25 Nisan 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

AKŞAM 25 Nisan 1938 Avrupa borsalarında sükün Ankara borsasında vaziyet Avrupa siyasi muhitinde sulh tema- yül ve teşebbüsleri hayırlı surette in- Kişaf ediyor. Son seneler zarfında Üzüntü ve heyecan içinde yaşamağa alışmış olan insaniyet için bu âdetâ anormal bir vaziyettir. Tıpkı eski ka- vimlerde, hattâ hâlen de bazı ipüdal akvamda harp normal, sulh anormal bir vaziyet telâkki olunduğu gibi... O vakit gaza ve cengâverlik erkeklik şanından sayılırmış. Halbuki gaza ve cengâverlik bir gaye değil, bir vasıta idi: Aç karınları doyurmak vasıtası. Bir kabile komşu kabilenin üzerine hücum edip varını yoğunu talan et- tikten sonra ister İstemez, sulh vazi- yeti hasıl olurdu. Karınlar yeniden acıkmağa başlayıncıya kadar,.. İyi düşünülecek olursa, dünyanın şimdiki vaziyeti de bundan farklı bir- şey değildir; yalnız o gayeye erişmek için vasıtalar değişmiş, yeni yeni va- sileler ihdas olunmuş, medeniyet ni- kabı sanki bunların ayıp tarafını ört- müştür. Sulh olsun dâ, ) anormal gö- süksün! Yeter ki yeryüzündeki mil- Jetlere harpten gayri vasıtalarla yaşa- Mak imkânı verilsin. Avrupa ve Ame- rikanın ağır başlı devlet adamlarının dyevm düşündüğü budur. İngiltere » İtalya anlaşmasından sonra başlanı- Jan İtalya - Fransa müzakereleri, bu yolda atılmış adımlardır. Almanların Sudâtes'lerle meskün gelmektedir. Çekoslovakya devletinin © havaliye İsviçre kantonları teşkilâtı- ni andırır bir muhtariyet vermeğe ri- pa göstermesi, ve hele bunu İtaiyan imparatorluğunu tanımasını mütea- kip yapması, Times güzetesi tarafın- dah akıllı bir hareket olarak tavsif gdilmektedir, * Okuyucularımız belki hatırlarlar, geçen sene Şimali Amerikada vuku bulan büyük feyezanlar neticesinde hububat mahvolmuş, bu sayede Ar- Şantin hükümeti bütün stoklarını yüksek fiatle dünyaya satarak hem Bengin olmuş, hem de eski istikraz- larını toptan tesviye edebilmişti. Ar- jantin, dünyanın başlıca zirai meirle- ketlerinden biri olduğu için oranın mabsulât fazlalığı veya noksanlığı Avrupa fistleri üzerine mühim bir rol oynar, İşte bu sene, geçen senenin » aksine olarak, mevsimin kısmen kü- rak, kısmen de pek yağmurlu geçime- si neticesinde, mahsulün yarıdan faz- Yası mahvolduğu için, şimdi hem Ar- Şantin iküsaden nazik bir vaziyete düşmüş, hem de dünya hububat flat- Jeri yükselmek tehlikesini göstermiş tir, Arjantinin hesap müvazenesi bü- yük bir açık irae etmektedir. Bu zâzi- yette milli parayı tutmak imkânı ol- madığından, hükümet İngilterede mü- him bir istikraz ekdelmek mecburi- yetinde kalmıştır. * Almanya bu sene ikinci defa olarak hazine bonosu şeklinde bir milyar marklık bir istikraz ekdetmektedir. İh- Taç fiati 98,75, faiz de yüzde 4,50 dir. Bunun 250 milyon markına Almanya dahilinde derhal alıcı bulunmuştur. Kusur 750 milyon mark için 19 nisan- dan 4 mayısa kadar souscriptiori müd- Geti tayin olunmuştur. Bu istikrazı piyasaya Ihraç edecek bankalar kon- #görsiyomu meyanında Crâdit Anstalt ii Verein ve Merkurbank gibi Avusturya bankaları da