23 Ağustos 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8

— aradan İstanbul yüksek tahsi gençliğine müjdeler ! Ankafa (Akşam'n Ankara mu- harriri yazıyor) — Bu sene İstanbul yükse lerinden birinin kökünden halledil- diğini görecektir. Akşam'ın ilk Anka- ra sahifesinde böyle müjdeli bir ha- ber vermek, bizi mesud ediyor. İstatistikleri tedkik ediniz: Yüksek tahsil gençliğinin sayısı, devamlı ola- yâk artıyor, Fakat yeni devlet teşki- Jâtı, gittikçe ihtisaslaşan hayat, garp- hı bayatın memlekette yerleşmesi, ge- yek devlet, gerek iş kadrolarında ye- tişmiş ve müne vatandaş ihtiya- emi bir zaruret baline getirmektedir. Gazetelerde sık sık rasladığımız me- mur, mütehassıs memur ihtiyacı okumuş gence mesud bir hayatın mevud olduğunu anlatmaktadır. Fakat liseleri bitiren genç sayısı ile, yüksek tahsil yapan genç sayısı ara- sında daima büyük bir fark vardır. Bu fark, 936-937 ders senesinde yüzde 64 ü bulmuştu, Yani, liseyi bitiren yüz gençten, ancak 64 ü yüksek tahsil yopıyor, o kadar Bunun sebebi, memlekette yüksek tahsil yapma arzusunun azlığı veya bu zevkin inkişaf etmemiş oldunğun- dan değildir. Üniversiteinin bütün şu- beleri talebe almamaktadır; diğer yüksek taMsil mekte; de, alına- cak talebe adedine göre müracaat nis- betleri birkaç mislini bulmaktadır. Mesele, bunlarda değildir. Fakat yük- Sek tahsili meselesi, her şeyden evvel bir maddi imkân meselesidir, para meselesidir. , İstanbul Üniversitesinde, yavruları- mızın nasıl okuduklarını biliyoruz: Yüksek tahsil gençliği arasında gar- sonluk yapanlar bile vardır. Bu hâdi- seler, bu memlekette okuma arzusü- nün nasıl bir iman haline geldiğini anlatan mesud tezabürlerdir. Fakat gazetelerimizde, kültür mahfillerinde ders senesi sonunda bir münakaşa mevzuu olan imtihanlarda muvaffak olma meselesinin bile talebenin yetiş. me ve yaşama imkânları İle ne kadar yakın bir alâkası olduğunu göz önü- ne alan hükümet, okuyan ve okumak istiyen Türk gençliğini devletin şef- kat kanadı altına alma davasını, bir tek kararla ve kati olarak halletmek istemiştir, Devletin üzerinde tedkikler yaptığı ve bir neticeye varmak üzere olduğu tedbir şudur: Üniversitenin bütün şubelerine devam eden talebe ile di- Servili bütün işlerini kendisi gören edebiyat fakültesinden bir genç medresenin bir köşesinde tahsil gençliği, en büyük derd- |? Devlet, geliri olmıyan bütün talebe- lerin ihtiyaçlarını temin edecek - Yurdlar bu sene kuruluyor 40 üniversite talebesinin içinde yaşadığı Servili medresenin bir köşesi (Bu medrese Fatih civarındadır, devlet tedbirinden bizi üzen bu tip hayattan ger yüksek tahsil müesseselerinde okuyan talebeler için, Tıb talebe yurd- ları gibi yurdlar kurulacaktır. Bu- raya her istiyen genç girebilecek ve yemek, içmek, yatmak, giymek gibi Fatihte bir medresede yaşıyan iki üniversite talebesi (Yeni devlet tedbiri her mahrumiyete rağmen okuyan bu gençliğe lâyık olduğu huzur ve rahatı verecektir.) bütün ihtiyaçları, kitap ve tahsil ha- yatile alâkalı diğer lüzumu olan eşya- sı devlet tarafından temin edilecektir. Buna mukabil devlete muayyen bir zaman için hizmet edeceklerdir. Tıp- kı Ankara hukukunun leyli kısmında ve devlet hesabına diğer tahsil