22 Ağustos 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

Dahili istikraz kâğıdlarımız, en sağlam irad vasıtası olduğundan daima taleb fazladır Avrupada işler karışınca Amerika- dan bir ihtar sesi çıkması artık âdet hükmüne girmiştir. Bu sefer de sa- lâhiyetlar bir ses damokrasinin, dün- yanın müşterek bir kazancı oldu- ğunu ve medeniyetin nasyonelist ol- madığını İlân ederek şayet bu me deniyet tehlikeye düşecek olursa, Amerikanın onu korumaktan kaçın- mıyacağını ihsas eylemiştir. Bu ki- Daye, doğru veya yanlış bir kanaat nelicesi olarak sulhperverlikten çe- indikleri ve dünyayı karıştırmak İçin fırsat ogözetlikleri zannolunan Avrupanın iki devletine racidir. Başkalarına zararı dokunnmamak şartile insanın istediğini yapabilme- #i en esaslı bir prensiptir. Buna şah- si hürriyet derler. Her memlekette, ferdi, başkalarının tecavüzüne karşı himaye eden ve ferdin, başkalarına tecavüz etmesine mâni olan müeyyi- deler, yani Kanunlar vardır; fakat mesele içtimal sahaya, yani devletle- Te İntikal edince, maalesef böyle bir müeyyide yoktur, daha doğrusu ye- güne müeyyide harbdir. Her devlet mademki ehalisinin ar- zusu o suretle tecelli etmiştir, istedi. ği hükümet şeklini ve beğendiği ik- tisadi sistemi intihab etmekle ser- bestir; buna kimsenin müdahale etmeğe hakkı yoktur, yeter ki başka devletlere sataşmasın, başka devlet- lerin dahili muamelâtına karışma- sın, çünkü o vakit hürriyetin hudu- dunu tecavüz etmiş olur. İşte bu hakikatlerin unutulduğu- nu zannettiği içindir ki Amerika arasıra kuvvetli sesini işittirmeğe lü- zum hissediyor. su Avrupa gazeteleri bu hafta gene Almanyanın mali müşkülütından bahsediyorlar. İleride hariçten AL manyaya sevkiyat belki kesilir endi- şesile altı aydanberi tasavvurun fev- kinde iptidai mevad ve yiyecek it- bal ve idhar edilmiştir. Bu senenin ithalâtı geçen senenin ayni müddet ithalâtına nisbetle 6 milyon kental fazladır. Bankalarda alelâde kredi muamelelerini okarşılabilecek para mikdarı gittikçe azalmaktadır, Rus - Japon ihtilâfının hali üzerine bir aralık tevakkuf eden Berlin borsasın- daki sukutlar da yeniden başla- mıştır. Daily Express gazetesinin mali mu- habiri, Almanyadan harice para ka- yetini haber veriyor. Londra, Amsterdam, Zürih ve Pa- riste yerleşmiş bir takım mutavas- sıtlar banknot marklar üzerinde kül- Yiyetli mikdarda iş yapıyorlar. Yal- nız Londra piyasasında bir günde yapılan mark alışverişi dört ilâ yir- mi bin sterlini buluyor. Gene ayni gazeteye göre şimdiye kadar ittibaz olunan sıkı tedbirlere rağmen kâğıd mark kaçakçılığının önüne geçilmesi kabil olmadığını Alman maliye mahafili de muterif imiş, fakat çaresizliğe karşı, gayri meşru surette ihraç olunan bu bank- notları Rayhşbank Londradan top. latarak tekrar Almanyaya ithal edi- yormuş. Berlin borsasında devam eden sukutları bu sermaye kaçak- çılığına atfedenler vardır, İngilterede altın paniği zall ol muştur. Günde yapılan muameleler 5 Mâ 6 yüz