vardır. Avusturyalıların müşterek vatan için yapacakları ilk ikrdz budur, iğ * , Fransada Daladler kabinesi, efkâ- fi umumiyede sükün hasıl olması ve bunun neticesinde piyasada bir ge- mişlik vukubulması üzerine şimdilik Bank dö Franstan avans almak sa. İthiyetini istimal elmiyeceğini söyle- miştir. Kabinenin hazırladığı ve herkesin merakla beklediği iktisadi ve maji kararnameler bugün Pariste neşir ve Hân olunacaktır. Paris borsası geçen hafla başlıyan iri temayülleri muhafaza etmekte- dir. Rantlar ve bilimum esham ve tahvilât sağlamdır. Faiz haddi de 0l- dukça gerilemiştir. Keza Fransız frangı da İngiliz lirasına nazaran 15820 de bir puan daha yükselmiştir. Ankara borsasında vaziyet Ankara borsasında bu hafta zar- fında - kambiyo muamelâtı hariç - yüzde yedi buçuk faizli Türk borcu tahvilleri üzerine az iş yapılmıştır. Muamelâtın azlığı ve vadeli işlerin fıkdanı yüzünden geçen likidasyonda Töpore bir şey kalmamıştır. Devite dahil istikrazatı alışverişler normal bir surette devam etmektedir. Ergani tahvillerinin son kuponu kesildikten sonra fiati (95) kuruştur. Sıvas - Erzurum tahvilleri 95,75 kuruştur. Anadolu grupunda hisse senedleri 23,60 Tirada 20 kuruş kaybetmişler, tahviller 39,90 lirada sabit, mümes- siller senedleri de 40,60 lirada 20 ku- ruş kazanmışlardır. Merkez bankasi 98 liradır. Endüstriyel kâğıdlardan Aslan Çi- mento 55 kuruş kadar yükselerek 11,70 lirada kaldı. Diğer esham ve tahvilât fiatlerin- de bir değişiklik yoktur. Türk altını geçen hafta gibi 1034 kuruş flatindedir. Ecnebi tahvillerden: Misir Kredi Fonsiyesi 1903 tertibi 107,50 Mısır Kredi Fonsiyesi 1911 tertibi gı. Maverayı Erdün 3,60 lirada. Geçen haftaki fiatlerini muhafaza etmektedirler. AÇIK TEŞEKKÜR # Şişli Kınlay Başkanlığından: Kuru- dık dolusu müstamel ve bir sandık dolu- #u kendilerinin hazırladıkları yeni muh- — elbiseler gönderilmek süretile göste- rilen büyük insaniyete sevindirdiğimiz yavrular namına teşekkür ederiz. Işık ilsesi ik üçüncü sınıf talebesi ay- nca aralarında topladıkları bir kumba- bu yavrulara da bilhassa teşekkür Bu akşam 9da Kadıköy Süreyya Sinemasında SEVDA OTELİ Operet 3 perde Yazan: Yusuf Sürüri Müzik: Karlo Yakında ÜÇ YILDIZ 3 Mayıs Salı MÜNİR NURETTİN üzerine | | şesi bu manevralarda hazır KONSERİ FRANSIZ TİYATROSUNDA Programda: Klâsik eserler ve Münir Nurettin'in yeni bir eseri: FERYAD Biletler Ağacami Philips Mağa- zasında satılmaktadır. 'Tel. 43343 ALFRED CORTOJT'nun Vedaı münasebetile bu akşam FRANSIZ tiyatrosunda (CHOPİN'in 12 © 10 12 © 25) 24 TETEBBU Tamamen icrasını müteakib CHOPİN'in eserinde Musikişinaslığın o dehası Tezi üzerinde bir Konferans konseri verecektir. Bu yenilik, büyük kön- feransçi üstadın dehasını takdir nazarile seyretmek imkânını ve- recektir, Bu gibi konserler, Pari- sin en büyük artistik hâdiselerini teşkil etmektedir. MUTAD FİATLAR Matmazel Miçe - Pençef varyetesi birlikte oyun birden: SOLUK GIÇEK piyes İi perde, SOYULAN HIRSIZ ko- medi 2 perde. Halk ge- cesi: Localar 100, her yer m 20 paradi 10 kuruş. Alman ordusunun . . talimleri Motörleşti : irleri tedkik edildi Berlin 24 (A A.) — Havas ajansı- nın muhabiri bildiriyor: İlk defa ola- rak bütün ordu, şefi general von Brauşilşin huzurunda açık arazide üç gün süren talimler yapmıştır. Bu tâlimlerden maksad, molörleşlirme- nin tesirini göslermek ve motörlü kı- talara mensup bir askerin uzun yü- rüyüşlderden sonra müessir suretle çarpışmağa muktedir olduğunu isbat etmektir. İlk iki gün zarfında motörlü kıta- lar garbi Almanyada kâin Paderborn civarında Lippe'le ve Teutoburger - Vald'daki sırtlardan ve çocuklardan günde 150 kilometre katetmek sure- tile inip çıkmışlardır. Talimlerin üçüncü günü cihet ta- yini ile beraber bir gece yürüyüşüne tahsis edilmiştir, Bir kaç ecnebi ata- bulun- muşlardır. Matbuat, bu talimlerin motör leşme sahasında elde edilen terakki- leri gösterdiğini, esasen 1937 senesin- de yapılan manevralar neticesinde bu yolda muvaffakiyetler kaydedil- diğini ve bunların Alman orduları Avusturyaya girdiği zaman da teey- yüd ettiğini tebarüz ettirmektedirler, Bununla beraber bu iddialar bazı müşahitlerce kısmen nakzedilmiştir. Çünkü Alman kıtaları Avusturyaya girdikleri zaman imotörlü kıtalarda oldukça mühim ahzalar zuhur et- miştir, Tunusta vaziyet 400 kisi si alabilecek bir kamp kuruluyor Tunus 24 (A.A.) — Hükümet ma- kamları, şüpheli ve muzır şahıslar meselesini halletmek üzere 400 kişi alabilecek bir kamp kurmuşlardır. Bütün meskensiz ve şüpheli şahıslar bu kampa sevkedileceklerdir. Şimdi- ye kadar zannaltına alınmıyan ye-. güne - yeni Düstur - şefi olan Tahir Esfar'ın 22 nisanda tevkif. edildiği umumi valilikten bildirilmektedir. Şehirde yapılan baskınlar nelice- sinde tevkif edilen 150 kişinin ellisi serbes bırakılmıştır. Yeni tevkifler Paris 24 —-Tunusda yeniden bazı tevkifler yapılmıştır. Bunların içinde Tunus barosuna mensup bir kaç avu- kat da vardır. Elvatan gazetesi sahi- bi, himayeci devlet olan Fransanın hukukuna hücum ettiğinden dolayı bir sene hüpse mahköm olmuştur. Almanyadaki Lehliler tazyik ediliyormuş Leh meclisi i Hariciye encüme- ninde bir mebus bunu iddia etti Varşova 24 4 (AA) — A.) — Diyet «Hari. ciye encümeninde beyanattz bulunan mebuslardan Jan Valevski, Almanya- yı ekalliyetiere mütekabilen iyi mu- amele edilmesine dair olan Almanya- Polonya beyannamesine Polonya de- recesinde ihlâs ile riayet etmemekte olmakla ittiham eylemiştir. Mumalleyh, nasyonal - sosyalist teşekküllere dahil olmıyan Polonya köylü ve şmelesinin bir takım tazyik- lere maruz kalmakta olduklarını söylemiştir. Avusturya a milli i bankası tasfiye ediliyor Beriin 24 (A.A.) — Resmi gazetede intişar etmiş olan yeni bir kanun, paraya ve Reyhşbanka müteallik olan Alman kanunları ahkâmını Avustur- ya erazisine teşmil etmektedir. Avusturya milli bankasının bank- not ihracı hakkına nihayet verilmiş ve bankanın tasfiyesine girişilmiştir. Yarından itibaren Avusturya mihi bankasının banknotları piyasada ka- nunl olarak tedavül etmiyecektir. Manmafih malsandıkları, 15 maysa kadar bu banknotlarla yapılacak te- diyatı kabul edeceklerdir. Avusturya milli bankası hisse