17 Ekim 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

Seyahat notları: 5 25 senede baştan başa değişen şehir :Iskenderiye Gök yaran muazzam binalar, çok geniş asfalt caddeler, şehrin ana mahallelerini süsliyor İskenderiyede Kraliçe Nazlı caddesini çerçeveliyen geniş rıhtımiradan bir manzara Transilvanya vapurile yaptığımız seyahatin son merhalesini İskenderi- ye teşkil ediyordu. Mısır sahilleri dümdüz oldukları cihetle, vapuru- muz karaya iyice yaklaşlığı halde uzaktan İskenderiye şehri görünmü- yordu. Ancak sahile 3 - 4 kilometre sokulduğumuz zaman, İskenderiye li- manının feneri ile şehrin sol tarafın- da muazzam ve yüksek binalarla 25 sene evvel İskenderiyeyi bir de- fa daha ziyaret etmiştim. O zaman da şehir, dar sokaklı arap mahallele- ri müstesna ölmak üzere tamamile Avrupai bir manzara oarzedi- yordu. Bütün caddeleri asfalt döşen- mişti, Büyük caddelerin iki tarafın- da mermerden ve yahut yontma taş- lardan yapılmış yüksek binalar yükselmişti. Yaptığım bu ikinci ziya- rette, son senelerde siyasi ve askeri ehemmiyeti çok artmış olan İskende- riyede acaba ne değişiklikler görecek- tim? İşte bu nokta, merakımı kam- çılayordu, Müşahede ve İntibalarımı anlatmak için, limandan başlamak Yâzımdır. Bir defa İskenderiye limanı, yirmi beş sene evveline nazaran, bilhassa son senelerde yapılan yeni tesisat ile bir kaç misli genişlemiş, yeni yeni rıhtımlar, yolcu, şilep, transatlantik harp ve kömür gemilerinin yanaş- ması İçin muazzam doklar yapılmış, Limana ne kadar çok vapur gelirse gelsin bunların derhal rıhtımlara ya- naşarak, yolcularını ve yüklerini bo- şaltmaları için rıhtımlarda icap eden bütün tesisat, yükletme ve boşaltma cihazları mevcuttur. Limanın bu genişliği yüzünden rıh- tımlarda, yer yer gümrük mıntaka- ları ve kapıları tesis edilmiştir. Yol- © cular, vapur hangi rıhtıma yanaşırsa oradaki gümrük kapısından çikiyor. İskenderiye, bu tesisatı, Bahriahmere, Hindistana , Avusluralyaya, Uzark Şarka giden vapurların yolu üzerin- de bulunması sayesinde, mübalâğa- sız Akdenizin en mühim ve işlek li- manı olmuştur, Limanın hangi tara- fına balılsa, muhtelif milletlere men- sup vapurlar ile tıklım tıklım dolu olduğu göze çarpıyor, İskenderiyede pasaport kontrolu muamelesi uzun sürmedi, Rıhtıma yanaştıktan bir saat sonra yolculara karaya çıkmalarına müsaade edildi. Rıhtımlar, kırmızı fesler giymiş me- mur ve hamallarile âdeta bir papat- ya tarlasını andırıyordu. Limanda ve şehirde, otomobili çok luğu nisbetinde tek ve çift atlı binek arabaları da harıl hari işliyor. Rıh- tıma çıkınca tek atlı bir arabaya bi- nerek bir sıraya dizilmiş olan güm- Tük antrepolarının önünden 10 daki- ka kadar yol aldıktan sonra gümrük kapısına dayandık, Kolcular, gümrü- ğe tâbi bir şeyimiz olmadığını anla- dıktan sonra geçidi kapayan müte- harrik mânlayı kaldırarak bize a verdiler, Artık şehre giriyorduk. Yarım met- re murabbal genişliğinde koyu renk- te parke taşları ile döşenmiş çapra- şık bir takım yollardan geçtikten sonra asıl şehrin göbeğine vardık. Şehir, son yirmi beş sene zarfında