20 Ekim 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

İngilere s0 “buhranda çüval bulamadı Son buhran esnasında İngilterede bür halk, hava hücumlarına kar- $i korunmak üzere hazırlanmıştı, Fa- kat bu hazırlıkta birçok noksanlar ol- duğu anlaşılmıştı. İngiltere Dahiliye Nezareti bu hususta tahkikata başla- muştı. Tahkik komisyonu vazifesini ikmal etmiş ve verdiği raporda dikkate şa- yan şu Sırları faşeylemiştir: Dahiliye Nezareti halka tevzi için muhtelif mü- esseselerden 4,480,000 kum çuvalı is- temiştir. Fakat kendisine bir çuval gönderilmemiştir. Nihayet Nezaret, muhtelif tezgâhlar kurdurmağa ve çuvalları kendisi yaptırmağa mecbur kalmıştır. Nezarete, levazım müessese. lerinin kum çuvalı vermemeleri ihti- kâr düşüncesinden ileri gelmiştir. Son zamanda çuvalın piyasası bir buçuk pens idi, Müteahhidlerin çuvalları bü fiat üzerinden vermeleri icab ediyor- ş Bütün dünya ilim müessese - du, Halbuki Almanya ile harp çikma- si ihtimali.üzerine çuvalır fiati birkaç saat içinde bir buçuk pensten on pen- se çıkmıştır. Siper kurmakta kum çuvalı kadar elzem olan oluklu saçın da Tiati beş altı misli yükselmiştir. Bu harp ka- zançları düşüncesi, Dahiliye Nezareti- nin vaktü zamanile halka kum çuval: ları tevzi eylemesine mani olmuştur, Gaz maskelerinin halka tevzii de garip bir kırtasiyecilik muamelesin- den geri kalmıştır. Hükümet, maske- lerin nakli hakkında Demiryolları şir- ketleri ile mukavele yapmıştı. Bu mu- aveleden, ancak Demiryolları idare- lerinin maskeleri nakledecekleri ma- nası çıkarılmış, otomobil ve kamyon idarelerine müsaade verilmemiştir. Bu muamele tashih edilinciyçe kadar halk günlerce maskesiz kalmıştır. Ingilterede otomobil kazaları azalıyor Birçok senelerdenberi yollarda oto- mobil kazaları hiç eksilmeyip bilâkis mütemadiyen artmakta idi. Hemen hemen her memlekette vaziyet böyle idi, Ancak bu sene bazı memleketlerde, geçen senelere nazaran, kazalar bir derece azalmıştır. Bu sene kânunusa- ninin İ inden eylülün 30 una kadar bütün İngilterede yol kazalarından 172,695 kişi ya ölmüş, yahut yaralan- mıştır. Geçen sene ayni müddet zar- fında 175,220 kişi ölmüş, yahut ya- ralanmıştı, Geçen sene yol kazlarından 4821 ki- şi ölmüştü, Bu sene ise 4658 kişi öl- müştür. Geçen sene 17,399 kişi yara- lanmıştı. Bu sene 168,037 kişi yara Sedeften yapılan ev Kaliforniyada oturan bir Çinli, bir ev yaptırdı. Bu ev tamamile se- deften yapılmıştır. Mütehassısların söylediğine göre evi meydana getir- mek için yüz bin parça sedef harcan- mıştır. En küçük sedef parçası bir | İki lira değerindedir, Kapının üstün- de 45 santimetre kulrundaki sedef parçası yüz liradır. Bu eve güneş vurduğu zâman ev de güneş gibi pırıldıyormuş, Yalnız bu evi görmek için senede | bir kaç bin seyyah Kaliforniyaya gi- diyor. Yer yüzünün en yüksek âbideleri Pariste Eyfel kulesi 300, Vaşing- tonda dikili taş 169, Kolonya kilise- sinin kubbesi 156, Ruan kilisesinin oku 150, Mısırın en yüksek ehramı 142, Stazburg kilisesinin kubbesi 142, Viyanada Sent - Etyen 138, Romada Sen - Piyer kubbesi 132, Anvers ki- Jisesi 120, Londrada Sen - Pol kub- besi 110, Milân kilisesi 109, İtalyada Azinelli kulesi 97, Pariste Panteon 79, yangın kulesi-70, Ayasofya mü- gesi 58, Pariste Bastiy sütunu 47 met- tedir. Eyfelden yükseği yok, Gizlenmek mi Georgiada çıkan Allanta News gu- zetesinde aşağıdaki garib ilân okun- muştur: «Gizlenmek mi İstiyorsunuz? Mu- vakkat bir zamani için veyahud dai- mi suretle erkek veya kadın kovala- yıcılardan, tehdid ile para koparmak istiyenlerden, altın arayıcılarından, KAŞ m a tanmıştır. Bu hesaba göre, ölümle neticele- nen kazalar yüzde 3,38 ve