5 Ekim 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

5 Teşrinievvel 1938 Fransada endişeli sesler, 7: yükselmeğe başladı Bir gazete “ Almanya kısa bir zaman sonra bize sual soracaktır ,, diyor Pariş 4 — Muharrir ve mebus de Kerillis, Epogue gazetesinde yazdığı bir makalede diyor ki: «Münih anlaş- ması iyi görüşlü İngilizler tarafndan iyi karşılanmamıştır. Alman tehdidi- ne bizim kadar maruz olmıyan İngil- terede bile makul düşünen bir çok kmseler Obu anlaşmanın Avrupa için müdhiş bir tehlike teşkil etliği- ni açıkça söylemektedirler. Fransiz- lar, uğradıkları tarihi felâketi idrak etmezlerse kalkınmıya ihtimal yok- tur, Bugünkü vaziyette herkesin vazi- fesi birliği temin etmeğe çalışmak ve ayrılıktan uzaklaşmaktır.» Figaro gazetesi, yazıyor: «Şimdi Al- manya seksen milyona yakın, yani bi- zim nüfusumuzun iki misli, nüfusa malik bulunmaktadır. Almanya, öte- denberi berri Avrupanın en büyük sa- nayici devleti idi. Almanya, pratik bakımdan merkezi Avrupanın bütün münakalât yollarına hâkimdir. | | Almanyanın kuvvet ve menfaat te- min etmek için kendi hududları dahi- linde ve Avrupanın büyük bir kısmın- da teşkilât vücude getireceğinde aslâ şüphe edilemez. Az çok kısa bir za- mân sonra Almanya bize kendisi ile olan münasebetierimiz hakkında sual soracaktır.» Popüler, diyor ki: «Totaliter devlet- lerde olduğu gibi demokrasi memle- ketlerinde de halk, bütün müşkillerin sulh yolile halledilmesi lehinde tera- yül izhar etmiştir. Bundan çıkarılacak mantıki netice şudur: Yakında bey- nelmibel bir konferans, teslihat masra- fının geniş mikyasta tenkisi hususunu tedikk edebilir, Harp, fecayi ve tahri- battan başka, uzun seneler için mali ielâketleri ve iktisadi harabileri intaç edecek idi. Silâhlı sulh de daha baş- ka ve fakat daha emin bir surette bi- #i aynı akibete götürmektedir.» ingiliz Başvekilinin mevkii sarsılamıyor Maamafih bir çok gazeteler tutulan politika hakkında şiddetli tenkidlerde bulunmaktadır Londra 4 — Avâm kamarasında ce- reyan eden münakaşaların ferdasın- da, liberal ve işçi gazetelerin nisbeten mutedil hücumları ve bazı muhafaza- kâr gazetelerin şiddetli tenkidleri gö- ze çarpmaktadır. Muhalifler, yeni in- tihabata sebebiyet vermek istemiyor- lar. | Deyli Herald gazetesine göre İşçi * partisi ağlebi ihtimal bir müaheze takriri vermiyecektir. Avam kamara- sında şimdiye kadar B. Çambörleyne taraftar olan unsurlar arasında bir nebze İftirak görülmemektedir. B. Çurçil, Duff Cooper, Eden gibi gayri memnunların saflarını kuvvetlendir. mektedir. Times gazetesi diyor ki: «Münaka- şaların ilk gününde muhaliflerin hü- cumlarile sarsmak istedikleri Çam- börleynin mevkii, sarsılamıyacağı an- Jaşılmıştır. Hükümet, oparlâmente- nun ve memleketin vereceği karardan pek az endişe edebilir.» Daily Miror gazetesi de şu fikirde bulunuyor: «B. Edenin dediği gibi harbin önü alınmış ise kü bir memlekete karşı büyük bir hak. sızlık yapıldığı İngüterede unutulma- malıdır. Münihte verilen kararları bu küçük memleketin kabul etmesinde ısrar etmekle bir nevi mahcubiyete uğradık. Netice şudur ki, istikbalde böyle bir mahcubiyete katlanılmama- hıdır. Demokrasi, istikbalde bu kabil meydan okumalarına karşı koymak için lâzım gelen gayreti sarfetmelidir. B. Edenin dediği gibi bunun için milli hissi kuvvetlendirmek lâzımdır.» Alman gazetelerinin makaleleri , Berlin 4 — Alman gazeteleri, B. | 'Çambüârleynin nutkunu müsald su- rette karşılamışlardır. Voelkischer Beobahter gazetesi di- yor ki: «B. Çambörleyn yalnız soğuk kanlılığı ile değil, fakat hasımları hak- kındaki