23 Eylül 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

“Saatte 357,5 mil Amerika müttehid hükümetlerin. de Salt Lake Gityde cihan otomobil Tökoru için 16 eylülde yapılan yarış- ta Kapitan E kiz tekerlekli 6 saatte 357,5 mil sürat yaparak bir de cihan sürat rökorunu kazanmıştı. Bu adam 4l ya- şındadır. Bir gün evvelki yarışta rükor saat- ürat yapan John Cobb- da kalmıştı. Bu suretle mumaileyh bir gün için «dünyanın en seri adamı» unvanını taşımıştı, Üçüncü defa bir yarış daha yapılması muhtemeldir. Böyle bir yarışta Eyston saatte 360 mil yapacağını ümld ediyor. Fakat bu yarışın yapılması şüpheli- dir. Sebebi de iki yarışçının da kâfi derecede lâstiği bulunmamasıdır. Otomobil yarışı lâstik işidir. Yarış otomobillerinin Jâstiklerini ancak bir iki fabrika yapar, Gayet pahalıdır. Bir Tâstik 100 İngiliz llrasma mal olmak- tadır. Her iki yarışçı ancak 134 lâstik te- darik etmişlerdi. Bunun için de 13400 sterlin tediye etmişlerdir. Şimdiye ka- dar 104 lâstik kullanmışlardır. Elle- rinde kalan 30 lâstik bir yarışa kâfi değildir. Bu lâstikler el ile yapılır. İçi- ne konuan binlerce metrelik pamuk ipliklerinin ekli ve bozuk olmaması için dikkatle elden geçmesi lâzımdır. Kauçuk ipler ise yarım şilin kalınlı- ğındadır. Alelâde kauçuk ipler saatte 900 mil sürate dayanmaz. Binaena- leyh cihan otomobil yarışı aslında bir lâstik meselesi oluyor. - Petrol meselesi Harb tehlikesi dolayısile petrol me- selesi tekrat dünyanın en mühim me- selesi oldu. Almanyanın askeri meka nizmasının en hafif noktası petrol olduğu mütehassıslar tarafından id- dia edilmektedi: Sulh 7 nında Almanyanın sene» vi petrol ihtiyacı 6,300,000 tondur. Şimdi Almanya her sene kömürden 850,000 ton petrol çıkarmakta ve ka- lan ihtiyacını haricden temin etmek- tedir. iyacmı kömür petrolü ile temin etmek isterse senede 5,000,000 ton petrol imal edecek fabrikalar te- k lâzımgeliyor. Bu fabrikalar da en az 70,000 amele kullanılacak- tır. Madenlerdeki kömür istihsalini de arttırmak icab eylediğine göre şimdi Almanyadaki kömür madenlerinde kullanılan 550,000 maden amelesine yeniden 135,000 kişi ilâve etmek W- zimgelecektir. Almanya bu tesisatı vücude getirse de harb zamanındaki ihtiyacını gene dahilden temin edemiyecektir. Çün- kü harb Zamanında senelik ihtiyacı 15,000,000 tondan eksik oln Bu kadar petrolü kömürden çıkarmak | isterse milli iktisad bünyesini teme- İ inden sarsacaktır, Uludağda kış hazırlıkları başladı Otel esaslı surette tamir edildi, sığı- naklar yeni baştan gözden geçirildi Uludağ oteli ve Uludağda Kayakevi Bursa (Akşam) — Uludağda kış hazırlıklarına başlanmıştır. Bu sene Uludağa rağbetin fazla olacağı tah- min edildiği için, hazırlıklar ona göre yapılmaktadır. Zirve altındaki Uludağ otelinde çok esaslı tamirler yaptırılmış ve otelin bir çok noksanları ikmal edlimiştir. Dört bin lira kadar yeni masrafla otel için muhtelif eşya ısmarlanmıştır. Bunların lüks eşyadan ziyade, bir dağ oleline yakışacak şekilde olması düşü» nülmüş ve sipariş nümüneler! ona gö- re verilmiştir. Bu sene otelin en belli başlı değişik- liği, burasının bayan Nemide gibi cidden il t bir kadına tevdi edil- miş olmasıdır. Bayan Nemide, bir çok seneler Avrupada bulunmuş, muhte- | r Türk | il kadı lara âşina münevver r. Buraya t maksadile geldi »ajde, otelin 2 aki yük- sek gayeyi takdir ederek nümune bir dağ oteli işletmek idealile, olelin mü- ek ea