mües- * seselerinde okuyan talebeler gibi... Devlet, okuyan gençliğin medrese köşelerinde kalmasına ve güç şartlar içinde tahsilini yapmasına müsdade etmiyecektir, Bugün meselâ Fatihte yalnız Selvili medresede kırktan faz- la Üniversite talebesi yaşamaktadır. Bütün işlerini kendileri görmek za- ruretinde olan bu gençler, vakitlerin- den büyük kısmını, kendilerini geçin- direcek olan İşlere ayırdıkları için, olduğu halde bunu elde edememekte- dirler, Yeni devlet tedbi evvel yüksek tahsil kaliteyi y Şu rakamlara bakınız Üniversitesinde 937 ders enkei mine Hm bymğilyie mlm liye ömemkrmelikakiki sonra gençlerimiz, kurtulacaklardır) sınıfta kalan ve geçen talebenin nis- betleri şu idi; Tıb fakültesinde 1083 talebe geçmiş, 115 talebe sınıfta kal- mıştır, Geçme nisbeti-yüzde 90 dı. Hukuk fakültesinde 509 talebe geç- miş, 376 talebe sınıfta kalmıştı. Geç- me nisbeti yüzde 58 idi, Pen fakültesi ve F. K, B. de 661 ta- Jebe geçmiş, 4Ti i sınıfta kalmıştı. Geçme nisbeti yüzde 58,5 idi, Edebiyat fakültesinde 294 talbe geç- miş, 29 talebe sınıfta kalmıştır. Geç- me nisbeti yüzde 89,8 idi. İktisad fakültesinde 59 talebe geç- miş, 45 talbe sınıfta kalmıştı. Geçme nisbeti yüzde 54 idi, Dişçi okulunda geçme nisbeti yüz- de 87 buçuğu buluyordu. Alâkalılar, Tıb fakültesinin geçme nisbeti olan yüzde doksan üzerinde durmuşlar ve tahsili en güç bir mes- lek olan doktorlukta gençlerimizin ne- den bu kadar çok muvaffak olduk- larını tedkik etmişlerdir, Ve şu neticeye varmışlardır: Tıp tahsili, sivil olsun, askeri olsun, dey- letin himayesi altındadır ve Tıb fa- kültesine devam eden talebe rahat,. düzgün bir hayata kavuşmuşlardır. Devlet alâkası, onu, hayatın günlük ihtiyaçlarını düşünmek külfetinden kurtarmıştır. Ona düşen tek bir şey kalmıştır: Çalışmak!.. Şükran borcu- nu ödemeği çok İyi bilen vefalı Türk çocuğu, bu işi başaracağını, Tıb fa- kültesinde geçme nisbeti olan yüzde doksanla çok güzel isbat etmiştir. Yapılan hesaplar şunu göstermiş- tir: Gerek Ankara ve gerek İstanbul- da yüksek tahsil yapan bir talebenin asgari masraf miktarı, tam bir sene- de 400 lirayı bulmaktadır. Bugün Üniversiteye devam eden talebe sayı- $ı mikyas tutularak yapılan bir ikin- ci tahmin de, bu büyük devlet tedbiri. nin her sene 5000 gibi, oldukça büyük bir talebe sayısını, devlet şefkat ve alâkasına almakla berâber, hazine- ye senede 800,000 liraya mal olabile- ceği neticesine varılmıştır. Bu mem- leketi, okumuş, yetişmiş, ileri görüş- lü garbli bir gençlik kadrosu eline yermek için hiçbir fedakârlıktan çekin- miyen devlet, bilhassa İstanbulda taleb? yurdlarını gün kaybetmeden kurmağı kararlaştırmıştır. Bunun için yeni binaları inşa edilinciye kadar hazinenin elinde bulunan binalardan istifade edilecektir. Xüksek tahsil gençliğine müjdele- | | Ankara postasında neler bulacaksınız? Akşam, haftanın muayyen bir günü, sayın okuyucularına . takdim edeceği (Ankara sahifeleri) İle, yeni bir hu- susiyet vermiş oluyor. Bugün devlet merkezinde baş dön- dürücü bir inşa faaliyeti vardır. Bu inşa, yalnız, binalar, yollar, şehir te- sisleri gibi maddi vasıtalar halinde kalmamıştır: Bu inşa; maddi ve ma. nevi bir inşadır ki, yeni, modern, garblı Türkiyenin üzerinde