24 Mayıs 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

24 Mayıs 1938 Son dakika Çek - Alman hududunda hu sabah yeni bir hâdise daha oldu Alman gazeteleri : “ Çekler ateşle oynuyorlar sabır ve tahammülümüz tükenmek üzeredir ,, diyorlar Paris 24 — Alman D. N. B. ajansı- nın tebliğine göre, bu sabah Ulrisdor! ile Hohenge arasında Çek askerleri yarısı Almanyaya ald köprüyü geçe- Tek Alman hududuna tecavüz elmiş- Jer ve Alman hudud muhafızlarının görünmesi üzerine Çek topraklarına kaçmışlardır. Bu, Alman hududuna eder, Alman matbustı Çekoslovakyayaı karşı hücum ve tehdidlerine deyam ediyorlar. Lokal Ançayker gazetesi «Çek askeri ricali ateş ile oynuyorlar» serlevhasile yağdığı bir makalede ez- cümle diyor ki: «Alman hududuna tecavüzler te- kerrür ve devam ediyor. Prag, her hâ- disenin akabinde mânasiz özürler der- meyan ediyor. Çekler bu tecavüzlerie Almanyayı tahrik etmek istiyorlar. Almanyanın sabır ve tahammülü tü- kenmek üzeredir.» Moskova, ketumiyetini muhafaza ediyor Paris 24 —- Moskovadan gelen ha- berlere göre Sovyet resmi mahaflji, Çekoslovak meselesinin tarzı inkişa- fı karşısında Sovyet Rusyanın takib edeceği hattı hareket hakkında ke- tum davranmakta devam ediyorlar. Siyasi müşahidler, ihlilât ihtimalleri tamamen kalkmamış olmakla beraber İ* vaziyetin biraz düzeldiği fikrindedir. İ Moskotanın bu hattı hareketi, siyasi vaziyeli vahimleştirmemek arzusile tefsir edilmektedir. Çemberlayn'in mecliste beyanalı: Vaziyet biraz düzeldi Fransa, Prag hükümetinden çağırdığı ihtiyat efradını terhis etmesini taleb etti Londra 24 — İngiliz Başvekili B. Çemberlayn, dün akşam Çekoslovak- ya vaziyeti hakkında Avam kamara- #ında beyanafla bulunmuştur. B. Çemberlayn, Çekoslovakyada intiha- batın hadisesiz geçtiğinden basettik- ten ve son hadiseleri anlattıktan şon- Ta demiştir ki: «— İngiliz hükümetinin bütün kay- gusu, sulhü korumak için bütün nü- fuzunu sarfetmek olmuştur. Prag hükümetinden hadiselerin önüne geçmek için icab eder tedbirlerin derhal alınmasını ve Südet mesele- sini halletinesini taleb ettik. Bu mese- lede Fransanın elbirliğinden istifade ettik. İngiltere hükümeti, sulhü ko- rumanın ne kadar mühim ve âcil bir mesele olduğunu da Berline anlattı ve Prag hükümeti nezdinde yapmış olduğumuz teşebbüsü bildirdi. Çekoslovakyada intihabat badise- siz geçmiştir. Şimdiki halde vaziyet biraz düzelmiştir Lord Halifaks ta Lordlar kamara- sında ayni beyanatta bulunmuştur. Fransa, Çek ihtiyat asker- lerinin terhisini taleb etti Paris 24 — Fransız Hariciye Nazı- rı B. Bonne, Çek sefiri Osuskiyi ka- bul ederek Çek hükümetinin son günlerde silâh altına çağırmış oldu- ğu ihtiyat efradını derhal terhis et- mesinin elezm olduğu noktasında 15- rar elmiş ve zaten Çek intihabatının tehlikeli olan ilk devresi de atlatıl- mış olduğunu ilâve etmiştir. Şarkta sulh ve istikrar âmili millet 'Taymis gazetesinin Türkiye hakkında makalesi İngilterenin Türkiyeye açtığı 16 milyon ingiliz liralık krediden bahse- den «Times; gazetesi uzun zaman- danberi devam eden bu husustaki müzakerelerin muvaffakıyetle neti- cenlendiğini ve mukavelenin bir iki gün zarfında imzalanacağı yazdık- tan sonra diyor ki: «Bu müzakerelerin muvaffakıyetle neticelenmesi Türkiye ile İngiltere arasında mevcut olan iyi münasebet- Jeri takviye edecektir. Bu muvaffa- kiyet Türk - Alman ticaretinin Inki- şafına mâni olmamakla beraber, Türk- Jeri münhasıran Alman mübayaatına ye İediyatına tâbi kılmaktan kurtar- mağa