5 Ekim 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

MEKTEP Kooperatiflerine: Bilumum ilk, orta ve Lise / 10 Tenzilâtla Türk kitabcılığı Ltd. Şirketinden tedarik ediniz. Ankara caddesi No. 42 kitaplarını yil umhuriyet M70 t Cumhurlyet fstanbui G L t OllZ Teleraf ve mektub adresl: U E C A Ğ A L î O Posta) Jnıtnsn: tstanbul. No 246 Telefon: Başmuharrlr ve erl: 22356. Taüriı neyeti: 24298. iklare ve matbaa tısmı 24299 • 24290 tSTANBUE« CAĞALîOGLt) « Son beş sene zarfında en büyük müşkilâtı diktalörlerle mülâkat temin elmek teşkil ediyor iu. Başvekil Çember layn buna muvaffak oldu. Bazıları har bin gayrikabili içti nab olduğunu i'eri sürerek, şimdi har betmek lâzım .»eldiğini iddia ediyorlar. Halbuki harb gayrikabili içtinab değil dir. Benim kanaatime göre, harb ihli mali yüzde beşlir. Bununla beraber teslihatımıza devam etmek mecburiyetindeyiz. Memleketin ınüdaf aasında bütün İngilizlerin birleşeceği şüphesizdir.» Muhalefete men sub Lordlar söz alarak Çemberlayn'in TUNA K1YIL DENiZAŞI REMZİ KİTA ikinci ve kati ta Fi. 75 Kur. Fi. 5 0 FALiH RIFKI ATAY Kur. Chamberlain'in nutku Daladier'nin muvaffakiyeti sevinçle karşılandı Fransız Meclisi kabineye dün gece itimad reyi verdi Avam Kamarasında münakaşalara r dün de hararetle devam edildi Haklı iliıazlar, haklı cevaHar Eski Başvekil Baldvin, Chamberlain'in siyasetinden takdirle bahsetti Londra 4 (Hususî) Avam kamarasmda haricî siyasetin müzakeresine devam edilmiştir. Muhalefet erkânınJan Herbert Mozison bilhassa Rusyanın ihmal edilişini tenkid ederek, hükumeti diktatörlere fazla ehemmiyet vermekle itham etmiştir. Mesai Nazırı, muhaliflere cevab vererek Çemberlayn'in sulhu kurtardığmı, Başvekil Berhtesgaden'e gitmediği takdirde Hitler'in Çe koslovakyaya saldır•nış bulunacağını söy[emiş ve hükumetin iiyasetini müdafaa Hmiştir. Müzakerelere yarın da devam edılecektjı. Hükumet yannkı celsede ilımaö reyi istiyecektir. Bunu müteakıb parla mentonun fevkalâde celsesine nihayet verilecektir. ((Frattısızları Fransadan ayıran kinler, bundan sonra vata*na hiyanet telâkki edilmelidir)) diyen Başvekile yalnız komünistler rey vermediler *•• Fransa Romaya sefir göndernaeğe karar verdi Parıs 4 (Hususî) Hariciye Nazırı Bone, bu akşam İtalyan maslahatgüzarını kabul edserek, Fransanm Romaya bir sefir göndermeğe karar verdiğini bildirmiştir. Diğer taraftan, Romadaki îngiliz büyük elçisi Lord Pört bu akşam İtalyan Hariciye Nazın Kont Ciano'yu ziyaret ederek, Hitler'in Romayı ziyareti üzerine inkıtaa uğrıyan Fransız İtalyan müzakerelerine tekrar başlanması için teşebbüslerde bulunmuştur. İngiliz sefiri ayni zarhanda İspanya daki yabancı gönüllüler meselesile Çekoslovakyadaki Macar ekalliyetleri işini de görüşmüştür. Paris 4 (a.a.) Hariciye Nazırı M. Bone İtalya maslahatgüzan M. Prunasa Fransız hükumetinin Romaya bir büyük elçi göndermeye karar verdiğini tebliğ etmiştir. Herhalde biz, atlatılan bu haileden sonra beşeriyetin hiç olmazsa önümüzdeki on sene zarfında rahat yaşıyabileceğint ümid ediyoruz. ekoslovak meselesinin Münih'te iktiran ettiği son hal şekli, ciddî tehlikeye giren dünya