1 Ağustos 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

İktisadi ve mali hafta Avrupa piyasalarında umumi temayül iyidir, fakat işler azdır Avrupa gazeteleri hâlâ kral Jorjun | azdır. Zenginler ve iş adamları bu ta- Son Paris seyahatinin beynelmilel si- yâset üzerine yaptığı müsaid tesirler- den bahsediyorlar. Almanya devlet re- isinin, İngiltere ile bir anlaşma zemi- ni hazırlamak üzere, hususi yaverini Londraya göndermesi, bu müsaid te- girlerin en mühimmi olarak telâkki edilmektedir. Almanya ile Çekoslo- vakya arasındaki ihtilâfn hallinde telifi beyn rolünü ifa etmek üzere, İn- gilterenin, en pişkin diplomatların- dan biri olan Runciman'ı Praga gön- dermesi de, keza bu siyasetin tecelli- yatırıdan addolunmaktadır. Hülâsa, Mançukuo'da Japori « Rus hâdiseleri- ne, Çin - Japon harbine ve İspanyada kâh bir tarafın, kâh öteki tarafın ilerlemelerine rağmen, Avrupanın umumi vaziyeti şimdilik tehlikesiz- dir, Bununla beraber milletlerin hepsi de bilâistisna tepeden tırnağa kadar silâhlanmaktan bir an hâli kalmıyor- lar ve bunun istilzam ettiği rgasraf- ların ağır yükü altında ezilip duru- yorlar, Pariste münteşir «Ordre> ga- zetesinin yazdığına göre, Almanyada resmi ve hususi demir sanayii mies- seseleri hükümetin siparişleri ile o kadar meşguldür ki, gerek dahilden ve gerek hariçten artık hiçbir hususi sipariş kabul etmiyorlar. Ezcümle Hamburgda bir miyar âletleri fabri- katörü, müşterilerine, siparişlerini ancak on Iki ay soura ve Alman ordu- sunun siparişlerini müteakip teslim edebileceğini bildirmiştir. Westphalie'de büyük bir hırdavat çı fabrikası, kendisine ancak ordu ih- tiyacatına kifayet edecek miktarda iptidai madde verildiği için, hususi siparişleri işarı ahire kadar kabul ede- miyeceğini ilân etmiştir. Pletten- burg'da bir makine fabrikası, teslim için hiçbir taahhüd altına giremiye- ceğini, diğer bir yerde bir çivi ve 80- munlü vida fabrikası müşterilerile yaptığı mukaveleleri feshettiğini bil- dirmistir. Harp tedarikâtının hususi tkonomiyi ne dereceye kadar felce uğ- rattığı ve bu halin bayat pahalılığına ne kadar fena tesir edebileceği hak- kında bir fikir vermek üzere bu mi- salleri burada zikretmeğe lüzum gör- dük. ... İspanya hâdisatı dolayısile öteden- beri şekerrenk olan İtalya - Fransa xmünasebatı düzelmeğe yüz tulmuşa | benziyor. Geçen hafta zarfında Paris- te bir ticaret anlaşması için müzake- reler başlamıştır. Her iki taraf müte- kabil menfaatler esası üzerine bir ne- tice elde edebilmek için hüsnüniyet gösteriyorlar, Birleşik Amerika devletleri hükü- meti Maliye Nazırı B. Morgenthau'm Paris ziyaretine maliye mahafili bü- yük bir ehemmiyet atfetmektedirler. Büyük mali müessesat müdürlerinin bir de mali gazete murahhaslarının İş- tirakile verilen bir ziyafette B. Mor- genthau, üç taraflı kambiyo anlaş- masının tam bir surette tatbik edil- diğini ve böylece devam olunacağını söylemiştir. Meksikada petrol kuyularının İs- timlâki dolayısile Amerika Hariciye Nazırı B. Cordeli Hull, Meksika hükü- metine bir nota göndermiştir. Bu no- tada, şayet arazileri istimlâk edilen Amerika tebaasına makul bir tazminat verilmediği veya bu meselenin hakem marifetile halline muvafakat edilme- diği takdirde, Birleşik devletler tara- fından şimdiye kadar bahşedilen İk- tisad! faydalardan Meksikanın mah- rum bırkılacağı kati bir lisanla bildi- rilmiştir. z .. Piyasalar: Amerikada Federal Re- #erve Board'ın