yarıyacaktır. Her halde bu an- Jaşma umumi memnuniyeti mucib olan bir meseledir. Türkler de şüphesiz diğer devlet- ler gibi teslihat yapıyorlar. Fakat, aşıkür bir surette tedafül olan bu ha- sırlıklar Anadolu yurdunun iskânmi ve inkişafını İstihdaf eden esas gaye- den onları ayırmıyor. İngiltere hükü- meti, tekrar doğuş tarihi olan 1922 senesindenberi Balkanlarda ve Şark- ta bir sulh ve istikrar âmili olan bir millete bu büyük vazifesini başarmak hususunda yardım ve teşçi etmekle iyi ilhamlı bir iş görmüş oluyor.» | Karısını — kattan aşağıya attı Kuruçeşme Alayemini sokağında 20 No. da oturan kunduracı Nâzım Ka- rabulut, henüz sebebi anlaşılmıyan bir. meseleden dolayı 25 yaşındaki ka- rısı Zeynebi, dün gece yarısından son- Ta evin üçüncü katından aşağıyr at- mıştır. Zeyneb, yanıbaşındaki evin ça» tısına düşerek ağır suretle yaralan- mış ve Beyoğlu hastanesine kaldınl- mıştır. Nâzım yakalanmıştır. İran veliahdi Mısır kralının hemşiresile nişanlanıyor Paris 24 — Entransijan güzetesi- nin Kahiredeki muhabiri, Mısır kralı Faruğun büyük hemşiresi prenses Fevziyenin İran velizhdile nişanlana- cağını haber r veriyor. Tramvay ameleye çarpti Bu sabah saat yedi raddelerinde “Tünel - Şişli seferini yapan tramvay, yatmanın dikkatsizliği yüzünden, yol üstünde çalışan tramvay şirketi ame- yi birine çarparak yaralamış- e hafif olân amele, derhal has- taneye kaldırılmıştır. Bir çocuk kuyuya düştü Dün akşam saat 18,30 da, Fenerde Mürselpaşa sokağında 105 numarada oturan mazotçu Tahsinin iki buçuk yaşındaki oğlu Erdoğan, evin bahçe. sindeki kuyuya düşmüştür. Erdoğan itfaiye tarafından derhal kurtarılmıştır, I yapınak. vw Hatayda vaziyet Menfi propagandea- lar akamete uğradı Ankara 3 (A-A.) — Malöm olduğu üzere Hatayda yapılan menfi propa- gandalar ve tazyikler neticesi olarak küçük bir miktar Türk, - diğer ce maatler - namı altında mevcut olan ve 'Türk, Alevi, Arab, Ermeni, Rum ortodoks, Kürt cemaatleri haricinde kalan küçük ekalliyetleri bir araya toplanılarak bir mebus oçıkarmağs | çalışmalarını istihdaf eden hususi Hsteye kendilerini müslüman sunni diye kaydettirmişler ve Hatay an& yasasma muhalif olan bu kayıd şekli hükümetimizin protestolarına Tağ- men Hatayda Cemiyeti Akvam inti- habat komisyonu tarafından idame edilmişti. Hükümetimiz bunun üzerine Ce- miyti Akvama müracaat ederek ana» yasanın ihlâl edilmiş olmasından şi- kâyette bulunmuş ve Türklerin, müs- Jüman sunni namı altında diğer ce- maatler listesine kaydedilmelerine nihayet verilmesini istemişti. Cemi- yeti Akvam kâtibi umumiliğinin ini- #iyativi üzerine içfimna davet olunan konsey komitesi Türkiyenin bu şikâ- yetini tetkik etmiş ve diğer cemiyet- Jer listesine «müslüman sunni» namı altında hiç bir kinsenin kaydedilmi- yeceğini ve lisetenin ancak küçük ekalliyetlerden Çerkes, Marani, Dür- zi, İsmaili, Meikit, Müsevi ve Lâtin cemaatlerine mensub kimselerin ka- yıdlarına münhasır bulunduğuna ka- Tar vermiş ve keyfiyeti Cemiyeti Ak- vam kâtibi umumisi delâletile Hatay- daki intihabat komisyonuna tebliğ ettirmiştir. Mahalli idarenin tesira- tına tâbi olarak böylece hiç bir Tür- kün diğer cemaatler listesine kayde- | dilmesine imkân kalmamış ve yapı- lan menfi propaganda bu hususta tamamen akamete uğramıştır. Halk bankası Esas mukavele hazırlandı Ankara (Akşam) — Halk bankası ve halk sandıkları hakkındaki kanun mucibince teşkil edilen Halk bankası Türk anonim şirketinin esas muka- velesi hazırlanmıştır. Mukaveleye göre banka şu işleri yapacaktır: 1 — İrab eden yerlerde ve İktisad Ve- kâletinin müsaadesi We halk sandıkları namı altında anonim şirket halinde kü- çük kredi müesseseleri teşkil ve bunlara yardım etmek. 