanların mümeşsillerinin yapabilecekleri ilâve olunmaktadır. Ayni mahafile göre, böyle bir m sele asla mevzuubahis değildir. Çünkü Hilâfet müessesesi, eski Osmanlı im- paratorluğunun bugün hükümden sakıt olmuş olan eski ananelerine te- kabül ediyordu ve umumi hârpte Ha- life tarafından müttefiklere karşı ci- hadı mukaddes ilân edildiği zaman za'fı mu ana çıkmıştır. Arap. âleminin ekseriyeti, takiplen imtina etmiş ve Türkiyeye karşı mili mücadeleye atılmıştır. Bİ- naenâleyh. şimdiki Arap milletlerinin teşriki mesaisi, Hilâfetten daha sağ- | lam olmalıdır ve her şeyden evvel, | ih T ihtiyari olarak sa- | dece Mısı kral Faruk'a karşı göstermiş oldukları bir sempati gâle- yanı mevzuubahis olması ve bunun- la Londra konferansınıdan evvel Ka- hirede toplanmış Arapları alâkadar etmemiş bulunması muhtemeldir. Bugün Kahire merasiminin mana- | sı hakkında ön ziyade şüphe ve tered- düd izhar eden mahafil, Suudi mah- | füleridir. Halifeyi üksek | tarzlarile bağlı bulunan Türk ve Bulgar mil- letlerinin .her-Lürlü muzmer fikri bertar, ederi en samimi bir dostluk içinde yaşa. maları lüzumu âşlkârdır, Bizi ayıran öiyi si mesöle yoktur. Bizi ouzaklâştıran menfaatler yoktur, Bulgaristan ve Tü: kiyenin politikaları beynelmilel münase- betlerde barışın ve adaletin muhafazası gibi yüksek bir fikirden mülhem bulun- maktadır. Bu fikir uğrunda iki memleket teşriki mesai edebilirler ve etmeleri lâ- zımdır. Şurasını da kaydetmeliyim ki, garp Av- | rupasının karışık bir hava içinde yaşa- makta olduğu ve bütün milletlerin yarina az çok bir endişe ile bakmakta bulunduğu şu sırada, Balkanlar, kiymeli uzamsüninm- mak lâzımgelen ve barışın muhafazasın- da mühim bir rol oynıyadilesek olan bie huzur içinde yaşamaktadır. Bu (huzur, hiç şüphesir, acı bir tecrübenin ve politik | bir olgunluğun ifadesidir. Balkan millei- leri karşılıklı cidal ve toprak peşinde ol- manin cezasını yakin bir mazide pek pa- halı ödemişlerdir. Bu milletlerin kültür ve refahlarını kurabilmek için diğer millet- lerden ziyade barışa ihtiyaçları vardır ve eminim ki, karşılıklı iyi niyetle ve yalnız bugünkü menfaatleri dolayisile değil, ay- ni zamanda yarının menfaatleri bakımın» dan da, gerçek bir Balkan teşriki mesalsi- ne erişmeleri ve bu suretle de kendilerine müreffeh ve mesud bir yaşayış emin et- meleri mümkün bulunmaktadır » “Halk Partisi divanı ı bugün toplanıyor (Baş tarağı 1 inci Sahilde) karar aynen öyle idi: Cümhuriyet © Halk Partisinin Möyleketin siyasi ve içtimai hayatında gütüğü Yüksek maksatların tahakkükünu kolaylaş- irmak ve Partinin inkiğafın, artır. mak Ve hızlandırmak İŞİM bundan sonra PArti faaliyeti ile hükümet ida- resi arasında daha siki bir yakınlık we daha ameli bir betâberlik temin elmesine genbaşkurda Karar veril. miştir. Bu maksadla 1 — Dahiliye Vekili genyönkurul Üyeliğine almmış ve kendisine Parti. nin gönel sekreterlik vazifesi veril, miştir. ? — Bütün vilâyetlerde Parti baş- kanlığına vilâyetin valisi memur ki- Unmuştır. s— | S8 Umum! müfettişler mıntaka. ları dahilinde bütün devlet işlerinin | olduğu gibi Parti faaliyet ve teşkilâ- tının da yüksek murakip ve müfettiş- leridirler. 4 — Vilâyetlerde İlyönkurulca in. tihap edilmiş bulunan başkanlar Üye durumunu almış ve mansup veya ma- hallince müntehap mebus başkanla. rın başkanlık vazifeleri bhitam bul muştur, 5 — Bu beyannamenin icaplarını Parti genel sekreteri olmuş bulunan Dahiliye Vekili takip vo tanzim ede. cektir, 6 — Yukarıdaki maddeler bütün Parti teşkilâtında umumi müfettiş diklere tebliğ olunmuştur. AKŞAM (Hükümetle alâkası oldu. gunu iddia eden bir şirketin marifetleri (Baş tarafı 1 inci sahifede) dar hepsini durdurdı da İngiltere hükümeti tanıma mızı ve bu metle asla alâkası olmağığı duk ve keyfiyeti bu kanalla bütün ti- i eselere haber vermeğe te- #ttik. İngilterede bu hareketi yapanlar ihtimal ki dilerine fazla kıymet ve ehenmiy rdirmiş Gini için yanlış bi resmi daire ve £i yilesseseler memurla» rimıri şirketlerine dahil uklarını iddia temişlerdir. Bu isim evvelâ bize €cnebi bir şirket ismi gibi geldi. İtha- Jât ve ihracat veya büyük bir isim hülâsası olarak telâkki ettik. Hari. ciyemiz üç gündenberi bu meseleni