çıkardığı bir istatistiğe göre, geçen sene ağustos ayı zarfında vuku bulan mübim sukutlardanbe- riilkdefa olarak mensucat vecam sanayi kendini otoparlıyabilmiş ve şayanı dikkat neticeler elde edebilmiş- tir. Temmuz 1938 indice'i da müsaid ruhtur edecek olursa, sanaytin bütün şubelerinde inkişaf ve fiat tereffüleri- nin muhakkak olduğu söylenmektedir. Avrupada umumi temayül iyidir; fakat paliba sıcakların tesiri ta ielar z vii iü * rai til zmanlarını dağlarda ve plâjlarda geçirmektedirler, ... Memleketimizde esham ve tahvilât vaziyeti Paris piyasasında bir haftadan- beri yüzde yedi buçuk faizli Türk bor- cu tahvilleri 415 franktan 341 İranga kadar sukut etmiştir. Maamafih bu sukut Ankara borsasına tesir etme- miştir. Çünkü kapanış fiati bir evvel- ki hafta gibi 19,20 liradır, Paris bor- sasındaki bu sukutun, arbitrajcıların memleketimizde artık açıktan mal satamamalarından ve binaenaleyh Pa- ris borsasında mübayaata lüzum gör- memelerinden ileri geldiği tahmin olunmaktadır. Gerek Ankarada, gerek İstanbulda bu esham üzerine az muamele cere- yan etti. Dahili istikraz kâğıtlarımz onar para yükselmiştir, Ergani 96,25, Sı- vas - Erzurum 99,75 kuruş etmekte- dir, Anadolu grupu aşağı yukarı geçen haftaki fiatleri muhafaza ediyor: Hisse sencdleri: 24,90 Jira, “Tahviller: 40,75 Vira, Mümessiller: 36 liradır. Merkez bankası hisse senedleri bu aralık gene oynuyor. Son muamele 104,25 lira üzerinden vuku buldu. Aslan Çimento, geçen haftadanberi 20 kuruş dahâ kaybederek 8,85 lira- da kaldı. Fabrika Etibank tarafından mübayaa edileceği için bu eshama alı- cı azalmıştır, Diğer kâğıtlarda mühim tebeddül- ler yoktur: Tramvay 13,25 Jira, Umum sigorta 11,25 Mira, İttihadı mili 21,25 lira, Terkos 6,25 lira, İttihad Değirmenci- lik 11,75 Bira, Şark Değirmencilik 0,95 lira, Bomonti 6,90 lira, Telefon 8,45 li- ra, Şirketi Hayriye 15 lira, Şark Mer- kez Ecza deposu 2,50 lira etmektedir. Türk altını fiati 1025 kuruşta sa- bittir. Gayrimübadi! bonoları 8,50 kuruş etmektedir, Mısır Kredi Fonsiyelerinin fiatleri: 1903 tertibi: 105 lira, 1911 tertibi: 96 liradır. Ecnebi 1400 kuruş 2100 kuruş 8 » 40 » w >» 800 Posta ittihadına dahi olmıyan ecnebi memleketler: Seneliği 3600, altı aylığı 1900, üç aylığı 1000 kuruşlar. Adres tebdili için yirmi beş kuruşluk pul göndermek lâzımdır. Cemariyelâhir — Ruzuhızır #8 8. İmsuk Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı B 7128 927 453 849 1209 149 Va. 255 4541220 1616 1926 2115 İdarehane: Babıâli civarı Acımusluk sokak No, 13 İZMİR ve mülhakatı için AKŞAM güze- tesinin tevzi yeri münhasıran İz- mirde İkinci Beyler sokak 52 nu- marada Hamdi Bekir Gürsoylar mağazasıdır. * TEŞEKKÜR Aramızdan uful edip cennetine ka- vuşan kıymetli refikamın gerek cena-” ze merasimine iştirak ederek gerek mektup ve telgrafla taziyette bulunup en elemli günümüzde bize teselli ver. mek suretile kıymetli alâkalarımı gös- teren muhterem zevata ayrı ayrı teşek- küre çok acı teessürlerimiz mâni oldu- ğundan bu teşekkür tavassütünü ka- bul edip gazetenizle neşretmenizi rica wdleriz, Aile namına Zevci: Hayrettin Mzritimoğ maz Ziraat âletleri (Baş tarafı inci sahifede) metrük bir halde bulunan eski çi- mento fabrikasının zirai işletmeler kurumunca hâyvan besi merkezi ha- ine getirilmesi de kârarlaşmış bulu- nuyor. Bundan başka ziraat işlelme ku- rumu Vekâlete zirai sanayie aid bazı tekliflerde bulunmuş ve teklifler et- rafında