senedleri sahipleri senedlerine mukabil yüzde dört bu- çuk faizli ve 100 Avusturya kronu 125 mark hasebile 20 senede kabili tesvi- .ye hazine bonoları alacaklardır. Top Mak'ne Keman... (Baş tarafı 1 inci sahifede) Nibayet iş, insana dayahbıyor. Her memleket, her devlet, bütçesin- den ve gelirinden azami (fedakârlık ederek, istediği fabrikayı satın 0) kurdudur, dilediği fen ve teknik vasi- talarını getirir, Eğer bunları islebe- | cek insana malik değilse, eğer milli kültür ve medeniyet seviyesi bunları kullanacak ve devamını temin edecek seviyeye gelmemişse, bunlar ya ça- bucak batar, yahut yabancı ellerde tehlikeli istismar vasıtası olur. Tarih- te, bilhassa kendi tarihimizde, bunun çok ve acıklı misalleri var. Türkiyede bu İlerleme harekeli müsbet olarak yürüyorsa, büyük şe- hirler kuran, memleketi demiryollari- le kaplıyan, fabrikalar açan Kema- list wejim aynı zamanda musiki sa- natkârları, cessur ve usta tayyareci- ler, ilim, fen ve sanat adamları da yetiştirebiliyorsa bunun sebebi, sade- İ ce, bu işlere bir arada ehemmiyet vermesi, «insan» denilen ve maddeye hâkim olan baş âmilin kiymetini an- “lamasıdır. Hakikat şudur: Türkiyenin ilerlemesi, tirk milletinin ilerlemesin- den doğuyor. Bize şaşanlar, büyük en- düstri ile musikinin - birbirile en alâ- kaxız sanılan bu iki şubenin bile - an- cak birlikte yaşıyacağına kanaat ge- tirdiğimizi bilmiyenlerdir. Bunun en parlak delilini mi isti- yorsunuz? Türk ilerleme hareketinin kurucusu olan Atatürk, Cumhuriye- tin onuncu yıl dönümünde, ordunun muazzam geçi, resmi meydanında millete ohilabederken demişti ki: «Şunu da ehemmiyetle tebarüz etli- reyim ki yüksek bir insan öemiyeli olan Türk milletinin tarihi vasfı da güzel sanatları sevmek ve onda yük- selmektir..» O günde bu dersin değe- ri çok büyüktür: Terakkinin esas şar- tı, milletin kültür ve medeniyet sevi- yesinin yüksekliğidir. Hersey, bun- dan, kendiliğinden doğar. En'moderm topu kullanmasını bilen asker, en ka- sanatkâr... ancak eri bir arada var olmasile iler- leme vardır. Necmeddin Sadak Bir eşeğin semerinden 600 lira, çıktı Deste deste banknotlar paçavraya sarılmış İzmir (Akşam) — Kemalpaşa kâza- shin Ören köyünde oturan Mehmed Ali adında biri, fakir bir kadından s0- tan aldığı bir eşeğin semerinde 600 1i- ra bulmuştur, Eşek, Mehmed Aliye geçtikten bir müddet sonra ölmüş, Mehmed Ali, başka bir eşek satın al- mış ve eski semeri tamir ettirmek için semerciye vermiştir. Semerci, semeri tamir ederken içinden çıkan bir pa- çavrayı dükkânının bir kenarına &t- mış, tamirden sorra semeri Mehmed Aliye verirken: — Bu paçavın semerden çıktı, is- tersen onu da al! diyerek şaka etmiş- tir. Mehmed Ali merak etmiş, büyük paçavrayı açınca içinden deste deste para çıktığım görmüş, parayı sayınca 600 lira olduğunu anlamıştır. (BECKY hasima intikaline benim de bir hissem olduğunu hetırlamakla şu dakikada | | Amerikanın bitaraflığı Bu akşam: SAKARYA sinemasında Rejisör ROUBİN MAMOULİAN,m en büyük renkli filmi SHARP) NAPOLEON'un METRESİ Zengin ve göz kamaştırıcı dekorlar arasında