yi mekte olduğu -temellerdir. Biraz râ“ kam verelim: Son üç sene içinde yeni- den kurulan devlet dairelerinin, sayı- 51 34 dür, Memur sayısı, son dört sene içinde yüzde 39-artmıştır. Devlet; mil. etin kavuşmakia olduğu yeni hayat telâkkilerinde cihazlamak için teşki- lâtını devamh olarak genişletiyor. Bü- tün bu müesseseleri tanımak, vatan- daşın evvelâ şahsi menfaati icabı, sonra da bir yurd vazifesidir. Bu sa hifede, vatandaş işlerinin süratle, düzgünce yürümesi için kurulmuş olan bu cihazların iç mesaisini bula- caksınız ki, onunla münasebette bu- lunduğunuz zaman, hiç zorluk çek- meden bu İşinizi gördürebilesiniz... İşte AKŞAM size her haftaki bir sa- hifesinde, böyle bir devlet müessesesi» ni tanıtacaktır: Devlet Şürasına nasıl müracaat edilir? İş orada nasıl takib edilir? Vergi itiraz ve temyiz komis- yonları nerelerdedir? İşlerinizi oradan süratle nasıl çıkartabilirsiniz? yiz mahkemesindeki davanızın neti- cesini almak için ne yolda yürümek lâzımdır? Fakat mesele; isimleri bu şekilde sa- yılabilecek dairelerin iş hayatlarını tedkikle kalmamaktadır: Her Vekâle- tin, her umum müdürlüğün, kendi iç bünyesine ve gayesine uygun olarak tesbit ettiği bir faaliyet tarzı vardır. Bu sahifelerimizde bu faaliyet tarzı nı, bütün mekanizması ile bulacaksı- ruz. Meselâ, bugün devlet dairelerinde biribirine benzemiyen en aşağı 20 türlü (muameleleri numaralandırma) usulünün tatbik edildiğini biliyor mu- sunuz? Bir yanlış numaranın, bir işi, sürüncemede bıraktığını belki bilirsi- niz. Size bu sahifemizde, en &ik mü- nasebette bulunduğunuz vekâletlerin ve diğer devlet dairelerinin çalışma sistemlerini anlattığımız ve siz de işini- zi ona uydurduğunuz zaman, bu gibi geri kalmalardan kurtulmuş olacak- sınız. Devlet Şürasına her sene yapı- Jan müracaatlerden vasati olarak yüzde yirmisi; ya eksik pul yapıştır. ma veya müracaatin usule uygun ol- mamasından dolayı iade edilmekte. dir. AKŞAM'ın Ankara sahifesi, sizi, devlet merkezine kadar gitinek zah- metinden kurtararak bütün işlerini. zi, devlet formalitelerine ve mevzu&* tına uygun olarak görmenize imkân verecektir. Gene bu sahifelerimizin sütunları da memur arıyan devlet müesseseld” rinin isimlerini, yeni teşkilâtı bul& caksınız. Bizde, en mühim eksikler* den birinin böyle bir müessese oldu ğu malümdur. Bu sütunlarda, mü kün olduğu kadar, bu noksanımızı t€* lâfi etmiye çalışacağız. Size Ankarayı tanıtacağız: Ankar# da, eşi yalnız Türkiyede değil, Bak kanlarda bile olmıyan bir çok Kültür müesseseleri . yardır ki, bunlar, bü memleket gençliğinin faydalanma için kurulmuştur. Yüksek Ziraat Ens ttülerinde vazifesi olan bir zatın wi Jattığı şu hâdiseye bakınız: «— Bize her sene, liseyi bitirmiş ola ve memleketin dört köşesinde bul” İ ci cevap Tem- | nan gençlerden yüzlerce mektup g& lir, Hep, enstitünün talebe kayıd vw kabulü şartlarını, şubelerini, faaliyei tarzını sorarlar. Vakıâ biz, güzeteler” deilâin veririz amma, bu ilânlardi 13 şubesi olan Enstitüyü tanıtırıyf imkân yoktur. Buna, yalnız ilân sahi* feleri değil, gazetenin kendisi bile kâ* fi gelmez. Bu mektupların çoğun içinde cevap için pul yoktur. Olsa bu sorulanlara, tamamile tatmin edi" vermek mümkün