yaralanma ile biten kazalar yüzde 1,39 nisbetin- de azalmış demektir, Bu sene İngilterede seyrüsefer eden otomobillerin sayısı 158,639 arttığına ve bu tezayüd yüzde 5,51 nisbetinde olduğuna göre, kazaların azalması- nın daha mühim olduğu anlaşılır. Şurası da şayanı dikkattir ki kâza- lar büyükler arasında ehemmiyetli derecede azaldığı halde, on beş yaşın- dan küçük yaşta olan çocuklar ara- sında bir derece artmıştır. Geçen s€- ne dokuz ay İçinde 806 çocuk yol ka- zasında öldüğü halde, bu sene 821 ço- cuk otomobil altında kalmıştır. At yarışları nasıl başladı ? 1651 senesinin mayısında Harkur kontu ile Juayöz dukası «Benim atım senin atını geçer!» diye bahse tutuş- tular, Kimin atı geri kalırsa o bin akçe verecekti, Bir hafta duka ile kont atlarını taze yumurta, anasonlu ekmekle bes- Jediler. Yarış Bulonya ormanında yapıla» caktı. 15 mayısta atlar meydana getirii- di. Juayöz dukasının atına meşhur binleilerden biri binmişti, kont ken- di biniyordu. Yüz adım farkla yarışı | kaybetti Fransızların iddiasına göre: İşte böyle başlıyan at yarışları, ondan sonra taammüm etti!... Cüce mikroplar Göze görünmiyen, fakat insanlar- la hayvanları kemire kemire öldüren mikropların da kendilerine göre boy- ları vardır. Kimi dev, kimi cücedir, Bugüne kadar en ufak mikrop enflüanza mikrobu idi. Bu mikrop ancak 1200 kere büyüten bir mik- roskopla göze görünürdü, Bu rekoru son senelerde denubi Amerikada hayvanlar arasinda çok telefat veten mankea mikrobu kırdı. Bu mikrop 1500 kere büyüten mik- Toskopla görülüyor. istiyorsunuz? yapışkan âşıklardan veya buna ben- zerlerden ve maziye aid hatıralardan kaçarak gizlenmek fikrinde misiniz? Ben sizi Georgiadaki çam ormanında gizlerim ve himayem altına alabili- rim, Kış mevsimine maâhsus fliatim 60 dolar, senelik 90 dolardır, Sözüme itimad ederek adresime yazınız.» Hi S iz Aydım, (Akşam) — Aydın valisi B. Salim Özdemir Karacasu Kazasında ye- ni İnşaat tiş ederken görünüyor. İnşa edilmekte olan tam teşkilâtı İlk okul binası inşastını teftiş etmiştir, süratle ilerlemektedir. Yukarıdaki resimde vali, yeni okul inşaatını tef. leribir coğrafya sanatkârının yüzüncü yılını kutladı Bu sene bütün dünya ilim mües- seseleri büyük bir Coğrafya. sanat xi üncü yılını tesid etmek- tedir, Bu adam meşhur Alman coğ- rafyacısı o Petermandır. Peterman, 1838 senesi teşrinlevvelinde Berlin civarındaki Potesdamda Berghaus coğrafya sanat âll mektebine gir- mişti, Bunun yıldönümü şimdi ilim dünyası tarafından kutlanmaktadır. Peterman daha lise talebesi iken haritacılığın görek Almanyada gerek bütün dünyada çok geride kalmış ol- duğunu ânladığından daha pek genç yaşta iken haritacılığı tekemmül et tirmeği zihnine sokmuştu. Bu maksadla da mezkür mektebe girmişti. Yüz sene evvel bütün dün- yada haritacılık hakikaten iptidal bir halde idi. Meşhur kâşif Aleksandr Humboldt orta Asyadaki Türk illerin- de yaptığı mühiri seyahat ve keşif- lerin doğru bir haritasını tabettir. meğe muvaffak Olamadığından mü- teessir bulunuyordu. Uzak Okyanusların hesapsız ada larile beraber fenhi cihetten doğru haritalar yapılamamış olduğundan bu yerler ve seyahate merak edenler çoğalmamakta idi, Bütün cihan âlimleri bu noksan- dari müşteki idiler. Peterman kürre- mizin meçhul yerlerinde yapılan mü- him keşifleri sahih ve mufassal ha- ritalar ile medeniyet âlemine tanıt- makla coğrafyanın terakki edeceğini düşünmüştür. İlk işolarak Polesdamdaki yük- sek coğrafya sanatı mektebine de- Şeker hastalığı Tedavi için Moskovada yeni bir ilâç bulunmuş Moskova Andokrin müstahzarat fabrikası, şeker hastalığının tedavi- sinde yeni bir müstahzar teşkil eden «giston - çinki - insulin: ilâcından ilk tecrübe imalâtını tedavül mevkii- ne çıkarmışlar. İnsülin'in tesirinin baslanın or- ganizmi üzerinde kısa bir müddet devam ettiği malümdur. Uzun tec rübelerden sonra, iki Sovyet âlimi, Klinkovştayn ve Çarpenak, yeni bir müstahzar hâzırlamağa muvaffak olmuşlardır. İnsülin'in zayıf taraflarını gider- miş olan bu yeni müstahzar, öküz tiroldinden çıkarılan albümin de- mek olan giston ile insülin ve çinko esaslarından terekküb etmektedir. Bu yepyeni müstahzar, Botkin hastanesi ile Andokrinoloji enstitü- sünde yapılan tecrübelerde çok iyi neticeler vermiştir. Bu müstahzarın tesiriyle, hastanın umumi vaziyeti pek mühim mikdarda iyileşmekte, idrardaki şeker mikdarı azalmakta ve kandaki şeker normal dereceye inmektedir. Fabrika, önümüzdeki sene zarfın- da bu müstahzardan 500 bin şişe hazırlamağı düşünmektedir. Hem hırsız, hem esrarkeş Süleyman isminde bir şahıs, bir Yursızlık meselesinden dolayı Fatih polis merkezine getirildiği sırada üze- ri aranmış, yetmiş gram esrar bu- Tunmuştur. Süleyman, bu esrarı Süpürgeci Has Hi isminde birinden aldığını iddia ettiği cihetle o da yakalanmış, hak- larında tahkikata girişilmiştir. Mütenddid hırsızlık suçundan em- niyet direktörlüğü ikinci şube sirkaf kısmı memurları tarafından aranmak- ta olan Mehmed isminde biri, dün . gece Koska caddesinde yakalanmış, * üzeri ararınca bir paket heroin ve bir mikdar da afyon bulunmuştur. Mehmed hakkında her iki suçun- Peterman dühyanın bilinmeyen birçok yerlerinin haritalarının alınmasını temin etmişti. Yaptığı : haritalar, yazdığı yazılar hesapsızdır © vam ederek harita çizmeği ve atlas- lar yapmağı öğrenmeği kararlaştır- mıştır. O tarihte çok muazzam ve müşkül görünen işe Peterman sarsılmaz bir azim ve iman ile sarılmıştır. İlk işi Berghaus'un meşhur tabii haritasını hazırlamak olmuştur. Daha sonra Aleksandr Humboldt'un o tarihte bü- tün dünyayı velveleye veren «Mer- kezi Asya» eserinin haritalarını sa- hih bir surtte tanzim etmiştir. Bu haritalarda gösterdiği maharet Peterman'ı bütün dünyanın âlimleri- ne tanıtır, Mumaileyh bir hayli za- man Berghaus müessesesinde hizmet ettikten sonra İngiltereye davet olu- nur, Burada 1845 senesinde Oyinborg- taki Keith Johnston müessesesinde umumi tabii coğrafya atlasını ikmal etmiştir, 1847 senesinde Londrada kendisi haritacılık müessesesini kur- muştur, Bu müessesenin haritalarındaki sıhhat ve mükemmeliyet yalnız İn- gilterenin değil bütün ilim dünyası- nın tekdirini celbetmiştir, Peterman meşhur Ansiklopediya Britanikada ve (Athenaeum) yüksek ilmi mecmuasında coğrafyaya ve ha- ritacılığa dair birçok yazılar yazmış- tır. İngiltereden sonra tekrar Alman- yaya dönmüş ve dünyanın en büyük ve en mükemmel harifacılık müos- sesesi bulunan Justus Perthes'in i- mi erkânı sırasına girmiştir. İktisad Vekâleti, muhtelif zümre lere mensup, küçük imalâthanelerin daha dayanıklı ve daha: ucuz mal yapmasını temin için, yeni projeler yapmaktadır. Bu projelerden birinde, küçük sermayeli imalâthaneler ara- sında kooperatifler akdini temin et- mek vardır, Şiledeki bez dokuyucu- ları arasında da bu mahiyette bir kooperatif kurulacağından bahsedil- mektedir. Şile bezleri, piyasada, dükkânlarda satılan ve aranıldığı zaman kolay ko- lay bulunamıyan - el dokumalarıdır. Bu dokumalar en ziyade iç çamaşır için kullanılmaktadır. Şilede, bu işle meşgul 80 aile bu- lunmatadır. Bu âileler, satış teşkilâ- tı olmadığı için, yaptıkları malı pek ucuza bir mutavassıta vermek mec- buriyetindedirler, Buna mukabil, pek pahalı olarak iplik tedarik etmekte- dirler. Şile bez dokumacılığına dair yazılan bir raporda, bu dokumacıla“ rın bir araya