geçen fransızca sözlü bir film Son asrın açık meşrep ve şuh kadınlarından biri olan şayanı hayret maceraperest «BECKY SHARP: rolünde MiRiAM HOPKINS İlâveten: PARAMOUNT JURNAL ve «TEHLİKELİ SPORLAR» Xerlerinizi evvelden aldırımız. Telefon: 41341 Başvekil bu akşam Atineye gidiyor (Baş taraf 1 inei sahifede) Türkiye - Yunanistan ittifakı iki memleketin hakiki menfaatlerinden doğan ve iki milletin hislerine tama- mile tekabül eden mesxd bir vakıadır. Bunun ilk defa olarak tahakkuk sa bir kat daha bahtiyarlık duyuyorum. iki memleket arasındaki ticaret mü- nasebetlerini tanzim etmek için 1932 senesi içinde İktisad Vekili olarak Atinaya gitmiştim. Hükümet bu Jır- sattan istifade ederek beni daha O zü-" man Yunan hükümeti ricalile antant kordial muahedesi üzerinde teatii ef- körü memur etmiş ve ben de bunu memnuniyetle oOüzerime (almıştım. Müşterek Rududlarımızın garantisi Jormülünü Yunan hükümetine Tür- kiye hükümeti namına teklif ben olmuştum. O vakıt komşumuz Bulgarislanın da iştirakile lahakkuk mevkiine kon- mas Türkiye ve Yunanistan khükü- metleri tarafından derpiş edilerek görüşülmüş olan bu muahede az 2a- man sonra Türkiye ve Yunanistan arasında ekdedildi Yugoslarya birliğini yapan. şimali Balkan mütlefikimizin omüteveffa kahraman kralı Aleksandr diğer Bal- kan müttefikimiz Romaryanın Raş- metlt kralı ikinci Karol fte görüştük- ten sonra İstanbulda Şefimiz Atetür- kü ziyareti neticesinde Balkan misa- kinin doğması gibi bir tekâmül bu ik sulk anlaşmasını letviç etmiştir. Bugün Türkiye le Yunanistan ara- sında bir kat daha kuvvelli bir bağ teşkil edecek olan yent muahedemiz Balkanlarda artık bütün dünya için görünür ve arzuya değer bir hakikat olan sikt dostiuğu #kmal etmekte ve sh politikamızın çok açık bir eseri olarak tebarüz etmektedir. Bu muohede mevcut antant kördi- alin tetbiki şekillerini tasrih eden yeni ve kıymetli bir vesika olacaktır. Balkan müttefiklerimiz yeni Türk - Yunan müahedesine ıfıla hasıl ede.“ rek onu lasvip ve takdir etmişlerdir. İşte bütün bu sebepler ile Atinayı ikinci defa olarak ziyarete giderken hep uymu siyasetin ifadesini görüyor, hep aynı sarsılmaz dostluğun haber- cisi olmak şeref ve saadetini duyuyo- rum» eden Kanunda bazı değişiklik yapılması isteniyor Yaşirgion 24 (AA) — Bitarafık kanununu hazırlamış olan âvandan Nay, bu kanunun dahili harp hatm- de tatbik edilmemesi için pazartesi günü âyan meclisine bir takrir vere- ceğini söylemiştir. Nay, İspanyaya gönderilecek olan silâhlara konulan ambargonun Kul“ dırılmasını intaç edecek olan bu tak- rire birçok âyan âzasının müzaheret edeceğini ümid eylemektedir. Nay tarafından hâzırlanan karar sureti, İspanya hakkında âyân mcc- | disine tevdi edilen ilk karar surelidit. İ Bitaraflık kanununun tamamie i- gası hakkında âyan âzasından King ta- rafından da meclise bir karar sureti verilmişse de hariciye encümeni bunu hiç müzakere etmemiştir. gın Zenginlik - İhtişam - Muazzam orkestralar - Eğlenceli ve meraklı bir mevzu Altın Y Çarşamba akşamı : MELEK SİMMESINİA İMANIN miki Lüks - Nefis danslar ağmuru