muhakemesi bakımından da kelimenin tam mânaslle realist bir adam olduğunu ispat etmiştir.» Doyçe Algemayne Çaytung gâze- tesi şöyle diyor: «İngiliz milletinin B. Çambörleyne karşı minnettarane tezahürleri, Avam kamarasında kendi. sine ezici bir ekseriyet temin elmiş- tir» Kölnişe Çaytung gazetesi de şu müta- Icayı yürütüyor: «Fransız ekseriyeti- nin arzusu, Münih sulhunu sağlam- laştırmaktır. Bunun için de iki tara- fın faal ve cesurane bir azim göster- meleri lâzımdır. Berlindeki| Havas mu- habirine mareşal Göring'in yaptığı beyanat, Almanyanın bu husustaki noktai nazarını göstermiştir.» İtalyan gazetelerinin makaleleri Roma 4 (A.A.) — Bu sabahki gaze teler, başmakalelerinde büyük bâşlık- larla dün B. Çambörleyn tarafından | Avam kamarasında yapılar beyanatın | ehemmiyetine işaret etmekte ve muma» ileyhin buhrânın halli hususunda B, Mussolininin oynamış olduğu kati ro- Yü kabul ve teslim etmekte olduğunu beyan eylemektedirler. Popolo di Roma, İngiliz Başvekilinin söylemiş olduğu sözlerin açık ve Duçes ye karşı ihlâskârane olduğunu yaz- maktadır. Çek Kabinesi istifa etti Filistinde askeri hareket Bu istifa, Kabinen Kabinenin tadili Dün de polislerle Araplar için bir formalite imiş Prag 4 (A.A) — Sirovy hükümeti istifasını vermiştir. Salâhiyettar mah- filler, istifanın, Kabinenin tadili için bir formalite olduğunu kaydediyor- lar. Yeni kabine teşekkül etti Prağ 4 — Yeni Çekoslovak kabine- si gene general Sirovinin riyaseti al. tında şöyle kurulmuştur: Başvekâlet ve milli müdafaaya general Sirovi, hariciyeye Tranbisek, dahiliyeye Çer. ni, Kalfus Mariyey, adliyeye Taynor. < arasında kanlı çarpış- malar oldu Kudüs 4 — Dündenberi büyük harekâtı askeriyeye başlanmıştır. Son hafta, 30 aydanberi Filistinde vuku- bulan kargaşalıkların en vahimi idi, Cumartesi ogünündenberi insanca zayiat mikdarı 85 i ölü olmak üzere 148 kişidir. Kudüş 4 (A.A.) — Bugün de kıtaat, polisler ve âsiler arasında müsademe- ler olmuştur. Resmi bir tebliğde Arap- ların sekiz ölü ve yaralı verdikleri bil- dirilmektedir. Türk - Italyan bibzi anlaşması Müzakerelere Ankarada de- vam edilmesine karar verildi Ankara 4 (Telefonla) — İtalyanlar- ia yeni ticaret anlaş- ması için İstanbulda başlanan müza- kerelere burada devam edilmesi ka- rarlaştırılmıştır. İstanbulda bulunan mütehassıs heyetlerden bir kısmı bu- raya gömişlerdir. İtalyan ticaret he- yetinin de yarın (bugün) Ankaraya gelmesi bekleniyor. Sandıklar kurulacak ve mütehassıslar yetiştirilecek Ankara 4 XTeletonla) — Hüküme- tin 16 mayısta Kamutaya vermiş ol- duğu Askeri fabrikalar tekaüd ve muavenet sandığı hakkındaki kanun projesi Meclisin yaz tatili devresine girmezden üç gün evvel Maliye encü- meninde, Milli Müdafaa Vekâletinin alâkalı Oomemurlarının O huzuriyle tedkik edilmiş ve maddeler yeniden tesbit edilmiştir. Bu suretle proje, yeni bir şekil almıştır. Projenin ilk maddesine göre, As- keri fabrikalar, kara, deniz, hava teş- kilâtında çalışan subay, âskeri me- mur ve ücretli memurlarla müstah- | demlere verilecek tazminat ile bun- lardan ücretli memur ve müstahdem- lere veya bunların dul ve yetimlerine bağlanacak tekaüd aylıkları için (As- keri fabrikalar kara kısmı tekaüd ve muavenet sandığı, askeri fabrikalar deniz kısmı tekaüd ve muavenet san- dığı, askeri fabrikalar hava kısmı te- kaüd ve muavenet sandığı) adlarile birer sandık teşkil edilecektir. Her sahada eleman yetiştirmek, bir sefer vukuunda askeri fabrikalardan | azâmi istifade temin etmek için şim- diden, ehemmiyetli tedbirler alarak elemanların müesseseye sıkı sıkı bağ” lanmalarını