nin nasıl canla başla çalıştığını, otele gidip bir iki saat kalanlar bile takdir. le katılıyorlar. Bunu ifade edebilmek için, bayan Nemidenin, otelden bah. sederken dalma ubu ev» tabirini kul. landığını kaydetmek kâfidir. Otelin tefrişinde ve idaresinde münevver bir kadının tesiri daha şimdiden kendini İ belli etmeğe, göstermeğe başlamıştır. Kayak evi, gittikçe tekemmül et- İ mekte ve gelenleri gerçekten memnun edecek bir hal almaktadır. Kirazlı yaylada yaptırılan ve uzaktan bir say- fiye köşkü kadar güzel görünen dağ evi, bu kış büyük bir ihtiyacı karşılı- yacaktır. Çünkü burası, kayak mınta» kasının çok müsald bir talim yeridir. Dağ otellerinin yiyecek, yakacak ve spor yapılacak kısımlarının noksan- ları tamamile tesbit edilmiştir. Mev- cud sığınaklar da yeni baştan gözden geçiril Bursa dağ sporları kulübü, tahmin edilen rağbeti karşılıyacak şekilde spor malzemesi temini ilg de aktır. | Veni Zeppelin balonunun ınşası bitti, tecrübeleri muvaffakıyetli netice verdi Nevyorkla ya- nan ve bütün yol- cuları ve mürette- batı ile mahvolan Hindenburg is- mindeki Alman kabilisevk (obalonu yerine Alman- yada yeni bir balon yapılmış ve bu- na da bu gibi balonların mucidi bu- lunan kont Zeppelin adı verilmişti. Yeni balonun son tecrübeleri yapıl mıştır, Aslında bu hava gemisi Zeppelin sistemindeki kabilisevk balonların yüz otuzuncusunu teşkil etmekte ve asıl İsmi söylenmediği vakit LZ 130 işaretile malüm bulunmaktadır, Bu hava gemisi (Kont Zeppelin)! namını taşıyan ikinci balondur. Bi- rincisi şimdiye kadar kabilisevk ba- lonlar arasında en ziyade muvafia- kıyet ve hizmet göstereni idi. Yeni hava gemisine isim veren mühendis Hugo Eckener hava gemisini tezgâh- tan indirirken ananeye tevfikan bir şişe şampanyayı patlatacağı Ön gondola bir mayi hava çarparak patlatmış ve demiştir «Şimdi mağrur gemiyi saran bu- lutlar dalma içinde seyahat edeceği unsuru tabiattır. Temenni edelim ki yeni hava gemisi namına izafet edi- len büyük mucidin şanına iâyık mu- vaffakıyetler göstersin.» Bu sözlerin akabinde balon Kons- tans gölü sahilinde, yeni hava gemi- sinin yapıldığı Friedrichshafen şehri üzerinde uçmuştur. Balonu doktor düş Yeni balonun yanmıyan Helium gazı ile doldurulması İmüştü. Amerika bu gazı kâfi miktarda vermedi- ğinden yeni balon da İdrojen ile doldurulmuştur. Eckener ile kaptan Schiller idare et- miştir. İçinde mürettebattan başka yalnız teslim almağa memur bulu- nan hükümet adamarı bulunmuştur, Hava gemisi Konstans gölünü aza- metle geçtikten sonra Bavyera dağla- rl arasınA girmiş ve münih üzerinde 450 ayak irtifadan uçarak 20 dakika cevelân etmiş, Nürnberg üzerinden de gayet alçaktan geçmiştir . Yeni hava gemisi zemine çok yakın olduğu halde makinı nin gürül- tüsü şehrin velvelesi arasında âdeta hiç işitilmiyordu. Sekiz saat süren tecrübe uçuşunu muvaffakıyetle ya- pan (Kont Zeppelin) akşam üzeri issülharekesi Friedrichshafende ye- re inmiştir. (Kont Zeppelin) de eski hava gemilerinde olduğu gibi idrjen ile doldurulmuştur. (o Filval Zeppelin kumpanyası, Hindenburg hava ge- misinin geçen sene Nevyorkta La- kohurstta mahvolması üzerine yeni balonlarını yanmıyan helium gazı ile doldurmağı kararaştırmıştı. Bu güz çok mikdarda yalnız Ame- rika müttehid hükümetlerinde bulu- nuyor. Amerikan hükümeti ise bu- gün ticari münakalede kullanılan ka- biliseyk balonların yarın harpte isti- mal edilmesine ihtir