bin slerlin raddesindeğir ki normal sayılır. Fransa 1939 senesi bütçesini ih- zara başlamıştır. Bu seneki açık he- nüz malüm olmamakla beraber gene külliyetli olacağı tahmin olunmak- tadır. Bu endişelerin tesiri iledir ki hazine bonolarının faizi hafta zar. fında cüzi suretle arttı. Marsilyada Docker'lerin grevi hâlâ nihayet bul. madığı için ekönomi bundan çok müteessirdir. Oraya uğrıyan ecnebi gemilerin hamuleleri indirilmemek- te, Cezair ve Tunustan getirtilen taze sebze ve meyvalar da çürümeğe mahküm bırakılmaktadır. Bunların sebebi hep, para ilede olsa, tatil günleri çalışmamak iddiasıdır! Bu hallerden dolayı Paris borsa- sında gerek rantlar ve gerek bilimum esham ve tahvilât gevşektir. Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Paris borsasındaki umumi gev- şeklik hasebile yüzde yedi buçuk faizli 'Türk borcu tahvilleri geçen haftadanberi 7 frank kadar sukut ederek 343 frankta kaldı. Gene onun tesiri iledir ki Osmanlı bankası es- hamı 760 dan 721 franga geriledi Ankara, borsasında Ünitürk üzerine az muamele yapıldı. Son fiat 19.20 liradır. İstanbulda da bu fiatlerde alışverişler oldu. Dahili istikraz kâğıdlarımızdan ikramiyeli Ergani tahvilleri on para daha yükselerek 96 kuruşa çıkmış- lardır. Erzurum tahvillerinin dört tertibi de 99,25 kuruş etmektedir. En emin bir irad vasıtası olmak iti- barile bu kâğıdlara daima alici bu- Tunmaktadır. Anadolu grupu üzerine de muame- Jeler azdır. Son fiatler şunlardır; Hisse senedleri 2430 lira Tahviller 40,70 lira Mümessiller 35,50 lira, Merkez bankalarında gene ileriye doğru bir hareket vardır. Geçen haf- ta 104,25 Tirada kalan bu esham 106 liraya yükseldi. Endüstriyel kâğıdlarımızdan Aslan Çimento 8,85 lirada mütereddid va- ziyetini muhafaza etmektedir. Nomi- nal olmakla beraber Tramvay ya- nm lira kaybederek 12,25 lirada kal- dı. Umum Sigorta 11,50 lira; İtikadı Mini 21,25 lira; Terkos 6,40 lira; Bo- monti 7 lira; İttihad Değirmencilik 11,40 lira; Şark Değirmencilik 0,87 liraç Omnium 084 lira; Telefon 8,40 lira; Şark Ecza Deposu 2,65 lira etmektedir. Türk altını 1025 kuruştan uma- mele görmektedir. Gayri mübadil bonolarının fiati 8,50 kuruştur. Mübadil bonolarınm B kısmı 89,50 kuruş, C kısmı '33 ku- ruş etmektedir. Mısır Kredi Fonsiye fatleri: 1903 tertibi 104,50 lira 1911 tertibi 94,00 liradır. 334 doğumluların ilk ve son yoklamaya davetleri 1 — 1 Eylül 988 den 28 birinciteşrin 988 gününe kadar Fatih şubesinde ilk ve son yoklamalar yapılacaktır. 2 — Yoklamalar nahiye nahiye yapıla- caktır. Hangi nahiye mükelleflerinin hangi günlerde şubeye gelecekleri aşağı- da gösterilmiştir. 