getirilerek, ihtiyaçları- nı toptan ve daha ucüz bir şekilde temin etmeleri ileri sürülmektedir. İlk iş olarak, bir satış kooperatiri kurulacaktır. İktisad Vekâletinin Şiledeki küçük müstahsilleri düşünerek, bir teşkilâ- ta bağlaması çok yerinde bir hare- kettir. Amasrada sert ağaçlardan hokka takımları, kalem - sapları, ve biblolar yapan sanatkârlar vardır. Şilede ol- duğu gibi, Amasradaki el sanayini de korumak lâzımdır, Amasrayı bir misal olarak hatırladık. Memleketi- mizin köşe bucak yerlerindeki en kü- çük sanat erbabını korunlak için ted- birler aramalıyız. H.A. Kongreye davet C. H. P, Firuzağa semt ocağından: Ocağımızın yıllık kongresi 25/10/988 galı günü sanat 1830 da Firuzağa Türk- gücü sokağı Beyoğlu 12 nci okulda yı ocağımız kütüğünde ka- yıtlı arkadaşların gelmeleri, Gayet zengin ölan bu müessese ha- ettirmek için icab eden veşaiti te- ritaçılığı tekemmül | | j | i / min eylediğinden | Peterman kendisine cihanşümul şöh- reti burada kazanmıştır. Bahusus Avrupada harici kıtaların ve memleketlerin doğru ve açık hari- talarını ilk defa tanzim ve neşreden mumaileyh olmuştur. Dahili Afrikaya âid haritası ve al tı pafteli Amerika müttehid hükü- metleri. haritası ve dokuz pafteli Avustralya haritası en meşhur eser- leridir. Stieler allasının bütün haritalari- nı yeniden tashih ederek çizmiş- tir. Peterman yalnız haritacılığa de- gil coğrafyaya da çok hizmet etmiştir. Birçok ilim ve fen heyetlerinin pa- rasını ve fenni vesgitini tedarik ey- lemiştir. Meşhur kâşiflerden Borth, Vogel, Hetglin, Benermunun ve Rohif'u he- yeti seferiyelerle yeni arazi keşfine gönderen Peterman olmuştur. Yani dünyanın gayri meskün yer- lerinin medeniyet âlemine malüm olmasına ve haritalarının alınmasına, en ziyade bu coğrafya âlimi sebeb ol- muştur, 1878 senesi 25 eylülünde feci bir âkibete uğrayıp gayri tabil bir ölüm- le dünyayı terkeylemesi ilim dünya sını derin iztıraba uğratmıştır. Bu coğrfaya sanatkârının büyük hizmetleri hâlâ unutulmadığından yüzüncü yıldönümü sıkı bir alâka ile bütün ilim dünyası tarafından kut. lanmıştır, F. Uç afacan Evleri taşlamışlar, sonra bekçiyi şikâyet etmişler Burgaz adasında Andon, Beyko ve Yorgi adlarında üç çocuk evvelki akşam sokağa çıkarak mahalle arâ- sında birçok binaları taşlamışlar, sonra da mahalle bekçisi Salihe gi- derek: — Mahallemizde evler taşlanıyor, Bunları yakalasan &. Diye şikâyet etmişlerdir. Bekçi et- rafı araştırırken bu üç yaramaz bir torbanın içine talaş doldurup üzerine insan resmi yapmışlar ve başına da bekçi kasketine benziyen bir şey gö- çirip heykeli bekçi Salihe götürmüş- ler: — İste evleri taşıyan budur. Ya- kala bakalım. Diye alay etmeğe başlamışlardır. Bekçi Salih evlere taş atanların bu Üç yaramaz çocuk olduğunu anla- yınca üçünü de yakalayıp karakola teslim etmiştir. Çocuklar hakkında evrak tanzim olunarak üçü de İslan- bula getirilmişler ve adliyeye teslim edilmişlerdir. e Çocuklar muhakeme edilmek üzere asliye dördüncü ceza mahkemesine verilmişlerdir, Topkapı haricindeki cina- yette yaralanan Hakkı Arif hastanede öldü Birkaç gün evvel Hakkı Arif adın- da biri Topkapı dışarısında eniştesi Neşetle kavga ederek bıçakla enişte” sini vurmuş, Neşet te ölmeden evvek tabanca ile Hakkı Arifi yaralamışta, O zaman Gureba hastanesinde teda- vi altına alınan Hakkı Arif dün has- tanede ölmüştür. Vaka Adliyeye bildi- rilmiş, Adliye doktoru B. Enver Ka- Tan cesedi muayöne etmiştir. Hakk Arifin vücudündeki tabanca kurşunu yarasından öldüğü anlaşıldığından, gömülmesine ruhsat verilmiştir, Bu suretle vuran ve vurulanın ikisi de öldüğü cihetle, bu cinayet etrafın- daki tahkikat safhası da kendiliğin-