2 — Hulk sandıklarının terakki ve in- kişaflarını temin için lâtım gelen mua- meleleri ifa ve tedbirler ittihaz etmek, 3 — Banka ile halk sandıklarının ser- mayeleri ve ihtiyatları yekünu esas tutu- larak her birinin sermayesi ne olursa ol- sun, mevduat kabul etmek, 4 — Bu maksadlarla doğrudan doğruyu münasebettar olan sair banka muameleleri Banka merkezi Ankara olacak ve başka yerde şube açamıyacaktır. Ser- mayesi her biri 1000 Türk lirası kıy- metinde nama muharrer 1200 hisse- ye ayrılmış 1 milyon 200 bin liradan ibaret olacaktır. Bankanın ilk idare meclisi aşağı- daki zevattan teşkil edilmiştir. İş bankası muhasöbe umunı müdürü Muvaffak İşmen, umumi kâtibi Veh- bi Emer, Sümer Bank umum müdür muavini Osman Nuri Güder, Ziraat bankası mali müşaviri Fazıl Kunkut, Türk Ticaret bankası umum müdürü Said Hâmid, Bankanın umum müdürü İktisad 'ekilinin talebi üzerine İcra Vekilleri heyeti kararı ile Pay edilecektir. Binicileri erimiz Nüzşorudaki sel müsabakalar ayın 28 inde başlıyacak Romadan sonra Varşovaya giden binici ekipimiz, bu ayın yirmi seki- zinde başlıyacak olan müsabakalara iştirak edecektir. Meksikadaki âsi generalin çifliği ele geçirildi Fakat vaziyet elân vahimdir ve isyanın büyümesinden korkuluyor San Luis-de-Potosi 23 (A.A.) — Ge- neral Jean Beltran'ın kumandasında- ki hükümet kuvvetleri general Sedil- | lon'un Las Palomasdaki çifliğini iş- gal etmişlerdir, Çiflikte kimse yoktu. San Luis-de-Potosi'de bulunan rel- s#icumhur Kardenas, doğumunun 42 inci yıldönümü münasebetile ya- pılan tebrikleri kabul etmiştir. Kardenas general Sedillo mesele- sinin balline kadar burada kalmak tasavvurundadır. Relsicumhur Mek- sikanın Vaşington sefiri Castillo Na- jerayı kabul etmiştir. İşgal edilen çiflikte bulunan bir beyannamede relsleümhur, Sedillo tarafından komünist olmakla ittiham edilmekte ve satın alınan petrol kum- panyalarının iadesi istenmektedir. Selâhiyettar mahfillerde Sedillo ta- raflarlarının 3000 kişiden fazla ol- madığı söylenmektedir. Zannedildi- ğine göre general Sedillo, Husteca dağlarında bulunmaktadır. Vaziyet nazik Vaşington 23 (A.A) Nevyork Taymis (gazetesinin muhabirinin San-Lui-Nalles hükümeti dahilinden bildirdiğine görg general Sedlilo ta- Tafdarları halihazırda evvelce güste- Tilmiş olan araziden daha büyük bir kısmı kontrolleri altnda bulundur- maktadır. Bu muhabire göre hükü- met kılaatı, Antigomerelos'dan San Lui'ye giden yolun ancak pek ufak bir kısmını kontrolleri altında bu- lundurmaktadır, Hükümet zabitleri bunun doğru olduğunu kabul zi tedirler. Aynı muhabirin başka bir telgra- İma göre Meksikoda endişe hüküm sürmekte ve hükümet aleyhtarı olan diğer kıtaatın isyana iltihak etme- lerinden korkulmaktadır. General Sedillo'nun elinde 57 tay- yare bulunduğu, bu tayyarelerden bazılarının yeni Alman modeli ve di- gerlerinin Amerikadan gönderilmiş | olduğu rivayet edilmektedir . Almanyanın çenubu Polonya - Çek şarkiye doğru tevessilü | münasebatında salâh Eski Romen Başvekili endişe gösteriyor Bükreş 23 (Fransızca İstanbul) — Çekoslovakyada vaziyetin tarzı inki- şalı, Romanyada derin bir endişe uyan-. dırıyor. Rumen gazeteleri, Almanya- nın cenubu şarkiye doğru tevessuünün Romanya ve diğer memleketler için bir tehlike teşkil edeceğinden balı