sulhunu kurtarmış olmak itibarile bütün dünyanın memnuniyetlerini, takdirlerini ve hatta minnetlerini davet etmiş olduğu halde, bu muvaffakiyeti bu şekîile beğenmiyen insanlar görülmüştür, ve şaşılacak şeydir ki, bu adamlar, bilhassa İngilterede zuhur etmiştir, hatta İngiliz kabinesinin içinde!... Filhakika İngiliz Bahriye Nazırı Mister Kuper bu meseleden dolayı hükumetten istifa ederek, sebeblerini millet meclisinde izah da etmiştir. Bu izahlarında Mister Kuper hulâsa olarak şunları söyledı: « Başvekil Çemberlayn'in Münih'te imzaladığı itilâf, mensub oİduğum hükumetçe müzakere ve kabul ed;lmiş bir metın değildi. Başvekil orada lngıiiz an'anesine muhalif larak başlıbısıua hareket etmı§ ve kçndi xendıne bir muahede imzalamıştır. Bu benim zihniyetime uymaz bir harekettir. Halbukı, mesele bu kadar da basit değildir. Ondan daha mühim bir hâdıse olarak, İngiliz Basvekılı Godesberg'de Hitler'den aldığı bir memorarandomu aynen Çekoslovakyaya tebliğ etmiştir. İngiliz Başvekili, bu memorandomun muhteviyatını kabul etmemıs bıle olsa, onun ültimatom mahiyetli bir tebhğ olduğuna elbette dikkat elmeli idi. Bu dikkat yapılmamıştır. İnşiliz ceferberliğı başlar başlamaz, Almanya itidale yüz tutmuş olduğu halde, Mister Nevil Çemberlayn'in kendi kendıne yaptığı hareketler neticesinde işler gene çığrından çıkmıştır. Hareketlerinde belki Mister Çemberlayn'in hakkı vardır, fakat bu benim havsalama sığmaz, onun içın hükumetten çekildim...» Hürriyetin İngiltere gibi olgun bir memleketteki bu tecellisi hoşa gitmek şöyle dursun, cümlemizin hayranlığını davet edeceğıne şüphe yok'ıur. Bahriye Nazırı bir içtihad farkile hükumetten çekiliyor, fakat, Başvekiline karşı gene minnettardır. Başvekilin ya'niz İngiliz parlamentoâu tarafından değil, ondan evvel bütün dünyaca takdır ve kabul edilmiş olan kendi hareket tarzı hakkındaki izahları gayet tabiidir. O sadece şunu söylüyor: « Ben yeni bir umumî harbe ve bütün beşeriyetin yeniden boğazlaşmaana mâni oldum. Bu hareketimde hatah görülecek ne cihet olabilir?» Ve Başvekil ilâve ediyor: « Yaptığım işlerde İngiltereyi yeni taahhüdlerin mecburiyetine sokabîecek tek kelımelık iş yapmadım Almanya ıle dost olahm dedik, ve dost olduk, Jedik. Bütün milletler yavaş yavas yekdişerlerile dost olsunlar dedik. İngiltereye hiçbir külfet tahmil etmiyen bu sözlerin nes'uliyet neresindedir, rica ederim?» | Mister Çemberlayn'in bu cevabının hakıkî manasını anlıyabilmek için eğer o olmasaydı bugün Avrupanın dör1 köşesinde yangın dumanlarının ve hata alevlerinin semalara yükselmekte olnuş olacağını düşünmek kâfıdir. Hayal halinde harb şöyle böyledir, fakat hakikat olduğu zaman o facıadır, vahşiliktir, kan içiciliktir, sıtlanhktır. İngiliz Bahriye Nazırı henüz lu safhayı düsünmeğe vakit bulmamı«H raliba... Bununla beraber İngiliz B^ıriye Nazınnm hareket tarzı asla kıymtsiz değildir ve işin bu tarafını bilha^saHitler Alm'nva'inın takdir etmeM lâzrdır. Ateşi lArkası Sa. 7 ütun 3 tel Dün Meclisten büyük bir ekseriyetle itimad reyi alan Fransız Başvekili Daladier Paris 4 (a.a.) Nazırlar bu sabah saat 10 da bir kabine içtimaı