vererek heli- um gazını vermek» ten imtina etmişti, Bunun üzerine yeni hava gemisini yapan mühendisleş idrojen ogazının tehlikelerini azaltacak tedbirleri ara- mak ve tatbik etmek mecburiyetin- de kalmışlardır, Bulunan bu tedbirlere göre hava gemisinin makinelerinde kullanılan mayi mahrukatın suları dökülmeyip balonda i at safra olarak muha- faza edilmektedir. Aynı zamanda baş- kca tehike olan kaçan müvellidül- mayı bertaraf ederek gemiyi müte- madiyen yüksek tabakalarda bulun- durmağa lüzum birakmamaktadır. (Kont Zeppelin) hava gemisinin 12 bölmeye ayrılan gaz zarfı 7,062,000 kadem mikâbı iğröjen ihtiva etmek- tedir, Feci âkibete maruz kalan Hinden- burg hava gemisinin zarfı ancak 5,500,000 ayak mikâbı idrojeni muh- tevi idi, Gene kazaya uğrayıp mü- rettebatı ile beraber mahvolan 101 numaralı İngiliz hava gemisi zarfı da ancak bukadar müvellidülma gazını muhtevi bulunmuştu Yeni hava gemisi dört aded 700 beygir kuvvetinde Dalmler - Benz motörü İle 'ehhezdir. Her biri dört göndola yerleştirilmiştir. (Kont Zep- pelin) hava gemisinin uzunluğü 803 kadem olub Hindenbugdan az bir adır. Sürati saatte 80 mi- Egede yağmurun | İzmir Fuarında Sümerbank paviyonu zararları Üzüm, incir, tütün, pamuk, palamud zarar gördü İzmir (Akşam) — Son hafta içinde Ege mıntakasına yağan yağmurlar- dan üzüm, incir, tütün, pamuk ve palamutlar zarar görmüştüy, Manisa, Alaşahir, Salihli, Kasaba ve Kemal paşa, Tire, Bayındır, Kuşadası kaza- larına yağan yağmurlar rekoltenin yüzde 12 nisbetiydeki sergilerde bu- lunan üzümleri ıslatmıştır. Bu se beble 75000 ton tahmin edilen üzüm rekoltesinin 12,000 çuvali ıslanmak suretile nefasetini kaybetmiştir. Manisada 8000, Alaşehirde 7000 çu- val üzüm ıslanmıştır. Bağlarda asma. lar üzerinde bulunan üzümler de yağmurdan sonra çıkan soğuklar yü- günden çatlamış, ballarını toprağa akıtmağa başlamışlardır. Bu itibarla bundan sonra kurutulacak üzümle- Tin iyi kalite olarak istihsaline imkân görülmemektedir. Fakat bu miktar, rekoltenin beşte biri nisbetindedir. Yağmurlardan sonra üzüm flatleri- nin düşeceği tahmin edilmekte idi. Mesleset, fiatler yükselme yerine düş- meğe mütemayilidir. 7 numaralı m 9,5 kuruş, 8 mw mara 9,75 kuruş, 9 numara 10 kuruş, 10 numara 11/75 kuruş, Jl numara 16 kuruşa satılmaktadır. İncir mahsulü de muhtelif mınla- kalarda, muhtelif nisbeflerde zarar görmüşlür. Yağmur yağdığı sırada rekoltenin yüzde 401 henüz ağaç- larda bulunuyordu. Yağmur yiyen incirler ancak hurda olarak istihsal edilebilecektir. Denizli ve Kuşadasın- da incirler yüzde 20, Nazilli havali- sinde yüzde 30 zarar görmüştür. Bazı yerlerde sergilerde bulunan tütünler de kismen ıslanmıştır. Pa- muk ve palamut mahsullerinden 1s- lananlar çoktur. rr olmaktadır. Kayakçılar için, dağın muhtelif yerlerinde yeniden kestirme yolların işaretlenmesine başlanmıştır. Bilhassa orman işlerinde tercih edilen güzel manzaralı yollar tesbit edilmek- tedir. Ayrca, dağın hiç İşlenmiyen yerlerinde de kayak sporu yapılması in tedkikler devam era Paviyon, devlet endüstrisinin kısa zamanda kazandığı zaferin büyüklüğünü çok güzel göstermiştir İzmir (Hususi) — Bu yıl, her sene- kinden ziyade mütekâmil ve İftihara lâyık bir varlık haline gelmiş olan İzmir Enternasyonal Fuarında, zara- fet ve intizam hususunda birbirlerile yarış eden paviyonlar arasında hiç şüphesiz ki Sümer Bank paviyonu mutena bir mevkie maliktir. Sade ve