çok değişmiş, bilhassa ecnebilerin oturdukları mahallelerde gök yaran muazzam binalar yükselmiş ve hâlâ da yükseliyor. Her tarafta hummalı bir inşa faaliyeti göze çarpıyor .Cad- delerin genişliği 50-60 metreden aşa- ğı değil, bilhassa şehrin denize nazır sahillerinde çok geniş caddeler açıl- miş, granit taşarından en azgın deniz dalgalarına karşı koyacak muhkem rıhtımlar yapılmış. Belediye bu cad- deleri aşmak ve rıhtumları inşa et- mek için, yaptığı masrafları kapamak | için civardaki binaların kiralarından yüzde 1-2 nisbetinde bir resim alıyor” ve bu sayede imar faaliyetine devam için icap eden parayı kolaylıkla teda- rik ediyor. Şehirde nakil vasıtaları da çok bol- dur. Elektrikli tramvaylar, otomobil» ler, otobüsler, binek arabaları dört tarafa mekik dokuyorlar. Velhasıl ş8- hir, yerli arap mahalleleri müstesna olmak üzere son yirmi beş sene zar- fmda, baştan başa değişmiş, inanıl- mıyacak bir islihale geçirmiştir. 'Tetkikat ve tahkikatına göre, İsken- deriyede et ve yağ, çok pahalıdır. Etin okkası cinsine göre bizim para- muzla 80-100, yarım okkaya varan yerli tavuklar 70-80, hadidi denilen yerli sadeyağ 140-150 kuruş arasın- dadır, Muz müstesna olmak üzere di- ğer yemiş fiatları da bu nisbettedir. Giyecek eşya fiatlarına gelince, aşağı yukarı İstanbulunkine muadildir, Büyük ticaret evlerinin, mağaza- ların tabelâlarından oecnebilere ait oldukları derhal göze çarpıyor. Bun- dan anaşılıyor ki, büyük ticaret asıl ecnebilerin elindedir. Yunanlılar ve İtalyanlar birinci safta geliyorlar, ar- kadan da diğer ecnebi milletler takip ediyor. İskenderiyede, vaktiyle bura- ya gelip yerleşmiş bir kaç bin Türk ve ermeni de vardır.. Sigara Imali sa- nayil, tamamile Yunanlıların ve er- menilerin elindedir. Bu sigara fabri- katörlerinden milyoner olanlar eksik değildir. Memleketlerinde iş bulama- mış ve kendilerine bir mevki temin edememiş olan bir sürü ecnebi dok- tor, avukat, mimar, dişçi, artist, ko- misyoncu ve saire gibi serbest meslek ticaret ve sanat erbabı, Mısıra gele- rek iş güç ve servet sahibi olmuşlar- dır. Ahmet Hilâl Apartıman sahipleir Boş dairelerinize hemen iyi kiracı bulmak için «Akşamşın KÜÇÜK İLÂNLARIndan ti. fade ediniz. * Ceza kanunu tatbikinde nakzı mucip hatalar Temyiz mahkemesince, bozma sebebi sayılan ve ceza kanunu tatbikatına aid hatalar şunlardır Ankara (Akşam) — Ceza usülü ve hususi kanunların tatbikatında mahkemelerin sık sık hataya düştük- leri noktaları bildirmiştim. 'Temyiz mahkemesince bozma sebebi sayılan bu hatalardan ceza kanununa taal- luk edenler de şunlardır : 1 — Vazifedar olmıyan bir memu- run bir şeyi yapmak ve yapmamak için temin ettiği haksız menfaatin rüşvet telâkki edilmesi, 2 - Avans (larak alınan paranın vaktinde mah- subunun icra edilmemesinin zimmet çlarak tavsif edilmesi, 3 - Hayvan öl- dürme suçunda zarar kıymetin azlığı halinde 254 yerine 52 2/1 inci mad- desinin tatbik edilmesi, 4 - Para ce- salarının içtimamda 76 ncı madde- 8 69 uncu maddenin tatbik edil- , 5 - Kumar oynanan mahallin umumi açık mahallerden olup olma» dığının