20 Ekim 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Perşembe ' 20 İLKTEŞRİN , 1938 | 5 KURUŞ Ulus Basımevi Çankırı Caddesi, Ankara Telgraf : Ulus - Ankara TELEFON İmtiyaz sahibi Başmaharrir Yazı işleri ” 1062-1063 Matbas müdürü 1061 1144 1871 1064 Yakında: Çok enteresan bir Röportaj TIMARHANE BÜYÜK ŞEFİMİZİN SIHATLERİ Asabi ârazlarda hafif, fakat aşikâr bir iyilik var. Umumi hal daha iyidir AKŞAMKİ TEBLİĞ SABAHKİ TEBLİĞ İstanbul, 19 a.a. — Riyaseticümhur Umumi Kâtipliğinden : | - Reisicümhur Atatürk'ün sıhi vaziyetleri hakkımda müdavi ve müşavir tabipleri tarafından bu sabah saat 10 da verilen rapor ikinci maddededir: 2 - Umumi vaziyette değişiklik yoktur. Geceyi rahatça geçir- mişlerdir. dür. labız muntazam, 88, teneffüs 18, hararet derecesi 36,4 İstanbul, 19 a.a. — Riyaseticümhur Umumi Kâti; 1 — Reisicümhur Atatürk'ün sıhhi vaziyetleri müdavi ve müşavir tabipleri tarafından bu akşam saat 20 de verilen rapor ikinci maddededir: 2 — Asabi ârazlarda hafif Umumi hal daha iyi nabız muntazam 108, teneffüs 20, hara- ret derecesi 36.9. hakkında fakat aşikâr bir iyilik var, . . . Üniversitemiz F.R. ATAY İlk Darülfünun, bir muallimin “peygamberlik bir sanat-âliye- dir!” sözü üzerine kapanmıştır. Çünkü Osmanlı darülfümunları hür tefekkür ocağı değil, din ve itikat esas kalmak şartiyle, b takım yeni fenleri öğreten âli mektepler olarak tesis edilmiş- tir. Osmanlı darülfünunu son da- kikasına kadar, şark ve garp arı sındaki muvazaalı bir kültür ha- yali ile avunmuştur. Şark ile garp harita üstünde ayrılmazlar: Kafanın içinde ve köklerinde — ayrılırlar. Tefek - kür değişmedikçe, bütün ink- lâplar zevahir olmaktan kurtarı- !ı-,ı 'I'ıfı'üür ü &. aklın gıüo- reddütsüz arayıp münakaşa ede- bildiği üniversitelerde terbiye o- lunabilir. İşte bu üniversite Atatürk ta-| Esasen olmaksı- rafından kurulmuştur. Kemalizm inkılâpları zın kurulmasına da imkân yok-| tu. Kuran varken, Millet Meclis- lerinde kanun yapmak hakkını bile görmiyen koyu, yahut an- cak onun değişmez esaslarına sadık kalmak şartiyle bu hakkı gören yarı-koyu taassup zihni- yetleri, devlet ve millet işlerine hüküm veya müdahale edebildik- leri müddetçe, hür tefekkür'ün en tabit damgası gâvurluk'tu. Bu hüküm ve müdıgıle_ ve onun icabr olarak, şark ile garbi uz- laştırmak istiyen muvazaalı in- kılâpcılıkta devam eden memle- ketler halkı, esirler K sdoki sında kalmağa veya er geç bu rüye katılmağa mahkümdurlar. Biz türkler müslüman ortaça- ğını Kemalizm inkilâpları ile ka. padık ve modern âleme girdik. Bu kadar radikal hareket etme- ği düşünmiyen, yahut, bir takım zor şartlar yüzünden hareket e- demiyen osmanlı inkılâplarının bir asırlık tecrübelerinin neticesi ne olduğunu biliriz. İnkilâpları idari ıslâhat ile bir devlet kurtu- luşu addeden düşük ve kör inkı- lâpçı seviyesi ile, her şeyin esası milli kurtuluşta, ve onun da teme li vicdan ve tefekkür kurtuluşun- da olduğunu düşünen Kgmalı_ıın dâvası arasında fark, yüzde yüz- dür. Vicdan ve tefekkür kurtulu- şuna, şu veya bu sebeple, ve ne kadar uzaktan olsa da, her türlü müdahale, bizzat dâvaya hiya- net etmek demektir. : Fakat bu kurtuluşun kalesi üniversitedir. Üniversitenin yeni eliti hayat ve devlet kadrosunda nüfuz ve kudret bulduğu hdı'x, türk hüriyetinin ve terıkkiıinı_ıı garantisi artmaktadır. Üniversi- te hakkındaki iddialarımızda biz onun için taassup gösteriyoruz, onun için kantite değil, kalite istiyoruz; onun için yü ve tam üniversite seviyesi şartları- nn tamamlanması hususlarında tsrar ediyoruz. — — —| İstanbul üniversitesinin ne un- (Sonu 8. inci sayfada) Orta Avrupa'da büyük bir diplomatik faaliyet başladı Münih'te Galatz'da B. Bek Kıral Karol'la