23 Eylül 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1
Uluş Basımevi (uma Çankırt caddesi, Ankara YARIN ULUS 23 Telgrafı Ulus - Ankara EYLOL TELEFON 16 sayfa ilâvemiz 1938 İmtiyaz sahibi — 1144 Başmuharrir ısmı Yazı İşleri 1062-1063 İnönü K Mz:hı: müdürü 1061 nonu ampı 1064 DIMIZ ANDIMIZDIRM I !—SKURUŞ Godesberg'de Hitler ve Çemberlâyn konuşurlarken Çekoslovak kabinesi istifasını verdi i Prag sokaklarında binlerce kişi A ! "Şerefsiz yaşamak isfemiyoruz,, Diye bağırarak nümayiş yapıyor Prag, 22 a.a. — Prag belediye reisi B. Zenkel, bu sabah şehir dahilinde hoparlörler vasıtasiyle radyo ile neşredilen bir nutkun- da Hodza kabinesinin istifa etmiş olduğunu bildirmiştir. Bütün fırkaların dahil olaca-| müdafaa edeceği bildirilmektedir. ğı ve ordu mümessillerinin de “Şerefsiz yaşamak bulunacağı yeni bir milli te- istemiyoruz!,, Merküz kabinesinin teşekkül et-| Dün akşam saat 22 de Reisicumhu- mek üzere olduğu rivayet edil- | run şatosunun etrafında toplanan hal mektedir. kın bir kısmı bağırarak bahçeye gir- Sonradan bildirildiğine göre kabi- nenin istifası katiyet kesbetmiştir, Neşredilen lisin yakında içtima edeceği ve hü- | yaşamak istemiyoruz” diye bağırmış- kümetin meclis huzurunda kendisini | tır. Londra projelerini kabule sevketmiş| — Neticede halk milli marşı söyliye - B. ÇEMBERLÂYN DİYOR Kİ: “Hedefim, Avrupa sulhunu korumak,, Görüşmeler bu akşam bitiyor Londra, 22 a.a. — Çemberlayn Godesberg'e hareket etmiştir: Başvekil, tayyareye binmeden evel şu beyanatta bulunmuştur : İ SAA ai ea Allantik kıyılarında şiddetli fırlınalar İşçı' meskenleri F. R. ATAY Bundan birkaç sene evel bir heyetle Fransa'da bulunduğu-| muz sırada bize Normandiya raflarında bir fabrikanın işçi mahallesini dolaştırdrlar. Burası iddı bir koydu Her işçinin kü. man ve ingiliz milletleri arasın. da husulü arzu edilen anlaşma- nın esaslı bir şartıdır. Bu anlaş- ma ise Avrupa sulhunun lâzım şartıdır. Benim istihdaf ettiğim şey, bu Avrupa sulhudur ve yap- konda görünerek balka T tebliğde milli mec-|tavsiye etmiş ise de halk “şerefsiz Çekoslovakya Cumhur Reisi B. Balaş b bir evi, onun arkasında zer- in meyva ağaçları için is- tifade edilecek büyüklükte bir bahçesi vardı. Bu evler işçiyi ai- lesiyle birlikte toprağa bağlıyor, we bahcçe yart - işsizlik zamanla- rında âile geçimine yardım edi- ”Hitlar iktidar mevkiine geç- tikten sonra, nasyonal .- sosyalist ııııelelerînm gene böyle bir kü- A:ı)ı'du'ın. Bllyük, toplu ikametgâhlar usulü, yerin müsait olduğu her tarafta terke- dilmeğe başlanmıştı. Almanlar evlerin inşasında bizzat fabrika amelesinin boş saatlerinden isti- fade ediyorlardı. Anadolu'da kurduğumuz fab- rikalar için şüphesiz en iyi sis- tem budur. Toprak istediğiniz kadar bol, ve bizim halkımız esa- sen yuva'da yaşamağa alışkın- dır. Bu fikri ve yukardaki misal- leri bu defa Kayseri ve Malatya- da bekâr işçi apartımanlarını gördüğümde hatırladım. Bomboş topraklar üstünde yükselen ve her işçiye ancak bir oda veren bu modern hanlar, bizim içtimai bütün dâvalarımızla tezat teşkil ederler. Böyle bir han işçiyi be- kârlığa mahküm eder: Halbuki fabrikalarımızda gündelik alma- ğa başlıyan amelenin ilk düşüne- ceği şeylerden biri evlenmek ve çocuk yetiştirmektir. Tnplıı ve büyük ikametgâhların ağır inşa masrafı <ile münferit ve küçük meskenlerin inşa ucuzluğu ara- sında fark öyledir ki endüstri müesseselerimiz