diyorlar. Tarihçi ve eski Başvekil E. Yorga, bu tevessütün asırlardanberi bütün Şarki Avrupa için en vahim bir tehlike teşkil ettiğini kaydediyor. İnhisarlar idaresinin mütedavil sermayesi Ankara 23 (Telefonla) — İnhisar. lar idaresinin mütedavl! sermayesinin 25 milyon 750 bin liradan 30 milyon Hraya çıkarılması hakkındaki kanun lâyihası Meclisin ruznamesine alın- mıştır. İtalya kralı Trablusta Trablusgarp 23 (A.A) — İtalya kralı, dün Libya'nın büyük maney- ralarında hazır bulunmuştur. Ispanya harbi Hükümetçiler, Fransa hudu- dunun kapanmasına meydan vermediler Barselon 23 (A.A.) — Cümhuriyet- çiler mühim miktarda topçu kuvvet- leri ve tanklar himayesinde olarak yüksek Pirene mıntakasında hatları- nı İleriye gölürmeğe muvaffak oluş lardır. Frankistler bu noktada Cümhuri- yetçilerin Fransa ile irtibatını kes- meğe teşebbüs etmekte idiler. Cümhuriyetçiler mühim sevkül- ceyş nokları işgal etmeğe muvaffak olmuşlardır, Emin Coşkundere adında muharririmiz yoktur Emin Coşkundere adında biri- nin Anadoluda Akşam muharriri sıfatile gezdiği ve abone kaydet- tiği haber alınmıştır. Gazetemi- zin bu namda hiç bir muharrir veya muhabiri olmadığını, ken- disine abone parası veren olursa mesuliyet kabul elmiyeceğimizi Mühim ihtar: İdaremiz tarafından möhürlü ve imzalı, ayni zamanda vilâyetşe tas- Tondrada yapılması mukarrer olan müsabakalar şimdilik tehir edildiğim den, ekipimizin haziran ortalarında hiç bir yere uğramadan şehrimize avdet etmesi muhtemeldir, dik edilmiş ve «abone kaydine me- zundur» ibaresini :uhtevi vesikası olmıyanlara emniyet ve itimad edil- memesini, aksi takdirde mesuliyet Çekoslovakyanın hu hududa yal nz gümrük postaları gönderdiği anlaşıldı Varşova 23 (A.A.) — Pazar akşamı Pragdan alınan haberler Varşovada mahsös bir gevşeklik husule getirmiş- tir, Çekoslovakyada Cieszyn mıntaka- sındaki Polonya ekalliyetini endişeye düşürmüş olan Polonya hududunda- ki askeri tahşidat hakkinda Çekoslo- vak hükümeti tarafından Polonya elçisine verilen teskin edici cevab bu- rada memnuniyetle karşılanmıştır. Cieszyn'in şarkında Polonya - Çe- koslovakya hududunda yalnız hafif. çe takviye edilmiş gümrük postaları bulunduğuna dair neşredilen tebliği bu sabah bütün gazeteler dercetmiş- lerdir. Diğer cihetten Polonya Hari- ciye Nazırı Bek'in Stokholma yapa- cağı seyahati tehir etmemesi Polon- ya zimamdarlarının şimdilik orta Avrupanın vaziyetinde bir değişiklik olmıyacağı kanaatinde bulundukla- rına bir delil addedimekledir Feci bir kaza 9 ölü, 6 ağır yaralı, 2 de kayıp var Ankara 23 (Akşam) — Diyarbakır. dan bildirildiğine göre Diyarbakırdan 117 yolcu ile Bitlise gitmek için şoför Res cebin idaresinde kalkan bir karsyon, uçurumlu bir yoldan giderken dereye yuvarlannııştır. Yolculardan dokuzu feci surette ölmüş, altısı ağır sureti yaralanmış, ikisi de kaybolmuştur. Jandarma kumandanlığı bu müthiş kazanın sebebleri hakkında tahkikat yapmaktadır... Sıhhiye tayinleri Anküra 23 (Akşam) —. Sıhhat ve İçlimai Musvenet Vekâleti birinci smıf müfettişlerinden doktor Zihni Ülkenin müsteşar rauavinliğine, iç- timai muavenet işleri dairesi reis muavini Salih Tezcanerin sicil, me- murlar ve muamelât müdürlüğüne hıfassıhhe işleri dairesi reis muavini doktor Şerafeddin oAtamanoğlunun mezkür dairg reisliğine, içtimai mua- venet işleri 'mütehassislarından Ek. rem 'Tokun da mezküör daire reislik- lerine terfien tayinleri yilksek tas- tika iktiran etmiştir. Çocuk dünyası Hediye kazananların ni