da tedkiklere başlanmıştır. Bu tekliflerin esasını Vekâletin ku- rTuma vazife olarak verdiği işler teş- kil etmektedir. Bunlar arasında por- takal, domates ve diğer meyva üsa- releri fabrikaları, Trakya ve Karsta peynir ve tereyağı fabrikaları kurul- ması gibi zirai kalkınmamızda fay- dalı roller oymyacak işler vardır. Bunlardan başka köylüye nafi ola- cak her şeyi, bütün zirai âletleri imal edebilecek bir ziraat âletleri fabrika- si da kurulacaktır. Çifçilerimizin - suni gübre ihtiyacı- nı temin için de tedbirler alınmaktadır. Bundan dört sene evvel memleketi- mizde bu hususta teklifler yapmış bulunan İngiliz kimyevi sanayi tröstü bu fabrikaları inşa için Vekâlete tek- leflerde bulunmuştur. Giritte sükün tarafı inci sahifede) Atina 3i — Bütün Yunan gazetele- ri, Giridde çıkanlmak istenen isyan teşebbüsünü şiddetle takbih etmekte ve son isyan hareketini müttefikan Plastirasın tahrik ve tertiplerine at- İetmektedir. Plastiras eski Venizelist- lerdendir ve mütekaid bir generaldır. Kendisi üç sene evvel Yunanistandan kaçmıştı. Elyevm Pariste bulunmak- tadır, Başvekilin memnuniyeti Atina 31 (A.A) — Başvekil B. Me- taksas, Girid umumi valisi Sfakinna- kis'e aşağıdaki telgrafı çekmiştir: Girid halkının, müteaddid ziyaret- lerim esnasında bana karşı gösterdik- leri milli hükümet lehindeki hissiya- tım füliyatla isbat ve teyid eylemiş olmasından dolayı çok memnunum. Birkaç delinin isyanının bütün Girld mıntakalarında takbih edilmiş ve biz- zat Hanya halkının gösterdiği aksül- amel neticesinde ortadan kaldırılmış olması keyfiyeti, Giridliler ile Elen milletinin heyeti umumiyesi arasın- daki kardeşliğe veni kuvvetli bir bağ daha ilâve etmiştir. Giridlileri milletin heyeti umumiye- | sinden ayırmağı kurmuş olan ufak mikdardaki alçakların tevkifi ve şid- detle cezalandırılması için Girid hal- kini yalnız yardıma değil fakat bizzat harekete davet ederim. Girid halkının Elen kolektivitesi ile mutlâk tesanü- dünü hep birlikte isbat etmemiz için Giridiilerin bana bütün yardımlarını vereceğinden eminim. İzmir Türkofis müdürlüğü İzmir 31 (Akşam) — İktisad vekâle- tince İzmir Türkofis müdürlüğüne ta- yin edilmiş olan Roma ticaret konseye- si B. Halil Mithat Karagülle İzmire gelmiş, yeni vazifesine başlamıştır. An- karadan alınan haberlere göre B. Ha- ll Mithat Karagülle, eylülde Brüksel veya Atina ticaret konseyeliklerinden birine tayin edilecek olan İzmir Tica- ret odası umumi kâtibi B. Mehmed Ali Etenin yerine tayin olunacak ve İzmir Türkofis müdürlüğüne de Berlin tica» ret könseyesi B. Avni Sakman getiri- Jecektir. Lâstikleri boşaltmak isterken Şoför Kâzımın idaresindeki kam- yon, Hasköyde kok kömür deposuna kömür almak üzere gitmiştir. Şoför Kâzım, bir aralık, fazla şiş- kin olan lâstiklerin havasını almak için çalışırken lâstikler birdenbire patlamış, gözlerinden tehlikeli suret- te yaralanmıştır. Yaralı şoför Cer- rahpaşa hastanesine yatırılmıştır. Boğulma tehlikesi geçirdi Sultanahmedde Akbıyıkta oturan 13 yaşlarında Kâmile isminde bir kız, gece yarısına doğru yıkanmak üzere Ahırkapı sahilinde denize girmiş, bu sırada sulara kapılarak boğulma de- recesine gelmiştir. Kızkardeşini sa- hilde beklemekte olan Kemal, derhal denize atılarak boğulmak üzere olan kardeşini kurtarmışsa da fazla su yut- tuğundan hayatı tehlikede olan Kâ- mile Haseki hastanesine kaldırılmış- Umumi hapishanenin tarihi hüviye- tini tedkik etmek için