wahiyelini İvgiltereden anlamağa çalıştı. Bu sabah öğrendik ki şirket İstanbuldadır. «İmpeks limited. na munu taşımaktadır. Üç ay övvel kurul- muştur. Adliyemiz işe vazıyed etmiş ve İktisad Vekiileli faaliyete geçmiş- tir. Tahkikat İki cepheden yürüyor. Elde edilecek”netice bütün sarâhatile | umumi heyetinize arzedilecektir. Mü- | töşebbisleri hakkında icap eden kanu- ni muamelelerin ehemmiyetle tatbik” | ve 1f& olumdrağına emin olabilirsiniz. Başvekilin bu beyanatı umumi he- yetin “tasvib sadalarile karşılandı, Hilâfet meselesi Bâşvekilin bu beyanatından sonra Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu söz alarak 10-15 gün zarfında cereyan eden harici ve siyasi ahval ve vekayi hakkında beyanatta! bulunduktan sonra bu hâdisat ve vekayiden hilğ. fet meselesi üzerinde tevakkuf ederek şu izahatı vermişlerdir? Son gelen haberler : gösleriyor ki tam manasile bir hilâfet ilân edilmiş değildir, Mesele kral Faruk'un bizzat imamlığını yaptığı bir namazdan sonra camide bulunanlar tarafından bir islâm halifesi gibi karşılanması ve alkışlanmasıdır. Cemaat içinde imam Yahyanın ve İlmissuudun çocukları ve beş yüzden fazla zabit mevcut imiş. Türkiye cümhuriyetçi ve lâik bir devlettir ve lâlk ve cümhuriyetçi ka» lacaktır. Onun için diğer devletlerin de lâik ve cümhuriyetçi olmalarını ar- zu etmemizi herkesin tabii o görmesi lâzımdır. Gene bunun kadar tabil bir cihet vardır ki o da bizim gerek cüm- huriyetçiliği ve gerek lâikliği her devletin dahili bir işi telâkki etme- mizdir. Onun için hudutlarımız haricinde. ki topraklardaki devlet - ve hükümet şekilleri ve bu şekiller içinde dinin yer alması veya ayrıt edilmesi bizi asla alâkadar etmez. Bizi alâkadar eden cihet harici, si. yasi, Iktısadi münasebatımızdır ki bu noktadan Mısırın genç hükümdarı. nın ve Mısır halkının candan ve sa- mimi dostuyuz. Cümhuriyet hükümetimizin bu iş ve Mısır hükümdarı hakkında müta- Isâlını söyledikten sonra hilâfet mü- essesesi hakkındaki düşüncemizi ilâ- ve etmeliyiz. Bize göre hilâfet müessesesi moda- sı geçmiş, ihtiyar ve herhalde zararı kârından çok fazla bir korkuluktur ki bulunduğu yere dünya şümul bir hu- sümet celbeder, hatta islâm devlet. | leri arasında dahi istirkap ve nifak to-| humları saçar. Eğer Mısırda başlıyan bu hareket bir gün emri vaki olursa hariciye nizdeki mevcut malümata nazaran, kısa veya uzun fasılalarla ayni emri vaki bazı islâm devletleri tarafından da tekrar edilecektir ki bu hal islâm devletlerini birbirinden ouzaklaştıra- cak ve islâm milletleri arasında yeni bir nifak sokacaktır. Bu işte lâlk ve cümhuriyetçi Türk devletine düşen tek vazife bu hazin akibet üstüne alâkadarların dikkatini celbetmektir. Hariciye Vekilinin izahatı umumi heyetçe tamamen tasvip olundu ve rüznamede başka madde olmadığın. dan celseye nihayet verildi, Dr. IRFAN KAYRA Röntgen mütehassısı Türbe, Boskurd kıraathanesi karşi- sında eski Klod Farep sokak No.8 - 10. Öğleden sonra 3ten Tyo kadar O 25 KAnunusani 1939 İzmir İncir ve Üzüm Tarım . Satış Kooperatifleri Birliği TARİ SIRKESİ Halis taze üzümden yapılmıştır. TARiŞ SiREESİ İştihanızı açar. TARİIŞ SIiREKESİ Size emniyet ve zevkle yemek yedirir. TARİIŞ SiREESİ Cidden emsalsiz ve rakipsizdir. Sihhatini sevenler, sofralarında Behemehai TARIŞ SİRKESİ bulundurmalıdır. Satış mağazası : Beyoğlu İstiklâl caddesi No. 64 (Parmakkapı tramvay durağı) Hağkatam?g” diyip gecmeyin Aksırır, aksırırsınız ; geçer gibi olurken yeniden geri gelir. “ gri g bö (böyle Başlart Vakit geçirmeden grip, soğukalgınlığı ve ağrılar karşı emniyetli ilâç ASPİRİN aliriz) aksırır, Israrla isteyiniz | " Aspirin'in tesirli ve hakiki olduğunu (|) markası garanti eder. Satınalırken dışında ve tabletlerin üstünde GP markasmın bulunmasına dikkat ediniz. KENAN Basımevi ve Klişe Fabrikası Sahip ve müdürü : Kenan Dinçman Son sistem makinelerle mücehhez klişe atölyesi - En mükemmel tabı makine- leri ve mücellidhane takımları Alelümum klişe ve tabi işlerinde en titiz müşterileri bile memnun bırakacak vaziyette bir müessesedir. Mecmua, Broşür, Kitap, Defter, Nefis renkli baskı işlerini en ehven fiatle deruhte eder, Babiâli civarında Narlıbahçe sokağında No. 15 Telefon: 20113