Slovak ve Rülen nazırlar üç buçuk saat konuştu " Fon Ribbenirop'la görüştüler Bükreş, 19 aa. — Polonya Harici- ye nazırı B. Bek bu sabah saat 6 da Moraseski'de Romatıya toprağına gir- miş ve Romanya Hariciye Nazırı B. Kormanen'le Bükreş'teki Polonya elçi- Polonya Hariciye Nazırı Bek saat 16 da Galatz'a gelmiş ve doğruca kıra- lin yatına gitmiştir. Polonya Hariciye Nazırının Ro- manya'yı ziyaretini mucip olan mü - zakereler yatta hemen başlamıştır. Polonya Hariciye Nazıtt Bek ile kıral Karol arasında yapılmakta olan müzakerelere Romanya Hariciye Na-! zırı da iştirâk etmiştir. | Mülâkat üç buçuk saat sürmüşti Iyi malümat alan mahfillerden bil. dirildiğine göre, B. Bek'in bu ziya- reti, Macaristan'la Polonya arasında müşterek bir bududun, Romanya - Çekoslovakya temasını kesmesine rağ- men, Romanya için bir tehlike teşkil etmiyeceği hususuna Romanya kra- lmı ikna içindir. Bek'in Romanya'yı ziyareti progra- mı uzun görüşmelere vakit bırakma- maktadır. Bek, saat 23 te hareket edecek ve bu müddet zarfında Romanya'nın es- ki Polonya elçisi tarafından şerefi- ne verilen samimi bir akşam yemeğin- de hazır bulunacaktır. Bu ziaytetin bu suretle Romanya- nin vaziyetini bir an evel anlamak hususundaki arzusuna atfedilmekte - dir. Bükreş'te şimdiye kadar bu husus- ta pek ihtiyatir bir ketumiyet muha- faza edilmektedir. Matbuat, Bek'in ziyaretini bir telgrafla ve hiç bir tef- :ıl'nh bulunmadan haber — vermekte - ir. aa meia | Polonya Hariciye Nazırı B. Bek Budapeşte'de Macar- Leh temasları Budaepşte, 19 aa. — “Teşrinievel bidayetinde B. dö Kanya'nın hususi kalem direktörü Kont Çaki'nin Vars şova'ya yaptığı ziyaerti iade eden (Sonu 8 inci sayfada) SÜDET İLHAKINDAN SONRA Büyük Almanya: 78.700.000 583.000 km. murabbaı nüfus ve arazi Berlin, 19 a.a. — Virtşaft Und Statistik mecmuası - ki alman statistik ofisinin gazetesidir - Almanya ile ilhak olunan südet mıntakasının 28193 kilemetre murabbar ve nüfusunun da üç mil- yon 593 bin kişi olduğunu yazmaktadır. Bugün alman topraklarının mesahai sathiyesi 583 bin kilo - metre murabbar ve nüfusu da 78 milyon 700 bindir. Cümhurreisi ne zaman seçilecek Prag, 19 aa. — Bugün basına aşa- jıdaki resmi tebliğ verilmiştir : Çekoslovak devletinin yeni hudut-) darınım çizilmesi hakkınra — yabancı memleketlerle yapılmakta olan müza - kereler henüz bitmemiş olduğundan yeni cümhurreisi ” intihabı için milli meclisin ana yasada — derpiş edilen mühlet zarfında toplantıya çağrılma - s1 mümkün değildir. Çeklerin mali vaziyeti Prag, 19 aa. — Finans nazırı B. (Sonu 8 iüçi sayfada) Münih, 19 a.. — Slovakya başve » kili Tisso, marif nazırı Durzaneki ile | Rütenya dahiliye nazırı Bachinski bu- raya gelmişler ve alman hariciye nazı- tt Von Ribbentrop tarafından — kabul alunmuslardır. Mülâkat bilhassa macar - çek ihti - lâfı etrafında cereyan etmiştir. Öğrenildiğine göre, Prag hüküme - tinin talebi üzerine yapılmakta olan müzakereler Almanya ve İtalya tara- fırdan girişilen teşebbüsün — Çekos - lovakya'daki macarlar — meselesinin süratle hallini intaç edeceği ümidini yermektedir. Prağda Prag, 19 aa, — Şvalkoski, daimi par lâmento encümeni ve müttehit parti - lerin şeflerinin önünde Almanya'ya | yaptığı seyahat hakkında izahat ver - miştir. Bu içtima hakkında harice hiç bir haber sızmamıştır. Slovak ev Rüten nazırları pazartesi günü burada hariciye nazırı B. Şval - kovski ile macar * çekoslovak Komar- no müzakerelerinden sonraki vaziyeti hakkında fikir tecatisinde bulunmuş - lardır. Slovak hükümeti, parti — sekreteri Sidor'u Varşova'ya ve Slovak gaze - tesi muharrirlerinden Maç'ı da Zag - reb'e göndermiye karar vermiştir, Peştede Bratislava, 19 aa. — Rutenya baş - vekili