Vali B. Muhid- din Üstündağın riyaseti altında teşkil edilen komisyon, yalnız umumi bha- pishanenin değil, fakat civarındaki bi- naların da tarihi kıymetleri hakkında tedkikat yapacak, sonra binanın yık- tarap yıklırılmamasına bir karar verecektir. Hapishane binasının muhafazasına karar verildiği takdirde hapishane bi- nası ile beraber eski elbise ambarı da ayni düşüncenin tesirile yıktırılmaktan istisna edilecektir. Maamafih, bu bina- ların beş yüz senelik bir maziye sahip oldukları kabul edilse bile tarihi ve mi- mari ehemmiyetleri henüz meşküktür. Binaenaleyh komisyonda verilecek ka- rarın yıkılma lehinde olacağı kuvvetle tahmin ediliyor, Fakat şayed komis- yon, binanın muhafazasını zaruri gö- rürse, Sultanahmed meydanın tanzi- mi için şehircilik mütehassaısı bay Prostun yaptığı plânın da kismen ta- diline lüzum görülecektir. B. Prost. Sultanahmed meydanının tarihi ehemmiyetini göz önüne alarak caminin kıymetile mütenasip bir plân hazırlamıştı. Bu plâna göre caminin karşı tarafı yani şimdiki hapishane bi- nasının arsasında yapılacak adliye sa- rayından başka tapu idaresinin yerin- de de vilâyet ve hükümet daireleri in- şa edilecek ve bu binaların önlerinde Bulgaristanla Balkan antantı arasında anlaşma imzalandı (Baş tarafı 1 inci sahifede) 'Bu heyecanlı tezahürler saat 15302 kadar devam etmiş ve o sırada Bul- garistan Buşbakan ve Hariciye Nazırı B. Köstivanof refakatinde Bulgaris- tanın Atina elçisi B, Şişmanof ve Yu- nanistanın Sofya elçisi B. Diaman- dopulosin Bulgar devlet adamını kar- şılamak üzere hududa gitmiş olan Makedonya umumi valisi B. Kirinin ve B, Metaksasın hususi kalem mü- | dürü B, Andrulis de bulunduğu hal | de Selâniğe gelmiştir. Başbakan B. Metaksasla müttefik Balkan devlet- leri elçileri B. Köseivanofu şehrin methalinde karşılamak üzere Vardar kapısına gitmişlerdir. İki Başbakan Halkın alkışları ara- sında beraberce şehre girmişler ve sa- at 18 den biraz önce Balkan Antantı ile Bulgaristan arasındaki anlaşma vilâyet konağında bir taraftan Bal- kan Antantı daimi konseyinin halen reisi olmak sıfatile bütün Antant âza- ları namına Başbakan B, Metaksas ve diğer taraftan da Bulgaristan Baş- bakanı ve Hariciye Nazırı B. Kösei- vanol tarafından imzalanmıştır, Selânik şehri beş Balkan devleti- nin bayraklarile donanmış ve çok par- lak bir şekilde tenvir edilmiştir. Halk, şevk ve heyecanını, hararetli teza- hürlerle izhar etmektedir. Yunan - Bulgar itilâfı Selânik 31 (A.A.) — Balkan an- tantı ile Bulgaristan arasında akte- dilmiş olan itilâfnamedir: Bulgaristanın Balkanlarda sulhün takviyesi siyasetine o merbut olduğu, Balkan devletlerile iyi komşuluk ve itimad esasına müstenit teşriki me- sai münasebetleri idame etmek arzu- sunu beslemekte bulunduğunu ve Balkan antantı devlerinin Bulgaris- tana karşı ayni muslihane zihniyete sahip ve ayni teşriki mesai arzusunda olduklarını nazarı itibare alan, zirde vaziülimza, bir taraftan Balkan an- tantı daimi konseyinin halen reisi sıfatile Balkan antantının bütün aza- sı namına hareket eden Yunanisuan Başvekili ve Hariciye Nazırı son ek- selans B. Metaksas, diğer taraftan Bulgaristan Başvekili ve Hariciye Na- zır son ekselans B. doktor Jorj Köse- ivanof, temsil etmekte oldukları dev- letler namına bu devletlerin müteka- bil münasebetlerinde ademi tecaviz meselesinde bu devletlerin o her bi- rinin akdetmiş oldukları itilâflar mu- cibince her ne suretle olursa