3 — Yoklamalar her haftanın perşem- be, cuma, cumartesi günleri sabah saat (8) de başlıyarak (12) ye Kadar devam | pazartesi, salı, çarşami günleri şubeye müracaatla ilk yoklamala- pını yaptıracaklardır. $ — Tecile tabi bulunan okurların te- cil vesikalarının ne suretle şubeye gün- derileceği İstanbul Kültür direktörlüğüne yazılmıştır. Yoklama (günleri — L, 2, 3 eylül 938 15, 16, 17 eyldi 008: Samatya nahiyesi, 22, 23, 44 eylül 938: Şehremini nahiyesi, 29, 30 ey- Yil - 1 ve 6 birinciteşrin 988: Fener na- Eyüp kazası nahiyeleri, 20 birinettegrin 488 ilâ 28 birinelteşrin 938 günleri talebe tecil muameleleri, Mevsim sonu münasebetile yazlık modellerinin tenzilâtla satılmağa başladığını müşterilerine bildirir. ki ERTUĞRUL S Dİ TEK TİYATROSU Bu gece (TAKSİM AL- TINTEPE) tiyatrosunda 4Camurda Bir Zambak) Wodvil 3 perde * öle... e Iktisadi ve mali hafta Jiletle kesti Nadide dostu Şükrüyü yüzünden niçin yaralamış? Evvelki gün Galatada garib bir yaralama vakası olmuş, genç bir kadın sevdiği adamı kıskançlık yü- zünden yaralamıştır. Hadise şudur: Galatada Necatibey caddesinde oturan 35 yaşlarında Şükrü bundan bir müddet evvel Nadide isminde bir kadınla tanışmıştır. Şükrü ile Nadi- de bir ara birlikte yaşamışlar, fakat son zamanlarda Şükrü muhtelif ba- hanelerle sevgilisinden uzaklaşmağa başlamıştır. Şükrüyü gün geçtikçe daha büyük bir aşkla seven Nadide genç âşığına kendisini ihmal etmiye başladığını, derin sevgisine lâkaydi ile mukabe- le etmesinin doğru olmıyacağını ha- tırlatmıştır. Şükrü, sevgilisinin ihtarlarına Su- dan cevablar vermiş ve yanma uğra- mamış, bu hal Nadideyi çileden çi- karmıştır, Nihayet evvelki gece Şükrü evine giderken Nadide yolunu kesmiş, bir- likte yaşadıkları odaya dönmesini söylemiştir. Şükrü dinlememiş, Na- dide de kızarak sevgilisinin üzerine atılmış, eline geçirdiği jiletle yüzünü kesmiştir. Kendisini müdafaa etme- ğe çalışan genç Aşık kaçarak bu yaman kadından kurtulmuş, doğru- ca karakola gitmiş, Nadideyi şikâ- yet etmiştir. Nadide yakalanmış, tah- kikata başlanmıştır. Feci bir ölüm Bir Gk amli altında çiğnenerek öldü On yaşlarında bir çocuk dün sabah Lâlelide tramvay altında kalmış ve hastanede ölmüştür. Hâdise şudur: Saat 10 da Yediku- leden hareket eden Sirkeci- Yedikule tramvay arabası Aksaray Valide ca- misi önünden Lâleli yokuşunu çıkar- ken römorka birkaç çocuk asılmış ve birbirlerile itişerek şakalaşmağa baş- lamışlardır. Bu esnada çocukların en küçükleri, seyyar satıcı Mehmed isminde birinin | oğlu 10 yaşlarında Hamdi, müvazene- | sini kaybederek basamaktan düşmüş | ve oldukça süratli giden tramvayın | altında kalmıştır. Römorkun teker- lekleri çocuğun sağ bacağını kesmiş | ve sol bacağını da ezmiştir. Küçük Hamdi, imdadı sıhhi otomobilile Cer- rTahpaşa hastanesine kaldırılmış ve "| bir müddet sonra hastanede ölmüş- tür, Polis, kaza etrafında tabkikata başlamıştır, Danzig'e asker sevki isteniyor Polonyalı cemiyet liderleri halkın Danziğe doğru yürüyüşüne m mâni oldu Varşova 21 (A.A) — muhabirinden: Gdinya'daki «Polonya cemiyeti binasının önünde tevakkuf halinde bulunan bazı kimselerin, mezkür ce- miyet tarafından tertib edilmiş olan meting esnasında nümayişe iştirak edebilmeleri İçin nazi memurları ta- rafından tatbik edilegelmekte usuller aleyhinde