değil. Eğer, Ankarada kurulu bu gibi kültür ve bilgi müesseselerini ge! | tamamile tanımış olsa, talebe say İnanınız ki bir misli artacaklır.» Hakikat te budur: Bugün Ankar#* da, memleketin başka tarafında ber” zeri olmuyan bir çok kültür müess€* seleri, mektepler, meslek sahibi eğe" teşkilât, kurslar ve saire vardır. Siz€ bunları, teker teker, bu . sahifelerd€ tanıtacağız. Ve nihayet sizinle beraber, Kemâ lizm azminin, yirmi yılı doldurmıyan bir zaman içinde âsi ve sert bir tabiat parçası üzerine kurmuş olduğu mo dern Ankarayı beraberce gezeceği”- Devlet müesseseleri, halk için kurula” tesisler, mektepler, eşi olmıyan sih” hat yuvaları, spor tesislerini hep tani” yacaksınız, Ve günün birinde Türki“ yenin kalbini ziyaret etmek fırsatın! bulduğunuz zaman ona, yabancı kal" muıyacaksınız... Bu sahifemizin, bir de sual ceva köşesi vardır: Ankara için, Ankaradâ” Ki işleriniz için bütün öğrenmek iste diklerinizi (Akşam - Ankara sahifesi) adresine sorunuz. Sizi tatmin edece olan cevaplar bulacaksınız... (Ankara postası) nı, seveceğiniz Ye benimsiyeceğinize inanarak, büyük bir titizlik ve itina içinde bir (Akşar hususiyeti. olarak hazırlıyoruz. Bir kaç cümle ile Ankara haberleri X Gençlik parkının inşasına baş- lanmıştır. Bu sene harcanacak olan para 650,000 tiradır. İnşaat dört sene- lik bir plâna ayrılmıştır. Son sene, te- sislere aittir, Asıl parkın inşası, 940 da bitmiş olacaktır, Xx Ankara ilk okulları, talebe kesa- feti itibarile Türkiye rekorunu verir- Jer. Onun için mekteplerde bu sene de çift tedrisat yapılacaktır. Yeniden merkezde üç mektep açılacaktır. #X Ankara hapisliünesinde Adliye Vekâletinin yaptırmakta olduğu mah- puslar üzerinde mesai terbiyeleri, çok | neticeler vermiş! riz: Cümhuriyel şefkati, okumak isti- yen gençliğin önünden imkânsızlık duvarını kaldırmıştır. Bundan sonra bu zalim engel, evlâdını bilgili ve ile- ri görmek istiyen aile ile, böyle olmak sevdasında olan gencin gayelerine sed çekemiyecektir. Yurdlardan sonra modem oku» ma Salonları, kitapbaneler, sinema» lar, spor salonları yapılacak! Üni- versite için mükemmel bir matbaar kurulacak ve talebenin kitap mesele- si tamamile halledilecektir.. Kültür Bakanlığının, Üniyersite için almak Bugün hapishânenin mükemmel bif matbaası vardır, Bir de kilim atöly€“ si kurulacaktır, * Asfalt yol inşasına bu sene de d€ vam edilecektir. Birinci plândaki bü” tün yolların asfalta çevrilmesi bitmis” tir. Şimdi Yenişehirin ikinci derec€“ deki yolları asfalt yapılacaktır. 4 Bu sene Ankaradaki bahçele” arasında bir müsabaka yâpılmas İ muhtemeldir. Birinellik için üç raki? | bahçe vardır: Kamutay başkanı | Abdülhalik Renda, Kütahya imebusü B. Receb Peker ve Konya mebusu İ Naim Hazım Onat'ın bahçeleri. kararında olduğu seri tedbirler a1# sında, bilhassa yurdlar, gençlerimi: €n çok sevindirecek ve onlara okun” yolunda yepyeni bir azim ve irade te” kin edecek mahiyettedir. a Ankaradan, yüksek tahsil genç” Bine, yeni ders senesine başlarkt” müjdeliyoruz: Devlet şefkati, bütü” yaratıcı hüviyeti ile ona açılmıştı” Hükümetin de senelerdenberi müp£” küşa mevzun olan bu davaya kısâ bif izahı vardır; Okuyan Türk gençliği medrese köşelerinde sürünür gör" mekt... D.Ç il