akdeimişler ve müteakıben saat 1 1,45 te M. Löb rön'ün riyasetinde bir nazırlar iç»imaı yapmışlardır. M. Daladye, bugün öğleden sonra hükumet namına âyan ve meb'usan mec.lialprine y>pılac»lc heyanat hakk.nda malumat vermiştir. Nazırlar mecüsi, bu beyanatı ittifakla tasvib etmiştir. Meclis, geçirilmiş olan fevkalâde ahvalin mem lektte yapılmasını zaruri kılmış oîduğu malî ve iktısadî vaziyette derhal bir kalkınma tahakkukuna hükumetin muvaıfak olmasını temine medar olacak vasi salâhiyetlerin parlamentodan istenilnıefin^ de ittifakla karar vermiştir. hükumetin talebi üzerine bugün fevka'âde bir toplantı akdetmiştir. Meb'usan meclisi reisi Herriot celseyi açarak sözü Başvekile vermiştir. Meb'usların şiddetli alkışları arasında kürsiye çıkan Başvekil Daladye aşağı daki nutku irad etmiştir: « Beni Fransanm en sükutî adami addederler. Halbuki lüzumu olduğu zaman söz söylemekten asla çekinmem. Nitekim bugün size uzun beyanatta bulu nacağım. Geçen hafta bütün dünya harb endi şesi içerisinde kı\Tanıyordu. Fakat büyük müşkülâta rağmen bu buhranda su!hu kurtarmağa muvaffak olduk. Hükümetimiz ış basına geldiği zaman Südet meseDaladye'nin nutku lesi zuhur etmiş, Anşlus tahakkuk ermi? Paris 4 ( Hususî ) Meclis, bulunuyordu.» fdrfcası Sa. 7 sütun 1 de) «Fransa, İtalya ile miinasebetlerini tanzim etmelidiry> Paris 4 (a.a.) Maten gazetesi diyor ki: € Münih anlaşmasından sonra Fransız siyaseti komşu memleketlerle normal gırışmeK detle tenkid etmişler diplomatik munasebetlere mecburiyetindedir. Fransa İtalya ile ardir. tık münasebetlerini tanzim etmelidir. Duff Coper'in Bu suretle Fransa Berlin ile de umumî nutku Almanya bir noktai nazar çevresi içinde müzakeda nasıl karşı relere girişebilir ki bu da yeni bir Av rupa statüsünün kurulmasına müncer Eski Başvekil landı? Baldvin hükumeBerlin4 (a.d.) olacaktır. tin siyasetini Yan resmî kaynak takdir etli Hükumetinin siyasetini takdir eden es tan tebliğ edili ki İngiliz Başvekili Baldvin yor: Londra 4 (HusuBurada politik mahfillerde, dün eski sî) Lordlar kamarasında haricî nyoset hakkındaki münakasalara bu gün de İngiliz Bahriye nazırı M. Duff Coper tadevam edilmiştir. Eski Başvekil Baldvin rafından Hitler'in Çek buhranmdaki niilk defa olarak nutuk irad ederek, hüku haî hattı hareketinde İngiliz filosunun metin takib ettiği siyaseti takdir '^ ve seferber hale konmasınm amil olduğu demiştir ki: I [Arkası Sa. 7 sütun 4 tel Alman millî Iktısad Nazırı Doktor Funk bu sabah şehrimize selivor iniinilllllllllllllMllinilllllllllllUMlllliniMIMMlllllllllllinilllllltlliniflllllllllllMIMIIIIIIMIIMIIinillllllllllMllllllllltllllMMIIIIIIIIIllltMtMinillHIIIII Alman ve Leh kıtaları Çek arazisinde ilerliyor Hitler dün Karlsbad'a gitti ve bir nutuk söyledi, Macarlar da Praga yeni bir nota verdiler Çek kabinesi dün istifa elti Japonlar Yangçe'de bir muvaffakiyet kazandılar Çetin mücadeleli bir taarruzdan sonra Japon deniz kuvvetleri Pampişan kalesini işgal ettiler IIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIlllllllinillltlininilllMIMIIIIIIIIIIIIininnillllllliMlMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMiniilinillllMIIIIMIIIlllllllllllllMIIIIIIMIIIIIIMIMMiiniMII