öğleden sonra ci bir protesto metingi tertip edilmiş- tir, Bu Içtimaın sonunda biri Relsietim- hura, diğeri mareşal Smigli Riçe gön- derilmiş olan ve intizar ve sükünu tesis etmesi için Danzig'e asker sev- ketmelerini taleb eden iki telgrafna- me okunmuştur. Her iki metingde ha- gır bulunmuş olan ve takriben yedi bin kişiden ibaret bulunan hak, Danzig'e doğru sembolik bir yürüyüş yapmağa hazırlanmıştır, Fakat Po- lonyalı cemiyet liderleri, buna mâni olmuşlar ve bilhassa şu beyanatla bulunmuşlardır: «Bu meting, tertip etmiş olduğumuz son metingdir. Eğer hükümet Dan- ig'de nizam ve asayişi temin ve İ&- sis etmiyecek olursa bu işi bizzat biz- ler deruhte edeceğiz.» Bu hitabe, halk tarafından uzun uzadıya alkışlanmıştır. mn ajansı İ hazırlmaktadır, İcabında bu muhtı- 22 Ağustos Runciman Südet işi için bir plân hazırladı Çekoslovakyanın Kantonlara ayrılması ve İsviçre tipinde bir devlet kurulmasını teklif edecek Prag 21 (A.A.) — Vaziyetin ciddi olmasına rağmen Lord Ruünciman iie arkadaşları ümidlerini kesmemektedir. ler. Runciman heyeti mesaisinin neti- cesini bir muhtıra şeklinde tesbit et- miştir. Muhtıranın birer sureti iki ta- rafa verilecek ve icab ederse alâkadar devletler konferansına tevdi edilecek- tir. Lord Runcimanın plâni Prag 21 — Malümat sahibi mahafil. de beyan edildiğine göre Lord Runci- man umumi hatları itibarile Südet Almanları meselesi üzerinde tedkikle- rini bitirmiştir. Lord bu meselenin hal- M için hazırladığı plânla müdaheleye “hazırdır. Bu plân, fiilen Südet Alman- larının bütün taleplerini tatmin ede- cektir. Söylendiğine göre Lord Runciman Çekoslovakyanın kanton şeklinde ten- sik edilmesini ve İsviçre tipinde federal bir devlet kurulmasını teklif edecektir. Çekler ile Südetler arasında müzakere kesildi Prag 21 — Umumi intizar hilâfına olarak dün Başvekil B, Hodza ile Sü- det şeflerinden B. Kundt arasmda ye- ni hiç bir konuşma olmamıştır. Binaen- aleyh Südet şeflerile Çek nazırları ara- sında vuku bulurak yeni mülâkatın tarihi tesbit edilmemiştir. Hiç bir kim- se, müzakerenin ne safhada olduğunu bilmiyor, velhası! vaziyet, Lord Runci- manın tavassutta bulunmasına müsa. ittir. Siyasi müşahidler, vaziyetin eid. di olmakla beraber fena olduğu fik- rindedir. İki tarafın da bir anlaşmaya varmak istedikleri aşikârdır. Mevsuk menabiden alınan haberle- Te göre B. Benes ile B, Hodza Südetle- Te yeni müsaadatta bulunmağa müte- mayil olmakla beraber milliyetperver Çek fırkasına kendilerine müşkülât çi- karmaktadır. Diğer taraftan Südet şefleri itilâfgir olan genç Südetlerin hoşnudsuzluğun- | dan korktukları için daha itilâfperyer görünmeğe cesaret edemiyorlar. Bu su- retle Lord Runciman iki tarafın da iz- zeti nefsini kırmıyacak bir hal sureti bulmağa çalışacaktır. Söylendiğine göre Lord Runciman kendilerine vermek için bir muhtıra Südet işinin balli için bir plân hazırlı yan Lord 'Runciman rayı, Çekoslovakyada yaşıyan bütün ekalliyetler mümessillerinden