olsun kuvvete müracaatten istinkâf etmeği taahhüd ettiklerini ve kendilerine müteallik hususatta Nöyyi muahe- Sultanahmed meydanının! plânı değiştirilecek mi? | - Binaların cepheleri boyunca - anfi teatr şeklinde mermerden yekpare merdivenler yapılacaktı, Hapishane Bk) nası yıktırılmadığı takdirde adliye sa”) rayı da buraya inşa edilmiyecek ve” bittabi tapu binasının yerinde yapık ması tsavvur edilen müstakbel Vilâ- yet ve Belediye binaları da yapılmıya | caktır. Bu takdirde plânın, meydanın bu cephesine taallük eden kısmı ta“ mamile tadil edilecektir. Ancak hapishane binası -sırf tarihi mevkiinden dolayı- muhafaza edilirse ayni derecede eski ve hapishane binasi kadar ayni tarihi mahiyette telâkki edilen eski elbise ambarı da muhafazâ edilecektir. Fakat eski elbise ambarı nın önü kısmen tapu idaresi binasile kapatıldığı için tapu idaresinin yıktı rılmasına lüzum görülecektir. 3 Esasen tapu idaresi hapishane bina” sı ister muhafaza edilsin ister yıktırık sın -Prost plânına göre - yıktırılacak” tır. Ancak hapishane binası muhafaz8 edildiği takdirde tapu idaresinin ar- sası -elbise ambarının önünü kapama” mak için - yrıca tanzim edilecektir. Hapishane binasinı tedkik eden ko misyonun vereceği krar binanın mu hafazasını istihdaf eder mhiayette © Yursa Sultanahmed meydanının imar ve tanzimi plânının tadilâtı B. Prostu eylülde tekrar şehrimize gelişinde yâ” pılacaktır. denamesinin dördüncü (kısmında münderiç ahkâmı «askeri, bahri v€ havai maddeler» ve keza 24 temmuf 1923 de Lozanda imza edilmiş ola Trakya hududuna dair mukavelenâ" mede münderiç ahkâmı tatbik ef mekten vaz geçmeği takarrur ettir miş olduklarını beyan ederler. Selânikte 31 temmuz 1938 tarihim de iki nüsha olarak tanzim edilmiş" tir. İmza: Metaksas Köseivanol Resmi tebliğ Selânik 31 (A,A.) — Anlaşmanıf imzasından sonra, aşağıdaki tebliğ neşredilmiştir: Bulgaristan Başvekili ve Hariciye nr ekselâns B. dr. Jorj Köseivanol! ve Balkan antantı konseyinin el reisi sıfatile hareket eden Yunanistaf 'Başvekili ve Hariciye Nazırı el ns B. Jan Metaksas, bugün Selânikte bU Yuşmuşlar ve Balkan antantı ile Bul garistan arasındaki anlaşmayı lamışlardır. Musavat dairesinde akt€” dilmiş olan mezkür anlaşma, samimi yet ve anlaşma havası içinde se surette başlanan müzakerelerin mesi münasebetlerinde tarihi bir merha teşkil etmekte ve bu vesikanın Ç yakın bir istikbalde iyilik verir şaflara mazhar olabileceği h haklı ümidler (o vermektedir. idealden ilham alan ve Balkan: da sulhün takviyesi o poli bağlı bulunan (Bulgaristan, kiye, Romanya, Yugoslavya ve nanistan, bu devletlerin her biri ademi müdahale bahsinde aki di oldukları anlaşmalara tevfikan, şılıklı münasebetlerinde her ne suf le olursa olsun kuvvete müracaat istinkâf etmeği taahhüt ederler Xi knedilerine oOmüteallik husus 'Köyyi muahedenamesinin dördü kısmında münderiç ahkâmı «ask€ bahri ve havat maddeler» ve kez& temmuz 1923 tarihinde Lozanda zalanmış Trakya hududuna dair # kavelenamede münderiç ahkâmı bik etmekten vaz geçmeği taksi ettirirler. Her sahada anlaşma vE kı ve müsmir işbirliği arzusile tehalli bulunan ve bu derece © ket görmüş milletlerinin refah?” mine titiz surette çalışan Bulgar” ve Balkan Antantı “devletleri, perver gayretlerinde: devama miştirler ve bugün imzalanan manın yarımadada bir emmi muhadenet devresini aç d ayni zamanda umumi sulh kıymetli bir yardımda bulundü dan şüphe eylememekteğirler.