Tokyo 4 (Hususî) Domei ajansı bu gün şu tebliği neşretmiştir: Deniz tayyarcle Alman İktısad Nazın ile beraber bugün rinin ve kara kuvvetgelecek olan misafirler lerinin de muzaheret walter Knote etmekte olduğu JaAlmanya Millî İktısad Nazırı doktor pon deniz kımel'en Valter Funk bugün saat 10,22 de kon Yangçe'nin cenub vansiyonel trenile şehrimize gelecektir. sahilinde bulunan Almanya iktısad Nazırının berabermde Alman İktısad Nezareti erkâmndan lli Pampişan kalesini işmüşavir Valter ve âli hükumet müşa gal etmişlerdir. Ka viri Knote ile Nezaret kalemi mahsus lenin işgali uzun sürmüş ve çetin müca müdürü bulunmaktadır. lArkasi Sa. 7 sütun 3 fei deleleri mucib oîmuştur. Gerek Ç'r, ve gerek Japon asker leri fevkalbeşer fedakârlık numuneleri göstermişlerdir dtnebilir. Hatay Devlet Reisi Kırıkhanda Tayfur Sökmen, halk tarafından alkışlarla karşılandı Südet Alraanlanndan bir grupun son mücadele haftasında alinrruş bir resmi Prag 4 (a.a.) Çeteka ajansı aşağıdaki tebliği neşretmektedir: «Bugün saat 4,10 da Alman kıt'aları Bohemya'nın şimali garbisindeki üçüncü mıntakanın ikinci kısmını işgale başlam:şlardır. Bu kısım Joahimthal, KarîsbaJ, Petşan, Tehlstaat ve Haid'den ibarettir. Saat sekıze gelmeden evvel Çek kıt'aları Oberviesental'den cenuba, Leskau'ya kadar uzanan ve oradan cenubu garbî is YUNU: NADt tikametinde Eisendorf'a kadar giden hatla tahdid edilmiş bulunan mıntakayı tahliye etmişlerdir. Alman kıt'aları dün Grassliz, Falkenan Stienhof MsrienHatayda kuru acak anonim şirket bad ve Neuhausel hattma kadar ilerle Antakya 3 (a.a.) Hatay anonim dikleri için bu sabah saat 8 de bu hattı şirketini kurmak üzere seçilen heyet, devgeçmişlerdir. Tahliye ve işgal" amehyati let reisi Tayfur Sökmen tarafından kabul edilmiştir. Devlet reisi, memleket ikbilâhâdise cereyan etmiştir. lArkası Sa. 7 sütun 5 te] [Arkası Sa. 7 sütun 6 da] Kınkhan 4 (a.a.) Devlet reisi Tayfur Sökmen Hataydaki tetkiklerine devam etmektedir. Burayı teşrif eden devlet reisi, halk tarafından coskun bir tezahüratla karşılanmıştır. Buradaki kükürtlü hamamın asrî bir şekle konulrr.ası için lâzım gelenlere emırler vermişlerdır. Pampişan kalesi, Japon kuvvelleı : n ; n geçen hafta ele ge çirmiş olduklan Ki > • şe'nin karşısmda kâindir. Bu iki mühim ka Hsuşov cephesinde bir kasabayı zapteden Japon askerleri lenin işgalile Japon lar, halihazırda Yangçe üzerindeki HanSalâhiyettar Tokyo makamlan tara keu'nun birinci müdafaa hattını yarm;ş fından, bu haberlerin aslı olmâdiğı büdiribulunuyorlar. liyor. Bu makamlara göre, Çin seferi JaJaponlar yeni tedbirler almıyor ponya için müsaid sartlar altında inkişaf Tokyo 4 (Hususî) Bazı ecnebi etmektedir. Hâdiselerin seyrini sü'r'aiifenmehafilde, Japon hükumetininÇ Çine U dirmek lüzumu mevzuubahs değildi. Jp ğ ze kuvvetler sevkedeceğine ve harb ihti Şimdilik ne fevkalâde malî tedbirler alıyaclarını karşılıyabilmek için fevkalâde nacağı ve ne de Çine yeni taze kuvver'e* vergiler ihdas edeceğine dair şayialar do sevkedileceği hakkında resmî malumak laşmaktadır. yoktur.