ikinci şekli ka- bul ettikleri takdirde pek az fe- dakârlık etmiş olurlar. Fabrikalarımız — Anadolu'ya yalnız i ş değil, bir medeniyet muhiti de götürmektedirler. Bir. çok şehir ve kasabalarımız, um- ran ve yeni kültür eserlerini fab. rikalarla beraber görüyorlar. Bi- naenaleyh endüstri müessesele- rimizin içtimat hayat üzefinde tesir yapabilecek olan her teşeb- büsleri, aynı zamanda, bir mek- tep hizmetini görmekte ve etra- fın yaşayış tarzını değiştirmek- ir. Münferit meskenler, aynı tesi- ri aileler üzerinde yapacak, ve yeni hayat nüvesi mikyasını büs- bütün genişletecektir. Bundan başka bizim halk ile alâkalı bü- tün işlerimizde, dâvalarımızın başlıcası olan nüfus meselesini göz önünde tutmak, ve her ted- birimizin nüfus artırıcı kıymeti ne olduğunu tartmak mecburiye- tindeyiz. Nihayet münferit aile mesken- leri, her türlü tahriklere karşı ha- kiki kaleler hizmetini görmekte, hele mesken bir de mülkiyetle tamamlandığı vakit, bu nevi tah- (Sonu 8. inci sayfada) olan esbabr izah ve hattı hareketini (Sonu 8. inci sayfada) ÇALER MHUMI ALMANLAR MACARLAR RÜTENLER- VEHLER RÖMENLER Çekoslovakya'daki ekalliyetlerin memlekete dağılışlarını gösterir harita Nafıa Vekilimiz İzmir'e geldi İzmir elektrik, su ve tramvay şirketleri mübayaa olunacak İzmir, 22 (Hususi muhabirimiz bil- diriyor) — Nafıa Vekili B. Ali Çetin- kaya, Eskişehir'den kendisine iltihak eden sular umum müdürü ve diğer ze- vatla birlikte İzmir'e geldi. Nafra Ve- kili İzmir'de üç gün kalarak vekâleti alâkadar eden muhtelif işler etrafın. a tetkikler yapacak, Aziziye tüneline gidecektir. B. Ali Çetinkaya gazetecilere yap- tığı beyanatta, İzmir tramvay, su ve e- lektrik şirketlerinin mübayaası için müzakereler yapmak hususunda alâ- kadarlarla mutabık - kalındığımı, ilk müsait fırsatta bu şirketler murahhas- larının davet olunacağını ve bu şir- ketlerin de millileştirileceğini söyle- di. Bugün 4 üncü sayfada Viktoria Norveç edebiyatının çok güzel bir örneği Yazan: Knut Hamsun Çeviren: Nasuhi Baydar Kuru Giyotin: Güyan Güyan menfasından heyecanlı bir röportaj Çeviren: Nurettin Artam POLONYA VE MACARİSTAN LONDRA'DA AZLIKLAR İÇİN TEŞEBBÜS YAPTILAR Lord Halifaks bunun sırası değil,, diyor SON DAKİKA Milli birlik kabinesi kuruldu Prag, 22 aa. — B. Beneş, kabine- nin istifasını kabul etmiştir. Yeni kabine, bugün öğleden sonra teşkil edilecektir. B. Beneş, bu akşam radyoda söyle- diği bir nutukta demiştir kiz *“— Bu tarihi anda hissiyata kapıl- mryalım. Biz hareketimizi — vaziyete uydurduk. Şimdi vaziyetin inkişafı - (Sonu & inci sayfada) "şimdi | | | Varşova ve Peşte'de nümayişler yapıldı Macaristan Hariciye Nazırı dö Kanya General Kâzım Özalp Londra, 22 a.a. — Londra'da Ç:kuı | lovakya hâdisesinin yeni bir safhası daha açılmış bulunuyor: Polonya ve Macaristan hükümetlerinin mümes. silleri, lort Halifaks'a Polonya ve ma- car ekalliyetlerinin südet almanlârla ayni zamanda muameleye tâbi tutul- maları lüzumunu anlatmışlardır. Deyli Telgraf gazetesi, lort Hali- faks'ın Lehistan ve Macaristan'ın Çe- ikzoslovakya'daki bu iki memlekete ait ekalliyetler hakkındaki isteklerine menfi cevap verdiğini ve bunun daha sonra belki mümkün olacağı mütalca- sını bildirdiğini yazıyor. Ayrıcş lort Halifaks, gazetelere yaptığı beyanatta, B. Çemberlayn'i ce- saretli hattı hareketinden dolayı teb- rik etmiş, fakat ayni zamanda başve- kil vakalar hakkında