temin etmek de proje esaslarındandır. gi Teşrinisaniden itibaren mu- allimlere mesken parası verilecek Aylardanberi mesken bedellerinden istifade edemiyen muailimler için ida- rel hususiyece 84 bin lira ayrilmıştır. Maarif müdürlüğü bu haktan istifade edecek muallimlere teşrinisaniden iti- baren mesken bedellerini ödemeğe başlıyacaktır. Bahçeli evler kooperatifinin evleri cumhuriyet bayra- mında acılıyor Ankara 4 (Telefonla) — Bahçeli ev- ler kooperatifinin Çiflik yolu üzerinde inşa ettirmekte olduğu evlerden mü- rekkep yeni mahallelerin açılma tö- reni Cümhuriyet bayramında yapıla- caktır. Bu ay içinde kura çekilecek ve her- kes hangi evin kendine aif olduğunu öğrenecektir. Bu suretle de bazı kış hazırlıkları yapmak, odun ve kömür ahp bodrumlara yerleştirmek kabil olacaktır. kl elem At nesli ıslah edilecek Ankara 4 (Telefonla) — Hükümet, köylünün elindeki at neslinin ıslahı- nı temin edecek mühim bir proje ha- zırlamıştır. Bu projenin hükümlerine göre, yaşı 12 yi dolduran ordudan çı- karılacak hayvanlar; köylü ve yetişti. riciye satılacaktır. Hükümet, mucip sebepler lâyiha- sında atın memleket müdafaası bakı- mından olan hususi ehemmiyetine ga 5 ” . Şili ihtilâli Nazi şefi için idam cezasi istenildi Santiyago dö Şili 4 (A.A.) — delumumi, eylül 1938 deki anki is te- şebbüsü hakkında tahkikat icrasına memur hâkimden nasyonal! - sosyalist grupu şefi B. Gonizalez Von Mares hakkında idam cezasının başlıca ye. di müttehim hakkında beş ilâ on se ne hâpis cezasının ve Carlos İbanez ile askeri fesada iştirak etmiş olan #airler hakkında on sene nefiy cezası- nın tatbikini istemiştir. Dün Geceki ve Bu Sahbahki Haberler Amerikaya göre devamlı sulhün şartları nedir ? Hariciye Müsteşarı evvelâ verilen sözlerin tutulması lâzımgeldiğini söylüyor Vaşington 4 (A.A.) — Dün akşam radyoda bir nutuk söyliyen Hariciye müsteşarı Summer Vels bilhassa demiş- tir ki; «Bugün milletlerin eline hak ve adalete müstenid yeni bir dünya ni- zamı kurmak fırsatı geçmiştir. Böyle bir fırsatın geçen yirmi sene zarfında hemen hiç zuhur etmediği iddia edi- lebilir.» Hatip silâhların tahdidi ve azaltıl- ması ve dünya Iktisadiyatının yeniden ihyası tezini müdafaa ettikten sonra devamlı bir sulhun ancak mülletlerin bazı düsturları kabul etmeleri netice. sinde teessüs edebileceğini ilâve et- miştir. Summer Vels'e göre bu düstur- lar şunlardır: Verilen sözlerin tutulması, ihtilâf. ların ve hini hacette muahedelerde ya- pılması istenilen değişikliklerin kuv- vete müracaat veya tehdid suretile de- ğil dostane müzakerelerle ve adalet zih. niyetile mütalâa ve halledilmesi. Vaşington 4 — Hariciye müsteşarı Summer Vels tarafından söylenen nu- tuk Münih itilâflarına karşı Amerika- da hası! olan aksülâmelin ilk ifadesi - dir. Siyasi mahafil bu nutkun her şey. den evvel Amerikanın harici siyaseti. nin esas hatlarının değişmediğini gös- terdiğini beyan etmektedir. Bu siyase, tin başlıca hatları şunlardır: Siyaset- leri Ruzvelt ve Hül tarafından izah edilen prensiplere en ziyade yaklaşan Avrupa devletlerinin bu siyasetlerini teşvika devam etmekle beraber Avru- pa İşlerinde her hangi bir taahhüd al- tana girmekten sakınmak. Ayni müşa- hidlere göre Vels doğrudan doğruya Münih itilâfı hakkında bir fikir söy- Jememekle beraber kuvvet istimali teh- didile muahedelerde yapılan tadilâta telmih etmiş ve Avrupa sulhünün tan- #iminde Amerikanın silâhların umu- miyetle terkedilmesi için Avrupa dev- Tetleri tarafından sarfedilen gayretle. re yardım etmesi ümidini izhar et. miştir. Bunu müteakip Hül tarafından tek- lif