tesbit edilmemesi, 8 - Yeni Suç ilk mahkümiyet cinsinden oldu- gu halde 81 inci maddenin ikinci fık- rası yerine birinci fıkrasının tatbik edilmesi, 7 - Yalan yere yemin dava- larında müddeialeyhin hükmedilmesi, 8 - Memur haksız hareketile hakare- te sebebiyet verdiği takdirde 272 'nci madde yerine 51 inci maddeye isti- naden cezadan lenzilât yapılması, 9 - Kocanın niza suçu teselsül ettiği halde 80 inci maddenin gözetilme- mesi, 10 - Çalma suçu geceleyin sü- kenaya mahsus yerde vaki olduğu halde 492/1 yerine 491/4 üncü ve gündüz vukua geldiği takdirde de 491/4 yerine 492/1 inci maddenin tat» bik edilmesi, ii - Suçlunun evvelki mahkümiyetinin infaz edilip edilme- diği ve infaz olunduktan sonra mu- ahhar suçu işlediği resmen tesbit edilmeksizin 81 inci maddenin tatbik edilmesi, 12 - Tekerrüre asas tutulan evvelki mahkümiyelin af okanunile ortadan kaldırıldığının düşünülme- mesi, 13 - İçlima kaidesinin tekerrür kaidesinden evvel tatbik edilmesi, 14 - Zinada maznunlardan birinin vefatı sebebile diğeri hakkındaki da- vanın iskat editmesi, 15 - Kendiliğin- den hak almak filinde kuvvet sarfı- nım meşru olduğunun düşünülme- mesi, 16 - Hakaret mesailinde 485 in- ci madde yerine ceza kanununun 51 ve 59 uncu maddelerinin tatbik olun- ması, 17 - Yaranın bıçakla husule geldiği raporla anlaşıldığı halde da- vacının gelmediğinden bahisle deş- me kararı verilmesi, 18 - Para ceza- larında on kuruşun küsurunun he. saba katılmıyacağının düşünülme- mesi, 19 - Hırsızlık cezasına feri ola- rak verilen emniyeti umumiye neza- reti altına alınmak cezasının hırsız- lık cezası ile içtiimaen hükmedilen diğer cezalara teşmil edilmesi, 20 - Suçlu haciz olunan eşyanın sahibi bulunduğu halde 276 ncı maddenin 2 inci fıkrası yerine 1 inci fıkrası hükmünün tatbiki, 21 - Hırsızlık suçlarında kırmak fiilinin teşdid vasfi olarak kabulü için kınlan eş- yaların (kapı, sandık, pencere ve- saire) sağlam maddelerle ve muh- kem surette yapılıp yapılmadığı tes- bit edilmeden suçlu hakkında 493/1 inci maddenin tatbik edilmesi, 22 - Rüşvet suçunda suçlunun kanunen yapmağa mecbur olduğu şeyi yap- mak ve yapmamağa mecbur olduğu şeyi yapmamak için para aldığın tesbit edilen mahallerde vazifeyi ih- lâl keyfiyeti bulunmamış iken 212 in- ci madde ile beraber 225 inci madde hükmünün dahi suçlu hakkında tat- bik edilmesi, 23 « 193 üncü madde- nin 2 !nci fıkrasındaki (birçok Kim- seler) kaydinin ikiden fazla eşhasa matuf (o bulunduğunun düşünülme- mesi, 24 - Belediye meclisi kararları- na muhalefetten dolayı ceza kanu- nunun 526 ncı maddesine istinaden ceza verilmesi, 25 - Satral memuru- na telefonla yapılan hareketten do- Jayı suçluya 266 ımcr maddeye İsti- naden ceza verilmesi, 26 - 53/2, net maddedeki mahkeme reisinden mak- sadın © suça vaziyed, etmesi lâzım gelen mahkeme relsi bulunduğunun düşünülmesi, 27 - Zimmete geçiri- len paranın ödenmesi dolayısile asıl zaya da teşmil edilmesi, 28 - Çarşı ve mahalle bekçilerinin memur 53- yılmaması, 29 - Gıyabi tehdidin mu- tazarır olacak şahsın ıtlılama işal kasdile yapıldığı takdirde