memleketini ha- berdar etmeden önce her türlü vakit- Siz neticeler istimzacından sakınılma- sını matbuattan rica eylemiştir. Kabine, B. Çemberlayn'in uzlaştır- ma vazifesini heyeti umumiyesi itiba- riyle tasvip etmekte berdevamdır. Polonya Prag nezdinde de teşebbüste bulundu Varşova, 22 a.a. — Pat ajansı tebliğ ediyor: Polonya'nın Prag orta elçisi Çekoslovak hariciye nezaretine bir nota vererek, hükümetinin alman e- İstanbul'da kalliyetlerine yapılacak muamelenin Tstanbul, 22 (Telefonla) — — Mün | aynen Polonya ekalliyetlerine yapıla- Müdafaa Vekilimiz General Kâzım | cağı ümidini izhar etmiştir. Özalp bugün şehrimize gelmiş ve| Notada, vaziyetteki değişiklik dola- Haydarpaşa'da karşılanmıştır. (Sonu 8. inci sayfada) tığım seyahatin bu sulha götüre- cek olan yolu açacağından ümit- varım.,, B. Çemberlayn'e seyahatinde B. Vil- yam Strang, Bay Horas Vilsen, ha- riciye nezareti hukuk müşaviri B. Vil- yam Malken ve kâtibi — B. Hümfrâys Davis refakat etmektedir. Alman maslâhatgüzarı B. Kort ile başkâtip Baron fon Selzan kendisini Heston'da uğurlamışlardır. Binbaşı Robenson binbaşı - Kiag'in sevk ve idare etmekte oldukları tay - »yare saat 10.47 de Kolonya'ya müte - veccihen havalanmıştır. Petersberg'de Petersberg, 22 aa. — B. Çember - layn, sdat 14 de B. Fon Ribbentrop ve maiyeti ile birlikte buraya varmış- Çemberlayn ve yakın mesai arkadaş- ları öğle yemeğini başvekil'in yemek salonunda yemişlerdir. B. Hitler de geliyor Gödesberg, 22 a.a. — B. Hitler bu sabah ona doğru hususi trenle bura - yya gelmiş ve istasyonda halk tarafın - dan hararetle alkışlı B. Hitler ile birlikte buraya ezcilm - de aşağıdaki şahsiyetler gelmişlerdir : Hariciye nazırı B. Fon Ribbentrop, (Sonu 8. inci sayfada) b Hasar milyonlarca doları buluyor Nevyork, 22 aa. — Beş gündür At- lantik sahilinde şiddetli fırtına ve yağmurlar hüküm süirmüş ve Meksika körfezinde buna inzimam ederek 100 kilometre süratle esen bir rüzgâr bü- tün bölgede büyük hasarata sebep ol- muştur. Bütün deniz münakalâtı dur- muştur. Nevyork'la daha şimaldeki şe- hirler arasında münakalât kailmî!tiv[' Hasar milyonları buldu Nevyork,22a.a.— Nevyork, Kon- nektitut, Masasuzet, Rodizland ve Nevhampshire dahilindeki — hasarat milyonlarca dolara yükselmektedir. Ölenlerin miktarı henüz meçhuldür. Kasırga Kanadaya doğru ilerlemekte- dir. Kanada'nın Ontaryo ve Kebek vi- lâyetlerinde hasarat vukuu kaydedili- yer, Prof. . Bayan Âfet Üniversitede İstanbul, 22 (Telefonla) — Profesör Bayan Alet bugün ünivereltede, tarih şubesinde yapılan imtihanları takip ct- miştir. Filistinde kam torbaları ve mitralyözlerle müdafaa edilen bir polis karakolu Filistin'de İngilizlerle Araplar arasında bir çarpışma Araplar resmi binaları yakıyorlar Kudüs, 22 a.a. — Dün araplarla ingiliz asker ve polisi arasında Ti- berias civarında mühim bir müsademe vuku bulmuştur. Araplar evvelâ çekilerek takviye almışlar sonra yeni bir müsademe daha — olmuştur. Resmi bir tebliğe göre dört arap ölmüştür. Ramel civarında iki arap ve bir yahudi cesedi bulunmuştur. Gaze'de bir ingiliz neferi ağır surette yaralanmıştır. Resmi bir tebliğe göre, araplar son günlerdeki tevkifatı protesto için Hayfa'da umumi grev ilân etmişlerdir. Araplar Jeriko polis merkeziyle posta ve gümrük binalarını ateşe vermişlerdir. Hobron civarında bir arap ölmüştür. Nablus yakımında bir arapla oğlunun cesetleri bulunmuştur, 4