Brodi bugün öğleden sonra o tomobille macar hududunu — geçerek Budapeşte'ye gitmiştir. Orada macar devlet adamlariyle görüşecektir. Bu temasın bir malümat edinme mahiye - tini de alacağı söylenmektedir. Varşovada Varşova, 19 aa. — Muhtariyetçi Slovak partisi reisi Sidor bugün Var- şova'ya saat 12.35 de gelmiş ve Polon- ya hariciye nazırı muavini ile iki mü- Mükatta bulunarak slovakya hüküme - tinin ve milletinin macar mütalibatı hakkındaki noktai nazarını izah et - miştir. Polomnya hariciye nazırı Bek'in Bükreş'ten avdetine intizaren Sidor yarın da Varşova'da kalacaktır. Tıp Kurulfayı dün kapandı 7 inci Milli Türk Tıp Kurultayı dün son toplanlısını yapıp gelecek kurul - tayın ruznamesini de tesbit ettikten sonra dağılmıştır. Kurultaya — iştirâk | eden doktorlarımızzdan bir kasna — dün İstanbul'a hareket etmişlredir. (Ha- berimiz 2 inci sayfada) OPOPPOPPPOPPAPRAODAOD. Taberiye'de arap taarruzlarının Filistin'de ask İngiliz başlıca hedefi: Hükümet binası ert hareket kıfaları Büyük mukavemet görmeksizin Eski Şehire girdiler Filistin'in taksimi imkânsız görülüyor İngiltere bir arap - yahudi hükümeti kurulmasını tecrübe edecektir Kudüs, 19 a.a. — Evelce olduğu gibi şimdi de askeri harekâta ön safta sahne olan yer Kudüs şehri ve bilhassa şehrin eski ma - hallesidir. Eski şehrin kapılarını dan gündüz ve gece çıkmak ya- sak edilmiştir. Kudüste birçok mağazalar kapalıdır. Yafa'da bir arabın evine bomba alılmış ve ev sahibi ölerek diğer iki kişi ağır surette yaralanmıştır. Hükümet tarafından uçurulan bir tayyare halka harekât esna- sında evlerden çıkmamağa dâvet eden beyannameler atmıştır. Beyanname Beyannamenin metni şudur: “Bugün ,caki şehrin surları dahilin- de polise yardım maksadiyle bazı a8- keri harekât yapılacaktır. Bu sebep- ten dolayı, surların haricinde oturan- ların buğün evlerinden çıkmamaları rica olunur.,, Mektepler de bugün kapatılmıştır. Öğle üzeri Kudüs şehri bomboş bir vaziyet arzediyor ve sokaklarda yal- nız askerl kıtalar ve askeri otomobil- ler dolaşıyordu. ş Eski şehirde yapılan tahatriyat ne- ticesinde 40 kadar arap tevkif olun- | muş ve otobüslerle Davut kalesine gö- Ürülmüştür. Bu araplar, muvakkaten bu kalede muhafaza edilecektir. Bölge kumandanlıkları ihdas olunacak İngiliz fevkalâde komiserinin, Fi- |listin'deki ingiliz kıtaatı kumandanı- na Filistin'de askeri bölge kumandan- na Filistin'de askeri bölge kuman- danlıkları ihdası için salâhiyet verdi- ği bildirilmektedir. Bu kumandanlar müdafaa ve emniyet için icap eden tedbirleri alacaklardır. Şimdiye kadar bölge kamiserlerinin deruhte ettikle- ri askeri vazifeler bundan böyle ku- (Sonu 8. inci sayfada) Meclis Reisi ve Vekiller İstanbul'a gittiler Büyük Millet Meclisi Reisi B. Ab- dülhalik Renda, Nafia Vekili B. Alâ Çetinkaya, Adliye Vekili B, Şükrü San racoğlu, İnhisarlar ve Gümrükler Ve » ili B. Ali Rânâ Tarhan, Maarif Velki- li B. Saffet Arıkan, İktisat Vekili B. Şakir Kesebir, Milli Müdafaa Vekili General Kâzım Özalp ve Ziraat Veki- l B. Faik Kurdoğlu dün akşam saat 19.15 de kalkan trenle İstanbul'a ba « reket etmişlerdir. Meclis reisimizle vekillerimiz istas- yonda hükümet, parti erkânı, Ankara valisi ve vekâletler ileri gelenleri ta » | rafından uğurlanımışlardır. B. Fuat Bulca İstanbula gitti Hava Kurumu Genel Başkanı B. Fuat Bulca dün akşamki treale İstan- İbul'a gitmiştir. B. Puat Bulca istas - yonda Hava Kurumu ileri gelenleri ta. İrafından uğurlanmıştır. İspanya'da gönüllülerin geri çekildiği bugünlerde, cephelerde kayde şayan bir şey olmamaktadır. B. Musolini general Frankoya bir telgraf çekerek, İtalya'nın daima kendisiyle beraber olduğu na söylemiştir. (Haberlerimiz 3 üncü sayfada)