suç teşkil edeceğinin düşünülmemesi, 30 - Suçlu- nün ortak bulunduğu araziye his- seğhrı tarafından ekilen mezruatı bozmasının ızrar teşkil edeceğinin düşünülmemesi, 31 - Kaçırılan kızda hasıl olan sıyrıklar yara mahiyetin- de olmadığı halde suçlu hakkında 439 uncu maddenin tatbik edilmesi, 32 « Müdahilin duruşmada şifahen vaki tazminat talebinin mesmu olma- dığından bahsile reddedilmesi, 33 - 308/4 üncü maddeye göre ceza nın dörtte üçü kadarmın indirilme- si zaruri bulunduğu halde kanun dörtte üçüne kadar şeklinde telâkki edilerek cezadan daha aşağı nisbet- lerde tenzilât yapılması, 34 - Sahibi tarafından metrük bir halde bırakı- lan eve girmek fülinin mesken ma- suniyetini ihlâl suçu olarak tavsif edilmesi, 35 - 228 inci maddenin tat- bikatında 55 inci maddenin gözelil- memesi, $6 - Dövmek suretile ihkakı hak suçunda dövme neticesi vukua gelen hastalık 456 ıncı maddenin bi- rinci fıkrasında beyan olunan ah- valden daha ağır bulunduğu halde mezkür madde hükümlerinin tatbik edilmemesi, 37 - Suçlunun katileş- miyen bir mahkümiyetinin bulun- ması sonradan İşlediği suçun cezasi- nın teciline mâni teşkil etmiyeceğinin düşünülmemesi, 38 - Ceza kanunu- nun 279 uncu maddesi memuru C&- za kanunu tatbikatı itibarile tarif etmiş olduğu cihetle bu tarif memur- ların suç işledikleri halde de nazarı itibare alınır. Memurlar aleyhinde suç işlenen hallerde memurun me- müurin kanunundaki tarifi nazara alınmalıdır, 49 - Silâhım küt taraflle ika olunan filli müessirlerde 457 inci maddenin tatbik edilmesi, 40 - Ceza kanununun 252 inci maddesinin tatbikatında (Omücerred kendisini memür olarak tanıtmak suç değilse de memuriyet vazifesini ifa veya ifa- ya teşebbüsün suç teşkil edeceğinin. düşünülmemesi, 41 « Çalımıp sakla- nan eşya süçlu tarafından zabıtaya haber verilerek elde edildiği halde suçlu hakkında 523 üncü madde hükmünün tatbik edilmemesi, 42 - Ruhsatsız olarak taşınan silâhın za- ruret olmaksızın istimali halinde iki suç müctemi iken yalnız bir suç te- lâkki edilmesi, 43 - Kullanılmağa salih bulunmuyan silâhı taşımanın suç telâkki edilmesi, 4$ - Birden faz- la dişin birden kırılmasının devamlı zafiyetten ileri gelip gelmediğinin fennen tesbit olunmaması, 45 - Ça- İman arı ve güvercinlerin ceza ka- nununun tatbikinde hayvan olarak kabul edilmesi, 46 - Yolda geçen müd- detin ceza kanununun 40 ıncı mad- desi mucibince sürgün cezasına mahsup edilmemesi, 47 - Bir gün ha- fif hapis cezasının hapis ve ağır ha- pisle içtimaına imkân olmadığı hal- de hiç infaz edilmemesi lâzım gelir- ken aynen infaz yoluna gidilmesi, 48 - Müessir flil neticesi çocuk dü- şürme suçundan 456 ıncı maddenin $ üncü fıkrasının tatbiki için failin gebeliği bilmesi lâzım geldiğinin dü- günülmemesi, 49 - Gütmek üzere tes- Dim edilen hayvanları kısmen de ol- sa temcilükün (istihlâk, ketm, iade- den imtina) emniyeti suiistimal su-. çunu teşkil ettiği halde hırsızlık ola- rak tavsif edilmesi, 50 - Zimmet ve ihtilâs suçunun tekevvünü için te- ME MA mellük edilen malın hasbelvazife memura tevdi edilmiş olması lüzu- munun