modem fakat zevkli bir üs- lâpta beton olarak inşa edilmiş bulu- nan Sümer Bank paviyonu, Devlet endüstrisinin ve beş yıllık endüsiri. leşme plânının kısa zamanda memle. kete kazandırmış olduğu geniş imkân- ları gözlerimizin önünde cidden bü- yük bir meharetle canlandırmıştır. Zemini mermer döşeli yuvarlak pa- viyonun duvarları endüstrimizin inki- şafını bize mukayeseli rakamlarla çok canlı bir surette anlatan büyük pano- larlâ kaplanmıştır. Büyük bir çerçeve- nin içinde bir fabrika resmi ve Sümer Bank fabrikalarının üzerinde çalıştık- Jarı başlıca dört maddenin resimleri dır. Altında iki kelimelik kısa bir cümle; İnanıyor ve yapıyoruz. Haki- katen bütün bu muvaffakıyetler Tür- kün kendi gücüne ve kabiliyetine olan sonsuz imkânın mahsulüdür. 'Türkün hiç bir müsbet işi tek başına başarmıyacağı hakkında garbin batıl kanaati artık bir efsane olmuştur. Bu kadar kısa zamanda yapılmış olan işlerin azametini seyreden yabancıla- rın yeni Türkiye karşısında duydukla rı his sadece hayret ve heyranlıktır. Silmer Bank paviyonundaki bir lev. ha bize, beş yıllık programın memle. kete şimdiye kadar sekiz fabrika he- diye etmiş olduğunu ve pek yakında bu mikdarı on üçe çıkaracağını öğre- tiyor. Duvarlardaki temsili resim ve ra- kamlar bu fabrikalardan her birinin temin ettiği iş hacmini anlatıyor. Ve bu panoların karşısında salonu bir uç- tan öbür uca kadar kaplıyan vitrin- | lerde Sümer Bankın eski ve yeni bü- tiin fabrikalarında yapılan mamul lerden zevkle seçilmiş nümüneler ko- nulmuştur, Bu numunelerin tipik ör- nekler halinde teşhir ediliş tarzı cid- Bakırköy, Kayseri, Ereğli bez fab- rikalarının her çeşid ve kalitede pa- muklu iplik ve dokumaları, Nazilli fabrikasının çok takdir toplıyan gü- zel desenli ve renkli basmaları, Here- ke, Feshane ve Bünyan fabrikalarının yünlü kumaşları, halı ve kilimleri, Bey- koz fabrikasının sağlâmlık ve ucuzluk timsali ayakkabıları, İzmit fabrikası- nın kâğıt ve kartonları, Bursa Meri- nos fabrikasının ince yün iplikleri, Gemlik Sunğipek fabrikasının, sunğ- ipek iplikleri, Türk sermayesile Türk işçisinin elinden çıkmış olan mamul- lerin yabancı benzerlerinden hiç de geri kalmadığını bize haykırıyor. Mükemmel bir şekilde tanzim ve de- kore edilmiş olan bu uzun salondan geçtikten sonra ilk gördüğümüz yu-, varlak salonun öbür uçtaki eşinde Sü- mer Bank fabrikalarına aid büyük kıt'ada resimler, vitrinlerdeki ma- mullerin ne kadar modern endüstri müesseselerinde imal edildiğini gös- teriyordu. Sümer Bank peviyonu, bir satış paviyonu olmaktan ziyade bir dava- yı en bariz bir şekilde anlatmak ga- yesini gülmüş ve bu hedefine varımış- tır, Zevk sahibi ve san'atkâr eleman- lar tarafından hazırlanmış olanı pa- viyon fikir propagandasına örnek alı- nacak derecede muvaffak Olmuştur, denilebilir. Bu güzel ve muvaffak paviyondan çıkarken, Devlet endüstrisinin kısa zamanda kazanmış olduğu zaferin bü- yüklüğünden göğüslerimiz iftiharla kabarıyordu, Gece şenliği : C. H. F. Taksim ocağı 24 Eylül cu- martesi akşamı Taksim Bahçesi ka- palı kısmında mevsimin son eğlencesi hazırlanmıştır. Bayan Safiye, FIfilâ ve Zozo Dalmas'ın bulunacağı bu eğ- lencenin fevkalâde olması için çalı şılmaktadır, Garden, Turan ve Lon- dra varyelelerinin meşhur artistleri yeni numaralarını yapacakları gibi gece yarısından Sonra da şehrimizin bütün saz heyetlerinin iştirakile bü- bir kü e sazı temin edi! miştir,