edilen esaslara göre dünya iktisa. diyatının düzelmesine mani olan müş- küllerin halledilmesi için bir dünya iktisad konferansının o toplanması mevzuu bahis olabilecektir. Macarlar teminat istiyorlar Müzakerenin biran evvel baş- lamasınıda istediler Budapeşte 4 (A.A.) — Macar ajan- sı bildiriyor: Prağdaki Macar elçisi bugüy Çek hükümetine yeni bir no- ta vererek Macar hükümetinin gele- cek günler zarfında müzakerelere başlanmasını arzu ettiğini bildirmiş- tir. Elçi aym zamanda müzakerelerin müşkülâtsız, çabuk ve müsaid bir hava içinde cereyan edebilmesi için ciddi teminat istemiştir. Polonya askeri işgale devam ediyor Varşova 4 (A.A.) — Polonyalılar buftün Cieszyn Silezyasının işgaline devam ederek mühim endüstri mer- kezleri olan Frysztats ve Ksrwgua şehirlerini işgal etmişlerdir. Mareşal Smigiy Rydz radyoda bir nutuk söyliyerek Cizeszyn Silezyası halkını kan dökülmesine meydan vermeden sükünet ve vakar ile Po- lonya - Çek hududunun kati şeklini almasını beklemeğe davet etmiştir. Zonguldak lisesi açıldı Lise binasını yaptıran B. Mehmed Çelikel çok alkışlandı Zonguldak 4-— Mehmet Çelikel tarafından yaptırılan ve Kültür Ba- kanlığınca «Mehmet Çelikel lisesi» adı verilen lise bugün büyük merâ- simle açıldı. Merasimde vali, memur- lar, binlerce halk bulunuyordu. Vali söylediği nutukta B. Çelikelin hamiyetinden bahisle takdirlerde bulundu. Bunu müteakip maarif müdürü, talebeden birl, halk namma bir çok zevat nutuklar söylediler. Vali ve Parti başkanı kurdelâyı ke- serek kapıyı açtı, halk binayı gezdi. Bir aralık vali güzel bir müjde verdi: Madenci İsmall Egener ve Ha- it adında ki vatandaşın Kozluda bir okul yaptıracaklarını söyledi. Bu hamiyetli vatandaşlar da B. Çelikel ile birlikte alkışlandı. Bina 125 bin lira kıymetindedir. B. Hitler bu akşam bir nutuk söyliyecek Berlin 5 — Bu akşam Spor Palas- ta merasim yapılacak ve akşam saat sekizde B. Hitler bu münasebetle bir nutuk irad edecektir, Ingiliz - Italyan münasebatı Kont Ciano, İngiliz büyük elçisile görüştü Römü 4 (A.A) -—- Kont Ciano ve İngiliz büyük elçisi Lord Perth bu akşilm yeni bir mülâkatta bulunmuş- Yardır. Buradaki İngiliz mahafili, bu mü- lâkatta iki memleket arasındaki mü- nasebetlerde daha derin bir salâh imkânlarınm tedkik edilmiş olduğu- nu kaydetmektedirler. Londra 4 (A.A.) — Daily Telegraph, dün Romada İtalya Hariciye Nazırı Çiano ile İngiltere büyük elçisi Lord Pert arasında yapılan konuşmanın fevkalâde mühim olduğunu kaydet- mekle beraber alâkadar mahafilde Çambörleyn'in hemen Romaya gitme- sinin elzem ve hattâ şayanı arzu gö- İngilterede şiddetli fırtına Telgraf ve telefon kablolari koptu, ağaçlar « devrildi Londra 4 AA) — “— İngiliz adalar rında gece pek şiddetli bir fırtına hü- küm sürmüştür. Birçok telgraf ve te- lefon kabloları kopmuş, birçok ağaç- surette yaralanmış ve bunlardan ikisi bilâhare ölmüştür, Maddi hasar mü- himdir, Londra ile Paris arasındaki feribot servisi ilga edilmiştir. Londra 4 (A.A.) — Londra fır- tınasına kurban giden beş kişi hak- kında âlıman malümata göre, fırtına esnasında bir ağaç, Norvud varoşun- “da bir otobüs üzerine devrilmiş ve bur beş kişiden ikisi derhal telef olmuştur. Diğer üçü de biraz sonra aldıkları yan raların tesirile ölmüşlerdir. Yaralıları enkaz altından çekip çıkarmak için itfaiye efradının celbine lüzum görül müştür. Ziraat Vekâleti müsteşarlığı Ankara 4 (Telefonla) — Ziraat Ve- kâleti müsteşarlığında değişiklik ya- pılacağından bahsediliyordu. Söylen- diğine göre, müsteşarlığa Başvekâlet İstatistik umum müdürü B, Celâl ge- tirilecektir,