araşlırılmaması, 51 - Teker. Tür hükümlerinin teşebbüs hüküm- lerinden evvel tatbik edilmesi, 52 - Ceza kanununun 59 uncu maddesi hükmünün 56 nci madde hükmün- den evvel tatbik edilmesi, 53 - Yal. nız davetliler girebileceği cihetle hu- susi yerlerden olan düğün evinin umuma açık mahallerden addile bu- rada oynanan oyunun kumar olarak tavsifi, 54 - Cürüm cezasının kaba- hatte ve kabahat cezasının cürüm- de tekerrüre esas ittihaz edilmesi, 55 - Uyuşturucu maddelerin satışına tavassut edenin filli, kanunun tavas- sutu cezalandırmış olmasına göre bu maddeler müşterinin eline geçmemiş olsa dahi tamam olduğu halde teşeb- büs olarak kabul edilmesi, 56 - Bir şahsa tevcih edilen silâhın tesadüf olarak kasdedilen şahısla beraber olan gayri bir şahsı da yaralaması halinde suçlunun niyetinde ve taar- ruzunda vahdet olması hasebile su- çun ikiliğine hükmedilemiyeceğine göre cesa kanununun 79 uncu mad desinin göz önünde tutulmaması, 57 - Zina suçunda feragat kabili in- kısam olmadığı cihetle suçlulardan birisi hakkındaki feragatin diğerine de sari bulunduğunun düşünülme- mesi, 58 - Muğlak tekerrürle mukay- yed tekerrürün içtimai halinde da- ha ağır olan mukayyed tekerrürün tatbik edilmemesi, 59 - Suçluya ve- rilen 3 gün hapis cezasının asgari had olduğundan bahisle yaştan dola- yı tenzilât yapılmaması, 60 - Şahsa merbut olan indirme sebeplerinin fiile merbut bulunan indirme sebep- lerinden evvel tatbik edilmesi, 61 - Birden fazla kimseyi döven suçlu- nun hareketinde taarruzlar tenddüd ettiği ve her birine tevcih edilen taar- ruz ayrı ayrı kasdlere bağlı olduğu le müctemi suçları vücüde gel diği nazara alınmaksızın suçluya yalnız bir ceza tayini, 62 - Hakikate uymıyan vesika tanzimi suretile ya- pılan ihtilâsta sahte evrak tanzimi işlenen zimmet suçunu setre matuf hilekârane bir tedbir olmak itibarile ihtilâs suçunun unsurlarına dahil olduğu halde suçlunun bu hareketinin de ayrıca sahtekârlık addedilerek ce- zalandırılması, 63 - İbtilâstan kati surette matikim bulunan suçlunun aynı vazifeyi ifa ettiği sırada ve bir kasd altında işlediği fillerden bir kıs- mının sonradan meydana çıkması hâlinde evvelce tayin olunan ceza- nın 80 inci maddeye tevfikan arttırık- masile iktifa olunması icab ederken suçlu hakkında müstakillen ceza ta- yini, 64 - Ceza kanununun 433 üncü maddesindeki fail tabirinin suça iş- tiraki olan bütün suçlulara şamli bulunduğunun düşünülmemesi, 65 - Ceza kanununun 449 uncu madde- sindeki kardeş tabirine baba ve ana- Yarı ayrı olan kardeşlerin de dahil bu lunduğunun düşünülmemesi, 66 - Madeni paraları altın suyuna balıra- rTâk kıymetinden fazlaya sürmek su- retile İşlenen fiil dolandırıcılık ma- hiyetinde olduğu halde bunun tak- Md ve tagyir mahiyetinde tavsifi, 67 - Karı koca gibi geçinmek sureti- le işlenen zina suçunun temadiile teşekkül edeceği odüşünülmeksizin suçlular arasındaki cinsi münasobet- lerin teaddüdünden bahisle 80 inci maddenin tatbik edilmesi, 68 - Takibi şikâyete bağlı olan suçlarda müşte- kirin suçlu. hakkındaki feragatinin geriklerine de teşmil edilmemesi ,