teşekkül edecek bir konferansa arz, bu aralık Almanyanın hattı hareketi azami dik- katle takip edilmektedir. Bahusus ki Praglaki Alman sefarethanesi müste- şarı Lord Runciman İle B. Henlâyin mülâkat günü arifesinde Berline git- miştir, Lord Runcimanın bir tekzibi Prag 21 — Lord Runciman, şimdiye kadar yaptığı müzakerelerden aldığı neticeleri Alman hükümetine bildir. mek için Berline gideceğini tekzip edi- yor. Lord ile karısı hafta tatilini geçir- mek için Moravyaya gitmişlerdir. Bir Alman tayyaresi sene Cek toprakları üzerinde uçtu Prag 21 —'Tek salıhlı bir Alman tay» yaresi, Çekoslovakya toprakları Üze- rinde yarım saat uçmuştur. Bu, Çekos- Jovak topraklarına iki aydaberi Alman tayyareleri tarafından yapılan on dör“ düncü tecavüzdür. B. Henlain gizlice Berline gitti Londra 21 (A.A) — Sunday Kro- niki gazetesinin Prağdan haber aldı- Zima göre, B. Henlein, Lord Runci- manls görüşmeleri hakkında Hitlere malümat vermek üzere gizlice Berline gitmiştir. Almanyaya giden amiral Horti büyük merasimle karşılanacak Almanlar bu seyahate Çekoslovakyaya karşı yep bir Karehet mahiyeti veriyorlar Berlin 21 (A A) — Havaş ajansı bildiriyor: Amiral Horti "4 maiyetindeki 78- vet ile birlikte Macar hükümet bugün Viyanaya o maibi Horti vasıl olacaktır. Führer amiralın bindiği trenin geçeceği bütün kasa- ba ve şehirlerin donatılmasını em- Amiral bir Alman kruva- görünün denize indirilme merasimin- de bulunmak üzere Viyanadan doğ- rudan doğruya Kiel'e gitmektedir. Bidayette bu kruvazöre konulan is- me İtalyanların itiraz ettikleri ma- ral «Tegethoff ismi verilmişken şimdi «Prens Eugen» isminin kon. masına karar verildiği zannedilmek- tedir, Berline geldiği zaman naib Hor- ti'ye Mussolini için yapılan merasi- min ayni yapılacaktır. Bu ziyaretin hedefi hakkında kati bir şey söylen- l memekle beraber Almanlar bu se. yahate Çekoslovakyâya karşı yapıl- mış bir hareket süsü vermeğe uğ- raşmakla ve Macaristanın Romaya ve Yugoslavya ie olan münasebet lerinin salâh kesbettiği noktasında ısrar etmektedirler, Almân gazeteleri Trianon mua hedesinin feshi icab etiğini yazmak tadırlar. Bu münasebetle Franss İle İngiltere «mali dolaplar çevire rek» Macaristanı garb devletlerinin nüfuzu altında bırakmak istemekle Mtiham edilmektedirler. Berlin 21 (A.A.) — Naib Horti'nin Almanyayı ziyareti Macaristan ile göre Alman ve Macar zimamdarlar! arasında yapılan görüşmelerde bil hassa iki memleket arasındaki ikti” sadi mübadeleler mevzuu bahis ola” caktır. Çünkü bu mübadeleler Alma? eşyasının Macaristanda sürümünü tesadüf edilen müşkülât dolayısil€ di ine? lovakya meselesine ge Çekoslovaky, müdahalesini arzu teme ii suretle ihtilâfı tahdid ed€ rek Küçük İtilâfin bu işte bir rol oynamasına mâni olmak istemektedir Macaristanın silâhlanması gere” siyasi, gerekse fenni sahalarda vE lacak olan müzakerelerin e i teşkil edecektir. Almanyanın Macö i ristana tayyare ve harb Mal vermesi derpiş edilmektedir.